Егер материал ылғалды ауамен байланыста болса, онда екі процесс жүргізілуі мүмкін:
а) кептіру - (материалдан ылғалдың десорбциясы) материалдың бетіндегі будың ауадағы немесе газдағы оның парциалды қысымынан Рn асатын, парциалды қысымы кезінде Pм, яғни Pм > Pn;
б) ылғалдандыру - (ылғалды материалмен сорбциялау), Pм < Pn кезінде.
Кептіру процесінде Рм мөлшері азаяды және Pм = Pn шегіне жақындайды. Бұл жағдайда тепе-теңдік ылғалдылығы деп аталатын материалдың шекті ылғалдылығына сәйкес келетін динамикалық тепе-теңдік жағдайы пайда болады. Тепе-теңдік ылғалдылық Рм материалының үстіндегі су буының парциалды қысымына немесе оған пропорционал ауаның салыстырмалы ылғалдылығының φ мәніне байланысты және тәжірибелі жолмен анықталады. Сондықтан ауа сияқты кептіру агентінің көмегімен (белгілі бір салыстырмалы ылғалдылықпен) материалдан барлық ылғалды кетіру мүмкін емес.
Материалда еркін және байланысты ылғал ажыратылады. Еркін ылғал деп материалдың булану жылдамдығы бос бетінен судың булану жылдамдығына тең болатын ылғалды айтамыз (Рм = Рн), мұндағы Рн – қаныққан су буының қысымы. Материалдан алынған ылғалдың булану жылдамдығы әрқашан бос бетінен судың булану жылдамдығынан аз болады. Бұл жағдайда Pм < Pн.
Материалдың ылғалдылығын сипаттау үшін келесі ұғымдар қолданылады: w-материалдың ылғалдылығы ылғалды материалдың массасының пайызымен көрсетілген ылғалдылық ретінде:
(9-1)
,
мұндағы mвл - судың массасы, кг; m-материалдың жалпы массасы, кг.
Кейбір жағдайларда ылғалды мүлдем құрғақ затқа жатқызу ыңғайлы. Бұл жағдайда ξ ылғал мөлшері-бұл 1 кг материалға килограммдағы ылғал мөлшері:
(9-2)
Достарыңызбен бөлісу: |