ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТIК ТУЫ

тағайындалуы себепкер болды. Г.В. Колбин Қазақстанның 21- басшысы болған.

Бұл көтеріліске бірнеше жүздеген студенттердің қатысқаны, оны тоқтату үшін неше түрлі күштердің қолданғаны белгілі еді.

Міне осы желтоқсанның ызғары қазақтың жастары, зиялы азаматтарын да таңдандырды. Бұл туралы деманстратциясының ұйымдастырған студенттерге “ұлтшыл”, ,”бұзақылар’’, ,”ішкіштер’’, ,,нашахорлар’’ деген жала жабылды. Солардың қатарында

Меңлібай Камалиденовте өте жоғары белсенділік көрсетті.

Демонстрацияны басу үшін 70 мың салдат апарылды .

Олар қазақ жастарын ұрып –соғып, қорлап, айуандық жолмен азаптады, бірнеше адамға ату жазасын кесіп, қаншамасын темі р торға тықты. Қыз балаларды қаланың сыртына апарып қардың үстіне отырғызды. Ондағы мақсат: қазақтың ұрпағын көбейтпеу керек болса керек.

Бірақ біздің жастарымыздың ой-арманы орындалып, кеңес

империяасының темір құрсауын тас –талқан етіп, қазақ ұлтының ғана емес, бұрынғы кеңес халқының азаттық, егемендік , тәуелсіздік жолындағы күресіне жарқын жол ашқан, каммунистік жүйенің ыдырап, бұрынғы социалистік елдердің азаттық алуына қозғау салған .

Желтоқсан оқиғасы хх ғасырдағы ұлт – азаттық қозғалыстың ұлы белесі ретінде тарихтың төрінен орын алды .

Желтоқсан оқиғасының құрбандары Ләззат Асанова ,

Сәбира Мұхаметжанова, Ербол Спатаевтардың қатарында жас өмірін жалау еткен қазақтың , қайсар ұлы Қайрат Рысқұлбеков халқымыздың ұлттық батыры ретінде өз есімін ел жадына мәнгілік жазып кетті . Сол кезде Ләззат небәрі 16 жаста еді. Ол Алматыдағы көркемсурет училищесінің студенті болса, Ербол энергетика институтының студенті еді. Ол ауруханаға 18- желтоқсан күні ауыр жараланып түскен 22- күні қайтыс болды.

Қайрат Рысқұлбеков қазақ хаһарманы. Қайратты үлкен қылмыскер деп тапқан. 1987 жылы 1- қаңтар күні Көктеректе нағашыларының үйінде ұйқтап жатқанда ұстап әкеткен. Оған Савицкий деген милиционерді өлтірді деген айып тағылып, ауыр жазаға - өлім жазасына кескен. Қайрат 21 жасында 21 күн сот алдында нақақтан шырылдап, Сесей түрмесінің 21- камерасында 21- мамыр күні қапылыста қайтыс болды.(1988).

1. 
   жүргізуші: Ендігі сөзді сынып жетекшісі ________________ береміз.
   

Сынып жетекшісі: Қазақтың ат тұяғы басқан, кіндік қаны тамған

жері өте үлкен. Жері, елі бай қазақ халқы осы күнге жету үшін талай қиыншылықтарды бастан өткерді.

Қазақ халқының дүние жүзіне бытырап кетуіне негізінен көршілес отырған үлкен мемлекеттер кінәлі еді. Тарих бетін үңіле отырып осыған бір көз жүгіртейік. Өйткені өткенін білмеген азамат болашағын болжай алмас.

Осыдан үш ғасырдай бұрын ата – бабамыз мекен еткен ұлан – ғайыр кең, әрі шұрайлы жерге көптің көзі түсіп, өз тұрағына айналдырмақ ойлары болды. Осы кезеңде “Ақтабан шұбырынды”, “Алакөл сұлама” оқиғасын туғызған Жоңғар деген үлкен мемлекет жасаған шапқыншылық бүкіл қазақ халқын күйзеліске ұшыратып, қысылтаяң күн туғызды, Елде бірлік ынтымақ бұзылып, әр ру өз тұқымын аман алып қалу үшін бас сауғалап сан тарапқа сенделіп кете берді.

“Ақтабан шұбырынды” зардабы басылмай жатқанда, алдымыздан патшалық Рессей өз өктемдігін көрсетіп, басып- жаншып жетіп келді.

Нағыз “Тар жол, тайғақ кешу” кезеңі 1930-32 жылдары басталды. Елдің басына келген орыс азаматы қолдан аштық жасап, халықты қырғынға ұшыратты, одан аман қалғанын репрессия құрбанына айналдырды. Сөйтіп, тарыдай шашылған қазақтар – Маңғолия, Қытай, Сібір, Ауғаныстан, Иран тіпті Еуропа жеріне дейін жетті.

Жат жұртта жүрген қазақтар туған Отанына жете алмай, зарықты. Ата жұртын аңсады. Ұшқан құстан сәлем айтып, соққан желден хабар сұраумен болды. Кейбірі бөтен жердің топырағын жамылып, көз жұмып жатты. Олар ұрпақтарына тарихи Отанына қайта оралуды өсиет етіп кетті.

1986 жылдың желтоқсан айының 17-18 күндері Қазақстанның астанасы Алматы қаласында қазақ студенттерінің ұлттық көтеріліске шығуына қазақстан Коммунистік партиясының бірінші хатшысы Дінмұхаммет Ахметұлы Қонаевтың жұмысынан босатылып, орнына басқа қаладан келген орыс Геннадий Колбиннің

тудағы көгiлдiр түс Қазақстан халқының жаңа мемлекеттiлiкке ұмтылған ниет-тiлегiнiң тазалығын, асқақтығын көрсетедi деп қорытуға болады. Нұрға малынған алтын күн тыныштық пен байлықты бейнелейдi. Күн — қозғалыс, даму, өсiп-өркендеудiң және өмiрдiң белгiсi. Күн — уақыт, замана бейнесi. Қанатын жайған қыран құс — бар нәрсенiң бастауындай, билiк, айбындылық бейнесi. Ұлан-байтақ кеңiстiкте қалықтаған қыран ҚР-ның еркiндiк сүйгiш асқақ рухын, қазақ халқының жан-дүниесiнiң кеңдiгiн паш етедi.

Шакен Ниязбеков – Қазақстан Мемлекеттік Туының авторы және суретші. Ол 1938 жылы 12 қазанда бұрынғы Тараз қаласында өмірге келген. Шакен Ниязбеков анасы жағынан кеңес одағының батыры Бауыржан Момушылының туысы, сонымен қатар арғы ата-бабалары Төле би болған екен. Ол 10 жасында ата-анасынан, апасынан айрылған. Мектепті бітіргеннен кейін Ленинградтағы В.И.Мухин атындағы жоғарғы сурет-өнеркәсіп училищесін бітіргенСтудент болып жүрген кезінен-ақ ол Эрмитаждағы, Петродворецтегі Исаакиев соборын қайта өндеу жұмыстарына қатысқан. Ол өзінің басты ұстазы суретші Абылхан Қастеев деп есептейді.

Соңғы 30 жылдан астам уақытта көптеген конкурстарға қатысып, бірнеше рет жеңіпаз атанған. Мысалы: 1961 жылы – Чехословакияда «Глобус» телевизорының дизайнын құрастырған үшін алтын медаль, 1964 жылы Ленинградта «Миру-мир» плакаты үшін конкурста бірінші премия, 1967 жылы- Монреалда «ЭКСПО -67» қатысушы, 1982 жылы Алматы қаласындағы Республика алаңындағы «Құрманғазы», «Көбік Шашқан», «Исатай Тайманов», «Абай», «Шоқан Уалиханов», «Мұхтар», «Материнство» көркем-өнер әшекелеу конкурсында бірінші орын алған.

Бауыржан Момұшылының қабыр-тасының ескерткіші және Алматы қаласының нышаны оның жоғарғы жетістіктері болып табылады.

Шакен Ниязбеков Қазақстан Республикасы Мемлекеттік Туының авторы. 1996 жылы Қазақстан суретшілерінен, ТМД елдерінен, Туркия, Германия, Монголиядан 1200-ден астам қатысқан конкурста жеңіп шықты.

Елтаңба — Қазақстан Республикасының негiзгi мемлекеттiк рәмiздерiнiң бiрi. ҚР Президентiнiң “Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк рәмiздерi туралы” конституц. заң күшi бар Жарлығымен (24.1.1996) белгiленген. Рәмiздiк тұрғыдан ҚР мемл. гербiнiң негiзi —

шаңырақ. Ол — гербтiң жүрегi. Шаңырақ — мемлекеттiң түп-негiзi — отбасының бейнесi. Шаңырақ — Күн шеңберi. Айналған Күн шеңберiнiң қозғалыстағы суретi iспеттi, Шаңырақ — киiз үйдiң күмбезi көшпелi түркiлер үшiн үйдiң, ошақтың, отбасының бейнесi. Тұлпар — дала дүлдiлi, ер-азаматтың сәйгүлiгi, желдей ескен жүйрiк аты, жеңiске деген жасымас жiгердiң, қажымас қайраттың, мұқалмас қажырдың, тәуелсiздiкке, бостандыққа ұмтылған құлшыныстың бейнесi. Қанатты тұлпар — қазақ поэзиясындағы кең тараған бейне. Ол ұшқыр арманның, самғаған таңғажайып жасампаздық қиялдың, талмас талаптың, асыл мұраттың, жақсылыққа құштарлықтың кейпi. Қанатты тұлпар Уақыт пен Кеңiстiктi бiрiктiредi. Ол өлмес өмiрдiң бейнесi. Бiр шаңырақтың астында тату-тәттi өмiр сүретiн Қазақстан халқының өсiп-өркендеуiн, рухани байлығын, сан сырлы, алуан қырлы бет-бейнесiн паш етедi. Бес бұрышты жұлдыз гербтiң тәжi iспеттi. Әрбiр адамның жол нұсқайтын жарық жұлдызы бар. Қ. р. м. елтаңбасының авторлары — Ж.Мәлiбеков пен Ш.Уәлиханов.

Мәлібеков Жандарбек Мәлібекұлы - Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының авторы, Өзбекстанның еңбегі сіңген архитекторы.

Ол 1942 жылы 24 наурызда Қызылорда облысы Жаңақорған ауданы, Екпінді ауылында дүниеге келген. Ол Ташкенттегі архитектуралық Политехникалық институтты бітірген. Өзбекстаның ғылыми – зерттеу институты өнеркәсібінің және қала кұрылысының басты жобасының архитекторы. Жандарбек Мәлібекұлы Андижан қаласының аэровокзалының, Ферғана қаласындағы почтамптың, Самаркандта облыстық администрацияның, драма театрдың, орталық библиотеканың және Ангрена, Ферғана, Самарканд қаласындағы шағын аудандардағы үйлердің жобасын құруға белсене қатысты. Қазір Астана қаласында тұрады

Уалиханов Шота-Аман Ыдырысұлы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтанбасының авторы. Қазақстанға еңбегі сіңген архитектор, Қазақстан Республикалық Мемлекеттік сыйлығың лауреаты. Ол 1932 жылы 26 сәуірде қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы Айыртау ауданы, Сырымбет ауылында дүниеге келген. Ол Мәскеудегі архитектуралық институтын бітірген. Ол Қазақстан жобалау институтында қалақұрылысы бойынша Алматы қаласының бас архитекторының орынбасары болып істеген. Қазіргі уақытта

Сабақтың тақырыбы : Мен, қазақ, қазақпын деп мақтанамын.

Сабақтың мақсаты : - Қасиетті туған жерді қастерлеу.

- Өз елім өлең төсегім.

- Тәуелсіздік күні туралы терең

мағлұмат беру. Тәуелсіздік үшін

күресіп, желтоқсан құрбаны болған

өмірі, ерлігі жайында түсіндіру.

Сабақтың тәрбиелігі : Оқушыларға патриоттық тәрбие беру.

Сабақтың көрнекілгі : Қазақстан Республикасының

картасы, Н. Ә. Назарбаевтың суреті,

рәміздер, нақыл сөздер,газет, кітаптар.

Мақал – мәтелдер.

Залды безендіру: 1. Тақтада Қайраттың, Ләззаттың,

Сәбираның, Ерпболдың суреттері, ұрандар ілінеді .

2. Демонстрацияға шыққан жастар тобы

(желтоқсан көтерілісінен суреттер)

Оқушылар Әнұран орындайды.

1. 
   жүргізуші: Туған жерін сүймейтін адам жоқ. Тек өз сезімін әркім әр түрлі жеткізуі мүмкін. Суретшілердің тілі бояу, музыканттардың тілі- музыка, ал кейбіреулер көкірегіндегі ойларды жалынды сөздермен әдеби тілмен жеткізеді.
   
2. 
   жүргізуші: Туған жердің көгілдір аспаны сенің кеудең секілді. Сол аспанның төсінде түнде жарқырап тұрған жұлдыздар сенің көздерің секілді. Сен сол туған жердің аспанымен тыныстайсың. Туған жердің жарық күнімен алысқа қарайсың.
   

1. 
   жүргізуші: Отан дейміз от жаққан жерімізді,
   

Отан дейміз туған жер, атамекен –

Биік тау, орман, тоғай, көлімізді.

2- жүргізуші: Отан дейміз кең – байтақ астананы,

Жасыл жайлау, жаңа жол, жас қаланы.

Отанның шеті де жоқ, шегі де жоқ,

Ол бірақ өз үйіңнен басталады.

Бір оқушы “Мен қазақпын мың өліп мың тірілген” – атты өлеңін мәнерлеп оқиды.

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының авторы – Жандарбек Мәлібеков пен Шот-Аман Уәлиханов.

1. 
   Мемлекеттік жалау қай жылы қабылданды ?
   

2. Жалаудың өлшемдері:

а) ұзындығы 3 м, ені 1,5 м ә) ұзындығы 2м, ені 1 м

б) ұзындығы 2м, ені 3 м

3. Жалаудың авторы:

а) Шәмші Қалдаяқов ә) Жандарбек Мәлібеков б) Шәкен Ниязбеков

4. Елтаңбадағы тұлпар нені білдіреді ?

а) мәңгілік ә) молшылық б) байлық

5. Елтаңбаның авторы:

а) Шәмші Қалдаяқов, Жұмекен Нәжімеденов

ә) Жандарбек Мәлібеков, Шот-Аман Уәлиханов

б) Шәкен Ниязбеков, Нұрсұлтан Назарбаев

Қазағым қайсарлығын ғажап дер ем.

Сақтапсың елдігіңді сағың сынбай,

Көрсеңде көре азаппенен

Бір ата, бір ананың түлегіміз,

Бір болсын қайда жүрсек тілегіміз.

“Бірлік барда – тірлік бар” деген бабам,

Бірлік деп бірге соқсын жүрегіміз.

Отанымыздың арқа сүйер азаматы болайық, оны қорғауға әрқашан дайын болып, халқын сүйер ер жүрек азамат болайық.

Мемлекеттік тарихи мәдени ескерткіштерді қорғау қоғамының бастығы.

Негізгі жұмыстары: Шоқан Уалиханов, Әліби Жангельдин, Тоқаш Бокин ескерткіштерін және «Динамо» стадионның жобасын құрастырған

Жұмекен Нәжімеденов – Қазақстан Республикасының әнұранының авторы. «Менің Қазақстаным» өлеңінің сөзін ол 21 жасында жазған екен.

Ол 1935жылы 28 қарашада қазіргі Атырау облысы, Құманғазы ауданында Қошалақ жерінде өмірге келген. Ол атасы Нәжімеден Стамгазиевтің қолында өскен. Сөз өнеріне сүйіспеншілігін, Отанның тарихын және Қазақ елінің салт-дәстүрін біліп өсуге жеке адам болып қалыптасуына атасының әсері мол болған. Атасы немересіне олардың әйгілі ата-бабалары Қартпанбет жырау (алтыншы ата- бабалары) болғанын оның үлкен әпкесі Қосуан. Қосуан Махамбет Өтемісұлының шешесі болғанын айтып берген. Жұмекен Нәжімеденов Қазақстан Мемлекеттік консерваторияда оқыған. (қазіргі Құрманғазы атындағы ұлттық консерватория). Кейінірек «Жазушы» баспасында редактор болып, «Лениншіл жас» газетінің бөлім меңгерушісі, «Қазақстан» жазушылар одағының әдеби кеңесшісі, Мемлекеттік баспа комитетінің редакторы, «Мектеп» баспасының меңгерушішісі болып істеген. 1961жылы Жұмекен Нәжімеденовтің ең алғашқы лирикалық «Егіс» жинағы шықты. Кейінірек төрт жылдан кейін «Жоқ, ұмытуға болмайды» атты жинағы жарық көрген.Жұмекен Нәжімеденовтың тірі кезінде барлығы оншақты өлең жинағы және үш томдық «Ақ шағыл» («Белые пески» 1973 жыл) «Кішкентай» (Маленький) (1975 жылы) «Даңқ пен уақыт» (Известность и молва) (1975 жылы) шыққан. 48 жасқа алты күн қалғанда 1983 жылы 22 қарашада қайтыс болған. Ақынның қайтыс болғаннан кейін тірі кезінде жарық көрмеген он жинақ өлеңдері, поэмалары, повестері, романдары, статьялары, аудармалары және тоғыз күй шығармалары жарық көрді. Оның шығармалары көптеген тілдерде аударылған.

Жұмекен Нәжімеденов А.Вознесенскийдің, Е.Евтушенконың, Н.Хикметтің және А.Файзидің шығармаларын қазақ тіліне аударған.

Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев

1940 ж. шілденің 6 Алматы облысы Қаскелең ауданы Шамалған ауылында дүниеге келген.

1967 ж. Қарағанды металлургия комбинаты жанындағы жоғары техникалық оқы орнын бітірді. Экономика ғылымдарының докторы.

Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының, Халықаралық инженерлік академияның, Ресей Федерациясы әлеуметтік ғылымдар академиясының академигі. Әл-Фараби атындағы Қазақ мемлекеттік ұлттық университетінің құрметті профессоры. Беларус ғылым академиясының құрметті мүшесі. М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің құрметті профессоры.

1960—69 жж. — Қарағанды металлургия зауытында жұмыс істеді.

1969—73 жж. — Қарағанды облысы Теміртау қаласындағы партия-комсомол жұмыстарында жауапты қызметтер атқарды.

1973—77 жж. — Қарметкомбинаттың партком хатшысы.

1977—79 жж. — Қарағанды облыстық партия комитетінің хатшысы, 2-ші хатшысы.

1979—84 жж. — Қазақстан КП Орталық Комитетінің хатшысы.

1984—89 жж. — Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің төрағасы.

1989—91 жж. — Қазақстан КП ОК бірінші хатшысы,

1990 ж. ақпан—сәуір аралығында Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің төрағасы болды.

1990 ж. сәуірінен — Қазақ КСР президенті.

1991 ж. желтоқсанның 1-інде тұңғыш рет ҚазақстанРеспубликасыПрезидентінің жалпыхалықтық сайлауы өтті. Сайлау нәтижесінде Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев басым дауыспен (98,7 %) жеңіске жетті.

1995 ж. сәуірдің 29-ында жалпыхалықтық референдум нәтижесінде ҚазақстанРеспубликасыПрезиденті Н.Ә.Назарбаевтың өкілеттігі 2000 ж. дейін ұзартылды.

1999 ж. қаңтардың 10-ында өткен жалпыхалықтық сайлаудың нәтижесінде Н. Назарбаев 79,78 % дауыс алып, ҚазақстанРеспубликасыПрезиденті болып қайта сайланды.

2005 ж. желтоқсанның 4-інде сайлаушылардың 91,5 % дауысын алып, ҚазақстанРеспубликасыныңПрезиденті болып қайта сайланды.

Кезінде Жұмекен Нәжімеденов жазған ән сөзіне Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтің бастамасымен кейбір түзетулер еңгізілді. Елбасының ұсынысы бойынша біріншіден, әнұранның мәтінінде ғасырлар бойы тәуелсіздік үшін күрескен бабалар ерлігі көрініс тапты. Екіншіден,

Біздің елдік рәміз.

1. 
   Біз қай ұлтпыз? Қайда тұрамыз? (Қазақ)
   
2. 
   Біздің ана тіліміз қай тіл ? (Қазақ)
   
3. 
   Біз қай дінге сиынамыз ? (Біз мұсылмандармыз, дініміз ислам)
   
4. 
   Біздің еліміздің астанасы қай қала және бұл қала қазір қалай аталады ? (Астана қаласы. Еуразия кіндігі)
   

Қазақ жері - қас с ақтай ерлер жері.

Елі кедей болмаған – жері байтақ,

Едігедей, Бабырдай шерлер жері.

1992 жылы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің сессиясында Республикамыздың Мемлекеттік Жалауы, Елтаңбасы; Әнұраны қабылданды Енді олардың шығу тарихына тоқталамыз.

Мемлекеттік жалау 1992 жылы 4- маусымда қабылданып,

6- маусымда күшіне енді. Жалаудың ортасында шұғылалы күн, оның астында қалықтап ұшқан қыран бейнеленген, тік бұрышты көгілдір мата. Матаның сол жағында қызыл өрнегі бар. Жалаудың ұзындығы 2 метр, ені 1 метр. Жалаудың ашық көгілдір түсі, соғыссыз, бейбіт ашық аспанымызды білдіреді. Жалаудың жобасын жасаған – Шәкен Ниязбеков.

Елтаңба. Шаңырақ - Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасының ең жүрегін көтеріп, оған негізгі арқау болып, тұрған шаңырақ. Ол елтаңбаның жүрегі.

Шаңырақ отан от басынан басталады деген киелі ұғымға ие. Шаңырақ бейнесі - бүкіл қазақ елі үшін тіршіліктің, шексіз өмірдің нышаны.

Тұлпар – ол мәңгіліктің белгісі, ал елтаңбадағы қыран қанаты, мүйізді пырақ бір шаңырақтың астында өмір сүріп жатқан көп ұлтты Қазақстан халқының бірлігін, рухани байлығын, өсіп - өркендеуінің өміршеңдігін көрсетеді. Елтаңбадағы бесбұрышты жұлдыз – Күн мен Айды, Жұлдызды кие тұтатын халқымыздың бағы ашылып, жұлдызымыз жарқырай берсін деген асыл арманын арқалап тұрғандай.

оқушылары болғандықтарыңыздан сын көп. Ол үшін мектепте, сыныпта құрбы-құрдастарыңызбен сөйлескенде, жүріп-тұрғандарыңызда ойланып әрекет істесеңіздер екен. С»з біреуді ұнатып қалдыңыз, ұялмаңыз өзіңізді түсінетін құрбыңызбен анаңмен сыр бөліскеннің еш айыптығы жоқ. Қыздар жігіттің алдында әлдеқайда салмақты, сабырлы болса, соғырлым өзіне тарта беретінін кітап пен кинолардан көріп жүрміз.

Бәрі болған қазақ сынды көне елде,

Ел белгі де, ерлік, өрлік, өнер де.

Жахандағы ең жауынгер халықта,

Кім сенеді ту болмады дегенге ?!
Батырлыққа уызынан жарыған,

Ер түркіні байрағынан таныған.

Өзі ақын, өзі әнші халықта,

Кім айта алар болмаған деп Әнұран ?!

Жасы тұрмақ шығады екен қарты аңға.

Қалай оның елтаңбасы болмайды,

Түлігіне дейін салса ең - таңба ?! – деп ақындарымыз жырлағандай, халқымызда ұлттық Ту да, Әнұран да, Елтаңба да бар. Республикамыздың рәміздерін құрмет рәсіміне шақырып, туымызды көтеріп тұрып, мемлекеттік әнұранымызды орындаймыз.

“Елтаңба” деп тұрамыз.

мәтінде асыл мұрамыз – еліміздің кеңбайтақтығы, үшіншіден, жер мен ел байлығы біздің ұрпақтарымыздың болашағына айқын жол ашатыны көрініс тапқан. Ең бастысы – тәуелсіздігіміздің алтын діңгегі – ел бірлігі баса айтылған.

Шәмші Қалдаяқов (1930-1992) Шәмші Қалдаяқов-композитор,қолданыстағы Қазақстан гимнің авторы.

Ол 1930 жылы 15 тамызда Оңтүстік Қазақстан облысы, Қызылқұм ауданында дүниеге келген. 1956-62 жылдары Алматы консерваториясында оқыған.

Ш. Қалдаяқов көптеген жастар жайлы лирикалық өлеңдердің авторы. Қазіргі таңда халық арасында ерекше орындалып жүрген әндер. Мысалы; «Қара көз», «Қайықта», «Ақ сұңқарым», «Ана туралы жыр», «Сырдария сұлуы» және т.б өлеңдері.Композитордың твочествосында 3000 астам өлең бар. Сол өлеңдерін Қазақстанның белгілі әншілері Б.Төлегенова, Р. Рымбаева, Н.Нүсіпжанов т.б. орындап жүр. «Менің Қазақстаным» әні оның творчествосындағы маржаны деп есептеледі.Осы әні ең алғаш рет 2006 жылы қаңтар айында Ақордада Н.Назарбаев президенттік қызметіне кіріскенде салтанатты түрде орындалды. Алматының орталық концерт залы және бір көшесі композитордың есімімен аталады.

Міне осындай ұлы тұлғаларымыздың ерен еңбегінің арқасында біздің Қазақстан Республикамыздың рәміздері өмірге келді.

Бәрі: Тәуелсіздік туын биік ұстап, мемлекетіміздің рәміздерін әрқашан мақтан ете білейік!

Қазақстан тәуелсіздігін алғаннан кейін Республикамызда үлкен өзгерістер болды. 1997 жылы 10 желтоқсанда біздің еліміздің астанасы Ақмола болды. Ал 1998 жылы 6 мамырда қаланың аты Астана деп аталды.

Астана қаласы Есіл өзенінің бойында орналасқан.

“Еуразия жүрегі” атты кітабында Нұрсұлтан Назарбаев былай деп жазды: “... Бұл жерде біздің Отанымыздың жүрегі соғатын болады!...”

Қаланың басты символы- БӘЙТЕРЕК. Алып құрылыстың биіктігі -105 метр. Бұл мұнара-біздің еліміздің өткені, қазіргісі мен келешегі. Мұнар тереңге кеткен тарихы бар жас, күшті мемлекетті көз алдымызға елестетеді. Бұл мемлекеттің тіреуі мықты және келешек гүлденуге талпынысы бар.

Астана- тыныш және қонақжай қала.Қалада жыл сайын халықаралық конференциялар, фестивальдар мен көрмелер өтеді.

Әр жыл сайын 6 шілдеде Астанада Қазақстан астанасының туған күні атап өтіледі.

Алматы-Қазақстанның ең ірі қаласы. Мұнда 1,5 миллион адам тұрады. 1929-1997 жылдарда Алматы Қазақстанның астанасы болды.Содан бастап , Алматыны “Республиканың оңтүстік астанасы” деп атайды. Алматы – ғылым мен мәдениет орталығы. Сонымен қатар Алматыда 2011 жылы Қысқы Азия ойындары өтті.

Қаланың басты алаңы-Республика алаңы. Бұл жерде спорттық ойындар, мерекелік шерулер өтеді. Алаңда тәуелсіздік Монументі орналасқан. Ол Қазақстанның ұлттық символы болып есептелінеді. Монументтің жоғарғы жағын 6 метрлік “Алтын адам” статуясы әшекейлеп тұр. Бұл қанатты барысты басқарушы. Бұл Қазақстан жеріндегі мемлекеттік басқарудың мықтылығын көрсетеді
Сабақтың тақырыбы: Жеті киелі сан.

Сабақтың мақсаты: Жеті санының қазақ тәрбиесіндегі ролін анықтап көрсету. Тәрбие дегеніміз өзі математика сандарынан құралғанын дәлелдеу.

Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, компьютер, слайдтар,

қанатты сөздер, кітап көрмесі.

1.Ұйымдастыру бөлімі

2.Қазақ тәрбиесіндегі жеті санының мағынасы

а) «Жеті шелпек нан»

б) «Жеті жарғы»

г) «Жеті қазына»

д) «Жеті керемет»

е) «Жеті ата»

ж) «Жеті жоқ»

з) «Жеті күн»

3. Шығармашылық жұмыс «Менің жеті атам»

4. Қорытынды

Халқымызда «қызға қырық үйден тыю» деген ұлағатты сөз бар. Қазіргі жастар соңғы кезде осы сөздің мән - мағынасына зер сала бермейтін сияқты. Өздерін XXI ғасырдың ерекше жастары санайды. Батысқа еліктеп, ата – бабамыздың салт – дәстүріне салғырт қарайтынды шығарды. Әйтсе де, «үлгілі үйдің ұл – қызының ұялтпайтынын» де жақс ы білетіндер де аз емес. Қыз балаға тәкәппарлық жарасады. Бойы да, ойы да тап – таза, жақсы тәрбиеленген қыз балаға жігіт көп. Қазақ қызы деген ғажап атқа дақ түсірмей, сөз келтірмей өссек, бізге де, ата – анамызға да абырой емес пе ?!

Негізі қазақ халқы «қыз» деген сөздің өзін әдеміліктің, жан-жақты сұлулықтың символындай бағалаған. Мысалы: «қыз өссе – елдің көркі», «қыздың жиған жүгіндей» деген тіркестер қыз балаға деген құрметті білдірсе керек. Ал қазіргі бойжеткендер ата дәстүрден неге алшақтап кетті? Қыздар ашық-шашық киінгенді жақсы көреді. Арқасы мен кіндігін көрсетіп жүру сәнге айналды. Тыртиған шалбар мен қысқа етек кигендерден көз сүрінеді. Төсін жартылай жалаңаштап жүру бел алып барады. Осындайда «ұят болады» деген бір ауыз сөз жетпей тұрған сияқты.

Қазіргі заманда байлыққа қызығатын адамдар өте көп (көбінесе басына емес, қалтасына қарап бағалап та жатамыз). Қазіргі жастар еліктегіш келеді. Бірден астарына машина мініп, зәулім сарайда сайрандап жүргілері келеді. Бірақ, ащы маңдай термен, өз еңбегіңмен келген ақша адамды бақытты етеді.

Міне балалар, мен сіздерге өз ұл-қызымдай келешекте есте қаларлықтай сын айтып отырмын. Халқымыздың салт – дәстүрін сақтай отырып, және заман ағымына ілесе отырып кішкене де болса өз дәрежемізді, қадір қасиетімізді көтере білсек, сонымен қатар айтылған сынға дұрыс түсіністікпен қарасақ жеткілікті емес пе? Кімде болса асырап отырған ұл-қыздарының жақсы жүріп-тұрғанын, жақсы азамат болғанын қалайды. Осы айтқандарым сіздердің өмірлік тәжірибелеріңізге пайдасы тиеді деп ойлаймын. Енді сізермен бір-екі ауыз сезім туралы сыр шертісіп кетелі. Мектеп табалдырығында қыз бен қыздың, ұл мен ұлдың және ұл мен қыздың арасында достық болады. Осы достықтың арасы ұзақ жылдарға созылып жатса, бұған жетерлік адамгершілік бар ма ?!

Адам болған соң әрқайсымызда сезім болады. Тек осы сезімді дұрыс түсініп бағалай білейік. Сіздер жоғары сынып

тамыры шабылған ағашпен тең. Ондай ағаш жапырақ жайып, сая да болмайды, жеміс те бермейді.

Міне, балалар ұлылардың сіздерге айтар өсиеті осындай. Яғни музыкалық әуендердің адам бойындағы ізгі қасиеттердің қалыптасуына әсері әріден екен. Ендеше, өз сыныптастарымыздың орындауында Құрманғазы атамыздың «Көңіл ашар» күйін тыңдасақ.

Сабақты қорытындылау.