А сқорыту жұйесі Асқорыту жүйесінің қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс
жүктеу/скачать 0.59 Mb.
|
1 2
5тема|
Тақырып Асқорыту жүйесінің қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс. А сқорыту жұйесі Асқорыту жүйесінің қызметі бұзылған кездегі мейіргерлік үрдіс Асқорыту жүйесінің қызметі бұзылған кездегі негізгі белгілері І штің ауыруы бұл тек ауыру сезімімен ғана сипатталмайды, сонымен қатар асқазанның алдыңғы қабырғасына қысымның түсуімен байланысты болады. Себептері: асқазанның тағамға толып кетуі, кебуі, асқазанның кеңейуі және төмен түсуі. Ауыру сезімі үнемі немесе белгілі бір уақытта қайталанып тұруы мүмкін және ұстама тәріздес болады, үнемі болатын ауыру сезімі бірнеше күн, бірнеше ай болады, ауыру сезімі бірде күшейеді, бірде әлсірейді, бірде интенсивті түрде болады, бірде тұйықталып, сыздап ауырады. Сыздап ауыру сезімі асқазан обырымен байланысты болуы мүмкін. Тенезм (грекше teinesmos – қатты іш) – қатты ауыру сезімімен жүретін, дәреттің жартылай немесе мүлдем болмауымен сипатталатын жалған толғақ сияқты ауыру сезімі. Асқазан диспепсисы: дисфагия, қыжылдау, кекіру, тәбеттің бұзылуы, жүрек айнуы, құсу. Асты қорыту ауыз қуысынан басталады, бұл жерде тағам бірнеше механикалық өңдеуден және уақталған түрде өңеш арқылы асқазанға түседі. Өңештің қорыту функциясы жоқ, оның атқаратын қызметі тағамды асқазанға өткізу. Өңеш зақымдалғанда тағамның өтуі қиындалады. Дисфагия- өңеш арқылы астың өтуінің бұзылуы; дисфагия органикалық және функциональді болады. Функцианальді - невроз кезінде, бұлшықет спазмы болғанда, өңештің шырышты қабатының қабынуында (эзофагит); Органикалық- рак кезінде, өңештің әр- түрлі себептерінен тарылуында. Тәбеттің бұзылуы асқазан секрециясының жоғарлауымен сипатталады. Жедел гастрит, асқазан обырымен ауыратын адамдар тәбеттің мүлдем болмауымен сипатталады. Қ ыжыл – өңеште күйю сезімінің болуы – өңешке асқазанның қышқыл сөлінің түсуімен байланысты. Мейірбике науқасқа қыжылды шақыратын тағамдардан бас тарту керектігін айтады (қара нан, тәтті кисельдер, варенье, ашщы және қуырылған тамақтар). Кекіру - ауыз қуысына асқазандағы немесе өңештегі тағамнаң кішкентай бөлігінің қайта шығуы. Кекіру ауамен (бос) және тағаммен кекіру болып бөлінеді. Ауамен кекіру - кенеттен ауыздан ауаның шығуы, кейде дыбыс естіледі. Бұл асқазанда немесе өңеште жиналып қалған ауа. Тамақпен кекіру - асқазан бұлшықетінің жиырылуы кезінде және асқазанның кардиальдік бөлігі ашық болған кезде. Иісі бар кекірік - (шіріген жұмыртқа) привратник стенозы кезінде, секреторлық қызметінің төмендеген кезіндегі гастритте. Ащы дәмі бар кекірік - он екі елі ішектегі өттің асқазанға түсу кезінде. Қышқыл кекіру - асқазан секрециясы жоғары болғанда немесе ойық жара кезінде. Бос ауамен кекіру кезінде мейірбике науқасқа тағамды асықпай, жай шайнап жеу керектігін, тағам қабылдау барысында кітап, газет, журналдарды оқымауды және сөйлемспеу керектігін, тағамды аз порциямен жеу керектігін айтып түсіндіреді. Л оқсу-қабылдаған астың біраз бөлігінің ауызға қайта түсуі. Асқазанның алдыңғы қабырғасына қысымның түсуімен және ауыз қуысында жағымсыз сезімнің пайда болуымен қатар жүретін, терінің бозаруымен, аяқ – қолдардың жаурауымен, АҚ- түсуімен, әлсіздікпен, сілекейдің көп бөлінуімен жүретін құбылыс. Құсу – рефлекторлы акт. Асқазан рецепторларын сапасыз тағамның тітіркендіруі, сонымен қатар асқазан ауруында патологиялық түрде рецепторлардың тітіркенуімен сипатталады. Науқастар асқазан ауруларында жиі болатын құсуға шағымданады, кейбір науқастар аш қарынға таңертең құсады (түні бойы асқазан сөлінің және шырыштың жиналуынан, секрецияның жоғары болуынан). Кейбір науқастар тағамды қабылдап болғаннан кейін құсады (асқазанның шырышты қабатының қабынуымен байланысты). Ал асқазанның ойық жарасында науқас тағам қабылдап болғаннан кейін 1 – 3 сағ кейін құсады. Сонымен қатар кеш құсу – тағам қабылдағаннан кейін 6 сағ соң немесе кешке желінген тамақтан кейін болады (асқазан превратнигінің тарылуында және асқазанның бірдең созылып кетуінде). Асқазан жарасы-бұл созылмалы ауру, оның негізгі белгісі-асқазанның немесе он екі елі ішектің шырышты қабығында ойық жаралы ақаулардың пайда болуы. Ол, әдетте, циклдік сипатқа ие және өршу кезеңдерімен (күзде және көктемде) жалғасады. Ойық жара ауруы кез-келген жастағы адамдарда кездеседі, бірақ көбінесе 30-40 жаста, ер адамдар әйелдерге қарағанда 6-7 есе жиі ауырады. Әдетте, жара Helicobacter pylori инфекциясымен байланысты гастрит (Асқазан шырышты қабығының қабынуы) немесе дуоденит (он екі елі ішектің шырышты қабығының қабынуы) аясында пайда болады. Қазіргі уақытта асқазан жарасының негізгі себептері: 1.Helicobacter pylori бактериясына әсер ету. 2.Шырышты қабықты қорғау факторларынан агрессивті факторлардың (тұз қышқылы, пепсин, өт қышқылдары) басым болуы. Аурудың пайда болуына ықпал ететін факторларға мыналар жатады: ұзақ жүйке-эмоционалдық асқыну; генетикалық бейімділік; созылмалы гастрит немесе дуодениттің болуы; тамақтану режимінің бұзылуы (жүйесіз, ащы, ыстық немесе суық тамақ, шипалы сусындар, артық көмірсулар); күшті спирттік ішімдіктерді ішу және темекі шегу; кейбір препараттарды қолдану (стероид емес қабынуға қарсы: ацетилсалицил қышқылы, индометацин және т.б., цитостатиктер, гормоналды препараттар). Асқазан жарасының ең тән көрінісі-іштің жоғарғы бөлігіндегі ауырсыну, ол көбінесе аш қарынға түседі, яғни. тамақтану арасында түнгі ауырсыну да тән. Аз Ерекше белгілер-бұл жүрек айну, тамақтанғаннан кейінгі ауырлық, асқазанның толып кету сезімі, құсу, тәбеттің төмендеуі, дене салмағы, жүрек айнуы. Асқазан жарасы асқынуларымен қауіпті. Ең көп тарағаны-қан кету. Ойық жараның ауыр және өмірге қауіпті асқынуы-ойық жараның тесілуі немесе тесілуі – бұл асқазанның немесе он екі елі ішектің қабырғасында тесіктің пайда болуы. Малигнизация-жараның қатерлі ісікке айналуы. Сондықтан жараны емдеуді ешқашан кешіктіріп, терапияны үзуге болмайды. Асқазан жарасының алдын-алу оның асқынуларымен жиі кездесетін және қауіпті аурудың алдын алуға, сондай-ақ егер адам ауырып қалса, қайталануды болдырмауға мүмкіндік береді. Ойық жара ауруының алдын алу түрлері: Ойық жара ауруының алғашқы алдын-алу. Аурудың дамуын болдырмауға және қауіп факторларын жоюға бағытталған. Ойық жараның қайталама профилактикасы. Ол бұрыннан бар аурудың өршуі мен қайталану қаупін азайтуға бағытталған. Асқазан жарасының үшінші профилактикасы. Аурудың асқыну ықтималдығын азайтуға бағытталған. Ойық жара ауруының алғашқы алдын-алу әдістері Ауыз қуысының гигиенасын сақтау, тістер мен қызылиектерді уақтылы емдеу. Ауру тістер-бұл инфекцияның кіру қақпасы, сонымен қатар ауру тістер тамақты дұрыс шайнауға мүмкіндік бермейді, бұл асқазанға стресстің жоғарылауына әкеледі. Дұрыс режим мен диетаны ұйымдастыру. Күн сайын бір уақытта тамақтану әдетін қалыптастыру керек. Сонымен қатар, диетадан шығару немесе ысталған ет, шамадан тыс ащы, ащы және тұзды тағамдарды тұтынуды шектеу ұсынылады. Тағамдарды аспаздық өңдеу жұмсақ болуы керек-тағамдарды қатты қуырусыз. Газдалған сусындар, өте ыстық немесе, керісінше, өте суық тағамдарды да алып тастау керек. Витамин тапшылығының алдын алу. Жаман әдеттерден бас тарту (темекі шегу, алкогольді ішу). Гормоналды бұзылулардың алдын алу және емдеу. Мөлшерленген дене жүктемелері, күн тәртібін ұтымды ұйымдастыру. Дәрілік препараттарды жиі қабылдаудан (мүмкіндігінше), әсіресе дәрілерді жүйесіз қабылдаудан және өзін-өзі тағайындаудан бас тарту. Helicobacter pylori инфекциясының алдын-алу-жеке ыдыс-аяқ, сүлгілерді қолдану жүктеу/скачать 0.59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2