Замонавий таълим / современное образование 2016, 11
ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
жүктеу/скачать 3.3 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2016, 11
материалининг уйғунлашувини ўзида намоён этади 1 . Ҳозирги кунда тобора оммалашиб бораёт- ган бола шахсини ривожлантиришга қаратил- ган технологиялар бизнинг юртимизда ҳам ҳаётга татбиқ этилиб келинмоқдаки, бу ҳолат Биринчи Президентимиз Ислом Абдуға ниевич Каримов илгари сурган ғояларини амалга ошир моқликнинг яна бир самарадор йўли ҳисобланади. Хусусан, атроф-муҳитга жиддий муносабат- ларнинг пойдевори бошланғич синфларда ўрнатилади. Инсоннинг билиш қобилияти, уни қуршаб турган теварак-оламга нисбатан сергак муно- сабатини тарбиялаш – ўз-ўзидан шаклланиб қолувчи жараён бўлмасдан, инсоннинг таъ- лим олиш жараёнидаги комплексли ривожла- нишини эҳтимол қилувчи: машғулотларни дарснинг мундарижаси, мазмунига мувофиқ педагогик технологияларни тўғри ва онгли қўллашни назарда тутган ҳолда ташкил этиш талаб этилади. Бунда педагог асосий эътиборни таълим олувчининг дунёқарашини кенгайтириш мақ- садига қаратади. Бу кўпроқ интеграцион тип- да ўтказиладиган машғулотлар бўлиб, уларни ташкил этишда ўқитувчи фанлараро интегра- цияга хос қатор жиҳатларни яхши ўзлашти- риши лозим бўлади. Таъкидлаш керакки, интеграция айрим бўлакларнинг ёки элементларнинг бир-бирига қўшилиши, бир бутунга айланиши, яхлитлани- шидир. «Интеграция» тушунчаси XVIII асрдаёқ Спенсер томонидан изоҳланган эди 2 . Интегратив таълимни йўлга қўйишдан ол- дин, унинг таснифи – интегратив таълимнинг синфларга бўлиниши (классификация) бора- сида маълум тушунча ҳосил қилиш лозим бўлади. Педагогика фанлари доктори, профес- 1 Кукушин B.C., Болдырева-Вараксина А.В. Педагогика начального образования. / Под общ. ред. B.C.Кукушина. – М.: ИКЦ «МарТ»; Ростов н/Д: Издательский центр «МарТ», 2005. 2 Shorustamova D.S. Boshlang‘ich ta'lim darslarini integratsiyalashga pedagogik psixologik yondashuv. Magistr akademik darajasini olish uchun yozilgan dissertatsiyа. – T., 2014. сор Р.А.Мавлоновада бу тасниф қуйидагича ифода этилади: – чегарадош фанлар асосида тузилган курслар; – асосий фанлар асосида тузилган курслар; – умумий илмий тушунчалар, қонуниятлар, назариялар асосидаги курслар; – фан эволюцияси билан боғлиқ муаммо- ларни, табиатни илмий нуқтаи назардан ўрга- ниш услублари, оламнинг илмий кўринишини ўрганиш асосидаги курслар; – комплекс объектлар асосида; – турли муаммолар асосида; – фаолият асосида 3 . Бинобарин, мазкур тадқиқотда урғу бериб қаралаётган бошланғич таълимдаги интегра- ция ўз атрофида: ўқиш, математика, табиатшу- нослик, расм, меҳнат сингари ўқув фанлари ҳамда инглиз тилини жамлайди. Ўз дарсини интеграциялашган усулда таш- кил этаётган ўқитувчи бошланғич синф ўқув- чи сининг ёши, ақлий ривожланиш даражаси ва албатта қизиқишлари доирасига мос тарз- да восита ва усуллар танлайди. Интеграцион дарс лойиҳасининг тематика- си ўқув дастурининг қайсидир масаласига те- гишли бўлиши мумкин, бунда алоҳида қарал- ган иқтидорли ўқувчилар ва умуман, синф ўқув чиларидаги мазкур мавзу юзасидан ўзлаш тириш даражасини белгиловчи билимни чуқурлаштириш, ўрганиш жараёнини диффе- ренциаллаштириш мақсад қилиб олинади. Интеграцион дарс одатдаги дарслардан: – аниқлиги, ихчамлиги, ўқув материали- нинг зич кўлами; – дарснинг ҳар бир босқичида интеграция- ланаётган ўқув фанларининг ҳар тарафлама мантиқий шартланганлиги; – берилаётган ўқув материалидаги кенг кў ламли ахборотга эгалиги билан ажралиб ту- ради. 3 Мавлонова Р.А. Бошланғич таълимнинг интеграция- лашган педагогикаси. Методик қўлланма. – Т.: Низомий номидаги Тошкент давлат университети, 2005. http:// library.ziyonet.uz/ru/book/33810. Мурожаат санаси: 2016 йил, 24 март. 75 МАКТАБ ТАЪЛИМИ / ШКОЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ |