Т. Н.Ермекова,Г. М.Найманбаева,Б. М.Найманбаева
жүктеу/скачать 6.15 Mb. Pdf көрінісі
|
| 173
Ой айқындылығы Сөз дәлдігімен тікелей байланысты ұғымдардың бірі – ойдың ай қын дылығы. Сөз дәлдігі жекелеген сөздер мен тіркестердің қолданы сы на бай ланысты болса, ой айқындылығы тұтас сөйлемнің мағынасына қарай ажыратылады және сөйлеушінің әдеби тілінің байлығы мен нормасын жетік білуімен, грамматикалық формаларды орынды қолдануымен өлшенеді. Сөйлеуші сөздердің табиғи мүмкіндіктерін: тура мағынасын, көпмағыналылығын, синонимдік, антонимдік, омо ним дік қасиеттерін кең түрде пайдаланумен бірге, сөздерді ауыс па лы мағынада, тұрақты тіркестер мен мақалмәтелдерді орынды қолдана білмесе, ой айқындылығына нұқсан келеді. Мысалы: Қасымды айтып жіберші, тезірек үйге кірсін! Үйде бала сын жалғыз тастап, «қой да тыныш» дейтін атаана бар. Алғашқы сөйлемде табыс септігінің ды жалғауы барыс септігі нің ға жалғауы ның орнына қол да ныл ған дықтан, сөйлемнің алғашқы бөлігіндегі ой айқын емес. Ал екін ші сөйлемде «Қой да тыныш, қойшы да тыныш» мәтелін түгел қол дан бағандықтан, ой айқындылығына нұқсан кеп тұр. Сол сияқты «Қор (қаражат) болмағанда қор болғандай екен» (газет тегі мақала атауы) сөйлемінде омонимдерді орынсыз қабаттас тыра қолдану да мағына айқындығын көмескілейді. 6. Сөз дәлдігін, ой айқындылығын және мәтін нормаларын сақтап, «Кө не та рих тың куәсі бол ған құн ды жә ді гер лер» та қы ры бын да шы ғар ма дайындаң дар. 7. Тө мен де гі су рет тер ді пай да ла нып, Шы ғыс мон ша сы туралы хабар- ла малық не сипат тамалық эссе жазыңдар. 174 §4. «Қа зақ стан ның кие лі жер ле рі» кар та сы 1. Мә тін дер ді 4 топқа бөлініп оқың дар. Тезисін жазу мақ са тында негізгі ақпаратты іріктеңдер. жүктеу/скачать 6.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|