С гепатит вирусы (СВГ) Flaviviridae тұқымдасы, Hepacivirus туысына жатады
Морфологиясы. СВГ диаметрі 55-65 нм болатын күрделі ұйымдастырылған сфералық пішінді РНҚ вирусы.
Капсид симметрияның текше түріне негізделген, құрамында ядро құрылымдық ақуызы (core), НСс антигені және құрылымдық емес ақуыздар: NS2, NS3, NS4, NS5 олар вирустың көбеюіне қажетті ферменттер.
Антигендік құрылымы. Вирустың антигендері- НСс антигені (cow антигені); құрылымдық емес NS2—NS5 ақуыздары; gp El және gp E2/NS1 қабық гликопротеидтері.
Геном РНҚ плюс тізбегімен ұсынылған. Геном өте өзгермелі. В-эпитке ие және вирусты бейтараптандыратын антиденелер өндірілетін Е1 және Е2 гликопротеидтерінің синтезін анықтайтын аймақ ерекше гипермутабелділікке ие. Гликопротеидтердегі аминқышқылдарын ауыстыру вирустың антигендік қасиеттерін өзгертеді, бұл антиденелердің бейтараптандыратын әсерінен аулақ болуға мүмкіндік береді.
Вирустың шамамен 14 генотипі белгілі. 1-3 генотиптері ең көп таралған, ең вирулентті-1Ь генотипі.
Дақылдық қасиеті. СВГ тауық эмбриондарында өсірілмейді, гемолитикалық және гемагглютинациялық белсенділігі жоқ. Эксперименттік модель-шимпанзе. Жасуша культурасында өсіруге бейімделу қиын.
Диагностикасы. ПТР және серологиялық зерттеу қолданылады. Зерттеуге арналған материал-қан. Қанда СВГ (РНҚ) анықтау вирус жұқтырғаннан бірнеше күн өткен соң мүмкін болады. СВГ антиденелері инфекциядан кейін 12 аптадан кейін ғана пайда болады, бұл серонегативтілік пен ықтимал инфекциялық терезе жасайды. Сондықтан ПТР С гепатитін ерте диагностикалау үшін қос сарысу әдісін қолданады.
Профилактикасы мен емі. Спецификалық емес профилактика үшін В гепатитімен бірдей шаралар қолданылады. Емдеу үшін интерферон мен рибовирин қолданылады. Нақты профилактикасы жоқ.
Норовирус
Norwalk virus өз атауын Огайо штатының Норуолк қаласында алды, онда 1968 жылы қарашада Жіті-гастроэнтериттің таралуы тіркелді. Норовирустарда бір тізбекті РНҚ молекуласы бар, Caliciviridae тұқымдасына жатады. Норовирустар туысына 7 геногруппаға бөлінген 40-тан астам әртүрлі штамдар кіреді.
I, II, IV геногруппалардың құрамына кіретін вирустар адамда ауру тудырады. II геногруппа басқаларға қарағанда 10 есе жиі кездеседі, оның құрамында 23 генотип анықталады. Соңғы онжылдықтарда әлемде норовирустардың бір генетикалық кластері басым болды (GII.4 генотопты II генотип). Норовирустар жіті ішек инфекциялы жолмен –таралады-су, тамақ, контактілі және тұрмыстық.
Вирус температураның кең диапазонына төтеп бере алады (қатып қалудан 60°C-қа дейін) және қоршаған орта беттерінде, рекреациялық және ауыз суда, сондай-ақ ағынды сулармен суарылатын және шикі түрде тұтынылатын шикі устрицалар, жемістер мен көкөністерді қоса алғанда, әртүрлі тағамдарда сақталады. Норовирус штаммдарының алуан түрлілігіне және толық кросс-қорғаныстың болмауына, сондай-ақ ұзақ мерзімді иммунитеттің болмауына байланысты өмір бойы қайталанатын инфекциялар пайда болуы мүмкін. Ақырында, норовирустық геном антигендік ауысулар мен рекомбинацияны тудыратын мутацияларға оңай ұшырайды, бұл өз кезегінде сезімтал иелерді жұқтыруға қабілетті жаңа штаммдардың пайда болуына әкеледі.
Достарыңызбен бөлісу: |