А вирусты гепатиті а гепатиті

А вирусты гепатиті
А гепатиті (син. жұқпалы, эпидемиялық гепатит, Боткин ауруы)- 
фекалды-оралды механизмі арқылы берілетін вирусты ішек инфекциясы.
РНҚ-лы вируспен тудырылатын жедел бауырдың қабынуы, әдетте 
өзіндік сауығумен аяқталады. Бұрын бұл ауру тек балалар арасында 
тіркелетін, ал қазір батыс елдерінің гигиеналық деңгейінің жоғарылауына 
байланысты, ересек адамдардың арасында кездеседі. 
Этиологиясы. 
А 
гепатит 
вирусы 
(HAV) 
энтеровирустар 
тұқымдастығына Picornaviridae жатады. Кей кезде вирусты 72 типтегі 
энтеровирус деп те атайды. Ол дөңгелек, сәл жиектелген, көлденеңінен 
алғанда 27-32 нм бөлшек. Вирустың нуклеокапсидінің сыртқы қабығы 
және беткейлік шығыңқысы жоқ. Вирионның орталық компоненті 
болмайды. Вирустың геномы молекулярлық салмағы 2,25 мегадельтон, 
жалғыз спиральды сызықты РНҚ молекуласынан тұрады. Әлемнің әр 
бөлігінде вирусының әр түрлі штамдары анықталған, бірақ олардың 
бәрінде барлығын бір серотипке жатқызатын бірдей антиген бар және 
қарама-қарсы протективті иммунитет туғызады. Жалғыз антиген 
болғандықтан анти-HAV-антиденелері, алдымен Ig M, кейін Ig G түзеледі. 
А гепатитінің вирусы суда ұзақ уақыт (3-10 ай) сақталуы мүмкін, 
топырақта, нәжісте (1 айға дейін), үй тұрмыс заттарында да сақталады. 
100

С –та 5 мин қайнатқанда инактивирленеді. Вирус формалин мен 
УКС-не (УФО) сезімтал, салыстырмалы түрде хлорға төзімді, хлороформ 
мен эфирдің әсеріне инактивирленбейді. 
Эпидемиологиясы. 
Инфекция 
көзі: 
сарғыштанбаған 
және 
субклиникалық, сонымен қатар аурудың манифестті түрімен науқастар 
жатады. А гепатит вирусы фекалды-оралды механизммен беріледі. Вирус 
сарғыштануға дейін 10-14 күн бұрын бөліне бастайды және сарғыштықтың 
2-7 күнінде аяқталады. Сонымен, науқас қоршаған адамдарға инкубация 
кезеңінің екінші жартысынан бастап эпидемиологиялық қауіпті және ол 
қауіптілік сарғыштық кезеңінде жоғалады. Вирусты А гепатитінің 
сарғыштық түрімен ауырған науқастардан, аурудың жасырын және 
сарғыштығы жоқ түрлерімен ауырғандардың саны 2-10 есе көп кездеседі. 
HAV- тасымалдаушылығы және созылмалы ауру түрінің кездесуі, 
сонымен қатар, аурудың ауа-тамшылы жолмен берілуі мүмкіндігі қазіргі 
кезде жоққа шығарылған. HAV анасынан жатырдағы баласына берілуі де 
мүмкін емес, өйткені вирус трансплацентарлы тосқауылдан өте алмайды. 
Аурудан кейін тұрақты иммунитет қалыптасады. 
А вирусты гепатитке қабылдаушылық ортақ болады. Алайда 1 
жастан үлкен балалар (әсіресе, 3-12 дейінгі жаста) және жастар арасында 
бұл ауру жиі тіркеледі.
А вирусты гепатитке маусымдылық (аурудың максимальді 
сырқаттанушылық кезеңі күз-қыс айларында тіркеледі), кезеңділік 
(сырқаттанушылық 3-5; 7-10 жылда көтеріледі) тән. 

А вирусты гепатиті жалпылама таралған. А гепатитінің таралуына 
объектілердің санитарлық жағдайы, тұрғындардың санитарлық мәдениеті 
әсер етеді. Сондықтан, өмір сүру деңгейі жоғары елдерде, дамитын 
елдерге қарағанда сырқаттанушылық аз тіркеледі.