Строительные нормы и правила рк предприятия розничной торговли

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

3 АНЫҚТАМАЛАР

4 ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР

4.1 Дүкендерді орналастыруға және олардың көлемдік-жоспарлық шешімдеріне қойылатын талаптар

4.2 Санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

4.3 Өртке қарсы талаптар

4.4 Лифтілер

4.5 Қоқыс шығару және шаң сору

5 ДҮКЕНДЕРДІҢ НЕГІЗГІ ЭЛЕМЕНТТЕРІНЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР

5.1 Сауда бөлмелері

5.2 Тауарларды қабылдау мен сақтау және тауарларды сатуға дайындау бөлмелері

5.3 Қосалқы, қызметтік және тұрмыстық бөлмелер

6 ИНЖЕНЕРЛІК ЖАБДЫҚТАУ

6.1 Жалпы ережелер

6.2 Сумен жабдықтау және канализация

6.3 Жылыту және желдету

6.4 Электртехникалық құрылымдар

1-қосымша (міндетті) Бөлшек сауда кәсіпорындарының (дүкендерінің) негізгі түрлерінің жіктемесі

2-қосымша (ұсынылатын) Дүкендерде сатып алушыларға қосымша қызмет көрсету элементтерінің (қызмет түрлерінің) тізбесі

3-қосымша (міндетті) Азық-түлік дүкендерінің саудалық емес бөлмелері топтарының ең кіші ауданының шекті көрсеткіштері

4-қосымша (міндетті) Азық-түліктік емес дүкендердің саудалық емес бөлмелері топтарының ең кіші аудандарының меншікті көрсеткіштері

5-қосымша (міндетті) Түсіру аймақтарының өлшемі

6-қосымша (міндетті) Аудандарды есептеу тәртібі

7-қосымша (міндетті) Дүкен сауда залдарындағы жабдықтар арасындағы өту жолдарының ені

8-қосымша (ұсынылатын) Тапсырыс бөлімі ең кіші ауданының меншікті көрсеткіштері

9-қосымша (ұсынылатын) Кафетерийдің ең кіші ауданының шекті көрсеткіштері

10-қосымша (ұсынылатын) Қосымша қызмет көрсететін бөлмелердің ең кіші ауданы

11-қосымша (міндетті) Азық-түлік дүкендері бөлмелерінің құрамы

12-қосымша (міндетті) Азық-түліктік емес дүкендер бөлмелерінің құрамы

13-қосымша (міндетті) Дүкендердің бөлмелеріндегі ауаның есептік температурасы және ауа алмасуының еселігі
ҚҰРЫЛЫС НОРМАЛАРЫ ЖӘНЕ ЕРЕЖЕЛЕРІ

БӨЛШЕК САУДА КӘСІПОРЫНДАРЫ
ПРЕДПРИЯТИЯ РОЗНИЧНОЙ ТОРГОВЛИ
Енгізілген күні - 2005.06.01
1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
1.1 Осы нормалар және ережелер қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі халықаралық талаптарды ескере отырып, Қазақстан аумағында қолданылып жүрген құрылыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасының аумағында жобаланатын бөлшек сауда кәсіпорындары ғимараттарының (немесе бөлмелердің) жобасын әзірлеу мен сараптауға арналған.

Құжат дүкендер мен сауда орталықтарының көлемдік-жайғасымдық шешімдеріне қойылатын негізгі талаптарды, сондай-ақ олардың инженерлік-техникалық жабдығына талаптарды белгілейді.

Осы нормалардың талаптары олардың меншік түріне қарамастан бөлшек сауда кәсіпорындарының (әрі қарай мәтінде дүкендердің) жаңадан салынатын, қайта құрылымданатын, кеңейтілетін және жаңғыртылатын ғимараттарын (немесе бөлмелерін) жобалауға қолданылады.

Осы нормалардың талаптары базарларды, көтерме сауда (соның ішінде ірі көтерме және ұсақ көтерме) кәсіпорындарының ғимараттарын, автомобильдер мен олардың құрал-саймандарын сататын дүкендерді, қару сататын мамандандырылған дүкендерді, құрылыс материалдарының дүкен-қоймаларын, өндірістік фирмалардың дүкендерін, сондай-ақ жылжымалы және уақытша қызмет көрсететін дүкендерді жобалауға қолданылмайды.

Ғимараттарды (бөлмелерді) жобалауды, салуды, қайта құрылымдауды және жаңғыртуды жүзеге асыратын барлық заңды және жеке тұлғалар (шетелдік, сондай-ақ шетел серіктестердің қатысуымен бірлескен кәсіпорындарды қоса) үшін нормалар және ережелерді қолдану және сақтау міндетті болып табылады.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы құрылыс нормалары және ережелерінде келесі нормативтік құжаттарға сілтемелер жасалған:

ҚР ҚНжЕ 2.02-05-2002 Ғимараттар мен имараттардың өрт қауіпсіздігі

ҚР ҚНжЕ 2.04.05-2002* Табиғи және жасанды жарықтандыру

ҚР ҚНжЕ 3.02-02-2001* Қоғамдық ғимараттар мен имараттар

ҚР ҚНжЕ 3.02-04-2002 Әкімшілік және тұрмыстық ғимараттар («Әкімшілік ғимараттар мен бөлмелер» бөлімі 2006 жылдың 1 маусымынан бастап ҚР ИСМ Құрылыс және ТКШ істері комитетінің 29.12.2005 жылғы № 422 бұйрығымен бекітілген МҚН 3.02-03-2002-ге бастап ауыстырылды)

ҚР ҚБҚ 3.01-05-2001 Қалақұрылысы. Мүгедектер мен қозғалысы шектеулі тұрғындардың қажеттіліктерін ескере отырып елді мекендерді жоспарлау және салу.

МҚН 2.02-05-2000* Автомобильдер тұрақтары

МҚН 3.02-05-2003 Ғимараттар мен имараттардың халықтың аз әрекетті топтары үшін қолжетімділігі

Бөлшек сауда кәсіпорындары типтерінің жіктемесі 1-қосымшада келтірілген.

Дүкеннің көлемі және оны мамандандырылуы, сондай-ақ дүкендерден сауда орталықтарын қалыптастыру мүмкіндігін қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарына орай қалыптасатын қызмет көрсету жүйесіне сәйкес анықтау керек. Тұрғын ғимараттардың құрамдас, құрамдас-жапсарлас немесе оларға жапсарлас орналасқан дүкендерді мамандандыру және олардың ең үлкен мүмкін көлемі қолданыстағы нормативтік құжаттарды ескере отырып анықталу керек.

Дүкеннің жеке тұрған ғимараттарын қолданыстағы өртке қарсы талаптарды сақтап, тұрғын ғимараттардың терезелерінен, мектеп жасына дейінгі балалар және жалпы білім беру мекемелері, сондай-ақ тұрақты үлгідегі емдеу мекемелері аумақтарының шекараларынан 25,0 м кем емес аралықта орналастыру керек. Тиісті негіздеме болған кезде (оның ішінде акустикалық есептеуді ескере отырып) және санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының келісімімен аталған арақашықтықты дүкен ғимараттарында иіс әсерінің көздері, сондай-ақ шу әсері деңгейі жоғары желдеткіштік және басқа да инженерлік жабдықтар болмаған жағдайда қысқартуға жол беріледі.

Дүкендерді сауда орталықтарына біріктірген кезде қосымша қызмет көрсететін бөлмелерді барлық кешен үшін бірыңғай блок ретінде толығымен қарастыруға жол беріледі.

Сауда орталықтарындағы дүкендердің саудалық емес бөлмелерін (түсіру бөлмелері және шаруашылық алаңдары) біріктіру ұсынылады, мұнда осы бөлмелердің жиынтық ауданының шамасын 10 % - ке дейін азайтуға жол беріледі.

Тұрғын ғимараттың немесе басқа мақсаттағы ғимараттың құрамдас-жапсарлас, жапсарлас немесе құрамдас салынған дүкендерде қолданыстағы нормативтік құжаттардың талаптарын ескере отырып, сатып алушылар мен тауарларды жеткізуші машиналардың қозғалысын осы тұрғын ғимарат тұрғындарының, сондай-ақ басқа мақсаттағы ғимараттардың қызметкерлері мен келушілері (олардың қызметінің талаптарына сәйкес) қозғалысының ағынынан оқшаулауды қамтамасыз ету керек.

Жер учаскесінде немесе дүкен құрылымында қосымша қызмет көрсету элементтерімен сатып алушылардың демалу аймақтарын қарастыруға жол беріледі (2-қосымшаны ескере отырып).

4.1.6 Дүкен мен сауда орталығының жер учаскесіне немесе олардың құрылымына, соның ішінде жерасты деңгейлеріне, автотұрақ орналастырған жөн. Автотұрақтағы машина орнындарының есептік саны МҚН 2.02-05-2000*-ге сәйкес анықталу керек. Мұнда сауда залдарының ауданы 1000 м² артық универсамдар (супермаркеттер), сондай-ақ гипермаркеттер үшін 1 машина орны - сауда ауданының 15-25 м².

Қаланың орталық аймақтарында дүкендерді жобалау немесе қайта құрылымдау кезінде автотұрақтағы машина орнының есептік санын 10 % қысқартуға жол беріледі.

Жерасты қабаттарын түсіру, қойма және басқа да көмекші, қызметтік-тұрмыстық және инженерлік-техникалық бөлмелерді, сондай-ақ азық-түліктік және азық-түліктік емес тауарлар сататын, сауда ауданы 1500 м² көп емес дүкендердің сауда залдарын (қосымша қызмет көрсету бөлмелерімен) орналастыру үшін пайдалануға жол беріледі. Мұндайда аталған бөлмелердің инженерлік-техникалық жабдықтауын осы нормалардың 6-тарауына сәйкес жобалау керек.

Тұрғын ғимараттарға құрамдас салынған сауда ауданы 250 м² астам емес дүкендерде барлық бөлмелердің биіктігін үйдің тұрғын бөлігінің биіктігіне тең деп қабылдауға жол беріледі.

Сауда кәсіпорындарын орналастыру үшін ғимараттардың көлемдік-жайғасымдық шешімдерін таңдау кезінде аталған жағымсыз әсерлерден қорғау шараларын қарастыру керек.

Ысып кетуден қорғау үшін ғимараттардың қасбеттеріне күн қорғаныштарын қарастыру, сондай-ақ қажет болған жағдайда бөлмелерде қолайлы микроклиматты жасау үшін техникалық құралдарды қолдану керек.

Шаң дауылдары болып тұратын аумақтарда сауда кәсіпорындарын кең корпусты тұрғын ғимараттарға (немесе басқа мақсаттағы ғимараттарға) орналастыру ұсынылады. Мұндайда терезе ойықтары аз күн қорғаныш элементтерімен жабдықталған қасбеттерді немесе техникалық құралдармен бөлме ішінде қолайлы температура-ылғалдық режимді міндетті қамтамасыз еткенде саңылаусыз қасбеттерді жел соғатын жаққа қарату керек.

Жасанды жарықтандырылған дүкендердің сауда залдарында шағылу коэффициенті жоғары әрлеу материалдарын, жоғары тиімді разрядты шамдар мен автоматты басқару жүйелерін қолдануды қарастыру керек.

Тауарларды сатуға дайындау бойынша үтіктеу және шеберхана бөлмелерінде, ереже бойынша, табиғи жарықтандыруды қамтамасыз ету керек.

4.2.2 Дүкенді жерасты және шығыңқы ірге қабаттарда орналастыру кезінде бөлмелердегі қауіпсіздік пен қолайлы температура-ылғалдық және жарық режимін қамтамасыз ететін инженерлік-техникалық шараларды қарастыру керек.

Бұндай дүкендерде ультракүлгіндік сәулелену (олардың зиянсыз спектральді құрамын растайтын сертификаттары бар) және ауаны иондау құралдарымен жабдықталған сауықтыру рәсімдерін жүргізуге арналған профилакторий бөлмесін (бөлмелерін) қарастыру керек

Дүкендердің сауда залдары мен қызметтік-тұрмыстық бөлмелерінде (ТЖК 0,1 % кем) ультракүлгін сәулеленудің жасанды көздерін қолдана отырып, профилактикалық сәулеленуді қарастыру керек.

4.2.3 Дүкендерде гигиеналық сертификаттары бар құрылыс және әрлеу материалдарын, сондай-ақ жабдықтарды пайдалану керек.

4.2.4 Ылғалды режимдегі бөлмелердің қабырғалары мен арақабырғаларының ылғалға төзімді әрлеуі 1,6 м кем емес биіктікте, ал салқындату камераларында қаптамасы бөлменің барлық биіктігінде болу керек.

4.2.5 Дүкенге кіреберістегі бөлмелер еденінің белгісі кіреберістегі жаяужол белгісінен 0,15 м және одан астам биік болу керек.

Дүкенге кіреберістегі еден белгісін жаяужолмен бір деңгейде немесе оның белгісінен төмен терең етіп қабылдауға кіру ойықтары жоғарыдан су мен жауын-шашынның ағуынан қорғалған жағдайда жол беріледі. Мұндай жағдайларда кіреберістің жоғарғы жағынан күнқағар қарастырылу керек.

- IH-IVH жіктеме тобы 600 м² сауда ауданына бір санитарлық құрал есебінен, бірақ екі санитарлық құралдан кем емес;

- IП жіктеме тобы 400 м² сауда ауданына бір санитарлық құрал есебінен, бірақ екі санитарлық құралдан кем емес.

Басқа типті дүкендерде қоғамдық дәретханаларды азық-түліктік емес дүкендерде - әрбір 600 м² сауда ауданына және азық-түліктік дүкендерде - әрбір 400 м² сауда ауданына бір санитарлық құрал есебінен, бірақ екі санитарлық құралдан кем емес етіп жобалауға жол беріледі.

Қоғамдық дәретхана бөлмелеріне кіру есігін қақпа арқылы қарастыру керек. Мұндайда азық-түлік тауарларын сататын орындардың арасына орналастырмау керек.

Келушілерге арналған қоғамдық дәретхана бөлмелерінің ауданы қосымша қызмет көрсету бөлмелерінің ауданында ескеріледі.

Сауда орталықтарында келушілерге арналған қоғамдық дәретханаларды барлық дүкендер кешеніне олардың сауда ауданы жиынтығы есебінен жобалау керек. Қоғамдық дәретханаларды қабаттарға орналастыруға жол беріледі.

Дәретханаларды жеке етіп жобалау керек.

Қоғамдық дәретханаларда төмендегілерді қарастыру керек:

- кабина ені - 0,8 м кем емес, тереңдігі - 1,2 м кем емес;

- арбамен жүретін мүгедектерге арналған бір кабинадан кем емес, ені - 1,65 м кем емес және тереңдігі 1,8 м кем емес;

- жүрген кезде балдақ немесе басқа да құрылғыларды пайдаланатын мүгедектерге арналған, шет жақтарында орналасқан, тұтқасы бар бір кабинадан кем емес;

- мүгедектерге арналған емес екі жағында көлденең тірек тұтқалары бар 0,4 м биіктіктегі бір писсуардан кем емес;

- жуынатын бөлмелерде жер деңгейінен 0,8 м артық емес биіктікте шеткі қабырғадан 0,2 кем емес аралықта тірек тұтқалары бар бір раковинадан кем емес.

Басқа мақсаттағы ғимараттардың (тұрғын ғимараттардан басқа) ішіне салынған сауда ауданы 100 м² артық дүкендерді басқа кәсіпорындар мен бөлмелерден өртке қарсы 2-типтегі қабырғалармен және өртке қарсы 2-типтегі аражабындармен бөлу керек.