Дене тәрбиесі сабағында жүктеме мөлшерін анықтау, тамыр соғысын өлшеу, тіркеу хаттамасын жүргізу
Сабақта белсенді, тәртіпті, дене тәрбиесі сабағында орташа үлгеретін бір оқушының тамыр соғуын әрбір 3-5 минөт сайын 9-16 рет есептеп, хаттамаға тіркеп отырамыз. Тамыр соғысын сол қолдың немесе мойындағы күре тамырдың қан тамырын ортаңғы үш саусақтың ұшымен ақырын басып санау арқылы есептейміз. Тамыр соғысы 10 секөнд бойы есептеледі де 6-ға көбейтіліп, бір минөттағы жүрек соғу жиілігі анықталып отырады. Ол көрсеткіш хаттаманың № 2, № 3 бағанасына жазылады. № 4 «Қимыл-әрекет түрлері» бағанасына тамыр соғысын есептеу алдында оқушының орындаған әрекет түрі жазылады. Тамыр соғуын өлшеу мәліметтері хаттамада көрсетілген (1-кесте).
1-кесте. Дене тәрбиесі сабағында жүктеме мөлшерін анықтау хаттамасы
Күні ...
Сынып...
Сабақ міндеттері ...
Сабақ жүргізуші ...
Хаттама жүргізуші ...
Бақылаудағы оқушы ...
Тамыр
соғысын
есептеу уақыты
|
Ж С Ж
--- -----
|
Қимыл-әрекет түрлері
|
Ескертулер
|
10 сек ---1 мин
|
Сабаққа дейін
|
12
|
72
|
Тыныштық күйінде
|
|
3
|
14
|
84
|
Сапқа тұру, сабақ міндетін хабарлау
|
|
6
|
16
|
96
|
Жүру жаттығулары
|
|
9
|
20
|
120
|
Жүгіру жаттығулары
|
|
12
|
21
|
126
|
ЖДДЖ орнында тұрып орындау
|
|
15
|
22
|
132
|
ЖДДЖ қозғалыста орындау
|
|
18
|
19
|
114
|
Оқушыларға жаттығу
техникасын түсіндіру
|
|
21
|
24
|
144
|
Допты қос қолмен жоғарыдан қабылдау
|
|
24
|
26
|
156
|
Допты қос қолмен төменнен қабылдау
|
|
27
|
20
|
120
|
Допты торға түсіру әдісін түсіндіру
|
|
30
|
28
|
168
|
Жүгіріп келіп допты торға түсіру
|
|
33
|
31
|
186
|
«Баскетбол» ойынын ойнау
|
|
36
|
25
|
150
|
Орнында тұрып допты торға лақтыру
|
|
39
|
22
|
132
|
Орнында тұрып допты торға лақтыру
|
|
42
|
19
|
114
|
Босаңсыту жаттығулары
|
|
45
|
14
|
84
|
Қорытындылау, баға қою
|
|
Әрбір 3 мин сайын тамыр соғысын өлшеулер орындалып, хаттама толық толтырылып, сабақ біткеннен кейін біз алынған мәліметтер бойынша оқушы ағзасындағы физиологиялық жүктеме өзгерістерінің қисық сызықтары графигін сызамыз.
190-
180-
170-
160-
150-
140-
130-
120-
110-
100-
90-
80-
70-
3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 33 36 39 42 45
1-сурет. Жүктеменің физиологиялық өзгерістерінің қисық сызығы
Осы қисық сызықтарды қарау арқылы біз дене тәрбиесі сабағының кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерінде сабақ жүктемесі қалай берілгенін білуімізге болады. Дұрыс өткізілген сабақтың кіріспе бөлімінде жүктеме біртіндеп көтеріледі, жүрек соғу жиілігі 130-140 соғу/минөт деңгейіндегі, кіші және орта жүктемеде орындалады. Сабақтың негізгі бөлімінде жүктеме жоғарылап екі-үш жүктеме шыңдарымен өткізіледі. «Жүктеме шыңдары» дегеніміз – жоғары жүктеме беру көрінісі. Біздің графигімізде ол 24-ші және 33-ші минөттарда көрініс беріп тұр. Дұрыс өткізілген қорытынды сабақ бөлімінде жүктеме төмендетіліп, жаттығушылар ағзасы бастапқы қалыптарына жақындаулары керек. Біздің үлгі ретінде көрсеткен суретімізде дене тәрбиесі сабағының дұрыс өткізілген көрінісін көріп отырсыздар (1-сурет).
Дене тәрбиесі мұғалімі осы қисық сызықтар суреті арқылы сабақ бөлімдеріндегі жүктеме нәтижелерін айқын көруіне, сол арқылы келешек жұмыстарына өзгерістер енгізулеріне болады.
Дене тәрбиесі сабағын педагогикалық тұрғыдан талдау, бағалау
Дене тәрбиесі мұғаліміне педагогикалық талдау және бағалау екі түрлі мақсатта қажет болады. Бірінші - өзінің сабақ беруін, қандай дәрежеде бере алатынын бағалау, қандай мәселелерге назар аудару керек екенін білу. Екінші – әріптестерінің сабақ өткізулерін талдау, бағалау. Жалпы білім беретін мектептерде мұғалімдердің бір-бірлерінің сабақтарына қатысуы, сабақ өткізу туралы пікірлерін айтуы, сабақтарын талдауы, бағалауы көбірек жүргізілсе дұрыс бола ма деп ойлаймыз. Осындай бір-бірлерінің сабақтарына көп қатысып, жақсы жақтарын қабылдаса, жаңалықтар кірсе ол мектеп мұғалімдерінің кәсіптік шеберліктерінің өсуіне жақсы ықпалын тигізер еді. Жас мұғалімдерге өте үлкен тәжірибе болар еді. Қазіргі кезде сабақты талдаудың мектеп мұғалімдері білетін бірнеше педагогикалық әдістері бар, ол әдістер көптеген әдебиеттерде жазылған. Біздің ұсынып отырған дене тәрбиесі сабағының гистограммасы ең бір оңай, дене тәрбиесі сабағының қалай өткенін тез анықтайтын әдіс. Бұл ұсынылған әдісіміз дене тәрбиесі сабақтарын талдауда кең қолданылып кетеді деген ойдамыз. Бақылау гистограмасын 13-кестеден қараңыз.
1-кесте. Дене тәрбиесі сабағын бақылау гистограммасы
№ … орта мектеп. Сабақ жүргізуші ... « » ... 200... ж.
Сабаққа бақылау, талдау жүргізушілер....
№
р/с
|
Мазмұны
|
Балл
|
Ескер-
тулер
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
|
I
|
Кіріспе бөлім
|
|
|
|
|
|
|
|
1
|
Оқушылардың сыртқы түрі
|
|
|
|
|
|
|
|
2
|
Басталуы, сабақ міндетін түсіндіруі
|
|
|
|
|
|
|
|
3
|
Өзіне сенімділігі, дауысы, оқушылармен
қарым-қатынасы
|
|
|
|
|
|
|
|
4
|
Дене қыздыру жаттығуларын таңдауы, беруі
|
|
|
|
|
|
|
|
II
|
Негізгі бөлім
|
|
|
|
|
|
|
|
5
|
Тапсырманы түсіндіруі, орындатуы
|
|
|
|
|
|
|
|
6
|
Берілген жаттығуларды дұрыс таңдауы
|
|
|
|
|
|
|
|
7
|
Оқушылардың тәртібі, жат-ы орындауы
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
Сабақ бөлімдеріне, негізгі жаттығуларға
уақыт дұрыс бөлінуі
|
|
|
|
|
|
|
|
9
|
Сабақ тығыздығын ойластыруы
|
|
|
|
|
|
|
|
10
|
Жүктемені дұрыс беруі
|
|
|
|
|
|
|
|
11
|
Үйрету, қайталау үрдісіндегі нәтиже
|
|
|
|
|
|
|
|
III
|
Қорытынды бөлім
|
|
|
|
|
|
|
|
12
|
Ағзаны қалпына келтіру, босаңсыту
жаттығуларын дұрыс беруі
|
|
|
|
|
|
|
|
13
|
Сабақ қорытындылары
|
|
|
|
|
|
|
|
14
|
Үй тапсырмасын беруі
|
|
|
|
|
|
|
|
IV
|
Сабақтың жалпы параметрі
|
|
|
|
|
|
|
|
15
|
Сабақ конспектісі
|
|
|
|
|
|
|
|
16
|
Сабақ орнын дайындауы
|
|
|
|
|
|
|
|
17
|
Сабақ құрылысының сақталуы
|
|
|
|
|
|
|
|
18
|
Сабақтың жалпы, қозғалтушы тығыздығы
|
|
|
|
|
|
|
|
19
|
Жүктеме мөлшерін дұрыс беруі
|
|
|
|
|
|
|
|
20
|
Өзін-өзі бағалауы
|
|
|
|
|
|
|
|
V
|
Жалпы алған балл сандары
|
|
|
|
|
|
|
|
VI
|
Қорытынды
|
|
|
|
|
|
|
|
Сабақты бағалауға қатысқан кезде алдын ала дайындалған гистограммадағы 20 түрлі мәселелерге жауап беріп, баға жазылған бағаналарға «+» қойып отырамыз. Сабақ аяқталғаннан соң «+» қойылған бағаларды «балл» деп жазылып тұрған бағанаға 1-5 балл түрінде толтырамыз. Барлық балдар санын қосып, 20 санына бөлу арқылы сабақтың орта арифметикалық бағасын шығарамыз. Бұл гистограмманың бір тиімділігі барлық мұғалімдерді бір түрлі ортақ мәселе, параметрлер арқылы бағалай аламыз.
Достарыңызбен бөлісу: |