5B060700 – «Биология» мамандығы үшін

ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

Семей, 2013

1. құрастырылды

Құрастырушы: _______________ «____»___________20____

П.Рахимгалиева «Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен» кафедрасының аға оқытушысы, биология магистрі

«Мал шаруашылығы және аңшылықтану морфология негіздерімен» кафедрасының отырысында

Хаттама №__ «__»_____20___ж
Кафедра меңгерушісі ___________ С.Тугамбаева
2.2. Аграрлық факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында

Хаттама №__ «__»_____20___ж

Университеттің оқу - әдістемелік кеңесінің

отырысында қаралып, баспаға ұсынылды

Хаттама №__ «__»_____20___ж

1 Колдану саласы.

2 Нормативті сілтемелер

3 Жалпы ереже

4 Пәннің оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны

5 Студенттердің өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі

6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы

7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің қартасы

8 Әдебиеттер

1. ҚОЛДАНУ САЛАСЫ

Пәннің оқытушыға арналған бағдарламасы, «Адам анатомиясы» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешеннің құрамына еніп, 5В060700 «Биология» мамандығының студенттеріне арналған.

2. НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Оқытушыға арналған пәннің нағыз бағдарламасы «Адам анатомиясы» пәнінің оқу барысын ұйымдастыру тәртібін белгілейді:

- 5В060700-«Биология» мамандығына бойынша Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің элективті пәндер каталогы

- «Адам анатомиясы» пәнінің оқу бағдарламасы

- СТУ 042-СГУ-4-2013 «ПОӘК жасау және әзірлеудің жалпы негізгі талаптары» туралы университет стандарты

- ДП 042-1.01- 2013 Документациялық процедура «ПОӘК құрылымы мен мазмұны»

3. Жалпы ережелер

3.1. Пәннің қысқаша сипаттамасы:

Адам анатомиясы– адам организімнің құрылысын, оның даму сатылары мен қызметін байланыстыра зерттейді. Бұл ілім зоология, физиология, генетика және тағы басқа да биологиялық пәндерді өтеуге керек ғылыми негізін жасауға қатысады.

3.2. Пәннің мақсаты: адам дене мүшелерінің, жүйелерінің құрылысын, дамуын онто-филогенездік дамуына байланысты зерттеу.

3.3. Пәнді зерделеудің негізгі міндеті:

- организмнің негізгі мүшелерінің атқаратын қызметтеріне сәйкес макроскопиялық, анатомиялық құрылысын, филогенез үрдісінде күрделену белгілері мен ерекшеліктерін, сонымен қатар аталмыш пәнге тән негізгі терминдер мен ұғымдарды білуі қажет.

3.4. Оқып-білудің нәтижесінде студент мыналарды түсінуі тиіс:

- дене мүшелерінің құрылысын материалдық көзқарасымен олардың дамуын, жетілуін зерттеу;

- организмдердің құрылыс негіздерін жақсы игере отырып, мүшелер мен дене аумақтарының орналасу орындарын жете білуді үйрену;

- зертханалық сабақтарда студенттер препараттармен жұмыс жасау әдістерін меңгеру;

- дене мүшелерінің, жүйелерінің құрылысын, дамуын онто-филогенездік дамуына байланысты зерттеу;

3.5 Курстың пререквизиті:

3.5.1 «Биология»

3.5.2 «Зоология»

3. «Анатомия» курстарынан негізгі білімдері болу қажет.

3.6. Курс постреквизиті:

3.6.1 «Гистология»

3.6.2 «Цитология»

3.6.3 «Эмбриология»

3.6.4 «Генетика»

3.6.5 «Физиология» пәндерін оқыған кезде қолданылады.

4. ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ МАЗМҰНЫ

2 кесте

№ р/қ	Тақырыптардың атауы	Сағат саны
		Д	ЗС	СОӨЖ	СӨЖ	Әдебиеттер
1	2	3	4	5	6	7
1 модуль Тірек-қимыл аппараты
1 блок Сүйектің құрылысы және байланысу түрлері
1	Кіріспе. Сүйектер туралы ілім (остеология)	1	1	1	3	7.1.1. 7.1.2. 7.1.3. 7.2.1.
2	Сүйектердің байланысу түрлері	1	1	1	3	-//-
3,4	Адам қаңқасының құрылысы. Омыртқа жотасы және көкірек клеткасы. Қол сүйектері		2	1	4	7.1.1. 7.1.2. 7.1.3. 7.2.1.
5	Аяқ сүйектерінің құрылысы		1	1	1	-//-
6	Бас сүйегінің құрылысы		1	1	1	-//-
2 блок Бұлшықеттер туралы ілім
7	Көкірек клеткасы және құрсақ бұлшықеттері	1	1	1	2	-//-
8	Арқаның бұлшық еттері	1	1	1	2	-//-
9	Мойын және бастың бұлшық еттері		1		2	-//-
10,11	Қолдың және аяқтың бұлшықеттері		2		2	-//-
2 модуль Спланхнология
Блок 1 Тері. Ас қорыту мүшелерінің құрылысы, тыныс алу.
12	Ішкі мүшелер туралы түсінік. Тері және оның туындылары.	1	1	1	2	-//-
13	Ас қорыту жүйесі. Ауыз қуысы, тіл, тіс, жұтқыншық және өңештің құрылысы.	1	1	1	3	-//-
14	Асқазан, аш ішек және тоқ ішек, қарынасты безі және бауырдың құрылысы.		1	1	3	-//-
15	Тыныс алу жүйесі	1	1	1	2	-//-
Блок 2 Зәр шығару жүйесі және жыныс мүшелері. Ішкі секреция бездері
16	Бүйректің, несепағардың, қуықтың және несеп каналының құрылысы.	1	1	1	3	-//-
17	Аталық және аналық жыныс мүшелерінің құрылысы	1	1	1	3	-//-
18	Ішкі секрециялық бездер	1	1	1	3	-//-
Модуль 3 Тамырлар жүйесі
Блок 1 жүрек. Қан тамырлары. Лимфа. Қан жасаушы мүшелер.
19	Жүректің құрылысы және топографиясы	1	1	1	3	-//-
20	Қан айналу шеңберлерінің қан тамырлары		1		3	-//-
21	Лимфа жүйесі.Қан жасаушы мүшелердің құрылысы мен функциясы	1	1	0,5	2	-//-
Модуль 4 Жүйке жүйесі
Блок 1 Орталық жүйке жүйесі. Шеткі жүйке жүйесі. Сезім мүшелері
22	Жүйке жүйесінің дамуы және оның маңызы.Жұлын	1	1	1	3	-//-
23,24	Ми бөлімдері.Аралық ми мен алдыңғы ми	1	2	1	3	-//-
25	Жұлын жүйкелері		1	1	0,5	-//-
26	Жүйке жүйесінің өткізгіш жолдары		1		3	-//-
27	Ми нервтері.		1	1	3	-//-
28	Нерв жүйесінің вегетативті бөлігі		1	1	3	-//-
29	Көрі мүшесі		1	1	3	-//-
30	Есту, тепе-теңдік сақтау, иіс және дәм сезу мүшелері.	1	1	1	2	-//-
Барлығы		15	30	22,5	67,5	-//-

5. Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары
5.1. Организімінің құрлысындағы жалпы зандылықтар

5.2. Анатомияны зерттеу әдістері

5.3. Білікті қанқаның дамуы туралы қысқаша мәллеметтер

5.4. Шеттік қанқаның онтогенезі

5.5.Сүйектің мүше ретінде құрылысы. Сүйек ұлпасы.

5.6. Сүйектердің пішініне, құрылысына және орналысуына қарай жіктелуі

5.7. Буынның байламдары, қуыстары, шеміршектері және синовий суйығы

5.8. Бұлшықеттердің жалпы сипаттамасы және олардың жіктелуі

5.9. Ішкі мүшелер, дене және серозды қуыстар туралы түсінік

5.10. Ас қорыту түтігінің дамуы және оның даму сатысында өзгеруі

5.11. Бронхиальды және альвеолярлы бутағы

5.12. Зәрдің түзілу механизмі

5.13. Жыныс бездерінің эндокринді қызметі

5.14. Овуляция тұралы түсінік. Сары денешектің түзілуі.

5.15. Жүрек және қан тамырлар жүйесінің дамуы

5.16. Лимфаайналу жүйесінің бөлімдері

5.17. Ішкі секреция бездерінің дамуы

5.18. Қан жасау қызметінің қалыптасуы

5.19. Орталық жүйке жүйесіне сыртқы және ішкі орта факторлардың

5.20. Күрделі рефлекторлық доғанның үзбелері.

Пәннің оқу-әдістемелік картасы

3 кесте

Тақырыбы		Көрнекі құралдар,ТСО,плакаттар	Өз бетімен дайындалуға арналған сұрақтар	Бақылау түрлері
Дәрістер	Зертханалық сабақтар
1	2	3	4	5
Кіріспе. Адам организмінің құрылысын дағы анатомиялық заңдылықтар	Анатомиялық терминдер, жазықтықтар.Омыртқа бағанасының құрылысы.	Плакаттар, анатомиялық препараттар, суреттер	Анатомия туралы ұғым. Организмнің дамуы және олардың құрылысындағы заңдылықтар.	Ауызша сурау,конспект,сурет салу
Білікті қанқаның анатомиялық құрылысы	Бас қаңқасының құрылысы.	Плакаттар, анатомиялық препараттар, суреттер, әртурлі жануарлардың сүйектері	Қанқаның морфофункциональдық сипаттамасы. Қанқаның бөліктерге бөлінуі. Білікті қанқа.	Тест, сурет салу. Ауызша сурау
Шеттік қанқаның анатомиялық құрылысы	Қол және аяқ сүйектерінің құрылысы	Плакаттар, анатомиялық препараттар, суреттер, әртурлі жануарлардың сүйектері	Шеттік қанқаның жалпы сипаттамасы. Аяқ сүйектерінің құрылысы.	Тест, сурет салу. Ауызша сурау
Сүйектердің байланысы	Синдесмология	Плакаттар, анатомиялық препараттар, суреттер, қанқа	Сүйектер байланысының түрлері. Диартроз. Синартроз.	Тест, сурет салу. Коллоквиум
Миология	Бас және мойын бұлшықеттері 8. Көкірек және құрсақ бұлшықеттері 9.Аяқ бұлшықеттері	Плакаттар, қурғақ және дымқыл бұлшықет препараттары, суреттер	Бұлшық еттердің манызы, түрлері. Бас,моыйн, тұлға,аяқ бүлшықеттері.	Тест, сурет салу. Препарат бойынша сурау.
Тері жабыны және оның түындылары	Тері жабыны және оның түындылары	Суреттер, тері туындылары	Терінің құрылысы, қызметтері. Тері түындалары.	Тест, сурет салу. Препарат бойынша сурау.
Ас қорыту жүйесі.	Ас қорыту мүшелерінің құрылысы.	Плакаттар, қурғақ және дымқыл ас қорыту препараттары, суреттер	Ас қорыту мүшелерінің морфологиясы. Ішкі мүшелердің түрлері.	Тест, сурет салу. Препарат бойынша сурау.
Тыныс алу жүйесі	Тыныс алу мүшелерінің құрылысы	Плакаттар, қурғақ және дымқыл тыныс алу препараттары, суреттер	Тыныс алу мүшелерінің құрылысы, қызметтері.	Ауызша сурау,конспект,сурет салу
Зәр шығару жүйесі	Несеп шығару мүшелерінің құрылысы.	Плакаттар, қурғақ және дымқыл зәр шығару препараттары, суреттер	Несеп шығару мүшелерінің морфологиясы.Бүйректің құрылысы. Несеп шығару жолдарына не жатады?	Ауызша сурау,конспект,сурет салу
Жыныс мүшелерінің құрылысы.	Аталық жыныс мүшелерінің құрылысы Аналық жыныс мүшелерінің құрылысы	Плакаттар, дымқыл аталық және аналық жыныстық препараттары, суреттер	Аталық және аналық мүшелерінің жалпы сипаттамасы, құрылысы, қызметтері.	Ауызша сурау,конспект,сурет салу. Коллоквиум
Жүрек қан тамырлар жүйесі.	Жүрек қан тамырлар жүйесінің құрылысы	Суреттер, плакаттар, схемалар	Жүрек қан тамырлар жүйесінің жалпы сипаттамасы. Жүректің құрылысы, тамырлар тарамдалуының заңдылықтары.	Бақылау сұрақтар бойынша сурау, сурет салу,конспект
Лимфа жүйесі	Лимфа айналым жүйесінің құрылысы	Суреттер, плакаттар, схемалар, атлас	Лимфа айналым жүйесінің құрылысы және манызы.Лимфа түйіндері.	Бақылау сұрақтар бойынша сурау, сурет салу,конспек
Ішкі секреция бездер	Ішкі секреция бездері.	Суреттер, плакаттар, схемалар, атлас	Эндокринді жүйенің жалпы сипаттамасы, жіктелуі.Бездердің құрылысы, қызметі.	Тест, сурет салу. Препарат бойынша сурау.
Қан жасаушы мүшелер	Қан жасау мүшелері.	Суреттер, плакаттар, схемалар, атлас	Қан жасау мүшелердің морфофункциональдік сипаттамасы. Мұшелердің құрылысы, манызы.	Тест, сурет салу. Препарат бойынша сурау.
Жүйке жүйесі. Сезім мүшелері	Жұлын Бас ми Жұлындық жүйкелер Бастық жүйкелер Вегетативті жүйке жүйесі Сезім мұшелері	Суреттер, плакаттар, схемалар, атлас, препараттар	Жұлының және мидың құрылысы. Шеткі жүйке жұйесіне не жатады? Вегетативті жұйке жұйесінің бөлімдері. Сезім мұшелерді атаныз.	Бақылау сұрақтар бойынша сурау, сурет салу,конспек. Коллоквиум.

7.Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы

4 кесте

Оқулықтардың, оқу-әдістемеліқ құралдарының атаулары	Даналардың саны	Студенттердің саны	Қамтамасыздану %
Рақышев А.А. «Адам анатомиясы» Алматы, Білім, 1994 ж,1-2 том	2	6	33
Дайырбекова М.М. Адам анатомиясының практикумы, Алматы, 1992	1	6	16
Керімбеков Е. «Адам анатомиясы» Алматы, Мектеп, 1998ж	3	6	50
Кузенбаева А. «Адам анатомиясы» Алматы. 2001ж.	2	6	33

8. Әдебиеттер

8.1.Негізгі әдебиеттер

8.1.1. Рақышев А.А. «Адам анатомиясы» Білім, Алматы 1994 ж,1-2 том

8.1.2. Керімбеков Е. «Адам анатомиясы» Алматы, Мектеп, 1998ж

8.1.3. Кузенбаева А. «Адам анатомиясы» Алматы. 2001ж.

8.2.Қосымша әдебиеттер