Жаңа түсініктердің маңызы туралы

113 
алатынын анықтап алу шарты орындалу керек, себебі тосын күштердің 
жұмысы ғана өрістегі бөлшектердің механикалық энергиясының өсімшесін 
(4.31) жəне өрістегі жүйенің толық механикалық энергиясының өсімшесін 
(4.54), ішкі диссипативті күштердің жұмысымен бірге анықтай алады.
2. Жүйенің механикалық энергиясы туралы сөз қозғағанда əрбір нақты 
жағдай үшін келесі айырмашылықтарды анық шешу қажет – қандай энергия 
туралы сөз қозғалады: сыртқы өрістегі 
мен
меншікті механикалық энергия 
ма немесе - толық механикалық энергия ма? Олардың өсімшелері (4.49) 
бен (4.54) сəйкес əртүрлі формулалармен анықталады. Бұл энергиялар 
əртүрлі. Екінші жағдай үшін жүйе сыртқы өрісте болғанда энергияның 
құрамына таңдалынып алынған өрістің сыртқы потенциалдық энергиясы да 
енеді (4.53). 
Іс жүзінде меншікті энергия мен толық энергияларды ажырату оңай 
емес. Осындай қателер көптеген жағдайларда орын алады. Тіпті, 
механикалық энергияның сақталуы мен өзгеруіне анықтама бергеннің өзінде 
осындай қателер кездеседі.
 жəне Ц-санақ жүйелеріндегі энергиялар арасындағы байланыс 
 
Ең алдымен, жүйенің кинетикалық энергиясы үшін осы байланысты 
белгілеп алайық. 
санақ жүйесінде таңдап алынған бөлшектер жүйесінің 
кинетикалық энергиясы болсын. 
ші бөлшектің жылдамдығын келесі 
өрнекпен келтірейік: 
, мұндағы 
Ц−санақ жүйесіндегі осы 
бөлшектің жылдамдығы, 
санақ жүйесімен салыстырғандағы 
Ц-
санақ жүйесінің жылдамдығы. Сонда жүйенің кинетикалық энергиясы тең: 
2
2
2
2
. 
Масса центрі 
Ц− жүйеде тыныштықта орналасқандықтан (3.9) теңдеуге 
сай ∑
0 деп жазуға болады, сонда осының алдындағы өрнек келесі 
түрге өзгереді: 
,
(4.56) 
мұндағы, 
∑
Ц − жүйедегі бөлшектердің кинетикалық 
энергиясының қосындысы, 
барлық жүйенің массасы. 
(4.56) теңдеуі 

жүктеу/скачать 2.75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: