3 Ɉԕɭɥɵԕɬɚԕɨɥɞɚɧɵɥԑɚɧɲɚɪɬɬɵɛɟɥɝɿɥɟɪ Грамматикалық материалдар
Мә тін ді оқып, мазмұнды ашатын негізгі ойды, негізгі ойды ашатын сөйлемді, негізгі сөйлемнен кілт сөзді табың дар. Ⱦɨɦɚɥɚԕɚɧɚ
жүктеу/скачать 3.57 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3.
Мә тін ді оқып, мазмұнды ашатын негізгі ойды, негізгі ойды ашатын сөйлемді, негізгі сөйлемнен кілт сөзді табың дар. Ⱦɨɦɚɥɚԕɚɧɚ До ма лақ ана ның қа дір-қа сие ті ер те ден-ақ та ныл ған. Ел ау зын да ол кі сі жө нін де аңыз-әң гі ме лер көп. Бір де Ала тау асып кел ген қа лың жау Қа ра тау жо нын жай- лап отыр ған Бәй ді бек тің ау лын шау ып, сан мың жыл қы сын 142 ай дап ке те ді. Бәй ді бек бас та ған ел аза мат та ры ау ыл да бол ма са ке рек. Со дан «жау шап ты» де ген ха бар ды ес тіп, Бәй ді бек ел ден жа сақ жиып, қа сы на үл кен әй елі Са ры бәй- бі ше ден ту ған ал ты ұлын алып, жау ға ат тан ға лы жат қан да Нұ ри ла (До ма лақ ана): «Байеке, мал дың құ ты, жыл қы ның ие сі құ ла ай ғыр қол да қал ды. Аман дық бол са, ал ты күн нен кей ін жыл қы жау ға қай ыру бер мей, өзі ау ыл ға ке ле ді. Жау ды қу ма. Аза мат тар аман бол сын. Осы ті ле гім ді бе рі ңіз», – деп, өз ота уы ның бел деуін де бай лау лы тұр ған, жү ген-құ рық ти ме ген шу асау ай ғыр ды көр се тіп ті. Бі рақ жау ға кек тен ген ба тыр әй елі нің ті лін ал май, жа са ғын бас тап жү ріп ке тіп ті. Бәй ді бек жа са ғы жау ға Күй ік асуын да же тіп, қыр ғын ұрыс са лып ты. Алай да жа са нып кел ген жау «ат тан ға» іле сіп атқа қон ған аз жа сақ қа тең дік бер меп ті. Осы со ғыс та қа за тап қан ал ты ұлын Үш қа ра сай жа зы ғы на жер леп, ба тыр ке рі қай тып ты. Ара да ал ты күн өт кен де бай лау лы тұр ған құ ла ай ғыр жер кү ңі рен те дү лей күш пен кі сі неп ті. Сол кү ні кешке шы ғыс тан қа лың шаң кө те рі ліп, ұза май Бәй ді бек тің қа лың жыл қы сы кө рі не ді. Ереуіл деп ба рып, ке рі қай та ра ал ма ған жыл қы ны До ма лақ ана осы лай ша үй де оты рып-ақ тү гел қай та рып ал ған екен. («Бабалар сөзі» жина ынан) 4. Мәтін мазмұны бойынша тест сұрақтарына жауап беріңдер. 1. Мә тін де гі Бәй ді бек бидің әре ке тін аша тын ма қал-мә тел. А) Жау ды ая ған жа ра лы В) Қор қақ ты көп қу саң, ба тыр бо ла ды С) Алыс қан жау ға ар қаң ды көр сет пе D) Жау құ тыр са, ша ңы ра ғы ңа қо быз тар тар Е) Асы ғыс тү бі – қып-қы зыл шоқ 2. До ма лақ ана ның: «Ал ты күн нен кей ін жыл қы жау ға қа йы ру бер мей, өзі ау ыл ға ке ле ді», – деуі нің мә ні. А) Мал дың құ ты құ ла ай ғыр үй де қал ғандықтан, көп жыл қы құ ла ай ғыр дың дау ысын ес тіп, ке рі қайтады деп ойлады. В) Жылқылар тойынған соң қайта оралатынын білді. С) Ау ыл да құ лын да ры қал ға ны на қа рап осы лай айт ты. 143 D) Жыл қы ның бар лы ғы ай дау ға көн бей тін, жү ген-құ рық ти ме ген асау бол ған дық тан осылай ойлады. Е) Жыл қы лар жат жер ді жер сін бей ді деп жо ра мал да ды. 3. Мә тін нің бас ты идея сы – А) Бәй ді бек бай дың са быр сыз ды ғын сы нау В) Құ ла ай ғыр дың құ ді ре тін көр се ту С) До ма лақ ана ның кө ріп кел ді гін та ны ту D) Қа зақ жі гіт те рі нің ер лі гін дә ріп теу Е) Жау гер ші лік за ман қи ын ды ғын көр се ту 4. Бел деу де бай лау лы тұр ған шу асау ай ғыр дың ай дау да кет- кен жыл қы лар ға қандай қа ты сы бар? А) Жыл қы ның жор ға сы В) Жыл қы ның ең асауы С) Жыл қы ның ішін де гі ең кә рі сі D) Жыл қы ның құ ты, ие сі Е) Жыл қы ның ішін де гі ең жүй рі гі жүктеу/скачать 3.57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|