2.9. Интегралдық емес санақ жүйесі. Жердің серігі Жерді экватор бойымен батыстан
шығысқа қарай r-радиус шеңбер орбитасымен айналып келеді. Жерге қатысты санақ
жүйесі арқылы осы серіктің a' үдеуін табу керек. Жердің Күнді айналған кездегі
пайда болған үдеуі ескерілмейді.
Шығару жолы. Шарт бойынша К − инерциялық санақ жүйесі, осы жүйеде Жердің
айналу өсі тыныштықта болсын. Ал К' − инерциялық емес санақ жүйесі. Ол Жермен
байланысты жəне К-жүйесіне қатысты
бұрыштық жылдамдықпен айналады.
Осы К-жүйедегі серіктің a' үдеуін табу
керек. Санақ жүйесінде Жер серігіне
əсер ететін барлық күштерді ескеру
қажет: 2.16-суретте көрсеткендей: F –
ауырлық күші,
кор
Кориолис күші,
цик
инерцияның центрге тартқыш күшін
келтіруге болады. Суреттегі көрініс
Жердің солтүстік полюсі жағынан
берілген. Енді (2.18) теңдеуді пайдалана отырып,
0 тең екенін ескеру керек. К' жүйеде Жер серігі шеңбер бойымен қозғалып келеді. Сондықтан, (2.18) теңдеудің
траекторияларға жасаған n - нормалдарының проекцияларын келесі түрде жазамыз:
2
.
(1)
мұндағы,
/ , m жəне M - Жер серігі мен Жердің массалары. Енді K' санақ
жүйесінде Жер серігінің жылдамдығын табу керек. Ол үшін 1.24 формуланы
скалярлық түрде келтіреміз:
.
(2)
мұндағы, – К жүйедегі Жер серігінің жылдамдығы. Осы аталған жылдамдықты
Жер серігінің К жүйедегі қозғалыс теңдеуі арқылы есептеуге болады.
/
/ .
(3)
(1) , (2) жəне (3) теңдеулерді біріктіре отырып келесі өрнекті шығарамыз:
2.16-сурет
61
1
.
Егер
0 тең болса,
/
4,2 · 10 км. Мұндай Жер серігін