Ата-анасы мен қиын бала туралы әлеуметтік карта
Аты –жөні
|
Сариев Даурен Нұрманұлы.
|
Туған жылы
|
11.04.1990.
|
Оқитын мектебі
|
Н.Оңдасынов атындағы №38 мектпе гимназиясы.
|
Ата-анасы жайлы мағлұмат
|
Сариев Нұрлан – АЗС жұмысшы,
Елтаева Гүлнар – жұмыссыз.
|
Психикалық зақымдануы
|
//-//-//-//-//-//-//
|
1. Кімді өзіңе үлгі тұтасың?
|
Ата-анамды.
|
2. Бос кезінде немен айналысасың?
|
Спорт ойындарымен және футбол.
|
3.Теледидардан қандай бағдарламаларды жиі көресің?
|
Кино. Боевик.
|
4.Сыныптағы жолдастармен қарым-қатынасың?
|
Жақсы.
|
5.Ішімдікке және темекіге қандай көзқараспен қарайсың?
|
Темекіге, ішімдікке теріс көзқараспен қараймын.
|
6.Спорт ойындарының қайсысын ұнатасың?
|
Бокс.
|
7.Мектепте болатын кружоктарға қатысасың ба? Қатысатын болсаң қай түріне?
|
Қатыспаймын.
|
8.Қай пәнді сүйіп оқисың?
|
Тарих.
|
9. Жыл мерзімнің қайсысын ұнатасың?
|
Көктем.
|
10.Болашақта кім болуды қалайсың?
|
Қорғаушы.
|
3.3. «Қиын» жасөспірімдердің бос уақытын дұрыс ұйымдастыру
ОАМИ «Болашақ» балалар қоғамдық ұйым жұмысын жоспарлауда осы облыстық «Болашақ» балалар ұйымының алға қойған мақсат-міндеттері негізге алынды.
Ол мәдениетті жан-жақты дамыған бәсекелеуге икемі бар, жалпы адамгершілік қасиетін игерудегі шығармашылық іскерлігі мен әділеттілігі мамандықтарды меңгеруге ынталы, өмірдің барлық саласындағы ұлттық және әлемдік жетістіктерді дамытуға және түсінуге мүмкіншілігі бар болашақ жастарды тәрбиелеу мектепте. Болашақ балалар ұйымы жас ерекшеліктеріне қарай үш топқа бөлінеді:
І-ші топ: «Балдырған» 7-10 жас аралығы
ІІ-ші топ: «Жас ұлан» 11-13 жас аралығы
ІІІ-ші топ: «Өркен» 14-15 жас аралығы
Үш топтың да өзіне сәйкес салтанатты анты мен уәдесі бар.
«Болашақ» балалар ұйымы бес бағытта жұмыс жасайды.
1-ші бағыт: «Асыл мұра»
2-ші бағыт: «Мен және әлем»
3-ші бағыт: «Мен және жанұям»
4-ші бағыт: «Мен және мәдениет»
5-ші бағыт: «Мен және экология»
Бірінші қыркүйек «Білім күніне» балалар салтанатты мерекеге ұстаздарды құттықтап өнерлерін көрсетеді.
«Қазақстан халықтарының тілдері» апталығына байланысты «Тіл тағдыры-ел тағдыры» атты сайыс жүргізілді. Онда әр топ бір мемлекетті алып, оның тілін , салт-дәстүрін көрсетті. 1- ші мен 2- ші топтың балалары Ресей мен Украин мемлекетін таныстырып, биін билеп салт – дәстүрлерін көрсетті. Қыздар тобы түрік халқы мен таныстырып, биін билеп өнерлерін көрсетеді. Мектеп басшысы Ш.Б. Сәрсенбаев балаларды алғыс хаттармен марапаттап, сыйлықтар табыс етті.
Балалар жас ерекшеліктеріне қарай өз елінің, отанының мәдениеті мен салт-дәстүрі, әдет-ғұрпы мен тарихи, туып өскен аймағының тарихын зерттеп ерекшеліктерімен танысады. Осыған орай қаланың 50 – жылдық мерей тойына байланысты балалар қаланың мұражайына барып, қаланың шығу тарихына танысып , ұлы адамдарға қойылған кесенелер, ескерткіштерден мағлұмат алды.
«Мұғалімдер күніне» арнайы концерт қойылды. Балалар ұстаздарды құттықтап, би билеп ән айтты. Әр топ ұстаздарға арнап қабырға газетін шығарды. Мұғалімдер балалардың өнерлеріне тән риза болып, алғыстарын айтты.
Ата-ана тәрбиенің күре тамыры. Ата-ана балаға қандай тәрбие берсе, солай қарай бала қисаяды. Балаға сондай ақыл кеңес, өнеге, тәрбие керек. Келе – келе инабатты, зейінді тындырымды, жақсыға жаны құмар болып қалыптасады, осыған байланысты мектеп, «Жастар нашақорлыққа қарсы» атты дөңгелек үстел өткізді. Онда жастар орталығы, нарколог дәрігері, ішкі-істер бөлімінен қатысып, олар балаларға «нашаға қарсы», «қылмысқа қарсы» неше түрлі бейне таспаларды көрсетіп, балаларды дұрыс жолға түсулерін айтты. Дөңгелек үстел өте қызықта, танымалы өтті.
Қазан айында мектепте «Ән мен әнші» өтті, онда әр топ сайысқа түсті. Мереке қалалық ТВ «Икар», қала әкімі концертке келді. Сайысқа қатысқанда балалар өздерінің бойында өнерлерін көрсете алды.
22-ші қазан күні мектебіміз қаладағы мәдениет сарайында «Ораза қабыл болсын» атты үлкен концерт берді. Концертке қала басшысы, әр ұйым басшысы, мектеп оқушылары келді. Балалардың өнерлеріне қаланың барлығы риза болды. Қараша айында болған қалалық «нашақорлыққа қарсы» атты дебатқа түсіп өз пікірлерін айтып отырды, өнерлі балалар ән айтып, би биледі.
16 желтоқсан Тәуелсіз күні « Бостандық тұлғалары» ашық тәрбие сағаты өтті. Онда балалар Л. Асанова , Қ. Рысқұлбеков, С. Мұхамеджанқызын көрсетті.
Аяз – ата шеберханасында балалар жаңа жылдық қойылымдар көрсетті. Осы мерекеде балалармен бірге ұстаздар, тәрбиешілер қатысып,.. ән айтып би биледі.
Негізгі мектептің мақсаты қоғам алдында тұрған ең жауапты міндет, Тәуелсіз мемлекетіміздің уығы боп қадалатын келешек, яғни жас ұрпаққа адамгершілік, патриоттық, халықтық тәрбие беру. Балаларды жан-жақты ынталандыру және ұйымдастыру қызметіне баулу.
Қорытынды.
Сонымен, әрбір әлеуметтік педагог қиын баланың дербес ерекшелігі мен ынта-ықыласын, тұрмыс жағдайын ескеріп, айқын, нақты талаптар қояды. Орындалмақ әрбір педагогикалық талаптар мен тапсырмалар балалардың жағдай-мүмкіндіктерімен қабілет-икемділіктерімен сәйкестендіру шарт.
Қайта тәрбиелеу процесінде өз орынын тауып келе жатқан әдіс - педагогикалық иландыру. Көп жағдайда этикалық тақырыптарға түсіндіру, әңгімелесу тәсілдерін қолдану өз нәтижесін бере бермейді. Қиын оқушының моральдық-эмоциялық күйін туғызып, жанамалы түрде оны нақтылы пайдаланып, оның алдына айқын мақсаттар қоюда педагогикалық иландырудың орны бөлек. Егер де, айқын мақсат шамалы болса да баланың санасына жетсе, оның тұрақты қабылдауына педагогикалық жағдай жасап, саналы іс-әрекеттерінің дәлеліне айналдыруға болады.
Педагогикалық иландырудың әсер ететендігін (қатты дауыс шығару, бұйыру, өктемдік білдіру, байкот жариялау тағы басқа) байқаймыз.
Әрине, бұл әдіс басқа да тәрбие әдістерімен тығыз байланыста жүргізілуі тиіс.
Педагогикалық иландыру фактор ретінде оқу-тәрбие процесінде жекелеген балаларға педагогикалық ықпалдар жасалынғанда еріксіз, стихиялық түрде болғанмен де белгілі мақсатқа негізделінеді.
Ерiксіз, стихиялы түрде иландыру, әлеуметтік педагогтің ақыл-кеңесін, талап-тілігн қарсылықсыз, таңдаусыз қабылдауын (суггестия) айтамыз. Педагогикалық процесте еріксіз, стихиялы тәсілді қолданудың методикалық ерекшелігі бар. Мысалы, егер де баланың интеллектік жағы басым болса, оның ықпалын төмендеткен орынды. Ал, керісінше иландырудың әсерін күрделендіріп, қиын баланың санасына жеткізу немесе ол аффектік күйде болғанда (дидактогения) еріксіз, стихиялы иландыруды қолданудың нәтижесі жоғары болмақ. Өйткені, қиын бала қатты ашуланғанда, өзінің эмоциясын басқара алмай, тәртіпсіз қылықтарын жалғастыра беруі мүмкін. Сонда, әлеуметтік педагог ашудың қарқынын төмендетуге онымен тіл тауып тежеп, өзін-өзі ұстауға себепші болып, дауыс ырғағымен, мимикасымен қолдау білдіреді.
Мақсатты түрде қиын балаларды қайта тәрбиелеудің ең басты әдісі – «көше» жолдастарымен жағымсыз байланыстарын үзу. Айтылып отырған тәсілді іс жүзіне ауыстырудың мектеп практикасында бірнеше жолдары бар.
Соның бірі – территориялық тұрақты мекенін ауыстыру, мектеп алмастыру. Қиын жеткіншекті бір жылға, бірнеше жылға басқа облыс, аудандарда тұратын туған-туыстарына жіберу. Кейбір ата-аналар мектепті алмастырғанымен қиын балалар бірін-бірі тауып алып, байланыстарын жалғастыра береді. Көптеген отбасыларының басқа қалаларда, ауданда туыстары болмау мүмкін. Бұл жағдайда іске асыратын екінші тәсіл –жағымсыз достық байланыстағы қиын балаларға екі жақтың да кездесулеріне тыйым салу.
Бұл тәсілді негізгі үш жағдайда қолданған орынды:
а) қиын бала мен «көше» жолдастарының арасындағы байланысты ата-ана, мұғалім, балалар ісі жөніндегі инспекция тоқтата алмағанда;
ә) ата-ана мен мұғалім баланың қарым-қатынасына көңілдерін аудармай, тәрбиелік мәні бар түсіндіру жұмыстарын жүргізбегенде;
б) жеткіншектің көше жолдастарымен байланыстары тереңдегені сонша, қоғам және жеке меншік мүліктерін ұрлау, тонау, қорқыту әдеттеріне жүгінген жағдайда тағы басқа өте сақтықпен тыйым салу тәсілін методикалық шеңберлікпен қолдану қажет. Әрине бұл сәтте мұғалімнің, ата-ананың, милиция қызметкерлерінің беделі болуы шарт.
Екінші әдіс – моральдық тұрғыдан айыптау. Осы тәсілдің тыйым салу тәсіліне қарағандағы артықшылығы – баланың ар-ұятына бағытталып, көлемді нәтижелер бере алатыны. Мысалы, қиын баланың әрбір теріс қылығын, істерін, тәртіпсіздігін былайша айтқанда, темекі, наша тарту, арақ-шарап ішу, оқуға бармау, қаңғыбастықпен айналысу, ұрыс-керіс, дау-жанжал шығару істерін ата-ана, аға-іні, қарындастары, туған-туыстары тарапынан педагогикалық этикаға сай жанұяда айыпталынады.
Сонымен қатар, педагогикалық ұжымы, құрбы-құрдастары, милиция инспекциясы, аула көршілістері де баланың арына тигізбей айтпаса, бұл істер өз нәтижесін бермек. Көп жағдайда қиын жеткіншек немесе жасөспірім болмасын өзі сыйлайтын сыныбындағы құрбыларының талап-тілектері мен пікірлерін жерге тастап кетпейді.
Үшінші әдіс – қиын баланың бағдарын, мақсатын-міндетін қайта бейімдеу, құру. Бұл әдістің құндылық мәні – бала қателігін түсінгенімен, өмір тәрбиесінің жоқтығынан өзін қалай ұстап жүрудің жолын біле бермейді, Осы педагогикалық жағдайды дер кезінде байқаған әлеуметтік педагог, оның ішкі позициясына талдау беріп, өзін-өзі тәрбиелеудің бағдарламасын құруға көмек береді.
Қиын тәртiптi балаға айналмау үшiн оған көптеген ақыл-кеңес сонымен қатар тәрбие берiлуi Аристотельден кейiнгi 2-шi ұстаз аталған ұлы ғалым Абу-Нәсiр Әл-Фарабидiң ,,Адамға ең бiрiншi бiлiм емес, тәрбие беру керек, тәрбиесiз берiлген бiлiм азаматтың қас жауы, ол келешекте оның өмiрiне опат әкеледi,,(11.) дегенi мәлiм.
Бәрiмiзге белгiлi, бiздiң қоғам аса күрделi жағдайларды бастан кешiрдi. Өтпелi кезеңге тән өмiр ауыртпалығын ешкiм жоққа шығармайды. Қазiргi кезде оқушы жастардың 20-пайызы iшiмдiкпен таныс, 10 пайызы шылым шегедi, есiрткi қолданушылар қатары өсiп келедi. Қылмыстың ең ауыр түрiне баратын жастар көбейiп отыр. Осылардың арасында қазақ балаларының үлес салмағы аз емес.
Абу Насыр Әл-Фараби «Тәрбиесіз қолға білім салма»(10.) деген екен. Ең бірінші тұлға қалыптасуына тәрбие өз ықпалын тигiзедi. Сондықтан да, балалармен тәрбиенің ролін күшейту қажет.
Қолданған әдебиеттер:
-
Ағыбаев А. «Жасөспірімдер қылмысына не себеп?». Заң, №5, 2004.
-
Ақанов А.А., Жылқыайдарова А.Ж. «Мектептердегі нашақорлықтың алғашқы профилактикасының проблемалары», Валеология және дене тәрбиесі, спорт. №2, 2004.
-
Аманқұлова Р.К. «Жасөспірімдердің темекі тартуының алдын алу», Валеология және дене тәрбиесі, спорт. №1-2, 2005.
-
Алпысбаева Г. «Есіктен енді есірткі», Оңтүстік Қазақстан газеті, №74,26 маусым, 2001.
-
Арғынбаев Х.А. Қазақ халқындағы семья және неке. Аламты. 1973.
-
Атемова Қ. «Қазақ отбасындағы тәрбие үрдісі», Қазақстан мектебі, №1,2006.
-
Ахметжанова Н. «Мінез-құлқы қиын балалар», Ұлағат, 2001ж. №1.
-
Ахметжанова Н. «Қиын балалар қиғылығының қыры»,Ұлағат,№2, 2000.
-
Аяғанова Б., Тәжин А. Социология негіздері , Алматы: Ана тілі.
-
Әбиев Ж.Ә., Бабаев С.Б., Құдиярова А.М. Педагогика: Оқу құралы. – Алматы: Дарын, - 2004.
-
Әбенбаев С.Ш. Тәрбие теориясы мен әдістемесі : Оқу құралы, - Алматы: Дарын. 2004. 452б.
-
Бикенов К.Ү., Жаназарова З.Ж., Нұрбекова Ж.А. Отбасымен әлеуметтік жұмыс: Оқу құралы.- Алматы.- 2003.
-
Байтабанова А. «Сынып жетекшінің қиын оқушымен жұмысы», Сынып жетекшісі, №4, 2004.
-
Батталханов Е. ««Қиын» оқушылармен жұмыс ерекшелігі», тәрбие құралы, №4, 2003.
-
Байшуақова М. « Ата-аналармен жұмыс », №3/2005.
-
Белинский В.Г. ,,О воспитаний детей,,.
-
Бейсебаева С.Б. « Жастардың девиатттық мінез – құлқының дамуына әсер ететін факторлар ». Весник КазНУ Серия юридическая. № 3 2003.
-
Бейімбет Қ.Ж. Ұрпақ тәрбиелеу ұлағатты іс. Алматы. 2005.
-
Василькова В.А., ВасильковаВ.В. Социальная педагогика.М.:200
-
Галагузова М.А. ,,Социальная педагогика,, .Курс лекций. М. 2000г.
-
Грачев Л.К. Программа социальной работы с семьями, имеющими детей инвалидов. М,1992.
-
Гребенников И.В. Основы семейных жизни. М., Просвещение, 1991.
-
А.И.Кочетов, Н.Н. Верцинская , Работа с трудными детьми. М, 1986.
-
Қайырова.Ж, «Ауытқушы мінез-құлықтың шығу себептері мен фокторлары», Қазақстан мектебі, №1.2006.
-
Керимов Я.К., Трофинов В.В. Трудный подросток А., 1989.
-
Керимов Л.К. Қиын оқушылар және оларды қайта тәрбиелеу мәселелерi А., 1991.
-
Қалаубек С. «Қиын балаларға көмек», Ұлағат, №5, 2004.
-
Қазымбетова Д.К. « Жастардың жат қылықтарының профилактикасы мен күресу жолдары » ҚазҰУ хабаршы, Психология және социология сериясы. №1 .2004.
-
Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. Алматы. 1998.
-
Қоянбаев Ж.Б. Семья және балалар мен жеткіншектер тәрбиесі. Алматы: Рауан, 1990.
-
«Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жастар саясаты туралы» Заң, Әдістемелік құрал: ОҚО әкімдігі, Жастар ісі және ішкі саясат департаменті.
-
ҚР «Неке және отбасы туралы заңы», 1998. 17 желтоқсан.
-
ҚР «Білім туралы заңы», 1999. 7 маусым.
-
ҚР Президентінің қазақ халқына жолдауы, 2006. 1 наурыз.
-
ҚР Парламентінің жаршысы. 2002.№16.
-
Жарықбаев Қ., Қалиев С., Қазақ тәлім-тәрбиесі: Оқу құралы. –Алматы: Санат. 1995. – 352б.
-
«Жастар арасындағы маскүнемдік, нашақорлық және токсикомания зардаптары», Денсаулық, №4,2004.
-
Жумабаев Қ. ,,Қиын,, оқушыларды мектеп жағдайында тәрбиелеу мәселелерi. А., 1974.
-
Дети с отключениями в развитий. М., 1988.
-
Личко А.Е. ,,Подростковая психатрия,,. Ленинград, 1983.
-
Мадин И.Б., Керимов Л.К. ,,Қиын оқушыларды тәрбиелеу мәселелерi,,. 1974.
-
Мудрик В.А. Социальная педагогика. М.:2000
-
Мұсырманов А. «Ата-ана және мектеп ынтымақтастығы», Қазақстан мектебі, №11, 2004.
-
Мырзабаева.Б, Оразымбетова.А, Жайлаубекова.С. «Әлеуметтік педагогтың ауыл мектебіне арналған жұмыс жоспары», Ауыл мектебі №2,2003
-
Назарбаев Н. «Барлық Қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы», Егемен Қазақстан, 11 қазан, 1997.
-
Назарбаев Н. «Еліміздің болашақта гүлденуі бүгіннен басталады», Егемен Қазақстан, 11 қазан, 1997.
-
Нұралиев Р. «Философиялық сөздік». Алматы: Қаз.энциклопедиясы бас редакциясы, 1996.
-
Макаренко А.С. ,,Ұстаздық дастан,,. 1986.
-
Макаренко А.С. ,,Ата-аналар,, кітабы. 1988.
-
Рамазанова П. ««Қиын» балалардың тағдыры қинап тұр», Шымкент келбеті, 3 желтоқсан, 2004.
-
Сағымбекова А. ««Қиын бала» мәселесі әлі де қиын», Тәрбие құралы, №3, 2004.
-
Сухомлинскиий В.А. «Балаға жүрек жылуы». Минск, 1981.
-
Степанов В.Г. Психология трудных школников. М., Академия, 1996.
-
Төлеуова Ж.А. « Ата-ана жауапкершілігі », Шағын мектеп, №6/2005.
-
Уманов Г.А., Порфенов А.В. ,,Бала бақыты, А., 1978
Қосымша 1.
Қиын балалармен әлеуметтік жұмыс бағдарламасы
Әдістер мен тәсілдер
Атқаруға тиісті ұсыныстар
Нәтижесі
Тәрбие сағаттары, байқаулар, сөзжұмбақтар, дәріс, шоулар, танымжорықтар, КТК және тағы басқа.
Семинар, тренингтер, әңгіме, сауалнама, анкета, социометрия, кештер, дөңгелек үстелдер, танымдық ойындар, әртүрлі әдіс-тәсілдер.
Педагогикалық, пихологиялық, медицианлық зерттеу жасау.
Сырттай жүйелі бақылау.
Ата-ана+мұғалім+оқушы арасындағы ынтымақтастық педагогикасын іске асыру
Бала тәрбиесінің алға қадам басуы байқалады.
Адами қасиеттері ашылып, қоғамдық борышын түсіне бастайды.
Жан салауаттылығына бет бұрады.
Қосымша 2.
Әлеуметтік педагогтың мектептерге арналған жұмыс жоспары
Сыныпқа жетекшілік ету – жақсы мұғалімге жүктелген қосымша міндет. Ол шәкірттермен бейресми қарым-қатынаста болып, оқушыларларының әрқайсысының өзіне тән жеке қабілет-қасиеттерін аша білуге тиіс. Бұл, сонымен қатар, баланы әлеуметтік ортаға бейімделудің бір жолы.
Осы арада мектеп оқушысын әлеуметтік ортаға неғұрлым оңтайлы бейімдеудің және оның жеке басына әлеуметтік тәрбие берудің жолдары қандай деген заңды сұрақ туады.
Кейбір авторлар бұл үшін мұғалімдік жұмыстан қолы босаған арнайы сынып жетекшілерін тәрбиелеу қажет деп санайды. Осылайша, сынып жетекшісі педагогикалық ұжымның мүшесі бола тұрып шәкірттерді әлеуметтік жағынан тәрбиелеу қызметін неғұрлым толық атқара алар еді дейді олар. Біздің ойымызша, бұл бағытты ұстануға болмайды. Елеулі қаражатты жұмсау қажеттігімен қоса, мұндай жағдайда арнайы сынып жетекшісінің қызметінің жемісті болатынына көзіміз жетпейді.
Мектеп оқушысының қоршаған ортамен байланыстарының сипаты өзгеруі үшін, оқу орындарының барлық түрлері шын мәнінде әлеуметтік жәнем мәдени тәрбие орындары ретінде танылып, оларды әлеуметтік педагогикаға лайықты орын алуы қажет.
Ал енді қоғамға, әрбір оқушы мен оның отбасына қажет болып отырған әлеуметтік педагог дегеніміз кім, ол қандай болуы керек?
Алдымен, әлеуметтік педагог әрбір өскелең жас адамға ақылшы, ұстаз, ұйымдастырушы, психолог, тәрбиеші, үлестіруші-әдіскер, олардың әлеуметтік құқықтарын қорғаушы болуға тиіс. Әлеуметтік педагог кәсіби психологиялық жағынан дербес жасампаз адамдарға, жоғары оқу орнында алған білімі мен машығы негізінде оқушы жастармен олардың отбасыларының құқықтарын әлеуметтік жағынан қорғай алатын жеке адамның әлеуметтік ортада оқу барысында еңбек қызметінде және бос уақытында жан-жақты жарасымды дамуының мәселелерін пайымдап, іске асыра алатын мамандарға ғана тиесілі. Әлбетте, бұл міндеттерді жүзеге асыру үшін әлеуметтік педагогтар мемлекеттік, кооперативтік, мәдениет мекемелері, спорт ұйымдары мен кітапханалар ұйымдарының, балаларды қорғаушы және оларға қамқоршы ұйымдардың бірлестіктердің тағы басқаның көмегімен пайдаланады.
Біліктілігі жоғары маман ретінде әлеуметтік педагогтар, сондай-ақ баланы әлеуметке бейуімдеудің жалпы, ауқымды мәселелерімен қатар тиісті мекемелерде балалар тамағына бөлінген қаржының дұрыс жұмсалуына бақылау, интарнат типті тәрбие орындарында гуманитарлық көмекте әділ болуы қажет.
Қазіргі әлеуметтік педагогтің ең алдымен әлеуметтік педагогика, әлеуметтік психология, педагогика, социология, жас шамасының психологиясымен педагогикасы, акмеология, жастар мәдениеті, отбасын тану, құқықтану, ортаны педагогикаландыру сияқты салалардан арнайы білім болуы тиіс.
Бүгінгі таңда мектептерінде әлеуметтік педагогтің аса қажеттілігі туындап отырғаны мәлім. Әлеуметтік педагог мектептерде тек мектеп оқушыларымен ғана емес білім процесіндегі ересектерге де (педагогтар, әкімшілік мүшелері, ата-аналар) дағдарыс жағдайынан және қиын ситуациялардан (бақытсыз жағдай, ұжым мен ата-аналармен, әкімшілікпен, конфликт, аурулар және тағы басқа) шығу жолдарын көрсетеді.
Әлеуметтік педагог жұмысындағы бастауыш мектептерімен жұмысының өзіндік ерекшелігі бар екендігіне сөзсіз. Біріншіден, ол төменгі мектеп жасындағы балалармен жұмыста, олардың іс-әрекет мәселелерін нақтылауда оқушының оқу және тәрбие жетістігі мәселесіне ден қояды. Бастауыш мектеп оқушыларын өмірсүйгіштік, оптимистік, отансүйгіштік бағытта бола білу, әртүрлі сәтсіздіктерді алдын ала білу қасиеттерін қалыптастыруға ата-аналарымен бірлесе отырып жұмыс жүргізеді.
Әлеуметтік педагогтің жұмысының негізгі мақсаты оқушылардың дамуын, тәрбиесін, білім алуын әлеуметтік тұрғыдан қорғау.
Міндеттері:
-
Оқушылардың қажеттілігімен қызығушылықтарын, мінезден ауытқушылығын, әлеуметтік ортаға бейімделу және әлеуметтік қорғалу деңгейін анықтау.
-
Оқушыға қажетті қолдау мен әлеуметтік көмекті өз уақытысында көрсету.
-
Оқушы – жеке тұлға мен мекеменің, отбасы, орта, әлеуметтік қызмет мамандарын әкімшілік орындары тікелей байланыстырушы.
-
Жеке тұлғаның бостандығы мен құқығын жүзеге асыруда оқушыларды қолдау мен көмек көрсетуде тағы басқа әлеуметтік қорғау барысында шара қолдану.
-
Әлеуметтік инициативаны дамытуға, әлеуметтік бағдарламаны жүзеге асыруға бағытталған мерекелік шаралар ұйымдастыру және оларды талдап бектіуге қатысу.
-
Мекемеде, отбасында және қоршаған әлеуметтік ортада білім алушы жеке тұлғаның қауіпсіздігі мен психологиялық үйлесімділігіне жағдай туғызуына ықпал ету.
-
Оқушының салауатты өмір салты үшін әлеуметтік ауытқушылық пен құқық бұзушылығының алдын алуы.
-
Оқушыларға көмек көрсету үшін мұғалімдердің, ата-аналардың, әлеуметтік қызмет көрсету мамандарының, әкімшілік ұйым өкілдерінің өзара әрекетін үйлестіру.
Әлеуметтік педагогтың жалпы білім беру мектептердегі жұмысының жылдық жоспарын біз төмендегідей бейнеде көреміз
Тамыз
-
Жаңадан келген оқушыларға диагностика жасау.
-
Әлеуметтік-медико-педагогикалық сарапшыларға осы мағлұматтарды тапсыру (көрсету).
-
Алынған нәтижелерді талдау және түзету-дамытып оқытудағы сыныптарыды қалыптастыру.
-
Жүргізілген диагностикалық нәтиже бойынша оқушыларға деген көзқарас қалыптастыру.
-
Оқушыларды қолдауда және әлеуметтік қорғауда әкімшілік ұйымдары мен әлеуметтік қызметкерлер мамандарының өзара әрекеттесуі.
-
Алынған мағлұматтарды талдау негізінде әлеуметтік педагогтің түзету жұмыс жоспарын жүргізу.
Қыркүйек
-
Сынып жетекшімен жұмыс:
-
оқушыларға жүргізілген диагностикалық жұмыстың нәтижелерін сынып жетекшілерін таныстыру;
-
түзете-дамытып оқытуда сынып оқушылар туралы педагогикалық көзақарас пен мінез-құлқын қалыптастыруға кеңес беру;
-
түзете-дамытып оқуты сыныптарында оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруда біркелкі талаптарға байланысты жоспар құру;
-
өткен оқу жылында өткізілген педагогикалық консилиумді мектеп мұғілімдермен бірлесе отырып талдау;
-
мектеп бітіруші оқушыларға (9-11 сынып) педагогикалық мінездеме беруге байланысты кеңес беру.
-
Оқушылармен жұмыс:
-
мектеп оқушыларының қоршаған ортасның дамуын бақылау, мониторинг жасау;
-
оқушылардың мінез-құлқындағы ерекшелігін диагностикалау;
-
жалпы оқу қабілеті мен дағдыларын диагноситкалау;
-
оқушылардың әлеуметтік ортасын диагностикалау (отбасы, қарым-қатынас жасайтын ортасы, қызығушылығы мен қажеттілігі);
-
оқушыға әлеуметтік психологиялық-педагогикалық мінездеме құру;
-
оқушыларға жүргізілетін түзету жұмыстарының жолдарын жасау.
-
Отбасымен жұмыс:
-
оқушылардың әлеуметтік өмірінің жағдайын диагностикалау;
-
оқушылардың отбасымен зерттеу жұмыстарын талдау;
-
ата-аналар жиналысында, ата-аналарға дәріс тақырыптарын өңдеу;
-
сынып жеткешілерінің ата-аналармен жұмысын талдау, ұсыныс беру;
-
оқушылардың мектепте, әлеуметтік ортаға бейімделу процесін мектеп ішінде бақылауға жоспар құру;
-
ата-аналарға жеке кеңес беруді жүргізу.
Қазан
-
Түзете-дамыта оқыту сыныптарында диагностиканы жүргізу минимумы.
-
Түзете-дамыта оқыту сыныптарында қоғамдық іскерлік пен дағадйларды қалыптастыру жұмыстары.
-
Түзете-дамыта оқыту сыныптарында сенсорлық-моторлық дағдыларды жүзеге асыруға бағытталған жұмыс.
-
Оқушылар мен ата-аналарға жеке кеңес беру.
Қараша
-
Түзете-дамыта оқыту сыныптарында түзету жұмысы (бейімделудің алдын алу, оқу түртксін қалыптастыру, жалпы оқу іскерлігі мен дағдысын жасау).
-
Жаңадан келген оқушыларды мектепке бейімдеу бағдарламасын жүзеге асыру (жаңадан келген оқушыларды мектепке бейімдеу және қолдау бағдарламасын жүзеге асыру).
-
Сынып жетекшілері мен пән мұғалімдеріне оқушылардың әлеуметтік карталарын жинауға жәе талдауға көмек көрсету.
-
Ата-аналар мен оқушыларға жеке кеңес беру.
-
Оқушылардың әлеуметтік педагогикалық ерекшелік мағлұматтарын диагностикалау.
Желтоқсан
-
Оқушылардың әлеуметтік-психологиялық-педагогикалық өзгерістерінің мониторинг-динамикасы.
-
Сынып жетекшілері мен пән мұғалімдерін мониторинг нәтижесімен таныстыру.
-
Мониторинг нәтижесімен ата-аналарды таныстыру.
-
Әлеуметтік қызметкер мен әкімшілік органдарымен мониторинг нәтижесін көрсету.
-
Мониторинг жүргізуде анықталған өзгерістерді әлеуметтік педагогикалық процесте түзету.
Қаңтар
-
Оқушылар мен мұғалімдерге жеке кеңес беру.
-
Оқушылардың жинақталған мәліметтерінің әлеуметтік-педагогикалық ерекшеліктерін қорытындылау.
-
Әлеуметтік қызметкерлермен, әкімшілікпен кеңесе отырып, жергілікті мекемелерге жоспар жасау.
-
Әлеуметтік қызметкерлер мен әкімшілік органдардан алған мағлұматтарды диагностикалау негізінде еңбек нарығына қажетті және басқа да мамандыққа оқушыларды кәсіби бағыттау жұмыстарына жоспар құру.
-
Оқу мотивациясы жоғары оқушылардың үздіксіз оқуын қамтамасыз етуге бағытталған жұмыс.
Ақпан
-
Оқушылардың әлеуметтік картасын толтыру үшін сынып жетекшілері мен мұғалімдерінің материал жинауына көмек көрсету.
-
Ата-аналар мен оқушыларға жеке кеңес беру.
-
Оқушылардың әлеуметтік педагогикалық ерекшелігі жөнінідегі мағлұматтарын диагнотикалау.
-
Әлеуметтік қызметкер, мұғалім, психолог, әкімшілік органдарның өкілдерімен кеңесе отырып мерекелік шараларын өткізу.
Наурыз
-
Әлеуметтік-педагогикалық аумақтағы мониторинг-динамикалық өзгерістерді қарастыру.
-
Әлеуметтік-педагогикалық процестер мониторинг өзгерістерді біле отырып түзету жұмыстарын жүргізу.
-
Ата-аналарды, сынып жетекшілерін, пән мұғалімдерін мониторинг нәтижесімен таныстыру, әлеуметтік қызметкерлер мен әкімшілік органдарына осы мониторинг туралы мағлұмат беру.
-
Сынып жетекшілерінің оқушылардың педагогикалық мінездемелерін толтыруын қадағалау.
-
Ата-ана және оқушыларға жинақталған мағлұматтар бойынша жеке кеңес беру.
-
Түзете-дамыта оқытудағы сынып оқушыларының танымдық қызығушылығын дамытуға бағытталған жұмыс.
Сәуір
-
Әлеуметтік педагогтың сынып жетекшілері, пән мұғалімдері, ата-аналармен мониторинг динамикалық нәтиженің өзгеруіне байланысты бірлесе жұмыс жүргізу.
-
9-11 сынып оқушыларымен жеке кәсіби бағытта жұмыстар жүргізу.
-
Мектепте әлеуметтік педагогикалық қызметті өз деңгейінде талдау және жүзеге асыру.
-
Оқушыларды аттестация жүргізу барысында стресстік жағдайлардың туындау мүмкіндігіне байланысты тұрақтылығын қалыптастыруға әлеуметтік-психологиялық-педагогикалық іс-шаралар жүргізу.
-
Оқушыларды оқу-тәрбие процесіне бейімдеу.
-
Ата-аналар, оқушылар, мұғалімдерге мәліметтердегі көрсеткішке байланысты жеке кеңес беру.
Мамыр
-
Келесі оқу жылында кемшіліктер жібермеу үшін мектептегі өткен оқу жылындағы әлеуметтік-педагогикалық қызмет жұмыстарын талдау (жағымды және жағымсыз тәжірибе көрсеткіштері бойынша).
-
Жаңа оқу жылының жұмыс жоспарын құру.
-
Қорытынды педагогикалық кеңесте талқыланған сынып жетекшілерінің педагогикалық консилиум және әдістемелік бірлестіктегі жұмыстарын талдау.
-
Сынып жетекшілеріне педагогикалық көрсеткіштердің қорытындысындағы кемшіліктерді түзетуге ұсыныс жасап, кеңес беру.
-
Жаздық еңбек-сауықтыру кезеңін ұйымдастыру үшін ата-аналарға әлеуметтік-педагогикалық кеңес беру.
-
Жаңа оқу жылының ата-аналар жиналысына тақырыптар құру.
-
Мектептегі әлеуметтік педагогикалық жұмыс динамикасының өзгерістерін айқындау үшін өткен оқу жылына әлеуметтік-психологиялық-педагогикалық талдау жасау.
-
Сынып жетекшілерінің, пән мұғалімдерінің алдағы іс-әрекет мақсатында болжау жасау.
-
Әлеуметтік педагогикалық қызметтің қорытынды нәтижелерін педагогикалық кеңесте талқылау.
Ескерту. Берілген әлеуметтік жұмыс жоспарын оқушылардың контингент ерекшелігіне байланысты құруына, өзгерістер енгізуіне, апталық жоспар жасап толықтыруына болады.
Қосымша 3.
Космплекстік диагностикалық бағдарлама
Нені зерттейміз?
|
Ауытқушылық
|
жоқ
|
орташа
|
айқын
|
Сыртқы көрінісі: көзқарасы, бет-әлпеті, мимикасы, позасы, жүріс-тұрысы, киім-киісі
|
|
|
|
Физиологиялық дамуы: жоғарғы, қалыпты және төмен
|
|
|
|
Интеллектуалдық дамуы: Оқуға қатынасы, ойлау ерекшелігі, еске сақтау қабілеті, белсенділігі
|
|
|
|
Эмоционалдық реакциясы: көңіл-күйі, оның өзгергіштігі қандай эмоцияның көрсетілуі, агрессиясы, тұйықтығы, аффекті-қорқыныш, үрей, эгоизм, өзіне-өзі сенімділігі
|
|
|
|
Қызығушылығы мен хоббиі, оның қызығушылығының бағыты, жеткен жетістіктері
|
|
|
|
Қатынасы, мұғалімнің достарын, үлкендерден, аға сіңлілерімен, ата-аналарымен
|
|
|
|
Ассоциалдық (әлеуметтік емес тәртіптер) ұрлық, темекі шегу, өтірік айту, аузынан балағат сөздер шығу.
|
|
|
|
Осы диагностикалық бағдарламаның нәтижесі коррекциялық көмекті қажет ететін баланы анықтаймыз. Ауытқушылық тәртіптің түрін анықтаймыз. Диагноз бойынша қай топқа жататынын анықтаймыз.
Қосымша 4.
А
Суреті
та-ананың қамқорлығынсыз қалған балаларды
орталықтандырылған есепке алуды ұйымдастырудың
ережесіне қосымша
БАЛАНЫҢ САУАЛНАМАСЫ
__________________________________________
(сауалнаманың нөмері)
______________________________________________________________
(сауалнаманы толтырған органның атауы)
Тіркелген (толтырылған күні)
______________________________________________________________
(жылы, күні, айы)
БАЛА ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТ______________________________________________
(толтырылған күнгі) (тегі, аты, әкесінің аты)
______________________________________________________________
Жынысы_____________ Туған күні __________________________________________
(туған жылы, күні, айы)
Әлеуметтік мәртебесі
_________________________________________________________________________
(ата-анасынан айырылуы жағдайы)
Туған жері________________________________________________________________
(облыс, аудан, елді мекен)
_________________________________________________________________________
Тууы туралы куәлік
нөмері ____________сериясы__________________ Берілген күні _________________
Ерекше белгілері ________________________________________________________
(бойы, салмағы, көзінің түсі, шашының түсі)
Мінез-құлықтық ерекшеліктері _____________________________________________
(көпшіл, тұйығы және тағы басқа)
Баланың орналасқан жері___________________________________________________
_________________________________________________________________________
Денсаулық жағдайы туралы медициналық қорытынды
Қосымша 5.
АТА-АНАСЫ ТУРАЛЫ МӘЛІМЕТ
(толтырылған күнгі)
Анасы __________________________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты)
Туған күні _______________________________________________________________
(жылы, күні, айы)
Тұратын жері ____________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Әлеуметтік анықтама ______________________________________________________
(жұмыс орны, денсаулық жағдайы
_______________________________________________________________________________________
қалыпты, созылмалы науқастары, мүгедектігі)
Әкесі ___________________________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты)
Туған күні _______________________________________________________________
(жылы, күні, айы)
Тұратын жері ____________________________________________________________
_________________________________________________________________________
Әлеуметтік анықтама ______________________________________________________
(жұмыс орны, денсаулық жағдайы
_______________________________________________________________________________________
қалыпты, созылмалы науқастары, мүгедектігі)
Аға-інілері, апа-сіңлілері, басқа туыстары____________________________________
________________________________________________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты, тұратын жері)
______________________________________________________________________________
Қосымша ақпарат_____________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қосымша 6.
Құрметті әріптестер!
Сіздерді тәртібінде ауытқулары бар жасөспірімдер мен балаларды оқытудағы зерттеуге қатысуға шақырамыз.
Сіздің қызығушылығыңызға және шынайы қатысқандарыңызға байланысты жастардың тәртібінің нормадан ауытқуын түзету және профилактика бойынша тиімді бағдарламалардың жұмыстары. Олардың сіздің жұмысыңызыға пайдасы болуы мүмкін.
Сіздердің назарларыңызға бірқатар сұрақтар ұсынылып отыр, кейбіреулерінің жауаптар нұсқасы алдын ала берілген. Солардың ішінен өзіңіздің ойыңызды тура келетін санды сызып көрсетіңіз немесе бос жолға өзіңіздің жауабыңыздың нұсқасын жазып алыңыз. Басқа сұрақтарда әр жауапты алты баллдық жүйеде бағалауын ұсынылды. Әр жауапта (0,1,2,3,4 немесе 5) тура келетін оң жақтағы санды сызыңыз.
Алдын ала қатысқандарыңыз үшін сіздерге рахмет айтып, балаларға деген көмегіңіз тиімді болады деп сенеміз.
-
Алты балдық шкала бойынша сіз жұмыс істейтін топтарға балалардың тәртібінің нормадан (мөлшерден) ауытқуын бағалаңыз.
-
мүлдем кездеспейді.
-
өте кем кездесіп тұрады.
-
кем кездесіп тұрады.
-
анда-санда кездесіп тұрады.
-
жиі кездесіп тұрады.
-
өте жиі кездесіп тұрады.
-
Мектепте тәртіп ережесін бұзуы (сабақтан қалу, сабақтан себепсіз қалу, үй тапсырмасын орындаудан бас тарту). 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
үйден қашып кету.0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
дөрекілік, балағат сөйлеу. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
алкогольді ішімдіктерді қабылдауы, маскүнемдік. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
шылым шегу. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
жыныстық қатынасты ерте бастау. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
бұзақылық. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
өзгелерді кемсіту. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
ұрлық. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
бағынбау, үлкендер тарапынан сынау. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
өрескел киімдер кию, сәндену, шаш сәндеу 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
оқуға деген теріс ұғым. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
төбелестер, тәнге жарақат салу. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
наша қабылдау. 0, 1, 2, 3, 4, 5
-
тағы басқа нәрсе. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
Жұмыста қандай топтағы балдардың тәртібінің мөлшерден ауытқуында үлкен қиыншылықтарды бастан кешіресіз?_____________
Неліктен?______________
Балалар мен жасөспірімдердің тәртібіндегі ауытқулардың қандай түрінде (өз тәжірибеңізден қарағанда) өсу тенденциясы бар?__________________
4. Алты баллдық жүйе бойынша балалар мен жасөспірімдердің тәртібіндегі келеңсіз ауытқулардың әр түрлі себептерінің ролін бағалаңыз:
-
қатты әсер алуға ұмтылу. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
баланың аурулары. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
балалардың жоғарғы қоздырғышы, өзін бақылай алмауы. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
жанұядағы келеңсіз ситуация. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
өзіндік әрекеттерге және тәуелсіздікк ұмтылу. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
қиын педагогикалық ситуациялардан қалай шығу туралы ата-аналардың білімінің жеткіліксіздігі. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
оқудан қалып кету. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
құрбылары тарапынан менсінбеушілік. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
балалардың қиыншылығын үлкендердің түсінбеуі. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
баланың өзіне деген сенімсіздігінің жетіспеуі. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
балалардың жетістіктерін үлкендердің теріс бағалауы. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
өмірдегі стресстік ситуациялары. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
бала өміріндегі күшті ассоциалды экономикалық ситуация (нашар қолдану, ата-аналардың жұмыссыздығы). 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы келетін зорлық, қатыгездік, жауапқа тартылмау мысалдары. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
ата-аналардың мөлшерден тыс босамауы. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
ата-аналармен дау-жанжалы. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
ата-аналар тарапынан (педагогтар) тыйым салу. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
жанұядағы ұрыс-керіс, кею. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
баланың интеллектуалды нашарлығы. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
балалардың қарым-қатынасының аса жоғарлылығы. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
балалардың әсерлік бақылауының төмендігі дәрежесі. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
тұйықтық, өзгелердің түсінбестігі. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
аса артық бақылау, ата-аналардың үстемдігі (педагогтардың). 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
зиянды ықпалдарға балалардың қарсылық көресте алмауы. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
генетикалық бейімділігі. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
психофизикалық дамудың және жыныстық жетілудің біркелкі еместігі. 0, 1, 2, 3, 4, 5.
-
тағы басқа нәсрсе_______________ 0, 1, 2, 3, 4, 5.
5.Сіз профилактикалық жұмыстарын ұйымдастыруда қандай мақсаттар қоясыз? _______________
6.Өз жұмысыңызда жасөспірімдер мен балалардың тәртібінің ауытқуындағы профилактикамен түзетуде жиі қандай амалдар қолданасыз? _______________
6.1. Даму мен тәрбие туралы жеке бағдарламаны талдау неге бағытталғанын көрсетіңіз? _______________
6.2. Қиын балаларды мектептегі үйірмелерге, секцияларға, бірлестік жұмыстарына кіргізу (қандай екенін көрсетіңіз)? _______________
6.3. Балаларды қызықты, қиын әрекеттерге енгізу _______________
6.4. Қиын балалар тәрбиеленіп жатқан жанұяға барып тұру (қанша жанұя).
6.5. Ауытқу тәртібі мәселесіне арналған ата-аналар жиналысын өткізу (тақырыбын көрсету) _______________
6.6. Қиын балаларды жеке жоспар бойынша оқыту (қанша адам).
6.7. Қиын балалар мәселесіне арналған сынып сағаттарын өткізу.
6.8. Қиын балалардың ата-аналарымен жеке әңгіме жасау (негізгі тақырыптарды көрсетіңіз) _______________
6.9. Педагогикалық кеңес-консилумдар өткізу кейбір балалардың ауытқу тәртібін түзету мәселесі жайында (тақырыбын көрсетіңіз) _______________
6.10. Жасөспірімдерге консультациялар өткізу (қандай мәселелер жайында көрсетіңіз)? _______________
6.11. Балалар мен жасөспірімдемен топтық сабақтар өткізу (қандай көрсетіңіз)? _______________
6.12. Осы топтағы балалардың тәртібіне диагностика жасау және тәуекел топтарды анықтау (қандай қасиеттерімен)? _______________
6.13. Балалар мен жасөспірімдердің өзара көмек тобын құру, волонтерлік топтар құру (топтағы балалардың жасы мен санын көрсетіңіз) _______________
6.14. Тағы басқа нәрселер _______________
7. Сіз қолданған амалардардың қайсысы сіздің көзқарасыңыз бойынша аса тиімді (алтыншы сұрақтыңі ішінен тура келетін жауаптың нөмерін жазып алыңыз?) _______________
8. Тәрбие жұмысын ұйымдастыруда қиын балалардың қандай жағымды қасиеттерге сүйенуіне кеңес берер едіңіз?
8.1. белсенділік.
8.2. тәуелсіздік.
8.3. өжеттік.
8.4. әртүрлі қызығушылық.
8.5. өз бетінше әрекет жасау.
8.6. өмірдегі қиыншылықтармен кездесу тәжірибесі.
8.7. батылдық.
8.8. қалыптан тыс.
8.9. тағы басқа нәрсе.
9. Тәртібінде ауытқуы бар балалармен жұмыс үстінде, қандай мамандармен сіз жиі бірлесіп жұмыс істейсіз?
9.1. Психологпен;
9.2. Әлеуметтік педагогпен;
9.3. Дефектологпен;
9.4. Психотерапевтпен;
9.5. Педиатрмен;
9.6. Кәмелетке толмаған балалардың ісі жөніндегі инспектормен;
9.7. Логопедпен;
9.8. Психоневрологпен;
9.9. Өзім жұмыс істеймін;
9.10. Тағы басқамен _______________
10. Қиын балалар мен жасөспірімдердің профилактикасы мен түзету жұмысында не нәрсе нәтижелі болады? _______________
11. Жыл бойына қиын балалар мен жасөспірімдердің қанша санымен жұмыс істеуге тура келеді? (жорамал санды көрсетуге болады) _______________
Өзіңіз туралы кейбір мәселелерді хабарлаңыз.
-
Қазір жұмыс істеп жүрген мекеменің аты ________________
-
Өзіңіздің алған мамандығыңыз ________________
-
Балалар мен жасөспірімдермен жұмыстың ұзақтығы
-
Қиын балалар мен жасөспірімдермен жұмыс істеудің ұзақтығы.
Көмегіңізге рахмет!
Педагогтар мен сынып жетекшілерге арналған анкета
8. Профилактикалық түзету жұмыстарын ұйымдастыруда қандай мақсат қоясыз?
9. Егер жұмыс барысында қиын балалармен қиындық туған жағдайда қай маманнан көсмек сұрар едіңіз?
9.1. Сынып жетекшіден
9.2. Мектеп психологынан
9.3. Әлеуметік педагогтан
10. Сіз жұмыс істеп жатқан сыныптағы балалардың қаншасын қиын балалар категориясына жатқызар едіңіз? (жасын және тура келетін пайыз көрсетіңіз)
Өзіңіз туралы кейбір мәліметтерді хабарлаңыз:
-
Білім беру мекемесінің аты және нөмері ________________
-
Өзіңіздің алған мамандығыңыз ________________
-
Егер сіз осы мамандық бойынша жұмыс істесеңіз, кім болып істейсіз ________________
-
Балалар мен жасөспірімдермен жұмыс істеуіңіздің ұзақтығы
Ата-аналарға арналған анкета
Құрметті ата-аналар!
Осы анкетаның сұрағына жауап беруіңізді сұранамыз. Сіздер, мүмкін, білесіздер балалар қылмысы үлкендердің қылмысына қарағанда тез өзгереді, балалар үлкендер қоғамның барлық әрекет жасайтынымыз жаман. Ең жақсысы – біздің балаларды жанап кететін бақытсыздықты болдырмауға тырысу.
Сіздердің жауаптарыңыз қоғам мәселесін әділ талқыға салып қана қоймай, балаларымыздың және өзіміздің өмірімізді бақытты және қауіпсіз етеді.
Сұрақтар мен оларға ұсынылған жауаптарды оқыңыздыр.
Өзіңізге тура келетін бірнеше немесе бір нұсқаның жауабын таңдап алып, қасында тұрған цифрді белгілеңіздер, немесе жаңа жолға нұсқаңызыдң жауабын жазып алыңыз.
Алдын-ала қатысқандарыңызға рахмет айтамыз.
1. Қандай тәртіп формаларын мөлшерден ауытқу деп атар едіңіз?
а) мектепте тәртіп ережесін бұзу (сабақтан қалу, кешігу, үй жұмысын істеуден бас тарту).
ә) үйден қашу
б)
2. Өз балаңыздың немесе құрдастарының арасында қайсысы көп тараған деп есептейсіз (атаңыз, тура келетін нөмердің жауабын бірінші сұрақтан)?
3. Күніне қанша уақыт балаңыз (немесе балаларыңыз) өзіне жұмсайды?
а) 1 сағаттан көп емес;
ә) 2-3 сағат
б) 4-5 сағат
в) 6-8 сағат
г) 8 сағаттан көп
д) жауап беруге қиналамын
4. Сабақтан тыс бос уақытта балаңыз не істейді?
________________________________________________
5. Сіздің ойыңызша, тәртіптің мөлшерден ауытқуына негізгі себеп не?
а) қатты әсерлер алуға талпыну
ә) баланың ауруы
6. Балаңыздың қиын ортаға кіріп кетуінен қорқасыз ба?
а) Ия
ә) жоқ
б) жауап беруге қиналамын
7. Егер үрей туса, не нәрседен?
________________
8. Сіздің пікіріңізше, неліктен жастардың қылмыс жасауы мөлшерден ауытқу болып есептелінеді?
а) қатты әсер алуға талпыну
ә) жауап беруге қиналамын
6. Егер сізден көмек сұраған жағдайда қандай жәрдем берер едіңіз?
а) қолдан келген көмекті
б) көмек беруден аулақпын
7. Тәртіптің мөлшерден ауытқуының қандай түрлері, сіздің ойыңызша, үлкендердің араласуына талап етеді?
а) мектепте тәртіп ережесін бұзуы
ә) құқық бұзу
8. Қалай ойлайсыз, тәртіптің жалпыға бірдей нормадан ауытқуы қандай жағдайларға әкеп соғады?
Кейбір мәліметтер жайында айтыңыз
-
Жынысы ________________
-
Жасы ________________
-
Мекен жайы (көрсетіңіз) ________________
-
Мамандығы немесе ата-аналарының кәсібі ________________
-
Сізден басқа жанұя құрамына кім кіреді? ________________
Көмегіңізге рахмет!
Өзіңіз туралы кейбір мәліметтер беріңіз:
-
Сіздің жасыңыз ________________
-
Біліміңіз ________________
-
Мамандығыңыз немесе кәсіп түрі ________________
-
Мекен жайыңыз (атап көрсетіңіз) ________________
-
Қанша балаңыз бар (жынысы мен жасын атаңыз) ________________
Жұмысқа қатысқаныңызға сізге рахмет айтамыз!
Балалар мен жасөспірімдерге арналған анкета
Балалар!
Қазаргі заманда маскүнемдік, нашақорлық, қылмыскерлік және сол сияқты үлкен мәселелер барын сендер білесіңдер. Өкінішке орай, олар тек қана үлкендерге емес, жастарға да қатысты. Егер біз бұларды жөндеуге талпынбасақ, біздің өміріміз жақсы болмайды, қауіпсіз болмайды.
Осы мәселелер өршіп кетпеуі үшін сіздердің көмектеріңіз қажет.
Біз сіздерді шынайы және адал жауап берулеріңізді сұранамыз?
2. Сіздің құрдастарыңызда осы тәртіптің қайсы түрі басымдау
а) мектепте тәртіп ережесін бұзу
ә) темекі мен ішімдікке әуес
б) бұзықтыққа бір табан жақын
3. Сіздің ойыңызша, бірінші екі сұрақ бойынша көбіне немен негізделген?
а) өзіндік бақылау
ә) бұқаралық ақпарат құралдар мәліметтері
б) ата-аналар пікірі
в) мұғалімдер пікірі
г) өз достарыңыздың пікірі
д) тағы басқа нәрселер_______________
Қосымша 7.
Әлеуметтік педагогтың қиын жасөспірімдерді тәрбиелеудегі атқаратын іс-шара жоспары
Іс-шаралар
|
Уақыты
|
Жауаптылар
|
1. Әлеуметтік педагог және сынып жетекшілермен бірге отырып қадағалау күнделігін жүргізу
|
Қыркүйек
1-10
|
Әлеуметтік педагог, психолог
|
2. Қиын балалардың жеке карточкалары және оларға анализ жасау
|
Қыркүйек
10-30
|
әлеуметтік педагог, сынып жетекшісі
|
3.Қиын балаларға бақылау жүргізу
а) сабаққа қатысуын
ә) үлгерімін
б) әлеуметтік көмек көрсетуін
|
Жыл бойы
9-ай
қыркүйек- мамыр
|
әлеуметтік педагог, сынып жетекшісі, психолог
|
4. Ата-аналармен және туған туыстармен байланыста болу (жеке кеңестер беру, сенім телефон арқылы).
|
қыркүйек- мамыр
|
Әлеуметтік педагог, психолог
|
5.Әлеуметтік жағдайы төмен жанұяда тәрбиесі қиын баламен жеке жұмысты іске асыру.
|
қыркүйек- мамыр
|
әлеуметтік педагог
|
6. Қиын балаларды тәрбиелеуде көптеген іс-шараларды іске асыру.
|
Айдың соңында
|
әлеуметтік педагог, сынып жетекшісі, психолог
|
7. Қалалық ІІБ, реабилитация орталығындағы және наркодиспансер орталығындағы қызметкерлермен кездесулер ұйымдастыру.
|
Айдың соңында, әр айдың 25-не
|
әлеуметтік педагог,ІІБ инспектор сынып жетекшісі, психолог
|
8. Семинар, тренинг өткізу.
|
әр айдың 15-20-сына
|
әлеуметтік педагог.
|
Ф. 4.5-001-19
Бітіруші Байдуллаева Ақеркенің диплом жұмысына
Сын пікір
Диплом жұмысының тақырыбы : «Қиын балалармен әлеуметтік жұмысты жаңарту мәселесі»
Дипломдық жұмыс студенттің өз бетінше жеке орындағаны, қазіргі заманғы жағдайда дипломдық жұмысты өздігінен дайындаған дәрежесі анықталды.
Диплом жұмысының құрылымы, кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшадан тұрады. Зерттеудің басты мақсаты - Қиын балалармен әлеуметтік жұмысты жаңарту мәселесі Байдуллаева Ақерке дипломдық жұмысты жазу барысында монографияларды, мерзімді және жалғасып жатқан басылымдарды , Кентау қаласындағы арнайы мектеп интернатына бара отырып қиын балалардың қоғамдағы орны мен ортасын зерттеу негізінде орындалған.
Дипломдық жұмыс орындау барысында біршама қателіктер жіберілген (орфографиялық).
Атқарылған дипломдық жұмыс мамандық бойынша дипломдық жұмыстарға қойылған талаптарға сай, қорғауға ұсынылады және тақырып қазіргі заман талабының сұранысына орай жазылған. Дипломдық жұмысты «өте жақсы» деп бағалауға болады.
Сын пікір берушінің аты-жөні: Кукембаева Н.К.
Ғылыми атағы:
Ғылыми дәрежесі:
Жұмыс орны:
Атқаратын қызметі:
Қолы:
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік Университеті
Педагогикалық мәдениет және өнер институты
Мәдениеттану және әлеуметтік педагогика кафедрасы
«Бекітемін»
кафедра меңгерушісі
«Мәдениеттану және әлеуметтік педагогика»
_________ И.Б.Сихимбаев.
п.ғ.д., профессор
«26» мамыр 2006ж
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Жұмыс тақырыбы: Қиын балалармен әлеуметтік жұмысты жаңарту мәселесі
Кеңесші: Диплом жұмысының жетекшісі:
Арымбаева.К.М. п.ғ.к.доцент Жиенбекова А.А. аға оқытушы
(бөлімдер, ғылыми атағы, дәрежесі,Ф.А.Ж) (ғылыми атағы, дәрежесі,Ф.А.Ж)
________________ ________________
(мерзімі, қолы) (мерзімі, қолы)
Тапсырманы алған мерзімі:
Студент Байдуллаева А.Н.
(Ф.А.Ж.)
Пікір беруші: ________________
Кукембаева Н.К. (қолы)
_______________
(мерзімі, қолы)
Шымкент – 2006
Достарыңызбен бөлісу: |