Жүгіру – қысқа, орташа және ұзақ қашықтық болып үшке бөлінеді. Қысқа қашықтық 200, 400м және 1100 м кедергілі қашықтық жатады. Орташа қашықтыққа 800, 1000, 3000м жүгіру және 3000м кедергілі қашықтыққа жүгіру жатады. Ұзақ қашықтық 10000, 20000, 42 шақырым 192м марафондық қашықтық және 50 шақырым кросс жатады. Жүру – 20 шақырым спорттық жүріс. Лақтыру – диск, найза, граната, балға, ядро. Секіру – орында тұрып және жүгіріп келіп ұзындыққа секіру, биіктікке және секіру, үш аттап секіру. Жеңіл атлетикалық көпсайыс – көпсайыс құрамына жеңіл атлетика жаттығуынан 10 жаттығуға дейін кіреді. Олар – жүгіру, секіру, лақтыру және кедергілер.
Сөре және мәре. Жарыс барасында сөреден шығу үшін жүгіруші төменгі және жоғарғы жағдайында тұрады. Қысқа қашықтыққа жүгіргенде төменгі сөре жағдайында тұрады. Ұзын қашықтыққа жүгіргенде биік сөре жағдайында тұрады.
Жеңіл атлетиканың негізгі жаттығуы – жүгіру. Ол жеңіл атлетиканың барлық жаттығуларын қолданады. Сондықтан, кім болсын, жеңіл атлетикамен шұғылданғанда, ең алдымен әдіс – тәсілін меңгеруі керек.
Жүру. Адам баласының табиғи жүруі бар. Екінші – жүрудің спорттық түрі бар. Спорттық жүрістің негізгі ережесі, әрбір аттаған сайын алдыға аттаған аяқтың өкшесі жерге тимейінше итерілетін аяқты жерден көтеруге болады. Демек, адамның екі аяғы да жерге тимейтіндей көтеріліп кететін фазасы болмауы керек жағдайға кез келген спортшы қалыптасып үйрене бермейді. Табиғи жүрісте көтеріліп фазасы болады. Яғни, жүгірудің алғы шарты орындалады. Спорттық жүріспен жарысқа қатысқан спортшы жүгіріп кетпес үшін көтеріліп кететін фазасын төрешілер мұқият қадағалайды.
Әдетте, жүгірудің әдісін білетін спортшылар төменгі сөреден шығудың әдісін жақсы меңгерген болса, жылдамдықтан көп ұтады. Бұл деген жүгіріс әдісін меңгерді деген сөз. Ал жоғарғы сөре жүгіріс әдіс – тәсілін меңгеруге айтарлықтай әсер ете қоймайды. Бірақ орташа ұзақ қашықтыққа жүгіргенде аяқты көтеріп алып, алға соза басудың өзіндік ерекшелігі бар. Мәселен, біреу қысқа адымдайды, енді біреу жүгіргенде адымын ашады. Жүгіру жылдамдығы, міне, негізінен осы жағдайдың орындалуына байланысты. Осыған орай мына жаттығуларды орындауға болады: белгілі бір қашықтықты бір темппен жүгіріп өту; 20 – 30м қашықтықты өте жоғары жылдамдықпен жүгіріп өту. 6 – 8 рет қайталанады; соқпақ жолды бір темппен жүгіріп өту ; белгілі бір қашықтықты тізені көтеріп жүгіріп өту; аяқтың өкшесімен ғана жүгіру; аяқтың ұшымен жүгіру; жүреден отырып жүгіру; сыңар аяқтап секіріп жүгіру; қысқа қашықтыққа төменгі сөреден шығып, жоғары жылдамдықпен жүгіру; қолды жерге тіремей төменгі сөреден жүгіріп шығу; белгілі бір қашықтықты аяқты артқа сілтеп жүгіру; 30 – 40м қашықтықты екі аяқтап секіріп жүгіру; 30 – 40м қашықтықты орында тұрып секіріп өту; 30 – 40м қашықтықты жүреден отырып жүріп өту.
Биіктікке секіру. Биіктіктен секіру үшін спортшы ең әуелі сілтейтін және итерілетін аяқты анықтап алады. Шамамен 7 – 9м жүгіретін жерін белгілейді. Әдетте, биіктікке секіретін спортшы кермеден секіруге жүгірген кезде аса жоғары жылдамдықпен бастағанымен, керме жақындаған кезде жылдамдық төмендейді. Себебі, спортшы секіруге дайындалады. Бүгінде биіктікке секірудің бүкіл әлемге тараған үш түрлі жаттығуы бар. Біріншісі – «аттап» секіру, екіншісі – алдыға қарай «аунап» секіру, үшіншісі – «шалқадан жатып өту». Қазір әлем бойынша ең жоғарғы көрсеткішті – «шалқадан жатып өту» әдісімен орындап отыр. Оқу процесінде қолданылатын секірудің ең қарапайым түрі «аттап» секіру. Сабақта биіктікке секіруді осы «аттап» секіруден бастайды. Секірудің негізгі айла – тәсілін үйрену үшін ең әуелі дұрыс жүгіріп келгенде сілтейтін аяқ дәл шығу керек. Сілтейтін аяқты кермеге қарай созғанда тізе бүгілмеуі керек. Екіншіден, итерілетін аяқ нақтылы өз орнына түсуі керек. Яғни, негізгі мақсат – итерілетін аяқтың қозғалысы дұрыс орныдалуы керек. Сонда ғана жаттығудың орындалуы нәтижелі болады. Жаттығуды орындаушы жерге сілтеген аяғымен түседі. Кермеден сілтеген аяқ, өткеннен кейін итерілетін аяқ мүмкіндік болғанша жоғары көтеріледі.
Дала жарысы – кедергілері көп, яғни, ойлы – қырлы жерлерде өткізіледі. Жаттығушылар, болмаса жарысқа қатысушылар, ағып жатқан бұлақ суынан өтеді, секіре алмаса, айналып өтудің жолын іздейді. Өрге шығады, еңіске құлдилайды. Аспалы көпірден өтеді, терең ордан секіреді, т.б. осындай жер бедерінің кедергілері жалғаса береді. Дала жарысының негізгі мақсаты – табиғи жағдайда кездесетін кедергілерден өту. Мәселен, өзен арнасынан қалай өтуге болады? Егер де секіріп өтуге болмаса, аттап өтуге келмесе, онда аяқ киімді шешіп өтуге болады. Екінші бір жағдайда, бір – ақ адам аяқ киімін шешіп басқаларды көтеріп өткізіп алуына болады. Жарқабақ өрден шыққанда ең алдымен шыққанда бір бала шығады. Оның шығуына төмендегі тұрғандар көмектеседі. Енді жоғары шыққан оқушы басқаларға қолын беріп көмектеседі. Жарқабақтан төмен түсіп өту үшін секіріп түспей, жардан сырғанай түскен абзал. Бірақ алғашқы түскен адам басқалардың жарақат алмай, құлап қалмай дұрыс өтуін бақылайды.Аспалы көпірден өткенде барлық оқушылар түгелдей көпірге шықпай бір – бірлеп қана өтуге болады. Ол үшін оқушылардың біреуі көпірден өтіп еікнші жағына барып, көпірдің дұрыстығын білгеннен кейін ғана келесі оқушының өтуіне болады.
№5. Тақырып: Жеңіл атлетика ойынына оқушыларды үйретудің жасерекшеліктері.
1. Жеңіл атлетика ойынына оқушыларды үйретудің жасерекшеліктері.
2.Жеңіл атлетика түрлерін бастауыш сынып оқушыларына оқытудың теориялық негіздері.
3.Бастауыш мектеп жасында жеңіл атлетика түрлерін оқыту ерекшеліктері.
Ойын– балалар мен ересектердің қатысты үйретудің өзіндік іс – әрекеті. Ол адамдардың демалыстағы, танымындағы, рухани және дене күштерін дамытудағы қажеттіліктерін қанағаттандырады.
Қозғалмалы ойындар қозғалыс орны айқын сезілетін ойындық іс – әрекеттердің көрінуіне қатысты. Қозғалмалы ойындар үшін өзіндік сюжетпен мотивацияланған (түрткі болған) белсенді шығармашылық қозғалыс әрекеттері сипатты. Бұл әрекеттер қойылған мақсатқа қол жеткізу жолында әртүрлі қиындықтарды жоюға бағытталған ережелермен (жалпы қолданылған, жетекші немесе ойнаушылар орнатқан) бөлшекті шектелуі мүмкін.
Балаларға арналған қозғалмалы ойындар. Қозғалмалы ойындар балалардың әр жасына қажет. Қоршаған ортадағы қозғалмалы ойындардың уақытында балалардың, шапшаңдығы,жылдамдығы,қалыптасып олар іс – әрекет етуге дағдыланады, қайраттылыққа,шыдамдылыққа үйренеді. Қозғалмалы ойындар сонымен қатар инициативасын,қайсарлығын,өздігінен жұмыс істеуін жетілдіреді. Көбінесе қозғалмалы ойындарда балалардың қалжырағаны байқалады.
Қозғалмалы ойындардан кейін шамалы шаршау пайдалы, себебі үнемі қайталаулардан ол дене мүшелерді жоғары дене жұмыстарына бейімделуге себеп тигізеді, жұмысқа қабілеттілігін жоғарылатады. Дегенмен, ойынға құлшынған бала, тым шаршап, құштарлануы мүмкін. Шаршаудың сыртқы белгілеріне беттің қызаруы болыа табылады жоғары терлеу, ентігу, қозғалыстың нашарлауы. Осындай жағдайларда бала сәл бас айналуына, қалтырауға шағымдануы мүмкін. Сонымен қатар, шаршаудың тағы бір белгісі ретінде ойынға деген қызығушылығының төмендеуінде. Шаршау баланың денсаулығына кері әсерін тигізуі мүмкін, тәбетінің нашарлауына әкеп соғуы ықтимал, ұйқысының бұзылуына, қалжырауды тудыруы мүмкін немесе керісінше, тынымсыз қозғалыстылықты болдырады. Баланың өмірге деген қуанышы мен икемділігі сақталуы үшін, әр түрлі ойындарды кезектестіру қажет, жоғары қозғалмалы ойындар мен баяу қозғалуы ойындарын бірлестіру керек. Мектепке дейінгі балаларда моторикасы мен қозғалысы күрделенуі жүреді. Бұл процесс үнемі жүрген уақытта, жүгірген кезде, секіруді, еңбектегенде қалыптасады. Дегенмен, осы қозғалыстарды, қозғалмалы ойындарды қайталаған шақта өозғалу икемділігін қалыптасуын тездетеді, баланың дене бітімімен психологиялық дамуын жеделдетеді. Мектепке дейінгі балалардың қозғалмалы ойындары қандай болады? Қозғалмалы ойындарды мектепке дейінгі жастағы балаларға шарт бойынша сюжетті, сюжетсіз және әуесті ойындар болады. Сюжетті қозғалмалы ойындар сәбилерге өзін заттар туралы көзқарасы мен білімін бекітеді, қоршаған орта туралы пікір қалыптастыруына септігін тигізеді.
Адамның иілгіштігі – дене сұлулығы мен денсаулығы ғана емес, сонымен қатар оның күші Йогада икемді адамды жел кезіндегі қамыспен салыстырады. Қатты жел соққанда аз қозғалатын ағаштар сынса, қамыс бұтағы қайырылып қана қояды. Иілгіштікке арналған жаттығулар денеңізді күшті әрі шыдамды етеді, аяқ, арқа, пресс бұлшықеттерін қатайтады. Ол ұйқыңызды жақсартып, жалпы ағзаның тонусын көтереді. Иілгіштікті созылумен шатастырмаңыз. Иілгіштікті генетикаға негізделген, мысалы, бірі жасы үлкейсе де шпагатқа еркін отыра алса, енді бірі бірнеше ай жаттығудан соң да қиналатын болады. Созылу – иілгіштікті дамытатын физикалық жаттығу. Яғни, иілгіштік созылуға байланысты.
Иілгіштікті қалай тексеру керек.
- Басыңызды төмен түсіріп, иекті төске дейін жеткізіңіз. Арқаңызды дөңгелетіңіз. Егер арқаңызды омыртқаңыздан ауыртпалық немесе қолайсыздық сезініп, көзіңіз қарауытып кетсе, ағзаңызды жеткілікті деңгейде иілгіш еместігін білдіреді;
- Омыртқаңызды ақырын артқа қайырыңыз. Егер қандай да бір жеріңізде жағымсыз немесе ауыртатын сезім;
- Тізеңізді бүкпей, алақаныңызды еденге қойыңыз. Қалыпты жағдайда сіз қолайсыздық сезінбеуіңіз керек.
Жалпы қауіпсіздік ережесі:
- Иілгіштік жай дамиды. Мысалы, қарапайым адамға шпагатқа отыру үшін жарты жылдан екі жылға дейін уақыт керек. Бір аптада немесе бір күнде иілгіш болуға болады деген тұжырымдар өтірік екенін ескеріңіз;
- Жаттығу ауыртпалық тудырмау керек. Өте қарқынды жаттығулар сіңірлерге зақым келтіру мүмкін. Иілгіштікке арналған әр жаттығу бес минуттық ширатудан басталуы керек;
- Денеңіз үйлесімді әрі симметриялы дамуы үшін жаттығудың үйлестірілген жиынтығын таңдаңыз. Барлық бұлшықетті қозғайтын 10 – 15 даттығу түрін алыңыз.
Иілгіштікке арналған жаттығулардың динамикалық және статикалық түрлері болады.
Иілгіштікке арналған динамикалық жаттығуда тапсырылған жаттығу санын ақырындап көбірек қайталай беруге негізделген. Динамикалық созылу буын иілгіштігін және көп қозғалысты қажет етіп, бұлшықетке қан құйылуын жоғарылатады. Соның есебінен, олар оттекпен жақсы жабдықтайды.
Иілгіштікке арналған статикалық жаттығу бұлшықеттер максималды тартылып тұрғанда сол күйде 30 – 60 секунд қозғалмай ұстап тұруға негізделеді. Статикалық созылу буындар мен сіңірлердің иілгіштігін жақсартады. Жаттығудың осы түрі ең қауіпсіз. Алайда жаттығудың екі түрін де үйлестіріп жасасаңыз, нәтиже жақсы болады.
Иілгіштікті дамытуға арналған жаттығулар:
1. Тіке тұрып, аяғыңызды иық жалпақтығымен бірдей мөлшерде ашыңыз. Жауырынды артқа жеткізіп, желкені жоғары қарай созыңыз. Омыртқаның созылуын сезініңіз.
2. Басыңызды ақырын алға түсіріп, осы күйде 30 секунд ұстап тұрыңыз, содан соң бастапқы қалыпқа қайтыңыз. Одан соң басыңызды келесі екі жаққа төмен түсіресіз. Яғни, құлағыңызды иыққа жеткізуге тырысқандай бұрасыз. Соңында басыңызды әр иық арқылы айналдырып, артқа қараңыз.
3. Еденде тұрып, аяғыңызды иық жалпақтығымен бірдей ашып, қолды белге қойып, екі жаққа да 15 рет еікейіңіз.
4. Беліңізді сағат тілімен, одан соң оған қарсы айналдырыңыз.
5. Тіземен отырып, қолды артқа жіберіп, табаннан немесе тобықтан ұстаңыз, бел тұсынан шалқайып 30 секунд тұрыңыз.
6. Еденде тұрып, тізе бүкпей, алақаныңызбен еденді ұстауға тырысып, еңкейіңіз, сол қалыпты 30 секунд тұрыңыз.
7. Содан кейін аяғыңызды иық көлемі бойынша, екі аяғыңызға кезекпен еңкейіңіз. Тізенің артқы жағынан соғылғанын сезгеніңізше еңкейіңіз.
8. Еденге отырып аяғыңызды созыңыз. Аяқ ұшын өзіңізге тартыңыз, бұл күйде 30 секунд тұрыңыз.
9. Осы жағдайда табанмен айналым жаттығуларын жасаңыз.
10. Тіке тұрып, қолды екі жаққа созып, терең дем алып, өзіңізді қаттырақ құшақтаңыз, дем шығарғанда қайтадан қолыңызды екі жаққа жайып, жауырыныңызды тақаңыз. Бұны 10 рет қайталаңыз.
№ 6 Тақырып: Мектепте білім беру жүйесіндегі жүзу.
1. Мектепте білім беру жүйесіндегі жүзу.
2. Спорттық және қолданбалы жүзудің мағынасы.
3. Дене шынықтыру жүйесіндегі және «Президенттік тесттер» кешеніндегі жүзу.
Жүзу – адам организмінің тепе – теңдікте өсуін жан – жақты қалыптастыратын спорт түрінің бірі. Жүзу дағдылары балаларға да ересектерге де күнделікті өмірде қажетті.
Сол сияқты жүзудің емдік қасиеті де маңызды. Дұрыс ұйымдастырылған жүзу сабағы оқушыны жан – жақты дамытады, күштің қалыптасуына ықпал етеді, шыдамдылықты, ептілікті жылдамдықты және басқада қабілеттерді қалыптастырады. Жүзумен үнемі айналысу, әсіресе жастайынан айналысу адамның өсуіне оңтайлы әсер етеді. Суда адам денесінің қалықтайтын жағдайда болатыны белгілі. Дененің суда көлденең жағдайда қалықтауы тірек – қозғалыс мүшелерін қатайтады, түрлі дене мүшелерінің жүйесін өсіреді, ішкі органның жұмыс жасау процестерін жеңілдетеді. Сонымен қатар, су теріні тазалаум ен қатар терінің тыныс алуына да балаларда жүрек қан тамырларының жүйесін, тыныс алу бұлшық еттерін жақсартады, өкпенің толық тыныс алу жолын ашуына көмектеседі. Жүзудің орта жүйке жүйесіне оң әсер ететіні барлығына белгілі. Жүйелі түрде жүзумен айналысу омыртқаның дұрыс жетілуіне, гигиеналық тазалықтың сақталуына дағдыландырады, әр түрлі ауруларға қарсы күресу үшін организмді шынықытрады. Жоғарыда айтылған себептерге негізделе отырып, жүзу денсаулығы нашар балаларға да қажетті екені айқындалады. Жүзумен 1 сыныптан айналысқан дұрыс, себебі, бұл жастағы балалар жүзу техникасын тез ұғынады, ересектерге қарағанда олардың жүзу қабілеттері мен дене қимылы жылдам болады.
Бірінші «Теория және су қасиетімен танысу (су ортасына үйрену); жүзудің негізгі біліктілігін (жүзудің түрлерін үйрену) денені толығымен шынықтыру, оқушының тану іс – әрекетінің дамуына бағытталған: (іс әрекеттің медициналық – бтолгияоық негіздері)
Екінші «Жүзу әдістері» адам іс – әрекетінің психологиялық – педагогикалық негіздеріне қарастырылады, яғни оқушылардың өз бетінше еркін жүзу туралы ұғымдарға ие болуы және шыныға дамуы мен жүзуге дайындығын бақылау және орындалу әдістерінің ұйымдастырылуы.
Үшінші сатының мазмұны «Дененің толығымен шынығуы» оқушылардың жан – жақты дамуымен толығымен шынығуына, жүзу шеберлігін дамытуға бағытталған. Бұл саты өмірде қажет болатын біліктілік пен дағдыны, сонымен қатар, жалпы жамытуға бағытталған координациялық жаттығулардан тұрады. Бағдарламаның оқу мазмұнының практикалық бөлімнің меңгерілуі жүзеге іс әрекеттерінің негізгі білімі мен әдістерімен ұштастырылған.
Теориялық мазмұнды практика мазмұнымен тығыз байланыстыра отырып, оқушылар жүзудің динамикалық түрде 1 сыныптан 11 сыныпқа дейін меңгереді. Бағдарламада жүзудің шынығу тарихымен қатар, жеке гигиенаны сақтау, емдік жүзудің өзіндік ерекшелігі бар сабақтарды ұйымдастыру секілді тақырыптарда ұсынылады.
Қозғалыс мүшелеріне байланысты оқушылардың жүзудің бастапқы деңгейінде өз бетінше денесін шынықтыру мен жүзу дайындығына, жеңіл жарақаттарда дәрігерге дейін алғашқы медициналық көмек көрсетуге де үйретеді. Табиғи және экономикалық өзгерістердің әсерінен денсаулықтың нашарлауын алдын алу мақсатында өмірге қажетті тірек қозғалыс мүшелерінің жүру, жүгіру, секіру дағдыларын жақсарту үшін жүзу ең тиімді екені белгілі. Бұған бірден бір себеп бассейндердің, сонымен қатар оқушылардың жүзу бойынша қосымша білімдері әліде толығымен зерттелмегені осы бағдарламаның өзектілігін айқындайды.
Педагогикалық ақпараттың көбейуі, білім алу талаптарының күшейуі, балалардың зияткерлік қабілеттерін дамыту, олардың шығармашылық қабілеттерін белсендету үнемі оқушылардың шынығуының және оны сақтау мүмкіндітеріне жауап бере алмайды. Бастауыш сыныптарда жалпы оқушының өскелең ұрпақтың жеке тұлғалық мәдениетінің қалыптасуы үлкен роль атқарады. Осы жаста бастауыш сынып оқушының денесінің шынығуы қаланады, оқушының сабаққа деген құндылығы қалыптасады, дене шынығуының жетілдіру қажеттілігі туылады.
Кіріспе кезеңі құрлықта өткізіледі (бассейн жағасында) және өзіне сабақтың міндеттерін түсіндіруді қамтиды, осы жерде оқушыларды келесі негізі бөлімге функционалды және психологиялық дайындық жұмыстары жүргізіледі, түрлі таныс жалпы шынықтыру жаттығулары орындалады және суда орындалатын қозғалыс элементтерінің техникасымен таныстырады. Бұның барлығы сабақтың негізгі кезеңінде жүрек қан тамырларының жұмыс жасау функцияларының және тыныс алу жолдарының жүйесін жақсарту үшін қолайлы жағдай жасайды.
Негізгі кезеңде жүзу техникасының элементтерін меңгеру міндеттері шешіледі. Спорттық жүзу техникасы түрлері, старт, бұрылу техникаларын үйрету мен дамыту қарастырылады.
Қорытынды кезеңде физикалық және эмоционалдық күштеу бәсеңдетіледі. Сабақ соңында оқушылар өздігімен жүзеді, тыныс алу жаттығуларын орындайды, сабақ қорытындыланып, үйге шамасы жететін тапсырмаларды орындау беріліп, ұйымдасқан түрде бассейннен шығумен аяқталады.
Оқушыларды, әсіресе, бастауыш сынып оқушыларын үйретуде, суда орындалатын ойын түрлерін қолдану басты бағдар ретінде қарастырылуы қажет, себебі, дұрыс таңдалған ойын түрлері жүзе алмайтын оқушыларға суға тез үйренуіне, ал жүзе алатын оқушыларға өткенді пысықтауға көмектеседі, сонымен қатар, жүзе алмайтын оқушыларға бассейнде бөлек орын ажыратылуы қажет.
Су ойындары қолданылу мақсатына байланысты бөлінеді:
- жүзу біліктілігін қалыптастыратын ойындарды үйрету;
- жүзу техникасын дамытатын ойындар.
Спорттық жүзу түрлерінің техникасын үйрену қатаң түрде әдістемелік тәсілдерді қолдану арқылы жүзеге асырылады. Техника төмендегі кезектермен үйретіледі:
- Дене қалпын сақтау;
- Тыныс алу;
- Аяқ қозғалысы;
- Қолдың қозғалысы;
- Координация қозғалыстың жалпы орындалуы.
Осы арада, әр техника элементтері ақырындап күрделене береді, соңында көлденең қалыпта ешбір тірексіз, жүзушінің өз бетімен жұмыс жасау қалпына дейін жетеді.
Жүзудің әрбір техника элементі төмендегі кезекпен жүреді:құрлықта қозғалыспен таныстыру; қозғалыс ортақ сипаттарда өткізіледі, оны бөлшектеп өтуі, қозғалыстың түрлі шарттарына байланысты құрлықта және суда орындалуы ескеріледі; суда қозғалыстың тірексіз орындауын үйрену; бұл жағдайда аяқ қозғалысын үйретуде бассейннің борттары қолданылады; қол қозғалысы үшін су көкірекке дейін немесе белге дейін болуы қажет; тірек қозғалғыштарымен суда қозғалыстары су түбінде ақырын жүрісте немесе суда жатып серіктестің сүйенішімен үйретіледі; суда тірексіз қозғалу; осы топта су бетінде сырғанау және жүзу жаттығулары орындалады. Жаттықтырылған техника элементтерін және оларды біріктіре жүзу түрі біртіндеп төмендегідей кезекпен орындалады: тыныс алып аяқпен қозғалу; тыныс алып қолмен қозғалу; тыныс алып аяқ жіне қолмен қозғалу; толық координацияда жүзу.
Бастапқы сатыда жүзу техникасын бөліп оқытуға қарамастан, үйренушілердің дайындық мүмкіндігіне қарай үйреніп жатқан жүзу түрінің толығымен орындату қажет. Жүзу техникасын дамыту және бекіту кезеңдерінде техниканың толықтай орындату әдістері ұсынылады. Осы мақсатта келесі дүзу нұсқалары қолданады: кезекпен ұзын және қысқа қашықтықа жүзу (мысалы: бассейнді көлденең және бойына жүзу); қашықтық ең төменгі есу санына орай жүзу; берілген темпте (мысалы: элементті және толық координацияларда жүзу; сүйену элементтерімен жүзу; тынысты қыса отырып және толық координацияда жүзу). Сонымен, жүзу техникасын дамыту және бекіту төмендегі жетістіктерді көздейді: жүзуде ең қажет болатын оқушылардың сабаққа қызығушылықтарын арттыратын жаттығулардың орындалуын; өзгерген жағдайда жүзудің түрлі нұсқаларын қолдана алу; оқушылардың шынығу деңгейіне және дене пішінін ескере отырып жеке жүзу техникаларын қолдануыд қалыптастыру.
Волейбол ойынының қозғалысы адам баласына аса пайдалы табиғи қозғалыс пен дене мүшелерінің қимылынан жүгіру, жүру, секіру, лақтыру т.б. жаттығулардан тұрады. Бұл ойынды он жасар баладан бастап қай жаста болмасын ойнай береді. Сондықтан да, волейбол дене тәрбиесі пәні жаттығуларының бірі ретінде ең тиімді де ағзаға пайдалысы болып табылады. Ойын барысында нақты қозғалыс нәтижесінде ең бастысы адамның кординациясы қалыптасады. Қандай жаттығу болмасын, қозғалыс барысында нақтылы орындалады. Айталық, щабуылдау кезінде допты қарсыласының алаңға дәл түсіру, болмаса допты әріптесіне дәл бере білу, допты қарсыласының алаңына алдап тастау т.б. Демек адамның барлық қабілет-қасиетін қалыптастыратын ойынның бір түрі.
Допты жоғары және төменнен екі қолмен қабылдауды меңгерту.
1. Оқушылар бір-біріне бетпе-бет қарап арақашықтық 6-7 м, допты жоғары лақтырып, қайтадан қабылдап, ары қарай қарсыласына көтеріп беру.
2. Бір оқушы допты жоғары көтеріп, қарама-қарсы құрбысына береді. Құрбысы допты қолын көтеріп қабылдап, қайта береді. Арақашықтық 7-8м. Допты қарсыласының қолына дәл беру керек.
3. Оқушы допты еденге ұрып құрбысына береді, құрбысы допты жоғарыдан қабылдап, ұстап қайта береді.
Допты төменнен қабылдауды меңгерту
4. Ойыншының екі қолмен төменнен допты қабылдау тұрысын үйрету. Қол түзу тізені бүге сол немесе оң аяқты жарты қадам алға.
5. Бір оқушы құрбысының қолына береді, ол допты төменнен екі қолмен қабылдап, қайта береді.Допты дұрыс қабылдауын қадағалау.
6. Арақашықтық 8-10 м. оқушылар қарама-қарсы тұрып, бірінші номерлі оқушылар допты жоғарыдан қабылдап, екінші номерлі оқушылар допты төменнен қабылдау.
Достарыңызбен бөлісу: |