Законы 10-е издание москва бином. Лаборатория знаний 2010 3
§ 2.5. Инерциялық емес санақ жүйелері
жүктеу/скачать 2.75 Mb. Pdf көрінісі
|
|
§ 2.5. Инерциялық емес санақ жүйелері Инерция күштері Инерциялық емес санақ жүйесіндегі динамиканың негізгі теңдеуі Өткенде динамиканың негізгі теңдеуін тек инерциялық санақ жүйелерінде ғана орындалады деп келдік. Бірақ кейбір жағдайларда есептің шешуін инерциялық емес санақ жүйелерінде жүргізген тиімдірек болады (мысалы, үдемелі қозғалыстағы вагондағы математикалық маятниктің қозғалысы, спутниктің (Жер серігінің) Жердің бетіне қатысты қозғалысы жəне т.б.). сондықтан мынадай сұрақ туады: инерциялық емес санақ жүйесі орындалуы үшін динамиканың негізгі теңдеуін қалай өзгерту керек? Бұл мақсатты іске асыру үшін екі санақ жүйесін аламыз: инерциялық К- жүйені жəне инерциялық емес К'–жүйені. Бөлшектің m-массасы, қоршаған денелер тарапынан оған əсер ететін F- күш, К'–жүйенің К-жүйеге қатысты қозғалыс сипаты белгілі болсын. К-жүйе К'-жүйеге қатысты үдеумен ілгерiлемелі орын ауыстыратын өстен тұрақты бұрыштық жылдамдықпен айналатын жеткілікті жалпылама жағдайды қарастырайық. Үдеулерді түрлендірудің (1.31) формуласын пайдаланамыз, одан бөлшектің К'–жүйедегі үдеуінің өрнегін шығарамыз: ω 2 . (2.17) мұндағы, v' – бөлшектің К' –жүйеге қатысты жылдамдығы, – айналыс өсіне перпендикуляр болатын жəне бөлшектің осы өске қатысты орнын сипаттайтын радиус-вектор. 50 (2.17)-нің екі жағын да бөлшектің m массасына көбейтіп, инерциялық санақ жүйесінде болатындығын ескереміз: ω 2 . (2.18) Осы теңдеу үдеумен ілгерiлемелі қозғалып бара жатқан өстер ω бұрыштық жылдамдықпен айналатын инерциялық емес санақ жүйесіндегі динамиканың негізгі теңдеуі болып табылады. Содан 0 болатын кездің өзінде бөлшек бұл жүйеде жалпы алғанда нөлден ерекше үдеумен қозғалады, əрі оған бұл (2.18) теңдеудің соңғы үш мүшесіне сəйкес келетін күштер де əсер етеді. Бұл күштерді инерция күштері деп атайды. 2.18 теңдеу инерция күштерін енгізудің динамиканың негізгі теңдеуінің түрін инерциялық емес санақ жүйесінде де сақтауға мүмкіндігін көрсетеді: сол жақта – бөлшектің массасының оның үдеуіне көбейтіндісі – енді тек инерциялық емес санақ жүйесіне қатысты, оң жақта – күштер. Бірақ қоршаған денелердің əсерінен өзара əрекеттесу күштері пайда болатын күшпен қатар инерция күштерінде 2.18 теңдеудің оң жағындағы қалған мүшелерді де ескеру керек. жүктеу/скачать 2.75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|