Ш. Т. Сауданбекова аударма теориясы

34
зе те ала тын ау дар ма тү рі ата ла ды. Бұл ау дар ма шы ға ауда ры лып 
отыр ған мə тін нің үзін ді ле рін қайталап қа рауына, олар ды ау дар-
ма ның сəй кес үзін ді ле рі мен са лыс ты ру ына, ау дар ма ны ре цеп-
тор ға бер ген ге дейін, яғ ни ауда ру про це сі нің аяқ та луына дейін 
ау дар ма мə ті ні не қа жет ті өз ге ріс тер ен гі зуіне мүм кін дік бе ре ді. 
Жаз ба ша ау дар ма ның клас си ка лық мы са лы бо лып ау дар ма шы 
түп нұс қа ны жаз ба мə тін тү рін де қа был дап, ау дар ма мə ті нін жаз-
ба мə тін ре тін де жү зе ге асы руы та бы ла ды (осы жер ден жаз ба ша 
ау дар ма де ген атау шық қан).
Жаз ба ша ауда ру дан ауыз ша ау дар ма ның айыр ма шы лы ғы ерек-
ше. Жаз ба ша ау дар ма ке ле сі фак тор лар ға на зар ауда руы ке рек:
1. Сөз дік те гі сөз дер дің ма ғы на ла ры на.
2. Ар найы сөз дік тен сол сөз дің ма ғы на сын із деп та бу ға.
3. Түп нұс қа ның кон тек сін бі лу. Егер ол шы ғар ма бол са, оны, 
ең ал ды мен, то лық оқып шы ғу ке рек.
4. Ке рек ті сө зі бар қайы рым ды ға на оқып шы ғу жə не оны бү-
кіл кон текс пен са лыс ты ру.
5. Сөз дің бір-бі рі мен бай ла ны су ына.
Жаз ба ша ау дар ма да мə тін нің бар лы ғы ау дар ма шы ның ал дын да 
бо ла ды, ол оны бір не ше рет оқып, ав тор дың идея сын то лық тү сі не ді. 
Ал ауыз ша ау дар ма да ау дар ма шы ақ па рат пен сег мент ар қы лы та ны-
са ды, ол ақ па рат ты то лық біл мейді.
Жаз ба ша ау дар ма да ау дар ма шы ора тор мен тіл қа ты сып, еш те ңе 
сұ рай ал май ды (мы са лы, тү сін бе ген сөз, тер мин не ақ па рат).
Жаз ба ша ау дар ма ға түп нұс қа да ғы мə тін нің жаз ба ша түр де гі ау-
дар ма сы жа та ды. Ауда ру шы мə тін ге жə не оның үзін ді ле рі не бір не-
ше рет қайта ора лып, ке рек бол са тү зеп, не гіз гі нұс қа мен са лыс ты-
рып, ре цеп тор ға ав тор дың идея сын жет кі зу ге ты ры са ды.
Жаз ба ша ау дар ма – бұл жаз ба ша мə тін нің бас қа тіл ге ауда рыл-
ған өзін дік нұс қа сы бар ау дар ма ның бір тү рі. Жаз ба ша мə тін нің кең 
кө лем ді нұс қа сы мен та ныс бо лу үшін ау дар ма шы тө мен де гі дей қа-
ғи да лар ды ес ке ріп, ал ды мен, өзін дік қо ры тын ды жа сай ды. Ол үшін 
ау дар ма шы ең бі рін ші түп нұс қа мə тін мен та ны сып, кейін сол мə-
тін ді ойша бір қо ры тын ды лап шық қан нан соң ол мə тін нің қан дай 
та қы рып та ой қоз ғал ған ды ғын, қан дай сти лис ти ка лық жанр лық 
ерек ше лік те рі бар екен ді гін ес ке ріп бол ған нан соң ға на ау дар ма шы 
өз жұ мы сы на кі рі се ді. Жаз ба ша ау дар ма ке зін де ау дар ма шы өзі не 
кө мек те се тін қо сым ша əре кет тер жа сай ды. Мə се лен: сөз дік қол-
да ну, анық та ма лық тар жə не де ма ман дар мен ке ңес. Ау дар ма ны 

35
аяқ та ған нан кейін ау дар ма шы өзі ау дар ған мə ті нін бір тек се ріп 
шы ғып, жөн деп, кейін тап сы рыс бер ген орын дар ға жі бе ре ді. Егер 
ауда рыл ған мə тін ді бас па ға шы ға ра тын бол са, он да оны ау дар ма-
шы дан кейін қа те лік те рі мен жұ мыс жа сайт ын ар найы адам дар 
тек се ре ді. Жаз ба ша ау дар ма шы лар кей де ар найы бел гі лі бір мə тін-
дер мен ға на жұ мыс жа сай ды. Бұл, əсі ре се құ қық тық дең гей лер-
ге қа тыс ты жү зе ге аса ды, сон дық тан но та ри ал ды ау дар ма шы лар, 
сот тық ау дар ма шы лар да өзін дік ерек ше ле не тін сер ти фи кат та ры 
бо ла ды. Штат тық фир ма лар да ғы, конст рук тор лық бю ро лар да ғы 
ау дар ма шы лар өз фир ма ла ры өн ді ре тін зат тар ға бай ла ныс ты тех-
ни ка лық дең гейде ма ман дан ды ры ла ды.

жүктеу/скачать 0.9 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: