Травматикалық ретикулит.
Травматикалық ретикулит- тақия қарынның жарақаттанып қабынуы ж/е іш пердесінің қосарлана қабынуы, тақия қарын қабырғасының бөгде затпен жарақаттанып, зақымдалғанын ағзаларда жайылмалы қабынудың дамуымен сипатталатын дерт, ересек ірі қара малда өте жииі, қой мен ешкіде сирек. Ауру жіті ж/е созылмалы.
Себеп: қатты бөгде заттармен ластану. Жайылым кезінде темір, үшкір заттарды шөппен жеп қою. Организмге витаминдер мен минералды заттар жетіспесе , әсіресе буаз малдар т.рлі заттарды жалап, жеу бастайды.
Дамуы: жеп қойылған бөгде заттар тақия қарныда борын алады, ал мес қарынмен қатпаршақта онша болмайды. Шеттері жинақты, ұштары доғалданған заттар ұзақ уақыт бойы тақия қарында болып зиян келтірмеуі мүмкін. Уақыт өте бере біліне бастайды. Ал егер үшкір заттар болса олар тақия қарынде тесі, диафрагмманы да тесіп , кеуде қуысына өтеді. Егер ары қарай өтсе мал өледі.
Бөгде заттар организмді улайды. Дене қызуы көтерліді, лейкоциттер құрылуы тездетіледі, ұлтбар мен ішектердің қимыл- сөл бөлі қызметтері бұзылады.
Ажырату: мес қарын атониясы, гипертониясы, созылмалы қарын кебуі, қатпаршақ қарын ластану, т.б.
Емі: бөгде темір заттарды магнит зонд арқылы шығару. Іші қатқанда аз мөлшерде іш өткізетін тұздар , жылы клизма. Ауырсынуды тоқтату үшін, анальгин , 250-300 мл алкоголь. Шіру процесін тоқтату: фурациллин, окситетрациклин ,ихтиол. Жүрек қызметін жақсартуға кофеин натрий- безоат 4 г, оймақ гүл 15-25 мл.
Гастроэнтерит.
Гастроэнтерит (Gastroenteritis abomasoenteritis) – асқазан (ішек) мен ішектің қабынуы, ас қорыту бұзылыстарымен және дененің интоксикациясымен бірге жүреді . Барлық жастағы жануарлар ауырады, бірақ негізінен жас жануарлар. Курс бойынша жедел және созылмалы гастроэнтерит бөлінеді, шығу тегі бойынша – бастапқы және қайталама. Шырышты қабықтың жарасы бар фокустық балама қабыну бар-ойық жаралы эрозиялық гастроэнтерит.
Этиологиясы. Жануарлардағы жіті біріншілік гастроэнтериттің жиі кездесетін себебі – сапасыз жемді жеу, сонымен қатар қыша майларымен, люпинмен, улы шөптермен, минералды тыңайтқыштармен, ас тұзымен, улы саңырауқұлақтармен зақымдалған жеммен, маринадталған дәнмен, кенемен зақымдалған жеммен улану. Екіншілік гастроэнтерит көптеген жұқпалы аурулармен бірге жүреді: қызылиек, шошқа және етқоректілердің безгегі, вирустық энтерит және т.б., сонымен қатар асқазан мен ішектің инвазиялары (бөгелек құрттары, аскаридалар, эймерия және т.б.). созылмалы гастроэнтерит этиологиялық факторлардың ұзақ әсерінен немесе жедел гастроэнтериттің созылмалыға ауысуында пайда болады.
Симптомдары. Жіті гастроэнтерит үшін келесі белгілер тән: тамақтанудан бас тарту, депрессия, мазасыздық; жануарлар жылайды, асқазанға қарайды, артқы аяқтарын ұрады, тістерін тегістейді; дене температурасы жоғарылайды. Біраз уақыттан кейін шырышты және қанмен диарея пайда болады. Етқоректілерде жүрек айну және құсу байқалады; тілі жабылған, ауыз қуысының шырышты қабаты құрғақ. Иттердің парвовирустық энтеритімен - тұрақты құсу, қанмен диарея, жүрек жеткіліксіздігі, дегидратация. Гепатитпен бірге гастроэнтерит кезінде, осы белгілерден басқа, шырышты қабықтардың сарғаюы, терінің тырналуы байқалады. Созылмалы гастроэнтериттің белгілері аз байқалады.
Патологиялық өзгерістер.Өлекселер арық, сусыздаңған. Асқазан мен ішектің жыңы сұйық, көп қілегейлі, кейде қан бар. Шырышты қабық түтіккен, ісінген, қатпарланған; қызылдан қою күлгінге дейін геморрагиялық қабынумен. таусылып, құрғаған.
Диагноз. Колибактериоз, кластридиоз, дизентерия, парвовирустық гастроэнтерит, ішек гельминтоздары, микотоксикоздар алынып тасталады.
Ағымы және болжамы. Ауыр жағдайларда ауру алғашқы 1-3 күнде өліммен аяқталады. Асқынбаған катаральды гастроэнтеритпен болжам қолайлы. гепатитпен, гломерулонефритпен, панкреатинмен асқынған гастроэнтерит ауыр өтеді. Жедел гастроэнтерит созылмалы түрге айналуы мүмкін.
Емі. Жалпы шаралар мен диеталық терапия гастрит сияқты тағайындалады. Асқазанды шайыңыз. Улану кезінде ішектен улы заттарды тез жою үшін лактивті заттар тағайындалады. Ішінде этиотропты агенттер қолданылады: неомицин сульфаты (5000-10000 бірлік/кг), левомицитин (ересек жануарлар 4-10 мг/кг,төлдерге 10-20 мг/кг, иттер 10-30 мг/кг), полимексин М-сульфаты (10-15 бірлік/кг), сульгин (15-30 мг/кг), фурадонин (3-5 мг/кг), олететрин (15-20 мг/кг мг / кг), энтероксил, энтерофлокс, энтеросептол, БРАВАСЕПТОЛ. Иттер мен мысықтарға антибиотиктерден басқа септрим (күніне 2 рет 0,25 г), бисептол (күніне 2 рет 0,5 г), гросептол (күніне 2-3 рет 1-2 таблетка) тағайындалады. Дисбактериозды жою үшін пробиотиктер тағайындалады – колибактерин, бифидумбактерин, лактобактерин, бификол және басқалар. Жиі құсудың алдын алу үшін иттерге белладонна тұнбалары (әр 2 сағат сайын қасық суық суға 1-6 тамшы), раглан (күніне 2-3 рет 1/4-1/2 таблетка) тағайындалады. Созылмалы гастроэнтеритті емдеу негізінен диеталық терапияға түседі: тамақ ақуызбен, минералдармен, дәрумендермен байытылған.
Достарыңызбен бөлісу: |