Вариан т Сұрақтар мен есеп 1,2,3 дұрыс жауаптары бар тестер
Қоректік орталар және олардың жіктелуі.Қоректік орталарға қойылатын талаптар.Дәрілік заттардың микробиологиялық тазалығы мен стерильділігін
жүктеу/скачать 4.94 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қоректік орта дегеніміз- микроорганизмдерді лабораториялық және өнеркәсіптік жағдайларда өсіруге арналған белгілі бір заттектердің сұйық немесе қатты қоспасы.
| 5.Қоректік орталар және олардың жіктелуі.Қоректік орталарға қойылатын талаптар.Дәрілік заттардың микробиологиялық тазалығы мен стерильділігін
анықтаудағы қолданылатын қоректік орталардың құрамы Қоректік орта дегеніміз- микроорганизмдерді лабораториялық және өнеркәсіптік жағдайларда өсіруге арналған белгілі бір заттектердің сұйық немесе қатты қоспасы. Қоректік ортаны жануардан немесе өсімдіктен туындаған өнімдерден дайындайды. Қоректік ортада өсу факторының болуы үлкен маңызға ие. Оларды дайындау үшін экономикалық рентабельді тағамдық емес шикізат қолданылады: жарамсыз қалған қан алмастырушылар, жануар қанының гидролизаты, аминопетиферментативті, қан гидролизаты, биотехнология өнімдері - жем ашытқылары, жемдік лизин, жүзім ұнтағы, ақуыз лизин. Синтетикалық орталардың құрамына химиялық таза заттар- аминқышқылдары, минералды тұздар, көмірсулар, витаминдер және өсіру факторлары кіреді. Консистенциясы бойынша қоректік орталар сұйық, жартылай сұйық, тығыз болып келеді. Құрамы бойынша - табиғи, синтетикалық және жартылай синтетикалық. Тағайындалуы бойынша негізгі, элективті және дифференциалды -диагностикалы болып бөлінеді. Қоректік орта мына талаптарға сай болуы тиіс: бұл жерде барлық қоректік заттар жеткілікті болуы керек, тұздар, өсу факторлары, микроорганизмнің өсуіне қажетті заттары жеңіл сіңімді түрде болуы тиіс, оптимальды ылғалдылығы, тұтқырлығы, рН-ы оптимальды, стерильді болуы тиіс, мүмкіндігінше мөлдір және изотоникалы болуы тиіс. Бөгде заттар болмауы тиіс. Әрбір қоректік ортаны құрамына қарай әртүрлі әдіспен стерилизациялайды. Универсальді (негізгі) - орталар, патогенді және патогенді емес бактериялардың барлық түрлері өсетін орта. Осы орталарға жататын: ет-пептонды сорпа (ЕПС), ет- пептонды агар (ЕПА). Негізгі күрделі орталар – қанды, қан сарысулы және асциттік. Осы қоректік орталарды дайындау үшін 5-10%-ті дефибринделген қан не болмаса қан сарысуы, 25%- ті асциттік сұықтықтарды қосады. Сұйық қоректік ортаны дайындау үшін осы мөлшердегі қан сарысуын не болмаса асциттік сұықтарды қосамыз. Мюллер-Хинтон агары – негізгі тығыз қоректік орта дискі әдісімен бактериялардың антибиотиктерге сезімталдығын анықтау үшін қолданады. Элективті /селективті/ қоректік орталар әртүрлі бөгде микрофлорасынан микроорганизмнің белгілі-бір түрін таңдамалы түрде бөліп алып жинақтау үшін тағайындалған. Элективті қоректік орталарға 1 пептон суы, рН- 8,0 тең орта, сілтілі агар /тығыз орта/, қоректік агар рН- 7,8; Леффлер ортасы, УТА /уызды тұзды агар/, Китта-Тароцци ортасы, Мюллер, селенит, Раппопорт т.б. Дифференциальды-диагностикалы орталар қайсы-бір микроорганизм түрлерін олардың ферментативті және дақылдық қасиеттері бойынша шектеуге қолданады. Оның құрамына мына компоненттер кіреді: негізгі қоректік орта - бактерияның өсуін қамтамасыз етеді, белгілі бір көмір-қышқылы, түрлі-түсті индикатор. Дифференциалды- диагностикалы орталарға Гисс, Рессел, Эндо, Плоскирев, висмут-сульфат агары ортасы жатады. Қоректік орталарды келесі әдіспен стерильдейді: 1) Жоғарғы қысымдағы бу арқылы /автоклавта/ стерильдеу. 2) Кох аппараты және автоклав арқылы ағынды бумен стерильдеу. 3) Механикалық стерильдеу /фильтрлеу/. Орталадың стерильдігін бақылау үшін 370С-та 5 тәулікке термостатқа қоямыз. Сұйық қоректік орталар мөлдір болуы тиіс, ал тығыз қоректік орталардың беткейінде өсу белгілерінің болмауы тиіс Бактерияларды өсіру үшін келесі дақылдау тәсілдерін қолданады: 1. Стационарлы тәсіл: қоректік орталар қалыпты сақталады. Олармен ешқандай қосымша манипуляция жүргізбейміз. Осылай сұйық қоректік орталарда дақылдау тәсілінде биомассаның шығып кетуі шамалы. 2. Тереңге аэрациялық дақылдау әдісі: осы тәсіл арқылы дақылдаған кезде арнайы құрылым реактерді қолданады. Бұл жерде қалыпты температура, оптимальды рН, керекті қоректік заттың мөлшерлі түсуі бір қалыпты болады. Олар әрдайым стерильді ауамен желденіп тұрады, орта әрдайым араласып тұру үшін араластырғыш орналастырылған. Осы ерекшеліктерге байланысты биомассаның максимальды шығуын қамтамасыз етеді. Анаэростат микроорганизмдерді анаэробты жағдайда өсіруге тағайындалған. Хемостат- бұл аппаратта әрдайым ерекше резервуардан жаңа қоректік орта қосылып тұрады. Турбистаттың жұмысының принципі аппараттағы бактериальды популяциясының тығыздығын сақтап тұруға негізделген. Осы аппараттарда ортаның өзгермей сақтауының арқасында, үзіліссіз дақыл керекті фазада болып тұрады. Ол маңызды биологиялық қосылыстарының яғни биомассаның максимальды шығуы қамтамасыз етеді. Анаэробты микрофлораны алу мақсатындағы себулер қатаң анаэробты жағдайда жасалады. Спора түзуші анаэробты бактерияларды бөліп оларды алғашқы себуді 80оС-тық су моншасында 20 минут бойы қыздырады, яғни бөгде микрофлораның вегетативті жасушаларын қояды. Спора түзуші анаэробты бактерияларды бөліп аларда алғашқы себуді 80оС-тық су моншасында 20 минут бойы қыздырады, яғни бөгде микрофлораның вегетативті жасушаларын жояды. Бірінші себулерде байыту араларында /Китта-Тароцци, тиаглюкол/ жасайды, сонан соң Петри шынысындағы тығыз орталарға бөлектенген колониялар алу үшін қайта себеді. Қантты қан агарына қантты қоректік тығыз агарының биік бағынасына Виньяль-Вейона, тәсілі бойынша егеміз. Бұл тәсіл анаэроб ағындыларды ауадан механикалық жолмен сақтауға негізделген. Егілген агарды стерильды /трубкаға/ қуыс ортаға сорып алып бітеп тастайды. Осылай қатаң анаэробтарға қолайлы жағдай жасаймыз. Анаэробты бактерияларды дақылдау үшін физикалық және химимялық, биологиялық әдістерді қолданады. Физикалық әдістер: 1) Редукциялаушы және жеңіл тотығатын заттар бар ортаға егу. 2) Микробты тығыз қоректік ортаның терең қойнауына егу. 3) Түтікшелерден ауаны механикалық жолмен щығару. Түтікшелердегі ауаны қандай да бір интерферентті химиялық газбен /пирагален, натрий гидросульфат/ алмастыру. Биологиялық әдістер анаэробтарды қатаң аэробтармен бірге өсіруге негізделген. Химиялық әдіс ауаны / Na S2O4 / сіңірілуге негізделген. Комбинирленген әдіс физикалық, химиялық, биологиялық тәсілдерді қосып қолданғанға негізделген. Колониялар. Тығыз қоректік ортада бактериялар колония түзеді. Олардың сыртқы көрінісі қайсыбір бактериялар үшін дифференциалды белгі ретінде қарастырылады. Колониялар өлшемі, пішіні, түсі, консистенциясы, шеттік контуры, құрылымы және беткейлік сипаты бойынша ажыратады. Колониялар мөлшері бойынша ірі /4-5мм/, орташа /2-4мм/ және ұзақ /1-2мм/. Пішіні бойынша домалақ, резетка тәрізді, жапырақ тәріздес болады. Түсі бөлінген пигменттерге байланысты ақ, сары, қызыл т.б. болады. Консистенция бойынша құрғақ, ылғал, маңызды немесе кілегейлі колония болады. Колониялардың беттері тегіс, әжімді, сызылған, жалпақ, дөнес басылған. Колониялардың ішкі құрылымы аморфты, дәнекті жіптер тәрізді болуы мүмкін. Сұйық қоректік орталарда кейбір бактерия дақылдары мыналармен белгіленеді, диффузды лайлану, кейбіреулері түбіне немесе қабырғаға өсумен, бетінде қабықша пайда болу, кейбіреулері пробирканың түбінде тұнба түзеді. Дәрілік шикізат дайындау кезеңдерінде және сақтау барысында микробтармен ластануы мүмкін .Өсімдік және өсімдіктен алынған шикізаттың ылғалдануы микроорганизмдердің көбеюін белсендіреді. Көбейген микроорганизмдер өсімдіктен алынған дәрілік препараттардың фармакологиялық қасиеттерін өзгертеді. Дәрілік препараттарды дайындау кезінде, микроорганизмдер қоршаған ортадан түсуі де мүмкін. Дәрілік препараттар дайындау кезінде санитарлық тәртіптің сақталуын , дәрілік форманың әрбір сериясын, сол мекеменің қоршаған орта обьектілерін санитарлық микробиологиялық бақылау жүргізу арқылы анықтайды. Парентералды енгізуге арналған дәрілік заттар, көз тамшылары, майлар, үлбірлер және т.б., нормативті-техникалық құжаттарға сәйкес стерилді болуы керек . Дәрілік заттардың стерильдігін бақылау тиогликоль ортасына сеуіп әртүрлі бактерияларды , соның ішінде анаэробтарды; Сабуро ортасына сеуіп Candida т.б. саңырауқұлақтарды анықтайды. Антимикробты әсері бар дәрілік заттардың стерильдігін мембранды сүзгіден өткізу жолымен анықтайды: Фильтрациядан соң сүзгішті сұйық қоректік ортаға салып, микроорганизмдердің өсуін бақылайды.Өсу болмаса препарат стерильді деп саналады. жүктеу/скачать 4.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|