1. Физиологияның ғылым ретінде жалпы сипаттамасы
ОНЖ нейрондардың өзара әрекеттесу
жүктеу/скачать 1.43 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 64.Нерв орталықтары.Негізгі физиологиялық қасиеттер және анықтаулары:суммация, ритм трансформациясы,қозудың берілуінің кідіруі,төмен
| 63.ОНЖ нейрондардың өзара әрекеттесу
принциптері(иррадиация,мультипликация,қозудың жол салу(пролонгирлеу)принципі). Егер әсер ететін тітіркендіргіш күшті және ұзақ әсер ететін болса, иррадиацияның көріні Орталық нерв жүйесінде қозудың таралуын иррадиация деп атайды. Орталық жүйке жүйесі денедегі барлық ағзалар мен физиологиялық жүйелер қызметі мен зат алмасуын реттеп отырады. Бір жүйке орталығында пайда болатын қозу көрші жатқан жүйке орталығына да тарала алады. Бұндай қозу таралуын ондағы нейрондар өсінділерінің толып жатқан тармақтарының және әр түрлі жүйке орталықтарын өзара байланыстырып жатқан аралық нейрондар тізбектерінің болатындығы қамтамасыз етеді.. Жалпы ақырғы жол принципі. Бұл принципті ағылшын физиологы Ч.Шеррингтон қалыптастырған.Қозудың жол салу құбылысын жалпы конвергенцияға негізделген болып табылады.Жұлында мотонейроннның санын нейрондар саны 5 есе көп осыған байланысты сезгіш нейрондар мотонейрондарға серпініотстерді жеткізіп отырады.Жалпы жұлын мотонейронына бас миының әр бөлімдерінен серпіністер келіп жиналып отырады.Сондықтанда жұлын мотонейроны түрлі рефлекстерге қатысады,демек ол рефлекстердің соңғы жолы болып табылады.Жан жақтан жинақталған серпіністер мотонейронға таласады.Осы кезде тіршілік үшін күресте жеңгені мотонейронға ие болады.Бұл кезде мотонейронда қозу мен қажу әрекет етеді. 64.Нерв орталықтары.Негізгі физиологиялық қасиеттер және анықтаулары:суммация, ритм трансформациясы,қозудың берілуінің кідіруі,төмен лабильділік,жоғары деңгейлі қажу,тонус,пластикалық. Суммация ол жалпы екіге бөлінеді:уақыт және кеңістік бойынша суммация деп.Уақыт бойынша суммация бір синапс шегінде ғана жүруі мүмкін.Оның негізінде қоздыратын немесе тежейтін постсинапстық потенциалдардың жиынтығы болып табылады.Қозу және тежеу ғана суммацияланады.Кеңістік суммациясы бірнеше синапстардың қоздыратын 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан немесе тежейтін постсинапстық потенциалдардың жиынтығынан құралады.Қозу мен теделу бірге суммациялануы мүмкін. Нерв орталықтары арқылы қозудың берілуінің кідіруі. Бұл қасиетте синапстардың санына байланысты. Себебі, рефлекторлық доға жүйесінде қозу орталық нерв жүйесінің синапстары арқылы кідіріп өткізіледі. Нақты өлшеу жүргізгенде бір синапстағы кідіру 0,5 мсек болатындығы анықталған.Соған байланысты рефлекстің орталық уақыты қондырма нейрондардың санына тәуелді болады. Ритм трансформациясы. Нерв орталықтары өздеріне келген импульстер ырғағын өзгерте алады, трансформациялайды. Сол себептен де нерв орталығының жұмыс органына жіберетін эфференттік импульстері белгілі шамада тітіркендіру сипатынан басқаша бола алады. Афференттік нервке түскен бір стимулға жауап ретінде нерв орталығы жұмыс органына қозу импульстарының тобын жібереді. Нерв орталықтарынан шеткі жұмыс органдарына секундына 50-200 нерв импульстары түседі. Жүйке орталығы үздіксіз тонуста болады.Тонус деген сөздің екі мағынасфы бар. Орталық жүйке жүйесінде тонус ол үзбей қозу дегенге келеді.Орталықтың тонусы күшейсе бұл қозудың үдегенін көрсетеді,ал тонус төмендесе қозудың бәсеңдегені байқалады. Жүйке орталығын үздіксіз тітіркендіру арқылы оның ет және жүйке талшықтарына қарағанда тез қажитыны анықталады. Бұл, біріншіден синапстарда медиаторлар санының азаюынан, ешіншіден, нейрондарға оттегі жетіспеуінен (гипоксия) болады. Тәжірибе жүзінде жұлын сегментінің артқы түбірін осы арадағы еттердің жиырылуы тоқтағанша үзбей тітіркендіріп, содан соң тітіркендіргішті сол сегментті алдыңғы түбіріне көшірсе, жиырылуы тоқтаған ет қайтадан жиырыла бастайды. Жұлынның артқы түбірін ұзақ уақыт үзбей тітіркендіру салдарынан ет жиырылуының тоқтауы ОЖЖ-нің қажуын ал тітіркендіргіштің орнын ауыстыру нәтижесінде еттің қайтадан жиырылуы оның қажымағанын көрсетеді. жүктеу/скачать 1.43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|