№5 Михаил Ломоносов атындағы орта мектебі

Ыбырай Алтынсариннің еңбектері, шығармалары, оқулықтарының, аудармаларының жазған еңбектерінің ішінде елеулі орын алған: «Өрмекші,құмырсқа, қарлығаш». «Әке мен бала». «Өзен». «Ананың сүйюі». «Қарға мен құрт».«Бай баласы мен жарлы баласы». «Қыпшақ Сейтқұл»т.б көптеген еңбектерін қалдырған.Ал оқулықтарының ішінде «Қырғыз хрестоматиясы», «Шариат-ул-Ислам» т.б.Л.Толстойдан: «Силинчи ханым»,К.Ушинскийден: «Түлкі мен ешкі», «Сауысқан мен қарға» т.б аудармалары бар.

Ыбырай Алтынсарин өзінің ғұмырыда көптеген маңызы бар істер жасады.Оның еңбектері мен халықтың сауатын ашу, білім – ғылымға шақыру істері – тарихтың ұлы істеріне тең келеді. Мектептер ашуы: Орталық орыс – қазақ мектебі; Кәсіптік мектеп; Қазақ қыздарына арналған мектеп; орыс қоныс аударушыларының балаларына арналған екі мектеп; Сондай – ақ, шәкіртақы тағайындау ісін қалыптастырды.

Ыбырай Алтынсарин өзінің практикалық қызметін қазақтарды орыс халқының мәдениеті мен ғылымымен таныстыра отырып, ағартушылық, мәдениеттілік, прогресс идеяларын кеңінен насихаттаумен ұштастырды. Ол қазақ халқын өркениетті халықтардың қатарынан көргісі келді. Ыбырай Алтынсариннің ойынша, бұл мақсатқа жету үшін, ең алдымен, патриархаттық-кландық жүйенің барлық құрылымын түбегейлі қайта құру қажет. Ол білім беруді мақсат ретінде емес, жастарға әлеуметтік ортаны өзгерту үшін белсенді күресте қажетті құрал ретінде қарастырды. Алтынсарин оқу міндеттерін өмір қажеттіліктерімен, бұқараның қажеттіліктерімен байланыстырады. Ол мектеп оқушының жеке басын психикалық дамыту және адамгершілік жетілдіру мақсатына жетуді қамтамасыз ететін нақты білім беруі керек деп санады.

Ыбырай Алтынсарин 1889 жылы 17 шілдеде 48 жасында қайтыс болды. Ұлы ағартушының жерленген жеріне кесене тұрғызылды, Қостанай қаласында мұражай ашылды. Сонымен, қазақ ағартушысының педагогикалық мұрасын зерттей отырып, 150 жылдай бұрын айтылған педагогикалық идеялардың бүгінгі күнге дейін өзектілігін жоғалтпағанына таң қалдырады. Білімге деген құштарлық, халқына қалтқысыз қызмет ету Ыбырай Алтынсариннің негізгі ұстанымы болды. Ол мәдениет пен білімнен артта қалған ел-жұртын көрші елдің өнер-білімін, техникасын игеруге шақырып қана қоймай, сол игі істі тікелей жүзеге асыруға да өлшеусіз үлес қосты. Қазақ даласында тұңғыш рет орыс үлгісіндегі пәндік білім беретін мектептер ашып, оған орыс алфавиті негізінде оқулықтар жазды, өзі сабақ беріп, жаңа талапка сай келетін мұғалімдер дайындауға күш салды. Қазіргі өркениетті қазақ халқы не бәрі 48 жасында өмірден өткен Ыбырай атамызды ұлы ұстаз, педагог, ғалым, ірі қоғам қайраткері деп бағалап құрмет тұтады.

Назарларыңызға рахмет!