5 зертханалық ЖҰмыс пәні: «Метрология, стандарттау, сертификаттау және сапаны басқару»
жүктеу/скачать 4.05 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.3 Өлшеу құралдардың негізгі және қосымша қателіктерін есептеу
| Бесінші эксперимент.
Үш сыртқы ықпалдардың - қоршаған ортаның температурасы, электрмагниттік өріс, қоректендіру желі кернеуінің бір мезгілдегі әсерлерін қосу үшін пайдалану шартында «Условия эксплуатации» бетінде: «Все влияющие величины» белгісі таңдалды. Өлшеу каналының схемасы дұрыс жиналғаннан кейін «Имитациялық тәжірибеге» көшеміз. Имитациялық тәжірибе саны 50 деп алып, тәжірибелер өткізу шарттары өзгертіледі. 5.7 Сурет – Имитациялық тәжірибе терезесі Имитациялық тәжірибенің нәтижесін статистикалық өңдеу: a) Математикалық үміті: Дисперсия: D = = 97,364996°С Орташа квадраттық ауытқу. Бақылау: = = = 9,86737 °С Өлшеу: = 1,395457 °С, 5. Бақылау және өлшеу қателігі: k- квантиль көбейткіші. Гистограммадан таралу заңы бірқалыпты болғандықтан k= - ке тең. ∆б= k σб ∆б = = 17,07055°С. ∆ө= k∙σө ∆ө = = 2,41414°С. Нәтижелер: Бақылау нәтижесі: Xб = X ±∆б; Xб= ( ±17,07055)°С, Р= 0.95 Xб= (452±17)°С, Р= 0.95 Өлшеу нәтижесі: Xө = X ±∆ө; Xө= ( ±2,41414)°С, Р= 0.95 Xө=(451,5±2,4)°С, Р= 0.95. 5.3 Өлшеу құралдардың негізгі және қосымша қателіктерін есептеу 5.3.1 Пайдаланудың қалыпты шарттарында өлшеу құралдардың негізгі және қосымша қателіктерін есептеу [2] әдебиетте айтылғандай бірінші ретті түрлендіргіштің бөліктенуінің рұқсат етілген ауытқуы (қателігі) оның типіне тәуелді болады және бірінші ретті түрлендіргіштің техникалық сипаттамаларында беріледі (2 сурет). Интерполяция әдісін қолданып табамыз 500-0÷20,65-0 500-0,16÷20,65-х Х=0,0066 мВ Екінші ретті аспаптың рұқсат етілген негізгі абсолютты қателігінің шегі келесі формуламен анықталады = мұндағы - екінші ретті аспаптың дәлдік класы; - екінші ретті аспаптың өлшеу диапазонының жоғарғы және төменгі шектері, мВ (милливольтметр немесе потенциометр үшін) немесе Ом (көпір немесе логометр үшін). Қалыпты шарттарда өлшеу каналының көрсеткіштерінің шекті абсолютты негізгі қателігі келесі формуламен анықталады = Осы қателіктің мәндерін Цельсий градустарымен алу үшін ( ) сәйкесті бірінші ретті түрлендіргіштің бөліктендіру кестесін (түрлендіру функциясын) [2, П4-7-1,2,3,4,5,6 кестелері] немесе «Выбор средств измерения»: «Справочный материал» бетіндегі кестелерді қолдану керек. Қалыпты жағдай үшін өлшеу нәтижесі: , X = ( ± ) , Р=0,95. X = ( ± ) , Р=0,95. 5.3.2 Жұмыс шарттарында (пайдалану шарттарында) өлшеу құралдарының негізгі және қосымша қателіктерін есептеу. Екінші ретті аспаптардың техникалық сипаттамаларына сәйкес бірінші ретті түрлендіргішпен бірге қолданылатын аспаптың көрсетулерінің өзгеруі келесі жағдайдармен байланысты: а) қоршаған ортаның ауа температурасының қалыпты шарттардан өзгеруінен. Егер де бұл өзгеру кеңейтілген мәндер аймағының (КМА) шектерінен шықпаса, онда аспаптың көрсетулері әр 10 үшін келесіден аспайды. Өлшеу құралдары пайдаланудың сыртқы ықпалдың – қоршаған орта температурасының әсері болған жағдайда, өлшеу каналының қателігі: Өлшеу нәтижесі: , X = ( ± ) , Р=0,95. X = ( ± ) , Р=0,95. б) аспаптың күштік электр тізбегінің көректендіру кернеуінің өзгеруінен. Егер де бұл өзгеру номиналды мәнінің +10 және –15% шектерінде болса, аспап көрсетулері келесіден аспайды. Өлшеу құралдары пайдаланудың сыртқы ықпалдың – электрмагниттік өрістің әсері болған жағдайдағы қателігі: Өлшеу нәтижесі: , X = ( ± ) , Р=0,95. X = ( ± Р=0,95. в) сыртқы электрмагнит өрістің әсерінің себебінен. Егер де жиілігі 50 Гц болатын ауытпалы токпен өндірілген сыртқы электрмагнит өрістің кернеуі 400 А/м аспаса, аспап көрсетулері келесіден аспайды Өлшеу құралдары пайдаланудың сыртқы ықпалдың – қоректендіру желінің кернеуінің әсері болған жағдайдағы қателігі: Өлшеу нәтижесі: , X = ( ± ) , Р=0,95. X = ( ± ) , Р=0,95. Осы қателіктерді ( ) Цельсий градустарымен алу үшін сәйкес бірінші ретті түрлендіргіштің бөліктендіру кестесін қолдану керек [2, П4-7 1,2,3,4,5,6 кестелері]. Біздің жағдайда қателіктер мәні Цельсий градустарымен берілгендіктен, мәндері келесідей: Екінші ретті аспаптың көрсетулерінің қосынды өзгеруінің шегін жуықтап келесі формуламен бағалауға болады: мұндағы – i-ші ықпал ететін шаманың шекті қатынасты қателік, келесі формуламен есептеледі мұндағы – Цельсий градустарымен көрсетілген i-ші ықпал ететін шаманың әсерінен пайда болған қосымша қателіктер; – өлшенетін температураның мәні. Екінші ретті аспаптың көрсетулерінің қосымша өзгеруінің қосымша абсолютты қателігі келесі формуламен анықталады: Пайдалану жағдайларда өлшеу каналының шекті қателігі келесі шамадан артпайды Өлшеу нәтижесі: , X = ( ± ) , Р=0,95. X = ( ±23) , Р=0,95. жүктеу/скачать 4.05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|