«Графика және жобалау» қолданбалы курсының құрылымы. 11-ші сынып

Графикалық білім беру мазмұнының модульдері кәсіби жобалау-графикалық қызметі салаларының ауқымын ескере таңдалған. Әрбір модуль екі құрамдық компоненттен тұрады: 1-ші компонет – кескіндер теориясы негіздері, 2-ші компонент – компьютерлік жобалау (үлгілеу).

1-ші модуль. (Техника, технология және графика) – «Инженерлік графика», «Компьютерлік графика – І».

2-ші модуль (Көркем бейне және графика) – «Сәулеттік графика», «Компьютерлік графика – ІІ».

3-ші модуль (Жобалық графика) – «Сызба геометрия және перспектива», «Компьютерлік графика – ІІІ».

Бұнда «Компьютерлік графика – І, ІІ, ІІІ» пәндеріндегі компьютерлік жобалаудың (үлгілеудің) мазмұны келесідей болады:

Қазіргі таңда қаржылық білім берудің маңыздылығы мынадай екі негізгі себептерге байланысты біршама артты:

1. 
   өмірге және болашаққа маңызды әсер ете алатын, шешімді қабылдаудың жауапкершілігі мен тәуелділігі мемлекеттен азаматтарға берілуде.
   
2. 
   қаржылық қызметтер күннен күнге түрленіп келеді, бұл тұтынушыларға таңдау нұсқаларының көптігінен қиын да болса таңдау жасау керектігін білдіреді.
   

Қазіргі таңдағы мектептің концепциясы негізінде экономиканы, қаржылық сауаттылықты, менеджментті және қолданбалы сипатқа ие болған басқа да бөлімдерді оқытудың негізгі мақсаттарын бөліп көрсетуге болады:

• 
  қазақстандық қоғамның өмірінде болып жатқан өзгерістерге оқушылардың әлеуметтік бейімделуі мен бағдарлауына, сонымен қатар түлектердің кәсіптік бағыт-бағдар алуына қажетті экономикалық және қаржылық сауаттылықтың базалық деңгейін қалыптастыру.
  
• 
  экономикалық ойлаудың мәдениетін қалыптастыру: экономикалық құбылыстар мен олардың өзара байланысының мәні жөнінде оңтайлы пікірлерді қарастыру, экономикалық сұрақтар бойынша дәйекті пайымдаулар жасау, нақты экономикалық жағдайларды талдауда тәжірибе жинақтау;
  

• 
  өз елінің жауапкершілікті азаматтары болады;
  
• 
  өзінің және қоғамның игілігіне өз мүмкіншіліктерін максималды түрде тиімді қолдана алады;
  
• 
  ынталы, белсенді, өздігінен шешім қабылдай алады;
  
• 
  жеке тұлға ретінде өзін-өзі дамыту мен өз білімін жетілдіруге бағыттайды.
  

«Практикалық экономика: экономика және қаржы сауаттылығы негіздері» бағдарламасы 12 жылдық мектептің 11 сынып оқушыларына арналған және қазақстандық оқушылардың базалық экономикалық түсініктер мен заңдарды зерделеуге бағытталған.

Бағдарламаның мұндай бағдар алуы қаржылық және экономикалық білім берудің қазіргі заманғы мектептің тұжырымдамасына, мақсаты мен міндеттеріне сәйкес келеді, мектеп оқушыларының бұл білімі қазіргі сәтте қажет экономикалық және қаржылық сауаттылық бойынша білімге үйлесімділікті қамтамасыз етуге ықпал етеді. Сонымен қатар, бағдарлама бойынша жұмыс бизнес және кәсіпкерлік қызметпен байланысты процесстер туралы мектеп оқушыларына жалпы және жеткілікті бүтіндей көрініс алуына мүмкіндік береді.

Бағдарламаны «Экономика және қаржы сауаттылығы негіздері» деп алуының себептерін бөліп көрсетеміз. Бағдарламаны әзірлеу үшін Қазақстанда шыққан, сонымен бірге шетелде де жасалған жаңа оқу-әдістемелік материалдар таңдалып, қолданылды. Бағдарламада ағымдағы қаржылық оқиғалар мен жағдайларға талдау жасау, қазіргі таңдағы статистикалық және экономикалық мәліметтерді қолдану секілді жұмыстар жоспарланған. Бағдарлама бойынша жұмыс жасау компьютерлер, бейнетехника, интернеттік желі, мультимедиялық бағдарламалар мен арнайы бағдарламалық қамтамасыз ету сияқты қазіргі таңдағы техникалық құралдарды қолдануды ұйғарады және ынталандырады.

Бағдарлама бойынша жұмыстың ең көп қайтарымы оқытудың қазіргі таңдағы әдістемесін (компьютерлік модельдеу, шағын топтардағы жұмыс, рөлдік ойындар және т.б. қоса алғанда) кең түрде пайдалану арқылы алынады. Білім мониторингісінің қазіргі заманғы әдістерін (автоматты түрде нәтижелерді өңдеуден өткізетін бақылау тест тапсырмаларын, экономикалық есептерді шығару, экономикалық диктант, реферат, эссе, іскерлік ойын барысында өз бетімен қабылдаған басқару шешімін бағалауды қоса алғанда) қолдану қарастырылған. Бағдарлама 34 сағатқа есептелген нұсқа ретінде жасалған.

Ұсынылған оқу жүктемесінің тақырыптар бойынша бөлінуі бағыт беруші болып табылады. Мұғалім бағдарламаның берілген тарауларына оқушылардың дайындық деңгейі мен олардың танымдық сұранысын ескере отырып, акцент жасауға құқығы бар. Мұғалім өзінің жеке бағдарламасын жасау барысында экономика мен қаржы сауаттылығы курсының базалық мазмұнын көрсететін және орта білім беретін мектепте негізгі ұғымдарды жас ерекшелегіне байланысты тізбектей оқытуды ұсынған негізгі экономикалық түсініктердің тізімін қолдануға болады.

«Практикалық экономика: экономика және қаржы сауаттылығы негіздері» бағдарламасы сабақты жүргізудің белсенді формаларын кеңінен қолдануға бағытталған. Оларды қолдану оқушыларға пәнді меңгеруді жеңілдетеді және тездетеді, практикада экономикалық ұғымдарды бірінші рет қолдану тәжірибесін алады, теориялық білімді тереңдетіп меңгеруге көмектесетінін тәжірибе көрсетті. Сабақты жүргізудің белсенді формаларын қолдану іскерлік және компьютерлік ойындардың ережелерін түсіндіру үшін және әсіресе алған нәтижелерге талдау және өзінше пайымдау жасау үшін уақытты қажет етеді.

Оқу сағаттарының жоғарыда ұсынылған кестесі сабақты жүргізудің белсенді формаларына 50% уақытты қолдануын ескерумен көрсетілген.

Ұсынылған курс оқушылардың пәндік және негізгі құзіреттерін дамыту арқылы оқушының экологиялық мәдениетін қалыптастыруға бағытталған. Оқушылар экология ғылымының негізгі заңдарымен және теориялық материалымен биология курсында танысқандықтан, курс мазмұнында бұл тақырыптар қарастырылмайды.

Пәнді оқыту үрдісі икемді және практикаға бейімделген. Экологиялық мәдениеттің негізгі аспекттерін меңгеру оқушылардың ойлау қабілетін дамытуға арналған экологиялық тренингтер, эссе және зерттеу жобалары арқылы іске асырылады. Экологиялық тұрғыдан мәдениетті тұлғаны қалыптастыру мақсатында практикалық дағдыларды дамытуға арналған зертханалық, практикалық және өздік жұмыстарға баса көңіл аударылды. Бұрын меңгерілген пәндік құзіреттер (арнайы жаратылыстану ғылымының білім, білік, дағдылары) «Экологиялық мәдениет» элективті курсының аясында оқушылардың түйіндік құзіреттері мен функционалдық сауаттылығының әрі қарай дамуына ықпал етеді.

Интеграциялау және пәнаралық принциптері оқушылардың бойында экологиялық мәдениетті қалыптастыру жұмыстарын ретімен жүргізуге мүмкіндік беретін жалпы ғылыми түсініктер мен заңдарды тереңдету және жалпылау үшін жетекші болып табылады.

Пәнді оқытудың мақсаты оқушылардың бойында Қазақстан Республикасының тұрақты дамуы үшін білім берудің негізі – оқушыларда экологиялық мәдениеттің қалыптасуына ықпал ететін негізгі және пәндік құзыреттер арқылы функционалдық сауаттылықты дамыту болып табылады.

Мақсатты іске асыру үшін келесі міндеттер қойылады:

• 
  адамның басты экологиялық қажеттiлiктерiн сын тұрғысынан қарастырып, оқушылардың ойы мен санасын дамыту, тұтыну мәдениеті дағдыларын қалыптастыру;
  
• 
  оқушыларда экологиялық мәдениет туралы білім мен біліктерді ноосфералық ойлау, жауапкершілік және борыш тұрғысынан қалыптастыру;
  
• 
  оқушылардың бойында экологияның өзекті мәселелерінің шешімін мотивациялық іс-әрекет және сын тұрғысынан талқылау арқылы іздестіріп, шығармашылық көзқарас дамыту.
  

Қазіргі заман адамының бойында тұтыну мәдениетін қалыптастыру үшін оқушыларды іс-әрекетке бейімделген ортаға, негізінен алғанда экологиялық моделдеу, сараптама, зерттеу және практикалық жұмыстары, Менің гардеробым», «Жанұя бюджеті» сынды жобаларға және оқытудың т.б. формаларына тарту қажет деген ойдамыз.

«Адами өзгешелік» парадигмасы біздің ғаламшарымыздағы экологиялық кризистің негізгі себептерінің бірі. Бағдарламада ұсынылған эссе тақырыптары, тренинг элементтері бар іс-әрекетке бейімделген сабақтар тұлғаның бойында экологиялық сананың экоцентрлік типін дамытуға бағытталған.

«Экологиялық мәдениет жауапкершілік және борыш тұрғысынан» атты үшінші бөлім мазмұны адамның тұлғалық, басқарушы және азаматтық құзіреттерін дамытуға, сонымен қатар табиғат пен оның өкілдеріне деген моральдік қатынасын реттеп отыратын этикалық принциптерді ұстануын дамытуға бағытталған.

Бөлімнің негізгі идеялары «Экологиялық клуб құруды ұйымдастыру» іскер ойыны, лозунгтер құрастыру, слайд презентацияларын дайындау, «Халықтық метеорологиялық болжамдар» тақырыбына эссе жазу, шығармашылық жұмыстарды қорғау және дүниежүзілік Жер күні қарсаңында «Жаһандық ойлап, жергілікті әрекет жаса!» тақырыбына экологиялық акция ұйымдастыру арқылы іске асырылады.

Нәтижесінде жастардың өзін-өзі ұйымдастыруы, тәртіптілігі, жауапкершілігі және борышы сияқты өзіндік белсенді ұстанымдарының құндылығы арта түседі.

Бағдарламаның «Экологиялық тәуекелді басқарудағы экологиялық іс-әрекет» тақырыбына арналған төртінші бөлімі оқушылардың бойында іс-әрекетті адам мен қоршаған ортаның белсенді әсерлесу үрдісі ретінде қалыптастыра отырып іске асыруға негізделген.

Бағдалама тақырыптық экотренингтерді сын тұрғысынан талқылау, экожобаларды қорғау, шығармашылық жағдаяттық есептерді шығару, әртүрлі экологиялық тәуекелдерді анықтау бойынша практикалық жұмыстарды жасау, қала шуының адам денсаулағына әсерін зерттеу және мәселенің шешімін табу, тұрғылықты мекен ауданының және су қоймаларының экологиялық жағдайын анықтау мақсатында топсеруен ұйымдастыру арқылы іске асырылады.

Кұзіреттерді бағалау критерийлері халықаралық бакалавриат бағдарламаларының негізінде іске асады. Критериалды бағалау жүйесі арқылы материал қаншалықты меңгерілгендігін, қайсы бір практикалық дағды қалай қалыптасқандығын анықтауға болады. Бұл өз алдына, оқушылардың деңгейін экологиялық мәдениет курсында меңгеруге қойылатын талаптарға қалай сәйкес келетіндігін анықтауға мүмкіндік береді.

1. 
   Қолданбалы экономика
   
2. 
   Экологиялық мәдениет
   
3. 
   Графика және жобалау
   

1. 
   Генетика бойынша есептер шығару
   
2. 
   Физикадан стандартты және стандартты емес есептер шығару
   
3. 
   Стандартты емес химиялық есептер шығару
   
4. 
   Сандар теориясының элементтері
   
5. 
   Планиметрия мен стереометриядан практикалық есептер
   
6. 
   Қазақстанның агроэкологиясы