Сығымдау және сығу әдісімен өсімдік майын өндіру кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары 1 тарау. Жалпы ережелер

223. Жылыту желдету жүйелері өндірістік бөлмелердің жұмыс аймағында метрологиялық көрсеткіштерді және зиянды заттардың бекітілген мөлшер шегінде болуын қамтамасыз етеді.

224. Әрбір желдету жүйесіне: куәлік, пайдалану және жөндеу журналы, пайдалану бойынша технологиялық регламент, жөндеу және тазалау кестесі рәсімделеді. Аталған құжаттардың мазмұны, нысаны және жүзеге асыру тәртібі ұйымның техникалық басшысымен анықталады.

225. Желдетудің ағымды жүйелері үшін ауаны жинау орындары жобамен анықталады және өндірістің барлық жұмыс режимдерінде желдету жүйесіне нормативтен жоғары зиянды және жарылуға қауіпті заттардың түсуін болдырмайды.

226. Ағымды желдету жүйесіне берілетін ауада еріткіш шаңдарының және буларының құрамы олардың өндірістік бөлмелердің жұмыс аймағындағы ауадағы шекті рұқсат етілген құрамның 30 %-нан аспауы керек.

Еріткіштің буларын жанасып жатқан аумақтың желдетілмейтін аймақтарына, тұрақты өтетін жерлерге және адамдардың жиналуы мүмкін жерлерге лақтыруға жол берілмейді.

227. Ауаны жалпы ауыспалы және апаттық желдету жүйесінен лақтыру құрылғысы жобамен анықталады, тиімді шашырауды қамтамасыз етеді, лақтыру аймағында жарылу және объект аумағында, соның ішінде тұтанудың тұрақты ошақтарында жарылуға қауіпті қоспалардың қалыптасу мүмкіндігін болдырмайды.

228. Минералды қоспалары бар органикалық шаңы бар, май тұқымының қоймасы (элеваторы) мен дайындау цехының тұқымды тазалау машинасынан, сондай-ақ шрот шаңы бар соғатын қондырғының және шроттың қоймасынан (элеватордан) желдету қондырғыларымен алынатын ауа атмосфераға лақтырылғанға дейін тазалауға жатады.

Негізгі шоғырлануды ескере отырып, желдету және рекуперация жүйелерімен лақтырылатын, ауадағы еріткіштер мен шаңның шоғырлануы шекті рұқсат етілген нормалардан аспауы керек.

229. Желдету жүйелерінде жарылуға өртенуге қауіпті булардың ауа өткізгіштер арқылы бер бөлмеден екіншісіне өтуіне жол бермейтін шаралар мен құралдар қарастырылады.

230. Ауа өткізгіштер және олардың бөлшектері кезең сайын қалдықтардан тазаланады.

Желдету жүйелерін және шаңды ұстайтын құрылғыларды жөндеу, пайдалану және қызмет көрсету тәртібі жылыту, желдету жүйелерін жобалау және пайдалану және шумен күресу әдістері бойынша нормативтік техникалық құжаттамаларға сәйкес технологиялық регламентпен анықталады.

231. Жылыту желдету жүйелерінің жұмыс тиімділігін тексеруді күрделі жөндеуден және қайта құрудан кейін, жылына 1 реттен кем емес жүргізу керек.

232. Еріткіштің жанатын шаңын және буын алатын технологиялық желдету жүйелері, жұмыс істемейтін желдету агрегаты кезінде олармен байланысты технологиялық жабдықтың іске қосылуын және жұмыс істеуін болдырмайтын одақтасумен жабдықталады.

233. Жанатын шаңы бар, желдетумен түйісетін орта желдеткішке түскенге дейін тазаланады. Желдеткіштердің ағатын бөлігін шаңнан тазалау кезең сайын, әрбір желдету жүйесіне жеке жасалған кестеге сәйкес жүргізіледі.

234. Жарылу өртенуге қауіпті өндірістердегі жалпы айналмалы желдетудің технологиялық және соратын желдеткіштері жарылыстан қорғалған желдеткіштердің құрылысы, монтаждау және қауіпсіз пайдалануға қойылатын талаптарға сәйкес орындалады.

235. Ауаны май шаңынан тазарту үшін сұрапыл қолданылады. Шаңсыздандыру қондырғыларының жұмыс тиімділігі шаңның шашырау құрамы және физикалық қасиеті ескеріле отырып, сұрапылдың түрін тиімді таңдаумен, сұрапылдардың ір түрлі түрлерін қолданумен қамтамасыз етіледі.

236. Желдету жабдығын орнатуға арналған бөлмелер басқа мақсаттар үшін пайдаланылмайды.

237. Ауаны құрғақ тазалауға арналған шаңды ұстау жабдығы бөлмеде орналасады. Ауаны дәнді тарататын машиналардан кейінгі май шаңынан және сепаратордан кейінгі минералды шаңынан тазартуға арналған жабдық, кететін ауамен жылудың жоғалуының алдын алу мақсатында тазалау тарату үрдісі бар бөлмелерде орналастырылады.

238. Құрғақ тазалауға арналған сұрапылдар (дән элеваторлары, шрот элеваторлары) жарылысты өшірумен жабдықталады.

239. Шаңды ауа қоспасын дымқыл тазалауға арналған шаң ұстағыштар жылытылатын бөлмелерде орналастырылады. Осындай шаң ұстағыштарды жылытылатын бөлмелерден немесе ғимараттардан тыс орналастыруға рұқсат етіледі. Осындай жағдайда оларды судың қатуынан қорғау қамтамасыз етіледі.

240. Пневмокөлік жүйелерінде үлкен көлемді ауасын тазалау үшін тазартылған ауаның жалпы шаңды жинағышы және коллекторымен біріктірілген топтық сұрапылдарды қолдану кезінде, әрбір сұрапыл шаңды түсіру үшін жеке өзіндік шлюздік ысырмамен жабдықталады.

241. Жалпы ауысым және ағымды желдету жүйелерінің резервтік желдеткіштерінде негізгі желдеткіш істен шыққан кезде олардың автоматты қосылуын үшін одақтасу бар.

242. Еріткіш буларының бөлінуі мүмкін сығу цехының өндірістік ғимараттарында жалпы желдету жүйесінің желдеткіштерінің істен шыққандығын хабарлайтын дыбыстық және жарық белгі бергіштері (басқару бөлмелерінде орналастыру арқылы) қарастырылған.

243. Өрт болған жағдайда А және Б санатты бөлмелерге қызмет көрсететін желдету жүйелерін өшіру құрылыс нормалары мен ережелерінің талаптарына сәйкес қарастырылады.

244. Сығу өндірісінің, бензин соратын бөлмелерде апаттық соратын желдеткіш қарастырылады.

Апаттық желдетудің өнімділігі нормативтік техникалық құжаттама талаптары ескеріле отырып, жобамен анықталады.

245. Апаттық желдету жарылысқа дейінгі шоғырланудың белгі бергіш тетіктерімен одақтасады және құрылыс нормалары мен ережелеріне сәйкес, ауадағы еріткіш буларының шоғырлануы жалынның таралуының төменгі шоғырланған шегінен 10 % аспаған, кезінде автоматты түрде қосылады. Сондай-ақ апаттық желдетуді қолмен қосу қарастырылған. Апаттық желдетудің іске қосу құрылғылары бөлменің ішінде, сондай-ақ сыртынан негізгі кіре беріс есіктер жанында орнатылады.

246. Желдету жүйелерінің жабдығы, металл ауа өткізгіштер химия және сұрайды өңдеу өнеркәсібі өндірістерінде статтық электрден қорғау ережелерінің және электр қондырғыларының құрылысы ережелерінің талаптарына сәйкес жерге қосылады.

247. Өндірістік бөлмелерде ағынды желдеткішпен қосарланған, ауамен жылыту қарастырылады.

Жылыту құралдарын шаңнан жүйелі тазалау мүмкіндігі олардың типі мен орналасу орнын анықтаумен қамтамасыз етіледі.

248. Тұқым мен шрот қоймаларының, элеваторларының ғимараттары, сүрлем асты және сүрлем үсті қабаттар жылытылмайтын бөлмелерге жатады. Элеваторларда, қоймаларда жұмыс істеушілер үшін жылынуға арналған бөлмелер қарастырылады.

250. Сығу цехының кері сумен қамтамасыз ету жүйесі автономды қарастырылады.

251. Кері жүйеде жоғалған суды толтыру конденсатпен немесе жұмсартылған сумен жүргізіледі. Соңғы жағдайда қатты сулы аймақтарда орналасқан, сығу өндірісінің технологиялық объектілері үшін суды жұмсарту мақсатында, суды қайта өңдейтін қондырғылар қарастырылады.

Шарттық ластанған конденсаттың кері жүйесін экстракция жүйесінен қоректендіруді пайдалану кезінде оның еріткішпен, маймен ластануына жүйелі бақылау жасау және тазарту жүйесі қарастырылады.

252. Майды сығу өндірісінің кері сумен қамтамасыз ету жүйесі негізгі және қосымша сорғымен жабдықталады.

253. Су салқындатқыштарды тазалау және судың сапасын бақылау (еріткіштің, майдың, қалдықтардың болуы) кезеңдігі технологиялық регламентпен, су салқындатқыштардың тоқтамай жұмыс істелуі қамтамасыз етіле отырып анықталады. Су салқындатқыштардың орналасу орындарында соплонды, құбыр желілерін үрлеу, қысқы уақытта мұзды еріту үшін буды беру қарастырылады.

254. Өндірістік бөлмелерде ішетін судың шапшымалары, қорғасындық қондырғылар немесе шашатын саптамалары бар ыстық сумен бөшкелер орнатылады.

255. Маңызды артық жылумен сипатталатын өндірістік бөлмелерде тұзды газдалған су қарастырылады.

256. Шаруашылық суларын төгу үшін (еден жуғаннан кейінгі) сығу өндірісінің бірінші қабатының еденінде, гидро ысырма арқылы бензин ұстағышқа әкету арқылы, құйғыш немесе трап орнатылады.

257. Майды сығу өндірісінің канализациялық жүйесінің құрылғысы құрылыс нормалары мен ережелеріне сәйкес орындалады.

258. Құрамында бензин май ағынды сулар технологиялық регламентте және жобада қарастырылған, сызба бойынша қайта өңдеуге жатады. Ағынды суды бензин сүзгішке лақтыру оны қожды булағышта өңдегеннен және салқындатылғаннан кейін рұқсат етіледі.

259. Еріткіш бар ағынды суларды өндірістік канализацияға лақтыру, сонымен қатар апаттық жағдайларда да жол берілмейді.

260. Технологиялық жабдықтан бензинді суды судан ажыратқышқа және суды бензин сүзгіштен зауыттық канализацияға құю жылдың суық мерзімі кезінде, сұйықтың қатып қалуын болдырмайтын орындарда орналасатын, гидравликалық ысырмалар арқылы жүргізіледі.

261. Сығу өндірісін ағынды сулардан еріткішті алуға арналған істен шыққан қондырғылар және өндірістік канализация жұмыс істемеген жағдайда пайдалануға жол берілмейді.

262. Еріткіштің канализацияға түсуінің алдын алу үшін осы Талаптардың 175 тармағының талаптары орындалады.

Бензин сүзгіштен ағынды сулардағы еріткіштің құрамы ауысым сайын бақыланады.

263. Ағынды суларды тазалау және қайта айдау станциясында жарылудан қорғайтын электр жабдығы қолданылады.

264. Қалалық тазалау құрылғыларына 31 қаңтар 2003 жылғы № 97 Қазақстан Республикасы денсаулық Министрі бекіткен Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ететін санитарлық-гигиеналық талаптарына сай келетін су жіберіледі.

266. А және Б санатты майды сығу өндірісінің бөлмелерінде жарылыс толқынының әсері кезінде тез іске қосылатын, сыртқы қоршау құрылымдары бар. Тез іске қосылатын құрылымдардың алаңы мен типі жобада бекітіледі.

267. Сығу өндірісінің ғимаратында технологиялық жабдыққа қызмет көрсету алаңдарын және қабат аралық жабындыларды желденбейтін кеңістіктер қалу мүмкіндігін болдырмайтындай етіп жобалайды және тордан жасалады.

268. Майды сығу өндірістері жеке тұрған ғимаратта орналастырылады. Бензині бар ағынды суларды ауамен салқындату аппараттары (АСА) жарылыстан қорғайтын электр жабдығымен ашық жерде немесе жабық қосымша құрылыста орнатылады.

Едендерді жабу үшін құрылыс нормалары мен ережелеріне сәйкес, соққы кезінде ұшқын атпайтын материалдарды (қыш плитка, әктас толтырылған бетон және басқалары), ұшқын атпайтын металл торларды немесе арнайы бүркемесі бар торларды қолданылады. Бүркемелер мен торлардың материалы жобалық құжаттамада көрсетіледі.

269. Еріткішке, бензин сүзгішке арналған резервуарлар цехтан тыс орнатылады.

270. Жобалау кезінде, әрбір жеке жағдайда, техникалық қызмет көрсетуі бойынша шектеулі жұмыс көлемі бар жабдықтың кейбір түрлерін ашық алаңдарға шығару мәселелері қарастырылады (мысалы, әуе конденсаторлары).

271. Адамдар үнемі болатын тұрмыстық, қосымша және әкімшілік бөлмелер жеке тұратын ғимараттар, қажет болған жағдайда өндірістік жылытылатын өткелдермен біріктірілген жеке тұрған ғимараттарда орналастырылады.

Осы ғимараттарды жарылуға өртенуге қауіпті өндірістері бар ғимараттарға біріктіріп салуға және оларды соққы толқынының әсер етуінің қауіпті қарқындылық аймағында орналастыруға жол берілмейді.

Соққы толқының әсер етуінің қауіпті қарқындылық аймағының көлемі жобамен анықталады.

272. Майды сығу өндірістерінің аумағында еріткіштің бу жиналуы мүмкін табиғи жыралардың, шұңқырлардың, ойпаттардың және ашық ордың, қазан шұңқырлардың, жыраның болуына, құбыр желілерінің жолын орда және жер астында еріткішпен төсеуге жол берілмейді.

273. Құдықтар, бұрылыс бұрыштарында камералар болмаған жағдайда жер асты инженерлік жүйелерінде желінің жағдайын анықтауға мүмкіндік беретін, сыртқы айыратын белгілер бар.

274. Ұйымның аймағындағы жердегі жұмыстар жер жұмыстарын жүргізуге жазбаша рұқсатты рәсімдегеннен кейін ғана жүргізіледі.

275. Жолаушылар мен автомобиль жолдарының теміржол жолдарымен қиылысу орындарында рельстердің ұшының деңгейінде аралықтар мен өткелдер (басып өту), түңгі уақытта жарықтандырылатын ескерту белгілер орнатылады.

276. Жолдар, өткелдер, аралықтар, сыртқы басқыштар, эстакадалар және өтетін жерлер қалыпты жағдайда ұсталады: дер кезінде жөнделеді, қысқы уақытта қардан тазартылады, тайғақ кезде құммен себіледі.

Жолдар мен өтетін жерлердің кейбір учаскелерін жабуға объектінің өртке қарсы күзетімен келісу арқылы, ерекше жағдайларда ғана жол беріледі.

Өрт құралдарына және өрт гидрантына, су қоймасына, хауыздарға келетін жолдар мен өткелдер әрқашан бос.

Өрт гидранттарында олардың орналасқан жерін тез анықтауға мүмкіндік беретін, сілтегіштер ілінеді.

277. Өндіріс үшін, жабдықтардың материалдары мен бөлшектері, ыдыстар объект аумағында (цехтарда, шеберханаларда және қоймаларда), өрт қауіпсіздігі талаптары ескеріле отырып, осы мақсаттар үшін белгіленген және әзірленген орындарда орналастырылады.

278. Өндірістік бөлмелерді, жұмыс орындарын, машиналар мен аппараттарға баратын жолдарды, баспалдақтар мен басқыштарды шикізатпен, қалдықтармен және өзге заттармен бөгеуге жол берілмейді. Өндірістік цехтарда өндіріске қатыспайтын заттарды, материалдарды, киімді және бөлшектелген заттарды сақтауға жол берілмейді.

279. Цехтардың едендерін, алаңдарын және басқыштарын оларда төгілген майлау және өсімдік майларынан, еріткіштен, судан пайда болған тайғанақ беткейлердің пайда болуына жол бермей, таза ұстау қажет.

10 - тарау. Технологиялық жабдықты және құбыр желілерін жөндеу және қызмет көрсету
280. Жабдықты және құбыр желілеріне, оларды пайдаланудың нақты шарттарын ескере отырып, техникалық қызмет көрсету және жөндеу бойынша жұмыстарды ұйымдастыр және жүргізу тәртібі осы Талапқа сәйкес бекітіледі.

281. Жөндеуге жабдық технологиялық персоналмен дайындалады және жөндеу жұмыстары басшысына тапсырылады.

282. Жөндеу жұмыстары бастағанға дейін сығу цехының аппараттары және технологиялық құбыр желілері өнімдерден босатылады, су буымен буланады. Аппараттардың (тазартқыштардың, конденсаторлардың, жылу алмасқыштардың) жылу алмасатын үсті буландырылғаннан кейін сілтілеу және сумен жуу арқылы күйіктен тазартылады. Аппараттарды және технологиялық құбыр желілерін жуатын судан босатқаннан кейін сығу цехының барлық аппараттары құйыршықтары айқын көрінген нөмірленген бұқтырмалардың көмегімен технологиялық құбыр желілерінің жүйесінен ажыратылады. өз нөмірлері астына орнатылған барлық бұқтырмалар оларды орнату және алуды тіркеу журналына енгізіледі. Жоғарыда аталған операцияларды аяқтағаннан кейін аппараттардан люк-лаз қақпақтары шешіледі және желдету операциялары жүргізіледі.

283. Жабдықты жөндеуге дайындау және жөндеу жүргізумен байланысты газға қауіпті жұмыстар өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес наряд-рұқсаттама бойынша жүргізіледі.

284. Ашық отты қолдана отырып жүргізілетін жөндеу жұмыстары наряд-рұқсаттама бойынша өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес жүргізіледі.

285. Жарылыстан қорғалған жабдықты жөндеу, оның бөлшектерін ауыстыру және қалпына келтіру өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес жүргізіледі.

Жөнделген жарылыстан қорғалған электр жабдығы оны әзірлеу бойынша талаптарға сәйкес бақылау сынақтан өтеді. Сынақ нәтижелері және жөндеу сипаттамалары аталған жабдықтың куәлігіне енгізіледі.

286. А және Б санатты өндірістері бар бөлмелерде соққы кезінде ұшқын атпайтын құрал қолданылады.

287. Жөндеу жұмыстары жүргізу кезінде қоршауға, арматураға, құбыр желісіне, бүркенішке, муфтаға тұруға болмайды.

288. Құбыр желілеріндегі ысырмалар және вентильдерді кезеңдік қолмен бұрау және шпиндельдері мен штоктарын майлау қажет.

Ысырмалар мен вентильдерді ашу және жабу үшін тұтқаларды қолдануға жол берілмейді.

289. Аппаратта немесе құбыр желісінде артық қысым болған жағдайда бұрандамалар мен түйреулерді қысуға жол берілмейді.

Фланецті құрамаларды қысу кесе-көлденең орналасқан бұрандамаларды ақырын ауыспалы тарту арқылы жүргізіледі.

Аппараттар мен машиналарда гайкаларды қысу үшін соғатын құралдарды қолдануға жол берілмейді.

290. Еріткіші (мисцелласы) бар қатып қалған құбыр желілерін жылыту тек сумен немесе бумен жүзеге асырылады. Осы мақсаттар үшін ашық отты қолдануға жол берілмейді.

291. Еріткіштер мен мисцеллаға арналған құбыр желілері күрделі жөндеуден кейін қабылдауға дейін, технологиялық регламентке сәйкес 1,25 х Р_раб. х () 20/() t артық, бірақ 0,2 МПа (2 кгс/см²) кем емес қысымда гидравликалық сыналады.

292. Жаңа және жөнделген арматура қымталғанға тексеріледі. Бекіткіш арматураның қымталу нормасы нормативтік техникалық құжаттамаға сәйкес келеді.

293. Сақтандырғыш қақпақтары орнатылғанға дейін реттеледі және технологиялық регламентпен бекітілген қысымда іске қосылуына тексеріледі. Тексерілгеннен және реттелгеннен кейін сақтандырғыш қақпақтарына пломба салынады.

294. Сығу цехының жабдықтарын және құбыр желілерін беріктікке және қымталуына сынау сумен немесе енжар газбен жүргізіледі.

Жүйені қысу кезіндегі байқау қысымы арматура үшін бекітілген байқау қысымынан аспайды. Сильфонды арматура орнатылған жүйені қысу сильфонды арматураны пайдалану құжаттамасында көрсетілгеннен аспайтын қысыммен жүргізіледі. Жүйені қысу қалыпты температурада (20 °С) жүргізіледі, ол кезде арматура ашық жағдайда ұсталады.

БӨҚжА – бақылау-өлшеу құралдары және автоматика;

АҚҚ – апатқа қарсы қорғаныс;

БжҚ – байланыс және құлақтандыру жүйесі;

ТҮ АБЖ – технологиялық үрдістерді автоматтандырылған басқару жүйесі;

АӨЖ – ақпараттық өлшеу жүйелері;

АСА – ауалы салқындату аппараты.

___________________