Аналитикалық химия зертханасындағы қауіпсіздік ережелері мен жұмыс істеу тәртібі
https://www.youtube.com/watch?v=_s93PwS8s0k
Аналитикалық химия зертханасында қолданатын химиялық реактивтердің ішінде кейбір улы заттармен де жұмыс жасауға тура келеді, сондықтан жұмыс орындарында қауіпсіздік шараларын сақтаған жөн. Химия зертхана-сында әр жұмыс жасаушы өз басының ғана қауіпсіздігін ойлап қоймай, өзі-мен бірге жұмыс істейтін адамдардың да қауіпсіздігін ойлау керек. Зерт-ханада жұмыс істейтін әрбір адам келесі жалпы тәртіпті сақтау қажет:
1. Ең алдымен тәжірибеге қажетті теориялық мәліметтерді оқып, мазмұ-нын түсіну керек. Сонда тәжірибедегі байқаған құбылыстарды терең түсінуге мүмкіндік туады.
2. Анализ қателерін азайту үшін тәжірибені қатарынан ең кемі екі рет жүр-гізеді.
3. Жұмыс жасау барысында тәжірибені жүргізу шарттарын, әсіресе реак-тивтің көрсетілген мөлшерін қатаң сақтау керек.
4. Жұмыс дәптеріне тәжірибе жүргізген мерзім айы-күні, жұмыстың маңы-зы, жүргізу жолы, қолданылатын реактивтер мен құрал-жабдықтардың атта-ры жазылады және тәжірибе мәліметтеріне арналған кесте сызылады.
5. Зертханада міндетті түрде халат киіп жұмыс істейді. Жанында орамал болу керек.
6. Жұмыс біткен соң зерхананы ретке келтіру, крандарды (газ, су, бу) жауып, электр аспаптарын, желдеткіш шкафтарды өшіру қажет, жұмыс орнын тазалау, реактивтердің ауызын жауып, орнына қою, электр шамдарын өшіру және т.с.с.
7. Жұмыс орнында тазалық, тыныштық және техника қауіпсіздігі орын-далуы шарт, кез-келген ретсіздік, асығыстық жұмыс кезінде сәтсіз оқиғаларға душар етуі мүмкін.
8. Зертханада жұмыс істейтін кез-келген адам мыналарды білу қажет. Зерт-ханада өртке қарсы қолданылатын заттар, өрт сөндіргіш, құм салынған жәшік, асбест немесе киіз көрпе және дәріхана жәшікшесі. Дәріхана жәшік-шесінің ішінде бірінші көмек көрсетуге қажетті спирттегі танин, калий пер-манганаты, бор қышқылы, натрий гидрокарбонаты, иод, мақта, бинт, плас-тырь, күйгенде жағатын мазь, жгут, аэрозольдар болуы керек.
9. Зертханада темекі шегуге, тамақ ішуге, химиялық ыдыстан су ішуге бол-майды.
10. Кір ыдыспен жұмыс жасауға болмайды, қолданылған ыдысты бірден жуып отыру керек.
11. Реактивтер құйылып тұрған ыдыстардың қақпақтарын ауыстыруға бол-майды.
12. Дәмін алып ешқандай да затты ауызға салуға болмайды. Иісін алғанда ауызынан ғана иіскеу қажет, толық демалмау керек.
13. Жұмыс істеп тұрған приборды қараусыз қалдыруға болмайды.
14. Тамшуыр арқылы ерітінділерді ауызға салып соруға болмайды.
15. Көзді ашытып, түтін шығаратын заттармен тек желдеткіш шкафтың астында жұмыс істеу керек.
Қышқылдармен және сілтілермен жұмыс жасау тәртібі
Қышқылдармен және сілтілермен жұмыс жасау өте ұқыптылықты қажет етеді. Минералды қышқылдар мен сілтілер теріге, көзге тисе күйдіреді. Егер, оның тамшылары көзге тисе, адам соқыр болуы да мүмкін. Сондықтан бұл заттармен жұмыс жасау барысында келесі тәртіптерді сақтау қажет:
- Қышқылдармен, сілтілермен жұмыс жасағанда қауіпсіздік көзәйнегін, резина қолғаптарын қолдану қажет.
- Үлкен ыдыстан кұйған кезде, жоғарыда айтылған тәртіпті сақтап, соны-мен бірге алжапқыш кию керек.
- Қышқыл мен сілтілерді тамшуырмен (пипетка) ауызға соруға мүлдем болмайды.
- Күкірт қышқылын сұйылтқанда төзімді ыдыста жасау қажет, қышқылды суға құю қажет, себебі өте үлкен жылу бөліп, жан-жаққа шашырайды.
- Сілтілерді суға құрғақ қалақшамен аздан-аздан сала отырып, араластыру қажет. Қатты сілтілерді қолмен ұстауға болмайды, қысқышпен ұстау қажет.
- Раковинаға қышқыл, сілті, басқа да химиялық заттардың қалдықтарын құюға болмайды, оларды тек соларға арналған ыдыстарға жинау қажет.
Сәтсіз оқиғалар болғанда, күйген кезде ең бірінші көмек көрсету ережесі:
1. Термиялық жолмен күйген кезде, таниннің спирттегі ерітіндісімен, спиртпен немесе калий перманганаты ерітіндісімен жуу, сүрту қажет.
2. Қышқылмен күйген жерді өте көп сумен жуып, артынша 1%-ы натри-гидрокарбонатының ерітіндісін қолдану қажет.
3. Сілтілермен күйген кезде сумен жуып, 1%-ы сірке қышқылымен, содан соң қайта сумен жуу керек.
4. Қышқыл мен сілтілер көзге тисе, 3-5 минут сумен жуып, содан сон 2,3 пункттерді қолдану қажет.
5. Алғашқы көмек көрсетілгеннен кейін, зардап шеккен адамды ауруханаға жеткізу қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |