4 Аудиторлық қорытындының ерекшеліктері


Ескертулері бар (шартты) аудиторлық қорытынды жасауды қажет ететін жағдайларды анықау және бағалау



бет2/3
Дата01.07.2016
өлшемі280.5 Kb.
#170428
1   2   3

Ескертулері бар (шартты) аудиторлық қорытынды жасауды қажет ететін жағдайларды анықау және бағалау. Ескертулері бар аудиторлық қорытынды ең болмаған жағдайда ғана жасалуға тиісті. Берілген қорытындының типі (түрі) жайында аудиторда күмән туындайтын болса, онда ол мәселені ескертулерсіз шешуге мүмкіндік алу үшін кәсіпорын басшылармен кеңесуге тиісті. Әдетте кәсіпорын басшылыры ескертулерден аулақ болуға тырысады және сондықтан көбінесе өзінің позициясын өзгерте алады немесе аудитор кәсіпорын тарапынан ешқандай шара қолданылмайтын болса ескертулер жасалынатындағы туралы клиентке емеурін білдірген жағдайда үлкен көлемде ақпараттар бере алады. Осы айтылғандардың негізінде ескертулері бар қорытынды жасау кезінде төмендегі тұжырымның пайдаланылатындығын атап көрсетуге болады: келісе алмаушылықтардың болуынан туындағанды «қоспағанда».

«Біздің пікіріміз бойынша жағарыда көрсетілген фактілерді қоспағанда, қаржылық қорытынды есепте 2000 жылғы 31 желтоқсандағы күйі бойынша кәсіпорынның қаржылық жағдайы туралы сенімді және шын ақпараттар көрсетілген» [5].


2.2 Арнайы мақсатағы аудиторлық және теріс аудиторлық қорытынды

Арнайы мақсаттағы келісімдер бойынша қорытынды (есеп) – бұл, аудитор (аудиторлық ұйым) мен клиенттің арасындағы келісімшарттың міндеттеріне сәйкес арнайы дайындалған қорытынды.

Арнайы мақсаттар төмендегілер болуы мүмкін:


  • қаржылық қорытынды есептің жекелеген көрсеткіштері жөніндегі қорытынды;

  • корпоративтік табыс салығы бойынша қорытынды есеп беру жөніндегі қорытынды;

  • кәсіпорынның төлей алу қабілеті және жарғылық капиталының құралуы жөніндегі қорытынды;

  • келісім-шарттардың орындалуы және дебиторлық, кредиторлық борыштардың шын бар екендігі жөніндегі қорытынды;

  • шоғырландырылған (біріктірілген) қорытынды есептің нақтылығы жөніндегі қорытынды және т.б.

Арнайы мақсаттағы қаржылық қорытынды есептің растау кезінде аудиторға өзінің қорытындысында сілтеме жасау және ереже-нұсқауларға қайшы келмейтіндігіне көз жеткізу керек.

Аудиттің отандық тәжірибесінде, әдете, аудит жүргізіліп болғаннан кейін орындалған жұмыстарды қабылдау актісі жасалынады.

Маңызды ескертулер тәжірибеде өте сирек кездеседі, теріс аудиторлық қорытынды еш уақытта жасалынбайды, ал биржада бағаланатын кезкелген компания үшін қандай да болмасын шарты қорытынды ерекше жағдай болып табылады.

Әдетте кәсіпорын басшылыры ескертулерден аулақ болуға тырысады және сондықтан көбінесе өзінің позициясын өзгерте алады немесе аудитор кәсіпорын тарапынан ешқандай шара қолданылмайтын болса ескертулер жасалынатындағы туралы клиентке емеурін білдірген жағдайда үлкен көлемде ақпараттар бере алады.

Аудитор қаржылық қорытынды есеп бойынша теріс аудиторлық қорытынды жасауға мәжбүр болған кезде, қорытынды бөлімде төмендегілер қарастырылуға тиісті :

«Біздің пікіріміз бойынша, жоғарыда бейнеленген фактілердің әсер етуінен қаржылық қорытынды есеп 200_ жылғы 31 желтоқсанға кәсіпорынның қаржылық жағдайының сенімді және дәл көрінісін бере алмайды (немесе дәл көрсете алмайды)» [6].





    1. Тіркеме (аудиторлық қорытынды)

Мен, тәуелсіз аудитор Жұманов Кенесары (№0201 біліктілік куәлігім өзінің қызметін заңды тұлға құрмай – ақ жүзеге асырушы жеке кәсіпкер ретінде 2001 жылғы 10 қаңтарда Алматы қаласы Әуезов аудандық салық комитетінің тіркелген, 2001 жылғы 29 тамызда берілген мемлекеттік лицензияның №0000078) 203 жылғы 20 ақпандағы келісім шартқа сәйкес Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар бойынша Ұлттық комиссиясына бағалы қағаздардың эмиссиясын тіркеуге беру үшін «Трансқұрылысмонтаж» акционерлік қоғамының жарғылық капиталының құралуына, сонымен бірге қаржылық жағдайына, төлей алу қабілетіне аудит жүргіздім.

Аудитке төмендегі қаржылық құжаттар тапсырылады:


  • баланс;

  • табыстар мен шығыстар жөніндегі қорытынды есеп;

Директорлар Кеңесінің 2003 жылғы 10 мамырдың өткізілген «Таза табыстың бір бөлігін үшінші эмиссиясының акцияларын сатып алуға пайдалану туралы» мәжілісінің №6 хаттамасы. Акционерлік қоғамның басшылары баланстың, табыстары мен шығыстар жөніндегі қорытынды есептің және басқа қаржылық ақпараттардың Қазақстан Републикасының заңдарына сәйкес жасалғандығына жауап береді. Менің міндетім аудиторлық тексерудің негізінде қаржылық қорытынды есеп бойынша аудиторлық қорытынды (есеп) жасау болып табылады.

Мен аудитті Халықаралық аудит стандартына сәйкес жүргіздім. Алматы облысы Қаскелең қаласында орналасқан «Трансқұрылысмонтаж» акционерлік қоғам Қазақстан Республикасы Әділет Министірлігінде 1995 жылы 22 желтоқсанда алғаш рет тіркелген болатын, ал 1993 жылы 23 желтоқсанда тіркеуден қайта өткізілді №32710 – 1926.

Аудиторлық тексеру жүргізу барысында төмендегілер айқындалды:


  • жарғылық капиталдың шамасы құрылтай құжаттарына сәйкес 120 млн. теңгені құрауға тиісті;

  • жарғылықты капиталдың нақты құралған (төленген) шамасы 40318520 теңгені құрады;

  • жарғылық капиталдың құралу көздері:

а) акционерлердің салған сомасы 7318520;

ә) директорлар Кеңеснің шешіміне сәйкес орналастырылған акциялардың құны (2003 жылғы 16 қаңтарда өткізілген мәжілістің №5 хаттамасы), опкцион бойынша 4161014 теңге;

б) сомасы 22838786 теңге мөлшеріндегі акцияның қалған бөлігі кәсіпорынның таза табысының бір бөлігі есебінен сатып алында (директорлар кеңесінің 2003 жылғы 10 мамырда өткізілген мәжілісінің №6 хаттамасы).

Менің ойымша қаржылық қорытынды есеп өзінің барлық маңызды аспектілірі бойынша 2003 жылғы 1 маусымға «Трансқұрылысмонтаж» акционерлік қоғамның қаржылық жағдайының дұрыс әрі дәл бейнесін көрсетеді және Қазақстан Респуликасында қаржылық қорытынды есепті құрудың қабылданған методологиясының талаптарына сәйкес келеді.



  1. жылдың 1 маусымына:

  • тәуелсіздік коэффициенті - 0,55 немесе жыл басымен салыстырғанда 0,15 пунктке жоғарлаған; қаржыландыру к оэффициенті – 1,21 немесе жылдың басымен салыстырғанда 0,54 пунктке жоғарлаған жалпы өтімділік коэффициенті – 1,39 немесе 0,4 пунктке көтерілген; аралық өтімділік коэффициенті – 0,63 немесе 0,6 пунктке жоғарлаған. Сонымен, жоғарыда келтірілген мәліметтерге сәйкес «Трансқұрылысмонтаж» акционерлік қоғамы 2003 жылдың бас айының ішінде өзінің қаржылық жағдайын едәуір жақсарқан және оны салыстырмалы түрде өтімді (ликвидті) кәсіпорын деп есептеуге болады.

Бухгалтерлік баланстың дұрыстығына аудиторлық тексеру жаппай әдіспен жүргізілді. Аудиторлық қорытынды Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар бойынша ұлттық комиссиясына үш беттен тұратын 3 дана етіп дайындалды. Аудиторлық қорытындының әрекет ету мерзімі – берілген күннен бастап үш ай. Аудиторлық қорытындыға акционерлік қоғамның 2003 жылдың 1 маусымындағы жағдайы бойынша құрылған бухгалтерлік балансы, кәсіпорынның 2003 жылдың 1 қаңтарынан 1 маусымыны дейінгі табыстары мен шығыстары жөніндегі қорытынды есебі, төлей алу қабілетін, өтімділікті және тұрақтылықты есептеу көрсеткіштері тіркелді.[7]

3. Аудиторлық қорытынды
«КазТрансГаз» АҚ-на аудиторлық тексеру жүргізілді. Бұл компанияның директоры Латипова И. М. ЖШС «ТРАСТФИНАУДИТ» тексеруші болып табылады, президенті Абенов А. Б.
Бағдарлама:

Қаржы шаруашылық қызметіне аудиторлық тексеру кезеңі «КазТрансГаз» АҚ 29. 04. 2008-09 жыл.

Келесі жұмыстар атқарылды:


    1. Жалпы мәліметтер

    2. Үздіксіз қызметті қадағалау

    3. Есеп саясатының негіздері

    4. Меншікті капитал аудиті

    5. Касса аудиті

    6. Банктік шоттардағы қолма-қол есеп айырысу аудиті (таңдалған)

    7. Дебиторлық және кредиторлық қарыздардың аудиті (таңдалған)

    8. Негізгі құралдардың және материалдық емес активтердің аудиті (таңдалған)

    9. Тауарлы-материалдық қорлардың аудиті (таңдалған)

    10. Бюджетпен есеп айырысу (таңдалған)

Тәуелсіз аудиторлық компания «ТРАСТФИНАУДИТ» лицензиясы-

№ 0000251

«КазТрансГаз» АҚ-ның 30. 06. 2008-09 жылғы қаржылық есеп беруіне аудиторлық тексерісті жүргізді. Аудит №8 келісім-шарт негізінде 03. 11. 2009 жылы жүргізілді. Оның үлгісі төменде келтірілген:


Келісім- шарт

ШАРТ №8
Алматы қаласы 03. 11. 2008ж.

Аудитор фирмасы «ТРАСТФИНАУДИТ» бұдан кейін «орындаушы» фирма атынан жауапкер, директоры Абенов А. Б. фирма жарғысына сәйкес орындаушы, бір жағынан шартқа жауапкер және екінші жағынан шартқа отырушы шаруашылық субьектісі фирма «КазТрансГаз» атынан жауапкер директоры Н. Н. Шманов төменде көрсетілген міндеттерді орындауға:


  1. Шарт мазмұны және олардың міндеттері

    1. Тапсырушы міндеттейді, ал орындаушы сол тапсырмаларды орындауға міндеттенеді.

      1. Аудитор тапсырушының қаржы-шаруашылық өткен бір жылдық көрсеткіштерін (белгіленген мерзімде) тексеруді міндетке алады.

Аудиторлық тексеру нәтижесінде:

      1. Бухгалтерлік есеп жұмысының дұрыстығына, мүлкінің және ақша қаражаттарының түгелдігіне анықтама береді.

      2. Аудитор қорытындысын жасайды.

Шарт жасау кезінде екі жақтық міндеттері төмендегідей анықталады:

    1. Тапсырушы міндеттері:

1.2. 1. Шаруашылық субьектісі өзінің мүлкіне, ақша-қаржысына, есеп айырысу әрекетіне «тапсырушының» қаржылық есебінен түгендеу жүргізіліп, оның нәтижесін белгіленген ереже-нұсқауға сәйкес анықтауға міндетті.

1.2.2 Тапсырушының осы шарттың 1.1 бөлімінің талабына сәйкес «орындаушыға» аудиторға қажет барлық бухгалтерлік құжаттарды, есеп кестелерін, қаржы есептерін банк әрекеттерінің құжаттарын т. б аудиторлық тексеруге қажет мәліметтерді түгелдей, қажет мерзімде беруге міндетті.

Осы көрсетілген құжаттар немесе басқа қажетті мәліметтер уақытылы аудиторға берілмесе, ол шарттың тоқталуына, күшін жоюына негіз болады. Оның мазмұны осы шарттың 7.2 бабына сәйкес құқылы болады. Қажет құжаттарды «тапсырушы» уақытылы бермесе, онда аудиторлық тексеру мерзімі ұзартылады. Ондай жағдайда тапсырушы орындаушыға жұмыс тоқталып қалғаны үшін төлем жасауға міндетті.


      1. Тапсырушы орындаушының талабына сәйкес қажет болған жағдайда өзінің қызметкерлерінің анықтама, түсініктеме қағаздарын т.б. құжаттарды беріп отыруға міндетті.

    1. Орындаушының міндеттері:

1.3.1. Аудитор тапсырушының бір жылдық қаржы-шаруашылық жұмысын (06.2008ж-06. 2009ж) тексеруге міндеттенеді.

1.4 Осы шарт бойынша аудит актісін және аудитор қорытындысын (18. 11. 2009ж) өткізуге міндеттенеді.



  1. Аудит қызметіне төлем

    1. Аудит қызметіне төлем, осы шартқа тіркелетін хаттама арқылы анықталады. Қалыптасқан тәртіп бойынша аудитор қызметіне төлем, бір сағат жұмыс уақытына белгіленген бағаға көбейту арқылы, әр бір аудитор қызметкерлеріне жеке-жеке анықталады.

    2. Тапсырушы аудит қызметін өткізіп алғаннан кейін, аудит үшін өз банкісінен төлем жасайды.

  2. Аудитордан орындалған тексеру жұмысын қабылдау тәртібі

    1. Орындаушы аудиторлық тексеру жұмысын бітіргеннен кейін арнайы акт жасап тапсырушыға өткізеді. Онда аудит актісі, т. б. тексеру барысында жасалған құжаттар, сараптау материалдары, экономикалық талдау кестелері арнайы тіркеу жасап өткізіледі.

    2. Тапсырушы 15 күннің ішінде аудитор материалдарын қарастырып, талдау жасап, қарсылығы болмаған жағдайда жазбаша түрде аудит есебі қолданылды деп мәлімет беруі қажет. Ал келіспеушілігі боллған жағдайда оның нақты себептерін көрсетіп, жазбаша түрде наразылығын хабарлауға міндетті.

    3. Екі жақ аудиторлық тексеру нәтижесінде келіспеушілік жасаған жағдайда екі жақты акті жасалып, онда қандай жұмыс жасау керек екенінанықтап, ол жұмыстың орындалу мерзімін белгілейді.

    4. Аудитордан жұмыс қорытындысын қабылдау барысында бұрынғы шартта көрсетілмеген жұмыс кездескен жағдайда онда екі жақ қосымша шарт жасап, оған бөлек төлем анықтайды.

  1. Екі жақтың жауапкершілігі

    1. Осы шартта көрсетілген міндеттерін дұрыс орындамаған жағдайда «тапсырушы» да, «орындаушы» да тікелей ақшалай айып төлейді. Оның мөлшері осы шарт бойынша, арнайы заң талабына сәйкес орындалады.

    2. Орындаушы аудитор қорытындысын дұрыс жасамау нәтижесінен келтірілген тікелей қаржы зиянын тапсырушыға түгелдей төлеуге міндетті.

    3. Орындаушы шарт бойынша жүргізетін аудиторлық тексеруін белгіленген мерзімде орындамаған жағдайда, әр кешіктірген жұмыс күні үшін 0,2 пайыз мөлшерінде бір күндік жұмыс төлем ақшасынан айып төлейді.

    4. Тапсырушы аудит қызметінің төлемін кешіктірген жағдайда әр күн үшін 0,2 пайыз мөлшерінде сол төлем сомасын айып төлейді.

  1. Құпиялық

    1. Екі жақ осы шарттың мазмұны туралы, оны жасағанын және осы шарт туралы мәліметтерді ешқандай жаққа хабарламауға міндетті. Орындаушы өз тарапынан ешқандай фактіні, мәліметті өз мақсатына пайдаланбауға міндетті.

    2. Тапсырушы шарттың талабына сәйкес аудит мәліметінің құпиялылығын сақтауға міндетті, ал үшінші бір жаққа мәлімет беру үшін орындаушыың жазбаша келісімі болғанда беруге құылы.

  2. Шарттың жойылуы, тоқтатылуы

    1. Екі жақтың да арнайы жазбаша түрде мәлімдеуі бойынша шарттың күшін жоюға құқысы бар. Ол келесі жағдайларда болады:

  • аудит қызметіне төлем жасауға қаржысы жоқ болса;

  • шаруашылық әрекетінің тоқтатылуына байланысты;

  • аудит барысының құпиялылығын сақтамаған жағдайда.

    1. Екі жақтың біреуі заңсыз ақша операциясын жасаса және ол күнге дейін түзетілмесе, екі бірдей жазбаша түрдегі келіспеушілігін мәлімдегеннен кейін шарт күнін жояды.

  1. «Форс-мажорлық» жағдайда

    1. Табиғи апат, соғыс, мемлекеттік дағдарыс жағдайын «Форс-мажорлық» деп түсінуге болады. Бұндай жағдай екі жақтың еркіне байланысты емес. Сондықтан шарт талабын орындауға екі жақтың да мүмкіншілігі болмайды. Екі жақ «Форс-мажорлық» жағдайы туралы бір-біріне жазбаша мәлімет беруге міндетті.

  2. Басқаша жағдайлар

    1. Орындаушы өз тарапынан шарт бойынша аудит жүргізуге қалаған мамандарын жинақтауға құқылы.

    2. Аудит қызметінің төлемі әр бір шарт үшін екі жақтың шешімімен анықталады. Ол құпиялықта болуы қажет.

  3. Шарттың мерзімі және екі жақтың мекен-жайы

    1. Шарттың мерзімі:

Басталуы 3 қараша 2009ж.

Біту мерзімі 18 қараша 2009ж.



    1. Мекен-жайы

Орындаушы: «АКФ «МАРКА АУДИТ» ЖШС

Алматы қаласы, Төле би көшесі, 45, кеңсе 2

Тапсырушы «Казвторчермет» АҚ

Алматы қаласы, Қабанбай батыр 20



    1. Шартқа тіркелген құжаттар:

  1. Аудит қызметіне төлем жасауды анықтайтын құжат.

Шарт екі дана етіп жазылады.

Екі жақтың қолы қойылып бекітіледі:



Орындаушы: Тапсырушы:

«АКФ «МАРКА АУДИТ» ЖШС «КазТрансГаз» АҚ

Директоры Латипова И. М. директоры Н.Н. Шманов.

Күні 03. 11. 2008ж. күні 03. 11. 2008 ж.


Аудиторлық тексеруге келесі құжаттар берілді:

  • «КазТрансГаз» АҚ-ның жарғысы;

  • Заңды тұлғаның мемлекеттік тіркеуде тұрған куәлігі;

  • Статистикалық карточкасы;

  • Айналым-сальдолық ведомості;

  • Қосылған құн салығын төлеу куәлігі;

  • Баланс шоты бойынша журнал операциялары;

  • 2008 жылғы баланс.

Аудитордың мақсаты - ұсынылған құжат бойынша, 2008-09 жылдардағы мәлімет бойынша тексеріс жүргізу.

Аудит мына заңдарға, стандарттарға сәйкес жүргізіледі:



  1. Аудиторлық қызмет туралы ҚР-ның заңы.2007 жыл, 26-наурыз. ( 2009 жылғы толықтырулар мен өзгертулер енгізілді)

  2. « Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» ҚР-ның заңы. 2007 жыл, 28 ақпан.

  3. Салық кодексі. Алматы 2009 жыл.

  4. ҚР-ның Аудитор этикасының кодексі.

  5. Қазақстандағы халықаралық аудит стандарты. Алматы 2006 жыл.

Біз аудиторлық тексеруді Қазақстанның аудит стандартының талабына сәйкес жүргіздік. Ондағы анықталған мақсат бойынша қаржы есебінің дұрыстығын, айтарлықтай кемшілігінің жоқ екенін анықтап, бухгалтерлік есеп көрсеткіштерін негізге ала отырып, аудиторлық қортынды мазмұнын анықтау. Сол үшін субьектінің шаруашылық барысының тапсырушыы шартында көрсетілген обьектілері тексерілді. Нақты айтқанда, банк операциясы, касса операциясы, өндіріс процесі, қызмет көрсету әрекеттері, еңбек ақы, төлем есебі, бюджет пен әлеуметтік қамсыздандыру мекемелерімен есеп айырысу, негізгі құрал және материалдық емес активтер, несие алу және оны төлеу операциялары тексерілді.

Түсіндірме 1. Жалпы мәліметтер

«Казвторчермет» Акционерлік қоғамы заңды тұлға болып табылады. Бұл компания жұмыс, қызмет көрсету, табыс алу мақсатында құрылды. «Казвторчермет» АҚ-ның қызметінің түрі - мұнай тасымалдау және су беру жөніндегі қызметтер.

Бухгалтерлік және қаржылық мәліметтердің толық берілуіне мына тұлғалар жауапты:


  • «Казвторчермет» АҚ-ның директоры – Латипова И. М. -барлық кезеңде

  • Бас бухгалтер-Алипова А. К Тексерудің барлық кезеңінде жауапты.

Түсіндірме 2. Қызметтің үздіксіз принципі

Қызмет үздіксіз жургізіледі.



Түсіндірме 3. Есеп саясатының негіздері

ҚР-ның бухгалтерлік есептің ұлттық стандартының есеп саясатына байланысты «Казвторчермет» АҚ-да заң бұзушылық табылмады.



Түсіндірме 4. Меншікті капиталдың аудиті

«Казвторчермет» АҚ-ның меншікті капиталы- 349 940 теңге. Соның ішінде қосымша төленген капитал соммасы жоқ, бөлінбеген табыс- 42 440 теңге (Қосымша-1).



Түсіндірме 5. Касса аудиті (таңдалған)

Әкімшілік ғимаратының 1-ші қабатында касса орналасқан. Ғимаратты күзетуші жергілікті болып табылады. Ақша қаражатының қозғалысы операцияларына кассир Алиева А.С. жауапты. Әкімшілік арқылы Алиева А. С.-мен материалдық жауапкершілік туралы келісім-шарт жасалған. Инвентаризация жүргізілді, тексеріс кезінде кассир Алиеваның қатысуымен жұмыс атқарылды. Тексеру барысында артықшылық және кемшілік болған жоқ. Кассалық кітап пен кіріс және шығыс құжаттарын тіркеу кітабы нөмірленген, тігілген, басшы мен бас бухгалтердің қолдары, мөрлері қойылған. Ақшаның түсуі MERKURY 115F маркалы, фискалдық жадысы бар кассалық аппарат арқылы жүргізіледі. Кассалық чекте барлық реквизиттер толық көрсетілген. Кассалық есепті мүмкіндігінше ай сайын бірнеше рет жүргізіп отырған.



Түсіндірме 6. Банктік шоттардағы (қолма қол) аудит

Ақшалай операциялар есеп айырысу және волюталық шоттарда ҚР-ның ұлттық бухгалтерлік стандарттарына байланысты жүргізіледі. Шетел волютасы бойынша курстық айырма ҚР-ның Ұлттық Банкісінің курсы бойынша 31. 12. 2004 ж., биржалық курс ҚР-ның Қаржы министрлігінің бұйрығы №512 25. 10. 2002 ж. басталды.



Түсіндірме 7. Дебиторлық және кредиторлық қарыздардың аудиті

( таңдалған)

Дебиторлық қарыз- 470 334 теңге, кредиторлық қарыз- 2008 жыл-

475978теңге (Қосымша-1). Дебиторлық және кредиторлық қарыздар уақытысында төленіп отырған, олардың мерзімін ұзарту болмаған.

Түсіндірме 8. Негізгі құралдардың және материалдық емес активтердің аудиті ( таңдалған)

Негізгі құралдардың есебі ұлттық бухгалтерлік стандарттарға және салық есебіне сәйкес жүргізілген. Амортизациялық аударым бекітілген норма бойынша тікелей әдіспен жүргізілген. Негізгі құралдарды жөндеуге кеткен шығындарды акт құжаты арқылы есептен шығарған. Негізгі құралдар 2008 жылы 216 269 теңгені құрады (Қосымша-1).



Түсіндірме 9. Тауарлы-материалдық қорлардың аудиті (таңдалған)

Тауарлы-материалдық қорлардың есебі орташа еселенген құн әдісі бойынша жүргізіледі. Сатып алынған материалдар, отын, құрал-жабдықтар кәсіпорынның орталық қоймасына кірістеледі.

Онда қоймалық карточка есебі ұйымдастырылады. Тауарлы-материалдық қорлардың түсуі, кіру актісі арқылы ұйымдастырылады. Тауарлы-материалдық қорларды алуға сенімхат құжаты негізінде тіркеу журналы жасалған. Басшының шешімі бойынша тапсырыс арқылы тауарлы-материалдық қорлардың шығуына накладной жазылады. Тауарлы-маетериалдық қорларды түгендеу жылына 1 рет жүргізіледі. Дайын өнім қойма арқылы алынады. Ай сайын қоймада дайын өнім тугенделеді.

Түсіндірме 10. Бюджетпен есеп айырысу ( таңдалған)

Бұл компанияны тексеру барысында 2008 жылғы мәліметінде мынадай капитал мен міндеттемелер анықталған (Қосымша-1):



  • бөлінбеген табыс - 42 440 теңге

  • ақша қаражаты- 101 752 теңге

  • негізгі құралдар - 216 269 теңге

  • меншікті капитал - 349 940 теңге

  • дебиторлық қарыз - 470 334 теңге

  • кредиторлық қарыз - 475 978 теңге

Тексеру барысында ешқандай ауытқулар анықталмады. Субьектінің шаруашылық барысының тапсырушы шартында көрсетілген обьектілері тексерілді. Нақты айтқанда, жалпы мәліметтер, үздіксіз қызметті қадағалау, есеп саясатының негіздері, меншікті капитал аудиті, касса аудиті (таңдалған), банктік шоттардағы қолма-қол есеп айырысу аудиті (таңдалған) дебиторлық және кредиторлық қарыыздардың аудиті (таңдалған), негізгі құралдардың және материалдық емес активтердің аудиті (таңдалған), тауарлы-материалдық қорлардың аудиті (таңдалған), бюджетпен есеп айырысу (таңдалған) тексерілді. Біздің ойымызша, тапсырушының қаржы есебі 30. 06. 2009 жыл аралығындағы барлық бөлімдердің қаржылық жағдайын толық дұрыс көрсеткен. Аудит ҚР-ның ұлттық бухгалтерлік есеп стандарттарына, заңдарына сәйкес жүргізілді.

ҚОРЫТЫНДЫ
Бухгалтерлік баланстың дұрыстығына аудиторлық тексеру жаппай әдіспен жүргізілді.

Аудитті жүргізудің жалпы қабылданған әдістері, пайдаланушының күтуі және бизнесті жүргізу практикасы аудитордың процедураны «қаржылық есеп беру бойынша пікірі шындыққа сәйкес келмейді» деген минималды тәуекелмен білдіретіндей жоспарлауы мен орындауын талап етеді.

Аудиторлық тексеру кезінде айтылған пікір пайдаланушы үшін кәсіби стандарт сақталды, елеулі мәліметтер жинақталды және осы пікірді дәлелдеу үшін бағаланды дегенді білдіреді.

Аудиторлық тексерістер тек олар қоғамдық мүддені білдіретін жəне ол үшін мүмкіндіктер болған (қысқа мерзімді перспективада) жағдайда міндетті болуға тиіс: Аудиторлық тексерістер заңнаманың негізінде міндетті тəртіпте жүргізілетін ұйымдардың саны қолда бар білікті аудиторлардың санымен шамалас болуға тиіс. Экономикалық саясатты əзірлеушілер аудиттың заңнамалық белгіленген талаптарын, олар Қазақстандық аудиторлардың мүмкіншіліктерінен асып кетпейтіндей, біртіндеп енгізуге тиіс.

Тұжырымдамада баяндалған негізгі бағыттар бухгалтерлік есепке алуды және қаржылық есептілікті реттеудің қолданыстағы жүйесіне тұжырымдамалық өзгерістерді енгізу, сондай-ақ бухгалтерлік есепке алу мен аудит саласында қалыптастырылатын ақпараттың сапасын арттыру қажеттілігінен туындады.

Ең соңында, бұл қаражаттарды кəсіпорындардың өздерінің ішінде де, экономика масштабында да анағұрлым тиімді бөлуге жəрдемдеседі, өйткені кəсіпорындардың жетекшілері мен инвесторлар қандай инвестициялық мүмкіншіліктер мен іскерлік операциялардың жақсы, ал қандайларының нашар екенін жақсырақ түсіне алады. «Бухгалтерлік есеп туралы» Заңға ұсынылған түзетулермен көзделген ОПИ үшін өздерінің қаржылық есеп-қисаптарын қоғамдық депозитарийге табыстау туралы талап қаржылық есеп-қисаптардың жұртшылық үшін қол жеткізу деңгейін көтереді.

Қаржылық есеп беру дәлділігінің толық кепілдігі (нольдік тәуекел) экономикалық тұрғыдан тиімсіз. Сондықтан аудитор қателер мен қателіктер абсолютті түрде жоқ деген кепілдеме бере алмайды.

Аудитор клиент бизнесін зерттеп, қаржылық есеп беруді сыртқы пайдаланушылар сенімінің деңгейіне әсер ететін факторлардың әрқайсысының мәнін бағалап, аудит аяқталғаннан кейін клиенттің, бизнестегі қаржылық жеңісінің ықтималдылығын анықтауы керек. Осы факторлар негізінде, аудитор «қаржылық» есеп беруде аудит аяқталғаннан кейін де елеулі қателіктер сақталады деп отырып, тәуекелдік деңгейін субъективті түрде қоя алады. Тексеру процесінде аудитор клиент туралы қосымша ақпарат алып, аудиторлық тәуекелдік дуңгейін бағалау жөніндегі ойын өзгерте алады.

Аудиторлық қорытынды Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар бойынша ұлттық комиссиясына үш беттен тұратын 3 дана етіп дайындалды.

Аудиторлық қорытындының әрекет ету мерзімі – берілген күннен бастап үш ай.

Аудиторлық қорытындыға акционерлік қоғамның 2003 жылдың 1 маусымындағы жағдайы бойынша құрылған бухгалтерлік балансы, кәсіпорынның 2003 жылдың 1 қаңтарынан 1 маусымыны дейінгі табыстары мен шығыстары жөніндегі қорытынды есебі, төлей алу қабілетін, өтімділікті және тұрақтылықты есептеу көрсеткіштері тіркелді.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет