Ӛсімдіктер, жануарлар және микроорганизмдер биоәралуандылығЫ
жүктеу/скачать 1.09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Буылтық құрттар ( Annelida)
Буылтық қҧрттар жоғарғы сатыдағы ҧйымдасқан целомды жануарлардың бастамасы. Аннелидтерге тән басты сипаттама метомерлік және целомның жетілуі. Осы типке дейінгі сипатталған жануарлардан ерекшелігі, барлық жоғарғы сатыдағы жануарларға тән мҥшелердің бәрі қалыптасқан сҥтқоректілермен адамдарда болатын системалар аннелидтердеде бар. Жалпақ қҧрттардан негізгі ерекшелігі бас миының пайда болуы, ол жҥтқыншақтың ҥстінде арқа жағында орналасқан. Аннелидтердің жҧмыр қҧрттардан ерекшелігі, жҧп арқа жағындағы мидың бӛлімдері алдыңғы, ортаңғы және артқы ганглиидерден қҧралған. Екінші ретті дене қуысы (целом) жетілген жоғарғы сатыдағы буылтық қҧрттардың кейбір қҧрылысы тӛменгі сатыдағы қҧрттарға жақындатады Аннелидтердің личинкасы трахофораның алғашқы дене қуысы, протонефриди, ортогонды нерв системасы болады. Трохофораның алғашқы даму кезінде соқырішегі байқалады. Мҧндай ерекшелік қарапайым қҧрылыстағы ересек буылтық қҧрттарда кездеседі. Олигомерлері (қайталанатын ҧқсас 39 мҧшелер санының кемуі) аннелидтер ӛмір бойы ӛскен, кҥрделенген метотрохофора болып келеді, олардың тек личинкалық сақиналары-бунақтары бар. Полимерлі анналидтерде постларвальды (дернәсілден пайда болатын ересек форма) бунақтар пайда болады (анаморфоз). Полимерлі тҥрлердің ларвальды (личинкалық) бунағында гонадалар болмайды, целомодукты-кірпікшелері бар жыныс шҧқырағы (осы шҧқырақ арқылы кӛп қылтанды қҧрттардың жыныс ӛнімдері зәр шығару жҥйесіне, одан сыртқа шығарылады) постларвальдыда басқаша болуы мҥмкін. Постларвальды ларвальдыдан ерекшелігі регенерацияға бейім емес. Полимерлі аннелидтердің денесі бас қалақшасынан, ларвальді сегіменттерден, постларвальды сегіменттерден, аналь қалақшасынан тҧрады. Ӛсу бӛлімі анаморфоз кезінде аналь қалақшасының алдыңғы шетінде болады. Қарапайым тҥрлерінде (полихет клеткасы) қыл тәрізді дене ӛсіндісі параподи болады. Аннелида типіне бірігетін кластар: Қарапайым буылтық қҧрттар (Archiannelida), Кӛп қылтандылар (Polychaeta), Аз қылтандылар (Oligochaeta), Сҥліктенр (Hirudinea), Эхиуридтер (Echiurida), Сипункулидтер (Sipunculida). жүктеу/скачать 1.09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|