Тақырып: Дүние жүзілік шаруашылық: құрылымы, салалары, географиясы
1. Әлемдік экономиканың даму тұжырымдамасы мен кезеңдері. 1. Әлемдік экономиканың даму тұжырымдамасы мен кезеңдері. құрылымы. 3. Шаруашылықтың аумақтық құрылымы.
Дәріс жоспары:
Әлемдік экономиканың даму тұжырымдамасы мен кезеңдері
Әлемдік (дүниежүзілік) шаруашылық — халықаралық еңбек бөлінісі жүйесімен және әртүрлі экономикалық қатынастармен өзара байланысты ұлттық шаруашылықтардың қалыптасқан жиынтығы.
Қазіргі уақытта ҒТР, ақпарат және коммуникация құралдарының рөлінің артуының арқасында елдердің бір-бірінен өзара тәуелділігі күшейе түсті. Әлемдік экономиканы қалыптастырудың экономикалық алғышарттары халықаралық еңбек бөлінісі және өндірістік кооперация, әлемдік инфрақұрылым, тауарлар мен жұмыс күшінің әлемдік нарығы, халықаралық қаржы жүйесі болып табылады.
Трансұлттық корпорациялар (ТҰК) – орналасқан елінде ұлттық капиталы бар ірі халықаралық компаниялар. ХХІ ғасырдың басында әлемде шамамен 70 мың ТҰК және олардың 850 мың филиалы болды. ТҰК әлемдік өндірістің шамамен 50% - ын және әлемнің сыртқы саудасының 2/3-ін құрайды. Қазіргі ТҰК айналымы бірнеше миллиард доллар болатын алып өнеркәсіптік-қаржылық кешендермен, өңдеу өнеркәсібінің алдыңғы қатарлы ғылымды қажетсінетін салаларымен: автомобиль, электрондық, химиялық, фармацевтикалық және т. б. сипатталады.
Халықаралық экономикалық ұйымдар - бұл әртүрлі елдердің сауда және экономиканың басқа салаларындағы ынтымақтастығын тереңдетуге арналған әлемдік экономиканың институттары. Халықаралық экономикалық ұйымдардың көпшілігі мемлекеттік емес, олардың саны 3000-ға жуық. Оларға ДСҰ, ХВҚ, ЭЫДҰ және т.б. сияқты белгілі ұйымдар жатады. Ұйымдардың тағы бір тобы мемлекетаралық, олардың саны 400-ге жуық. Олардың ішінде ЕО, НАФТА, ОШАЕҚ және т.б.
Дүниежүзілік экономика халықаралық сауданың пайда болуына байланысты қалыптасудың ұзақ жолын өтті. Мемлекеттер құрылған күннен бастап көрші елдермен сауда-саттық жүргізіп, алдымен еуроазиялық, кейін әлемдік нарық қалыптасты. Дүниежүзілік шаруашылықтың қалыптасуының негізгі кезеңдері:
Достарыңызбен бөлісу: |