Тақырып. «Арнайы педагогика» Кіріспе. Арнайы педагогика теориясының жалпы сұрақтары
З.Өмір сүру және қажетті жағдайлар:өмірді қамтамасыз ету, әлеуметтену, коммуникация, рекреация
жүктеу/скачать 262.77 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4.Өмірдің сапасы:белгілі көрсеткіштер (денсаулық, қаржы,жү_мыс орны, шығармашылық,кәсіби іс - әрекет, қауіпсіздік, қоғамда белсенді орынға ие болу, жақын туысқандарымен қарым - қатынастар).
| З.Өмір сүру және қажетті жағдайлар:өмірді қамтамасыз ету, әлеуметтену, коммуникация, рекреация
Әр бір адам дүниеге келгеннен кейін қоғамдық ортаға, оның ішінде балалық іс-эрекетті бала біртіндеп меңгереді, мысалы , қоршаған ортаның тілін үйренеді, айналаны танып, бала өзінің қабілетін дамытады. Дамуында ауытқуы бар балалар да сыртқы ортаға бйімделу барысында көп қиындық көреді. Дегенмен, олардағы бүл кемістік еңбек қызметінен айыратын бүзылыс болып табылмайды. Зерттеулер нэтижелері көрсеткендей,кемтар балалардың басым көпшілігі оқуға, жүмыс істеуге, қоғамдық жүмыстарға қатысуға көмектесетін эдістерді меңгеретінін көрсетті. Мүмкіндіктері шектеулі түлғалардың кейбір ақаулықтары болғанымен олардың басқа қабілеттері жақсы дамыған болады. Мысалы көруінде ауытқуы бар түлғалардың сезіну, есту қызметі жақсы дамыған , осы қабілеттердің көмегімен көрмейтін , яғни соқыр балалар өз ортасына бейімделеді. Осылайша , көру түйсігі бүзылған балалар өмірлік тэжірибе процестерінде көптеген шартты байланыстарды жинап , адамға қажетсіз шартты рефлекторлық қызметтіңерекшеліктерін дамытады. Біз осы дамуында ауытқуы бар балаларды тэрбиелеу мен оларды оқыту,яғни күрделі элеуметтік- психикалық мэселелерін жан-жақты қарастырып, осындай балаларды мүмкіншіліктеріне қарай , қоғамдық өмірге пайдалы, белсенді, өз беттерінше өмір сүре алатындай етіп тәрбиелеуіміз қажет. Даму мүмкіндігі шектеулі түлғалар да басқа қарапайым адамдар секілді өмір сүруге, қоғамнан элеуметтік, педагогикалық, медициналық жэне түрмыстық жағынан көмек алуға қүқығы бар. Олар да қоғамның толыққанды мүшесі болып саналады. Әлеуметтік көмек - экономикалық қамтылмаған әлеуметтік жағдайы төмендерге гуманитарлық көмек кешендері, олардың элеуметтік қалыптасуына қабілеттерін жақсарту мақсатында жүргізілетін кешен. Ол ереже бойынша зейнетақы мен пособияға периодтық жэне бір уақыттағы сипаты, сонымен бірге үзақ уақытта қызметтер (медициналық, психологиялық, қүқықтық, педагогтық, түрмыстық). Әлеуметтік педагогикалық көмек эртүрлі топқа бөлінеді: білім, денсаулық сақтау, халықты элеуметтік қамсыздандыру, мэдениет жэне спорт мамандар мен ата - аналардың ассоциациясы, қайырымдылық қорлары жэне т.б.Әлеуметтік жэне медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау мынадай принциптерге; 1) кемтар балалар мен олардың отбасыларына элеуметтік қолдау жэне оңалту көмегін көрсету кепілдігіне; 2) кемтар баласы бар отбасы мен элеуметтік және медициналық педагогикалық қолдауды жүзеге асыратын үйымдар мамандарының ынтымақтастығына; 3) балалардың қабілеттерінің шектелу дэрежесіне, жасына, әлеуметтік мэртебесіне қарамастан, ерте қолдау мен білім алуға қол жеткізуінежэне тең қүқықтылығына; 4) эрбір балаға жеке түрғыдан келіп, элеуметтік жэне медициналық педагогикалық түзеу арқылы қолдау көрсетуді саралауға негізделеді. 4.Өмірдің сапасы:белгілі көрсеткіштер (денсаулық, қаржы,жү_мыс орны, шығармашылық,кәсіби іс - әрекет, қауіпсіздік, қоғамда белсенді орынға ие болу, жақын туысқандарымен қарым - қатынастар). Бала жеке түлға есебінде үлкендермен араласу барысында қалыптасады. Кемтар баланың өмір сүріп жатқан ортасы оның дамуы мен қоршаған ортаға қалыптасуына әсер етеді. Көптеген кедергі келтіретін факторларды кемтар баланың қалыптасып оның түлға ретінде танылуына эсерін тигізеді.Мысалы, тілмен сөйлеу арқылы мүмкіндігінен мақүрым керең бала өзінен-өзі шеттеле бастайды. Баланың адам ретінде қалыптасуына көптеген элеуметтік іс-шаралар көмектеседі. Кемтар балалар айналасында болып жатқан шудан бөлек эн мен музыканы да тыңдай алмайды. Бүндай балаларды көркем эдебиетке, эсемдікке кеш баулу басталса оның эмоциялық яғни көңіл-күйі, қуанышы мен қайғысын білдіретін жағдайлары, қасиеті өте тар болып келеді. Баланың көңіл-күйі сферасының дамуына, заттарға көңіл аударуы, мимикаларды пайдалануы, ыммен түсіндірулер эсер етіп өз көмегін тигізеді. Кемтар балалардың эмоциялық ерік-жігерінің қалыптасуына адамдармен қарым-қатынас жасауына отбасылық тэрбие көп эсерін тигізеді. Ата-анасы да кемтар болған балалар өздерінің дамуы жағынан, эмоциялық дамуы, қоршаған ортаның проблемаларын қабылдауы, ата-анасының кемтар болмаған керең балалардан өзгешеленіп түрады. Мектеп жасына дейінгі ата-аналары кемтар балалар, ата-анасы кемтар емес балаларға қарағанда белсенді болып келеді. Ата-аналарының дені сау балалар үялшақ, тартыншақтау болып келеді. өтпелі кезеңдегі кемтар ата-аналары да керең балалар, дәл осы жастағы ата-аналары саубалаларға қарағанда өте белсенді,өз өміріне, болашағына сенімділікпен қарайтын болып келеді. Бүндай ерекшеліктердің бейнесі ерте кезеңдерде мүмкіншілігі шектеулі балалардың ата-аналары өз баласын эңгімеге тартып онымен еркін сөйлесе алмайды. Балаға аяушылықпен қарап, оның еркін өмір сүруіне жол береді. Содан бала қоршаған ортаның проблемаларымен толық күресе алмайды. Кішкентай жэне үлкен жастарда даму мүмкіндігі шектеулі балалардың қалыптасуына үлкендердің білім беруімен қоса оқытуға баулу, баланы алға жетелеп, оның білімге деген қүштарлығын яғни оятуға белсене араласуы үлкен көмек көрсетеді. Оған адамилық қасиеттері мен ақкөңілділігі, жаңашырлығы да көмектеседі. Дамуында ауытқуы бар балалар - күрделі және эртүрлі мінезді топқа жатады. Егерде кейбір кемістіктер толығымен жойылса, басқалары тек жартылай түзетіледі, ал кейбіреуі тек компенсацияланады, яғни жартылай түзеледі. Әртүрлі ауытқулардың дамуы балалардың балалардың элеуметтік қоғаммен араласуына жэне еңбекті тануына әсерін тигізеді. Дамуында ауытқуы бар балалардың білім деңгейі эртүрлі,біреулері қарапайым білімді тез меңгереді , ал басқа біреулері, керісінше, мүмкіншіліктері шектеулі болады. Мінезінің өзгеруі де оқушылардың арнайы мектептерде оқуына, еңбекке араласуына кері эсерін тигізеді. Кейбір оқушылар арнайы мектепте жоғары мамандықты меңгерсе, біреулерінің меңгеру қабілеті төмен болады жэне олардыңөмірі менеңбегі ерекше арнайы үйымдастырудыталап етеді. Кемтар балалардың денсаулығына байланысты медициналық қызметтерді: үйымдық-қүқықтық нысандарына қарамастан, ана мен баланы қорғау үйымдары, алғашқы медициналық- санитарлық көмек көрсететін үйымдар, консультациялық-диагностикалық поликлиникалар,медициналық оңалту орталықтары жүзеге асырады. Мүмкіндігі шектелген түлғаларға мынадай медициналық қызметтер көрсетіледі: —Қатертобындағыбалалардыанықтаумақсатыменжассэбибалаларды жаппай стандартты тексеру; —Туа біткен түқым қуалаған жэне жүре пайда болған патологияның тереңдетілген диагностикасы; —Психика дене дамуында ауытқулары бар балаларды медициналық түзеу жэне оңалту; —Қазақстан Республикасының заңдарына сэйкес көрсетілетін өзге де қызметтер жатады. —Кемтар балалрға арналған арнаулы білім беру қызметтерін Қазақстан Республикасының білім беру заңдарында белгіленген тэртіппен арнаулы үйымдар: пихологиялық- медициналақ-педагогикалық консультациялар, психологиялық педагогикалық түзеу кабинеттері, оңалту орталықтары, логопедтік пункттер, балар бақшлары және басқа да арнаулы түзеу үйымдары көрсетеді. Дамуында ауытқуы бар балалар арнайы мектептерде оқытылады. Оларға жалпы және арнайы еңбек тэрбиесі беріледі. Жалпы - ер адамға тэн еңбектің негізгі түрлері бойынша бағыт беріледі. Арнайы - оқушыларды кэсіптік жағынан дайындауға бағытталады.Арнайы кэіптік еңбекке баулу 3 кезеңнен түрады: 1. еңбек пропедевтикасы 2. кэсіптік бағдар 3. кэсіптік еңбекке баулу І.Еңбек пропедевтикасы - (1-3 сыныпты қамтиды).Негізгі мақсаты -оқушылардың еңбекке деген жалпы дайындығын қалыптастыру. Еңбек эрекетінің негізгі формасы - еңбек сабағы.Балалар қағазбен, картонмен, ағашпен, матамен, пластилинмен жұмыс орындауын алғашқы ептілігін, дағдысын меңгере бастайды. 2. Кэсіптік бағдар - (4 сыныпты қамтиды). Оқу шеберханаларында қол еңбегін қолдану ретінде қалыптасады. Балалар шеберханаларда еңбек жағдайларымен, құралдармен, станоктармен танысады. Материалдарды (қағаз, картон, ағаш, сымдар) өңдеудегі қарапайым дағды мен ептілікті меңгереді. 3. Кэсіптік еңбекке баулу - (5-8 сыныпты қамтиды). Мақсат – оқушыларды өнеркэсіп орындарында, ауыл шаруашылық өндіріс орындарында, еңбек құрылыстарында, халыққа қызмет көрсету орындарында жұмыс істеуге үйрету, яғни арнайы мамандық беру. Қыздар киім тігу,ер балалар аяқ киім жөндеу, маляр,штукатур, обой жапсыру, картонды түптеу мамандықтарын алады. жүктеу/скачать 262.77 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|