Т. Н.Ермекова,Г. М.Найманбаева,Б. М.Найманбаева
жүктеу/скачать 6.15 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Абай: ең бек һәм кә сіп кер лік
| 267
§5. Кә сіп кер лік – ерек ше эко но ми ка лық құ бы лыс 1. Мә тін ді тү сі ніп оқып, маз мұ нын өз пі кір ле рің мен ке ңей тіп ба ян- даң дар. «Кә сіп кер лік» сө зі не тү сі нік те ме бе рің дер. Абай: ең бек һәм кә сіп кер лік Абай он жа сы нан бір мү ше лі не дей ін бар бол ға ны үш-ақ жыл оқы ған. Се мей дің екі ді ни мед ре се сін де, со сын При- хо дс кая шко ла да үш ай дә ріс алып, орыс ша тіл сын дыр ған. Бү гін гі тү сі нік пен бас тау ыш мек теп дең гейі не де жет пе ген. Бі рақ мә се ле ұлы ұс таз Ыбы рай Ал тын са рин жас тар ға өси ет ет кен дей, «оқы ған ды кө ңіл ге ықы лас пен то қи бі лу де» ғой. Ілім із де ген жас қа бі лім кө зі нің қай да жат қа нын, оны қа лай алу ға бо ла ты нын үй рен се, ар жа ғын қау зап, өзі-ақ алып ке те- ді емес пе? Абай да ілім-бі лім жи нау ды өз бе тін ше із де ніп, үй ре ну әді сін же тік игер ген. Се мей кі тап ха на ла ры ның тұ - рақ ты оқыр ма ны бо лу мен бір ге, Ре сей ден га зет-жур нал дар жаз ды рып алып тұр ға ны оның осын дай із де нім паз дық із гі қа сие тін ай ғақ тай ды. Бұ лар ды не ге ай тып отыр мын? Дү ние- де гі жақ сы мен жа ман, озық пен то зық, шы найы мен жал ған өза ра са лыс ты ру ар қы лы ға на та ны ла ды. Ал са лыс ты ра бі луің үшін өзің де бар ды ға на емес, өз ге де бар ды да жақ сы білуің керек. Абай осын дай «дү ние ні ой мен шол ған» аса бі лім дар, са на лы адам бол ды. «Әке – ба ла ға сын шы» деген ғой, оның бой ын да ғы ерек ше қа си ет ті, әри не, сұң ғы ла Құ нан бай ал ды- мен та ны ды. Мал тап қы сы кел мей тін адам жоқ, со ны қа лай та бу дың кө зін бі ле тін адам аз. Ол үшін оқып із де ну, бі лім жи нау ке рек. Өйт ке ні «Өзің ті рі бол саң да, кө кі ре гің өлі бол са, ақыл та бу ға сөз ұға ал май сың. Адал ең бек пен ерін бей жү ріп мал та бу ға жі гер қы ла ал май сың» («Ал тын шы сөз»). Мал та бу дың бір жо лы ре тін де «Отыз үшінші сөзінде» Абай ұсақ кә сіп ші лік ті көр се те ді. «Қо лө нер үй рен. Бірақ мына кеселдерден аулақ бол: • бұл ісім ді ол ісім нен асы ра мын деп ар тық ты раш тан ба; • мал ға бө ге қал ған кі сім сіп ке кі рең де ме; • қу тіл ге, мақ тан ға ал да нып да ра қы лан ба; • та мыр шыл бо лып бос қа ша шы ла бер ме». 268 Абай дың ма қал ға ай нал ған қа нат ты сөздері «Отыз же - тін ші сө зін де» топ тас ты рыл ған. Мұн да да ол адал ең бек ету, өнім ді кә сіп та бу мә се ле сі не ба са кө ңіл бө ле ді. Соның бір не- ше уіне тоқталайық: • Егер ісім өн сін де сең, ре тін тап; • Ерін шек тік – күл лі дү ние де гі өнер дің дұш па ны. Талап- сыз дық, жі гер сіз дік, ұят сыз дық, ке дей лік – бә рі осы дан шы ға ды. Өмір ді жаң ғыр тып, жақ сар та тын, тұр мыс ты түр лен ді ріп мән ді де сән ді қы ла тын, адам ның тән дік те, ру ха ни да сұ ра- ныс та рын то лық қам та ма сыз ете ала тын құ ді рет ті күштің кә сіп кер лік еке нін Абай жақ сы біл ген. (Өтен Ах мет) 2. Гра фик тік мә тін де гі не гіз гі үр діс тер ді анық таң дар. Ең бек пен бі лім нің егіз еке нін дә лел деп, сұхбаттасың дар. Жұмыс Жоғары оқу орны Докторантура Магистратура Кәсіптік лицей Арнайы орта оқу орындары (колледж) Орта мектеп (10–11-сынып) жүктеу/скачать 6.15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|