Шаршысөз дискурсыны
жүктеу/скачать 0.81 Mb.
|
| Мысал келтіру. «Міне, мысалы», «Мысалы, саясаткерді алыңыз. Ол…».
өткен аптада», «Біздің Түзету. Бұл формулалық немесе риторикалық стратегия (жиі лексикалық). Индивидуалдық сөйлеуді бақылау мынадай болжамды тудырады, қайсыбір түйіндеме не референциалды тұрғыда «жалған», не қаламаған түсіндірмелерге және тыңдаушының ассоциацияларды бағалауына алып келеді. терең импликация немесе Күшейту. Типтік сөйлемдер: «Бұл сұмдық, … ұят, масқара…» (Айқын) көну, жол берулер. Типтік сөйлемдер: «Олардың арасында жақсы адамдар да кездеседі», «Қорытудың қажеті жоқ, бірақ…», «Саясаткерлер де осылай жасай алады» (сондай-ақ салыстыру болып та табылады). Қайталау. Формулалық қадам, оның функциясы күшейтуге жақын: назар аударту, ақпараттық құрылымдау, субъективтік бағаның, неғұрлым маңызды тақырыптардың астын сызып көрсету және т.б. Қарама-қарсылық. Біршама когнитивтік қызметі бар қадам. Риторикалық: қатынасқа қатысушылардың назарын аударту (ақпаратты құрылымдау). Семантикалық: адамдардың жағымды және жағымсыз бағаларын, олардың әрекеттері немесе қасиеттерін астын сызып көрсету – жиі БІЗ-тобы мен ОЛАР-тобын қарама-қарсы қою арқылы (типтік мысал: «Бізге көп жылдар бойы еңбек етуге тура келді, ал олар жәрдемақы алады және ештеңе істемейді») – және қақтығыс мүдделер кездесетін барлық жағдаяттар. Жұмсарту. Бұл қадам жалпы жағдайда өзін-өзі таныстыру стратегиясына қызмет етеді, түсіністік пен төзімділікті, сонымен қатар негізделе алмайтын бағалау немесе қорытуды «жоққа шығаруды» көрсетеді. Жылжу. Типтік мысал: «Маған жалпы алғанда бәрібір, бірақ депутаттар біздің фракцияға наразылық білдіріп отыр». басқа Ауытқу. Типтік сөйлемдер: «Білмеймін», «Мен олармен араласпаймын», «Олардың уақытым жоқ…» [72,б. 75]. не істеп жатқандығы маған бәрібір», «Менің Мақсатына қарай тиімді және тиімсіз қарым-қатынасты ажыратуға болады. Адамдардың мақсаттары сәйкес келген жағдайда қарым-қатынас нәтижелі болмақ. Осы үдерісті психологтар кооперация деп атайды. А. Құдиярованың айтуы бойынша, ең ұтымсыз уәждер – индивидуализм және агрессия, ортақтасу серігінің қызығушылығы мүлдем назарға алынбағандықтан, оның да қорғану стратегиялары қоздырылады. Зерттеуші тұлғааралық өзара әрекет стратегияларының сипаттамасын бергенде, негізгі бес түрін ажыратады: Қарсыласу стратегиясы, өз ұтысын көбейту уәжіне сәйкес. Адам тек қана өзінің мақсатына бағытталып, өзгенің мақсатын есепке алмайды. «Саған |