2015 жылдың 1 жарты жылдықтағы жағдайы бойынша Қазақстан Республикасы ипотекалық нарығына шолу
Алматы қаласы
2015 ж.
Мазмұны :
-
Ипотекалық несиелендіру нарығының көлемі мен динамикасы
|
2-3 бет.
| -
Нарық қатысушылары мен бәсеке (рэнкинг). Аймақтар бөлігіндегі ипотекалық несие
|
3-4 бет.
| -
Ипотекалық өнімдер өлшемдері.
|
6-7 бет.
| -
Қорытынды
|
7 бет.
|
-
Ипотекалық несиелендіру нарығының көлемі мен динамикасы
2015 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша Қазақстан Республикасындағы ипотекалық несие беру нарығының көлемі 861 414 млн. теңгені құрайды, бұл 2015 жылдың басындағы көрсеткішке қарағанда 5,5%-ға кем көрсеткіш. Сонымен қатар ұлттық валютада берілген ипотекалық несиелендірудің көлемі 745 322 млн. теңгені құрайды, немесе ипотекалық несиелендіру сегментінің жалпы көлемінің 87 %-ы, жалпы көлемнен ұлттық валютада – 13 %,немесе 116 092 млн. теңге.
2009 жылдан бастап АҚШ долларындағы несие қоржынының көлемі төмендейтін дәстүр қалыптасқанын айта кету керек.
Ипотекалық несиелендіру нарығындағы көрсетілген бұл статистикаға қарамастан ағымдағы көлемі дағдарысқа дейінгі кезеңге қарағанда кәдімгідей төмен. Салыстырып қарасақ АҚШ долларындағы несие қоржынының көлемі 2015 жылдың басында ипотекалық несиелендірудің жалпы көлемі 15 %-ы құрады.
Бұл статистика ипотекалық несиелендіру көлемінің төмендеп кеткенін көрсететеді.
Ипотекалық қоржын көлемінің динамикасы
|
млн. тенге
|
Қоржын көлемі
|
2008 ж.
|
2009 ж.
|
2010 ж.
|
2011 ж.
|
2012 ж.
|
2013 ж.
|
2014 ж.
|
I жарты жылжық
2015 ж.
|
теңге
|
336 578
|
364 586
|
393 282
|
474 859
|
590 396
|
683 409
|
773 788
|
745 322
|
АҚШ доллары (баламасы теңгемен )
|
313 881
|
325 662
|
291 682
|
259 349
|
215 672
|
180 359
|
138 230
|
116 092
|
Барлығы
|
650 459
|
690 248
|
684 964
|
734 208
|
806 068
|
863 769
|
912 018
|
861 414
|
2015 жылғы қаңтар-маусым кезеңі аралығында ұсынылған ипотекалық
кредит көлемі
Ағымдағы жылдың сәуірінде ипотекалық нарықтың өскені байқалады және жылдың бастапқы кезеңіндегі деңгейге жетті және 916 872 млн. теңгеге тең болды, бірақ келесі 2 ай мұның уақытша екенін көрсетті.
Сонымен қатар шетел валютасында ипотекалық несие беру көлемі өзгеріссіз төмендеуде екенін байқауға болады, қаңтар айында шетел валютасында ипотекалық несие беру көлемі жалпы ипотекалық нарықтың15%-ын құрады, ал соңғы кезеңде 13%-ға төмендеді.
II. Нарық қатысушылары мен бәсеке (рэнкинг). Аймақтар бөлігіндегі ипотекалық несие
2015 жылдың басындағы жағдай бойынша ипотекалық несие беру нарығында ипотека ипотекалық қызмет көрсетулерді жалғастырушы «ҚИК» ИҰ» АҚ, «АРИО» АҚ және «Экспресс Финанс» ИҰ» АҚ атынан ипотекалық ұйымдармен ипотекалық ұйымдармен берілді.
2015 жылғы 1 жарты жылдың ішінде «ҚИК» ИҰ» АҚ 497 млн. теңге сомасына, соның ішінде 2015 жылғы 1 жарты жылдың соңында нарықтағы 9,3 %- үлесімен "AsiaCredit Bank (АзияКредит Банк)" АҚ-ынан, «Астана-финанс» Банкі» АҚ-ынан ипотекалық қарыздар бойынша талап ету құқығын сатып алды.
Ұйымдар атауы
|
Ипотекалық қоржын
|
Несие қоржыны
|
Банктің несие қоржыны құрылымындағы ипотекалық кредит үлесі
|
ипотекалық кредиттегі үлесі
|
"КАЗКОММЕРЦБАНК" АҚ
|
62 988
|
209 329
|
30,09
|
6,9
|
" Қазақстан Халық Банкі " АҚ
|
138 615
|
1 857 899
|
7,46
|
15,2
|
"Банк ЦентрКредит"АҚ
|
164 991
|
829 402
|
19,89
|
18,1
|
"Сбербанк"АҚ ЕБ
|
79 644
|
1 003 855
|
7,93
|
8,7
|
"АТФ Банк"АҚ
|
59 819
|
607 801
|
9,84
|
6,6
|
" Қазақстан Тұрғын үй жинақ банкі" АҚ
|
200 324
|
200 324
|
100,00
|
22,0
|
"Цесна банк" АҚ
|
45 616
|
1 109 789
|
4,11
|
5,0
|
"Нұрбанк" АҚ
|
8 916
|
261 282
|
3,41
|
1,0
|
"Казинвестбанк" АҚ
|
1 551
|
74 721
|
2,08
|
0,2
|
"Bank RBK" АҚ
|
4 907
|
365 072
|
1,34
|
0,5
|
"Altyn Bank" АҚ, (" Қазақстан Халық Банкі " АҚ ЕБ
|
14 059
|
52 351
|
26,86
|
1,5
|
"АЛЬФА-БАНК" ЕБ» АҚ
|
1 038
|
154 025
|
0,67
|
0,1
|
«Банк ВТБ» АҚ ЕБ (Қазақстан)
|
5 773
|
116 454
|
4,96
|
0,6
|
"Банк "Астана-финанс" АҚ
|
1 609
|
81 204
|
1,98
|
0,2
|
"Qazaq Banki" АҚ
|
8 288
|
106518
|
7,78
|
0,9
|
Басқа ұйымдар
|
23 203
|
-
|
-
|
2,5
|
"ҚИК"ИҰ» АҚ
|
90 677
|
90 677
|
100,00
|
9,9
|
*Ресми көздердердің БВУ бөлігінде ипотекалық несие сегменті бойынша ақпараттар жоқтығын назарға ала отырып, 01.01.2015ж. жағдай бойынша ЕДБ –нің аудит есебінен мәліметтер пайдаланылды.
01.01.2015 жылғы жағдай бойынша жиынтық несие қоржынында төмендегі банктермен берілген кредиттер біршама үлкен үлеске ие, олар - " Қазақстан Тұрғын үй жинақ банкі" АҚ - 22%, "Банк ЦентрКредит"АҚ - 18,1% және " Қазақстан Халық Банкі " АҚ - 15,2%.
Аймақтарда ипотекалық несие беру бөлігінде
Аймақтар
|
Барлығы
|
Қысқа мерзімді
|
Ұзақ мерзімді
|
Қоржындағы үлес
|
ұлттық валютада
|
шетел валютасында
|
ұлттық валютада
|
шетел валютасында
|
Астана
|
173 499
|
475
|
26
|
162 604
|
10 394
|
20,14
|
Алматы
|
251 573
|
2 480
|
136
|
172 693
|
76 264
|
29,20
|
Ақмола облысы
|
22 342
|
15
|
0
|
21 625
|
702
|
2,59
|
Ақтөбе облысы
|
44 138
|
17
|
0
|
42 435
|
1 686
|
5,12
|
Алматы облысы
|
14 848
|
14
|
0
|
13 458
|
1 376
|
1,72
|
Атырау облысы
|
29 022
|
10
|
0
|
26 709
|
2 303
|
3,37
|
ШҚО
|
59 554
|
97
|
0
|
57 022
|
2 435
|
6,91
|
Жамбыл облысы
|
17 224
|
40
|
1
|
15 289
|
1 894
|
2,00
|
БҚО
|
26 409
|
205
|
0
|
25 301
|
903
|
3,07
|
Қарағанды облысы
|
58 506
|
76
|
8
|
54 820
|
3 603
|
6,79
|
Костана облысы
|
24 712
|
4
|
0
|
23 381
|
1 326
|
2,87
|
Қызылорда облысы
|
15 304
|
6
|
0
|
14 451
|
847
|
1,78
|
Манғыстау облысы
|
38 749
|
10
|
1
|
36 222
|
2 516
|
4,50
|
Павлодар облысы
|
34 734
|
68
|
0
|
32 695
|
1 971
|
4,03
|
СҚО
|
17 899
|
6
|
0
|
16 720
|
1 173
|
2,08
|
ОҚО
|
32 901
|
106
|
30
|
26 269
|
6 497
|
3,82
|
Барлығы
|
861 414
|
3 627
|
202
|
741 695
|
115 890
|
100
|
Аймақтық бөлікте біршама үлкен көлем Алматы қаласында жиналғандықтан барлық ипотекалық кредиттің 29,2% %, бұл 251,6 млрд. теңгені құрайды. Ипотекалық кредиттің ең аз көлемі Алматы облысына беріледі, ипотекалық кредиттің барлық сомасының – 1,72 %, немесе 14,8 млрд. теңге
|
ІІ.Ипотекалық өнімдер өлшемдері
Қазіргі кезде екінші деңгейлі 13 банктер мен 3 ипотекалық ұйым өзінің өнімдік жүйелері арқылы ипотека ұсынады. Ипотекалық нарықта тиімді мөлшерлеме несие мерзіміне және валютаға байланысты 12,7% және 26,6% аралықта. Екінші деңгейлі 2 банкте («АТФ Банк» АҚ және «Банк «Астана-финанс»АҚ) ипотекалық қарыздарды беру тоқтатылды.
№
|
ЕДБ атауы
|
Жылдық тиімді мөлшерлеме %
|
Кепілге қойылатын талаптар
|
Валюта
|
Қарыздың ең жоғарғы сомасы
|
Қарыздың ең жоғарғы мерзімі
|
1
|
"КАЗКОММЕРЦБАНК" АҚ
|
15,20%
|
1970 бұрын салынбаған, монолит, каркас, кірпіш. Қала ішінде
|
USD
|
Тұрғын үйдің бағалау құнының 90%
|
20 жыл
|
2
|
"Қазақстан Халық Банкі"АҚ
|
USD - 13,4%
-дан 14,6% дейін KZT - 13,4% - дан 14,6% дейін
|
Саман-қамышты үйлерді алмайды
|
USD/KZT
|
Тұрғын үйдің бағалау құнының 80%
|
30 жыл
|
3
|
"Банк ЦентрКредит" АҚ
|
19,6 - дан 18,7% дейін
|
Қала ішінде, 50 жылдан аспаған, монолит, кірпіш, панель, шлакоблок
|
KZT
|
Тұрғын үйдің бағалау құнының 70%
|
30 жыл
|
4
|
"Сбербанк" АҚ ЕБ
|
USD - 12,7% KZT - 17,2%
|
Қала ішінде 1959 бұрын салынбаған, монолит, кірпіш, пан., шлакоблок
|
USD/KZT
|
Тұрғын үйдің бағалау құнының 70%
|
20 жыл
|
5
|
"АТФБанк" АҚ тоқтатылды
|
6
|
«Қазақстан Тұрғын үй жинақ банкі» АҚ
|
4%
|
|
KZT
|
50% от суммы
|
25 жыл
|
7
|
"Цесна банк" АҚ
|
20,70%
|
Қала ішінде, кірпіш, 54 бұрын салынбаған,
|
KZT
|
Табысына қарай
|
15 жыл
|
8
|
"Нұрбанк" АҚ
|
14%
|
Мүліктің пайдалану мерзімі мен кепілдік мерзімі клиенттің өтініш берген сәтенен бастап
50 жылдан аспаған, цементті, тасты тірек тас
|
KZT
|
50 000 000 тг
|
240 ай
|
9
|
"Казинвестбанк" АҚ
|
18,10%
|
1965 жылдан бұрын салынбаған
|
KZT
|
100 000 000 тг
|
180 ай
|
10
|
"Bank RBK" АҚ
|
USD - 12,6% KZT - 19,5%
|
Қала ішінде, кірпіш, 1965 бұрын салынбаған,
|
USD/KZT
|
USD - 350 000$ KZT - 50 000 000 тг
|
120 ай
|
11
|
"Altyn Bank" ("Қазақстан Халық Банкі"АҚ ЕБ)
|
15% -дан 15,5% дейін
|
Қала ішінде, кірпіш, монолит, 1965 бұрын салынбаған,
|
KZT
|
100 000 000 тг
|
239 ай
|
12
|
«АЛЬФА-БАНК» АҚ ЕБ
|
USD - 13,37% KZT - 26,61%
|
Сатып алынатын жылжымайтын мүлік банк орналасқан жерде орналасқан
|
USD/KZT
|
USD - 588 000 $ KZT - 100 000 000 тг
|
120 ай
|
13
|
Банк ВТБ (Казахстан) АҚ ЕБ
|
USD - 13,37% KZT - 26,6% RUR -21,15%
|
Қала ішінде, 1965 бұрын салынбаған, монолит, кірпіш,пан., шлакоблок
|
USD/KZT/RU
|
USD - 424 000 $ KZT - 120 000 000 тг RUR - 30 848 500 руб
|
20 жыл
|
14
|
"Банк "Астана-финанс" АҚ тоқтатылды
|
15
|
"Qazaq Banki" АҚ
|
USD - 9,3% KZT - 17,2%
|
Қала ішінде, 1965 бұрын салынбаған, монолит, кірпіш,пан., шлакоблок
|
USD/KZT
|
USD - 296 445 $ KZT - 75 000 000 тг
| -
ай
|
ІІІ.Қорытынды
Жалпылай мойындалған қаржы тоқырауынан бастап осы кезге дейін ҚР ипотекалық несиелендіру стагнация сатысында. 2015 жылдың І жартыжылдығында ипотека нарығы көлемінің азайғандығы байқалады. Бұған банктер мен басқа қаржы институттар үшін ұзақ мерзімді арзан қорландырудың болмауы әсер етеді, бұл ипотека бойынша пайыздық мөлшерлемелерінің жоғары болуы себебінен тұрғындардың басым көпшілігі үшін ипотеканың қол жетімділігін азайтады.
Ипотека нарығы Алматыдан Астанаға ығысып жатқандығын ескеру қажет. 2015 жылғы І жарты жылдықта Астана қаласының ипотека нарығы жылдың басымен салыстырғанда 0,91% пайызға өсті, бұл кезде Алматы қаласындағы ипотека өзінің 0,56% үлесін жоғалтты. Екі ірі қаланың жинақталған салмақ үлесі 2015 жылғы наурыз айында 49% құрады, ол 2015 жыл басындағы көрсеткіштерден 0,36% аз болып отыр.
Қаржы нарығындағы тоқырау сәтінен бастап негізі себептер жойылмағанын назарға ала отырып, ипотекалық нарықта қалыптасқан үрдіс сақталып қалғанын байқаймыз.
Қазақстан тұрғындары үшін қолжетімді тұрғын үймен қамтамасыз ету саласында саясаттың арнайы қаржы операторы болып табылатындықтан, «ҚИК» ИҰ» АҚ қызметі Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасын іске асыру аясында «ҚИК» ИҰ» АҚ тұрғын үйлері» стратегиялық бағытына арналғанына қарамастан ипотекалық кредиттер беру нарығын жетілдіру мен дамыту механизмдері арқылы ипотекалық қоржынның талап ету құқықтарын сатып алу жолымен банк-серіктестерге өтімділікті ұсынуды жалғастырады.
Достарыңызбен бөлісу: |