Тошкент молия институти
жүктеу/скачать 5.38 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 8.3. Ички назоратнинг назорат муҳити елементи тавсифи ва унинг принсиплари
| Терминология: корпоратив миқиёсида бошқариш ва транзаксион назорат
Ички назоратнинг бази елементлари корхона миқиёсидаги назорат деб юритилади. Корхона миқёсидаги назорат турли хилдаги жараёнларга, транзаксиялрга, ҳисоб-китоб счетларига ва бошқаларга таъсир кўрсатади. Қуйидагилар корхона миқёсидаги назорат сифатида талқин етилади. Назорат муҳитига тегишли бўлган назорат амаллари Менежмент бошқаруви устидан назорат Ташкилотнинг рискларни баҳолаш жараёни Марказлашган жараёнлар ва назорат, ўз ичига тақсимланган меҳнат тақсимотини олади Операцияларнинг натижасини назорат қилиш Бошқа назорат шаклларини назорат қилиш, масалан ички аудитнинг функсиялари, ўзини ўзи баҳолаш бўлимининг фаолияти ва аудит бўлими шулар жумласидандир Йил якунлари бўйича ҳисоботларни тайёрлаш бўлими устидан назорат Муҳим бизнес стратегияларини белгилаб берувчи қонун-қоидалар ва рискларни бошқариш тажрибалари шулар жумаласидандир Юқоридагиларнинг нега корхона миқёсидаги назорат дейилишини қуйидаги мисол орқали ифодалаймиз. Агар корхона молиявий менежери ноқобил иш юритиши туфайли нотўғри транзаксияларни амалга оширса, бу ўз навбатида кўплаб ҳисоб-китоб счетларига таъсир кўрсатмасдан қолмайди. Шунунг учун ҳам менежерлар хатти- ҳаракати ҳам бир вақтнинг ўзида корхона миқёсида муҳим аҳамият касб етади. Бошқа тарафдан еса назоратни амалга оширишда шундай назорат турлари мавжудки, улар фақат баъзи трансаксиялар, жараёнлар ва ҳолатларгагина таъсир кўрсата олади холос. Бу турдаги назорат шакллари транзаксион назорат шакллари сифатида талқин етилади ва улар корхона фаолиятининг баъзи бир жабҳалридагина кузатилиши мумкин. Мисол учун корхона ҳамкор корхонадан ўз ишчиси сарфлаган маблағлар ҳисоботини ички сиёсат нормалари билан мувофиқ келиш келамаслигига ишонч ҳосил қилиш ва ҳодимнинг қай даражада корхона қонун-қоидаларига бўй сўнишини аниқлаш мақсадида сўраши мумкин. Бериладиган ҳисобот ҳодим харажатларини тасдиқловчи ҳужжат сифатида қабул қилинади, лекин бй ахборот шакли ташкилотдаги бошқа транзаксия ва ҳисоб-китоб счетлари ҳақида ҳеч қандай маълумот бермайди. Қуйидаги мисоллар транзаксион назорат шакли сифатида юритилади: Турли мажбуриятлар ўртасидаги тафовутлар нақд пул қабул қилиниши ёки уларни қайд қилиш жараёнига нисбатан Сотиб олиш ҳуқуқи билан боғлиқ фаолият маҳсулот сотиб олиш учун ҳуқуқий томондан тўғри йўлга қўйилган транзаксион инвентарлар каби активларни сақлашни жисмоний насорати банк ҳисоб китобидага тузатишлар ва ўзгаришлар 8.3. Ички назоратнинг назорат муҳити елементи тавсифи ва унинг принсипларижүктеу/скачать 5.38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|