ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық тарихы заң пәндер жүйесінде ерекше орын алатын, еліміздің заң білімін беру жүйесінің айнымас құрамдас бөлігін құрайтын пәндердің қатарына жатады.
Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық тарихы қазіргі кезеңде жаңа жалпы адамзаттың ұстанымды деңгейінен оқытылуы қажет. ¤йткені еліміз бүгінгі таңда әлемдік қауымдастықтың бірден-бір мүшесіне айналып отыр.
Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық тарихын оқыту барысында негізгі көңіл еліміздің аумағында ежелгі дәуірден бүгінгі күнге дейін бірнеше мемлекеттер мен құқықтық жүйелердің бірін-бірі алмастырғандығын ескерген жөн. Сонда ғана отандық мемлекет және құқық тарихын оқытудың алдына қойған мақсаты өз деңгейінде орындалады. Мемлекетіміздің аумағындағы мемлекеттік басқару дәстүрі сан ғасырлардан бері дамып толығып қалыптасып келеді. Дәстүрлі мемлекеттік билікті жүргізу мен құқықтық жүйені қалыптастырудың бастаулары бұл аумақта өзінің бастауын сақ, үйсін, қаңлы, түркі т.б. кезеңдерден алатындығы шындық. Бұл мемлекеттер еліміздің аумағында мемлекетті құру мен басқарудың мол тәжірибесін ғана қалдырып кеткен жоқ, сонымен қатар бұл істегі ерекше мәдениеті қалыптастыруға зор үлес қоса білді. Дәстүрлі мемлекеттің даму шыңы қазақ хандығы кезеңінде қалыптасқан басқару жүйесі мен құқықтық құрылым болып табылады. Осы кезеңде дала демократиясының шынайы үлгілері өзінің деңгейінің шыңына жеткен болатын.
Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық тарихы өзінің дамуында бірнеше үлкен кезеңдерді бастан өткізгені белгілі. Қазақстан Республикасының мемлекет және құқық тарихының негізгі бір ерекше кезеңін сақ, үйсін, ғұн, түркі дәуірлері құрайды. Бұл кезеңде еліміздің аумағында алғашқы мемлекеттікті қалыптастырудың жолдары, дәстүрлері орныққан болатын. Кейінгі кезеңдегі, яғни кейінгі орта ғасырлардағы мемлекет және құқық жүйесі сол дәстүрдің жеткен жетістіктері мен тәжірибесін бойына сіңіре отырып, әрмен қарай дамыған болатын. Еліміздің мемлекет және құқық тарихының дамуының басты кезеңдерінің бірін Қазақ хандығының қалыптасуы мен дамуы құрайды. Қазақ хандығының қоғамдық жүйесі мен саяси жүйесі дәстүрлі мемлекеттік басқарудың озық үлгісінің басты шыңы болып табылады. Осы кезеңде еліміздің дәстүрлі құқықтық жүйесі ұлттық нақышқа ие болып, әлемдік құқықтық жүйенің құрамдас бөлігіне айналған болатын.
Осы кезеңнен бастап Қазақстан Республикасының аумағындағы мемлекет пен құқықтық жүйе отарлық саясат және сырттан таңылған күштердің объектісіне айналады. Алғашқы дәстүрлі мемлекеттік құқықтық жүйені бұзудың әдістері Ресей патшалығының отарлауымен басталды. Кеңестік кезеңде социалистік мемлекет пен құқықтық жүйені қалыптастыру деген ұранмен ұлттық құқықтық жүйені жоюға тырысқан болатын.
Еліміз тәуелсіздік алғаннан кейін мемлекет пен құқықтық дамуында өзінің жаңа кезеңіне аяқ басқан болатын. Қазіргі кезеңде елімізде мемлекетпен құқықтық жүйені қалыптастыруда әлемдік елдердің тәжірибесінің оңтайлы тұстарын пайдалана отырып, ұлттық мемлекеттік-құқықтық жүйені жасау қарқынды жүргізілуде.
Достарыңызбен бөлісу: |