Жеке түлға мен арасындағы (бейресми) қақтығыс.
Неформал (формальді емес)- футбольный фан клуб- топтар өздерінің жеке ерекшелікті қарым-қатынас жасау сипатымен бұйыру нормаларын құрады (белгілейді). Осындай топтың әрбір мүшесі саны ұстануы (қадағалауы) керек (қабылданған нормалды шегінуді топ негативі құрылыс деп аталып, жеке түлға мен топ арасында дау-жанжал тұлғасында).
Топ аралық қақтығыс.
Араларында қақтығыс туындауы мүмкін. Көптеген формалды (ресми) және формалды (бейресми) емес топтар бар. Мысалы, басшылық пен орындаушылар, оқытушылар мен студенттер, студенттердің екі тобы арасында. Мрщай қақтығыстың себебі психологиялық ерекшеліктерде болуы мүмкін. Әрбір дені дұрыс адамның белгілі бір темпераменті, мінезі, қажеттіліктері, тұғырнамалары, әдеттері т.б. болады. Әрбір адам өзінше ерекше, әрі бірегей.
Дау-жанжалшыл мінез-құлықтың бірнеше басымдылықтары бар. (К. Томас бой.) Соның ішіндегі бес негізгісін бөліп алайық, олар: бақталастық, ынтымақтастық, ымырагершілік, қашқақтау, бейімділік. Басымдылықты таңдау түлғасының және әлеуметтік факторларымен анықталады. Сол не басқа басымдыққа барлау сыртқы қоршаған ортаға артығырақ қатынасынаагрессияшылдық дейгейіне байланысты (тәуелді). Дау-жанжалдағы мінез-құлық стратегиясын тоқтауға адамның жас ерекшелігі, қызметінің типі, нормативі және ассоциалды мінез-құлықты бейімделгіштігі (иілгіштігі)әсеретеді.
Практикалық есептер.
Топтағы немесе жұмыстағы әріптесіңмен біргет әңгімелесіп отырған адамның, кез келген бір адамның мінез-құлығын вербалды емес коммуникациялар тұрғысынан қалай тануға болады? 1-кесте.
Мінез-құлық
|
Трактовкасы (айтылуы) (білінуі)
|
Қолдау кеудеге бұғауланған
|
Қорғаныстық позиция
|
Үстелді жайлап тоқылдату
|
Шыдамдылық
|
Саусақтары шамалы ғана ашылып, жалбыранып тұрған қалыпта алақандардың жүмдасуы
|
Артықшылықты сезінуӘңгімелесуші жаң өзін құмын деп ойлайды
|
Әңгімелесуші (серік) көзін сүртеді
|
Сенбеушілік
|
Тырнағын тістемейді (кеміреді)
|
Сенімсіздік, қорқыныш
|
Басын жеңіл түрде бір жағынақисайту
|
Қанағаттану, сабырлылық
|
Қарақас қарым-қатынас жасаудың кәдімгі қүралы болып табылады. Ол көп нәрсе туралы айта алады. Тексеріп көріңіз әңгімелесуші жақтың мінез-қүлықы мен жай-күйін көзінен тануға шамаңыз келе ме?
Көзқарас пен оны жалғастырушы қозғалыс
|
Трактовка (білінуі)
|
Басты көтеріп, жоғары қарау немесе басты бір жерге қадалып тұрып ию
|
1 менут күте түр, айналып алайын
|
Баспен қорғалу және кіжірейген (оқшиған) қас
|
Түсінбедім қайталашы
|
Басты сәл еңкейтіп, жымию
|
Түсінемін, қосатын еш нәрсе қалған жоқ
|
Басты ырғақпен изеу (шүлгу)
|
Түсінікті, түсіндім, саған не керек
|
Әңгімелесушінің көзіне көз алмай ұзақ қарау
|
Өзіме бағындырғым келеді.
.
|
Жан-жаққа қарау
|
Елемеу немесе жақтырмау, менсінбеу
|
Еденге қарау
|
Қорқынышпен қашып кеткісі келу
|
Адам жүрегі басқаларға деген қарым-қатынастан, адами қасиеттерден құралады. Сондықтан қарым-қатынас өмір психологиясында қарастырылады.С.Л. Рубинштейн
І. Кикілжің туралы түсінік
Даудамай адамдардың келіспеушілігінен туа береді. Вольтер адамдармен әңгімелескенді ұнатады, бірақ түбінде олардың ойына қарсы шығады. Алайда ол адамның ой пікірін соңына дейін толық айтқанын қалайды.
Адам белгілі бір даудамайға тап болғанда ол ситуациядан шығу үшін белгілі бір стиль мен стратегияны ұстануы керек. Сонда ғана ұтып шыға алады.
Психологтар даудамайға тап болған адамдарға өзін ұстаудың 5 түрлі стилін ұсынады.
- бәсекелестік; (конкуренция)
- қашқақтау; (уклонение)
- бейімделушілік (приспособление)
- бірлестік; (сотрудничество)
- компромисс (компромисс)
Достарыңызбен бөлісу: |