Сабақтың тақырыбы: «Табиғи қышқылдар мен сілтілер. Индикаторлар»

Сабақтың мақсаты:

• Барлық оқушы:
• Индикаторлар метилоранж, лакмус, фенолфталеинді және олардың әртүрлі ортадағы түстерінің өзгеруін біледі.
• Табиғи қышқылдар мен сілтілер жайлы біледі.
• «Қышқылдық» және «сабындылық» қасиеттер туралы біледі

Күшейтеміз химияның сапасын!

Күшейтеміз химияның сапасын!

Берер бізге болашақ ақ батасын.

Ғылымдардың негізгі бір саласы

Химиямыз мәңгі - бақи жасасын!

Қышқылдар дегеніміз – құрамында металл атомдарымен орын алмастыруға бейім сутек атомдарынан және қышқыл қалдықтарынан тұратын күрделі заттар. Қышқылдарға тән белгілер: қышқылтым дәм, күйдіргіштік қасиет. Қышқыл ерітінділерді ажырату үшін арнаулы анықтағыштар индикаторлар пайдаланылады.

Сілтілер— көптеген органикалық заттарды күйдіретін заттар. Олармен жұмыс істегенде қауіпсіздік техникасы ережелерін қатаң сақтаған жөн. Сілті ерітіндісі қолға сабын тәрізді білінеді. Сілтілерге құрылыс әгі — кальций гидроксиді, натрий гидроксиді, калий гидроксиді жатады.

Қышқыл және сілті ерітінділері әсерінен түсін өзгертетін заттар индикаторлар (лат. Indicator — көрсеткіш) деп аталады. Олардың ішінде жиі қолданылатыны — лакмус, метилоранж және фенолфталеин. Индикаторлардың көмегімен қышқыл мен сілтіні ажыратып қана қоймай, ортаның қышқылдылығын — рН көрсеткішін де анықтауға болады. Әмбебап индикатор қышқыл ортада рН < 7, сілтілік ортада рН > 7, бейтарап ортада рН = 7 көрсетеді. Химиялық индикаторлардан басқа табиғи индикаторлар да болады.

Индикаторлармен жұмыс

• https://youtu.be/8It0QrrLW90

I топ II топ III топ

Топқа бөлу.

I топ II топ III топ

Қышқылдар Сілтілер Индикаторлар

CuO + H2SO4 =CuSO4 + H2O
Fe + S = Fe S
Zn + 2H Cl = Zn Cl2 +H↑
CaCO3== CaO + CO2↑

2.тапсырма . «Ой қозғау» сұрақтары
Кестемен жұмыс
1.Реакция типін анықта?
2.Химиялық реакцияға қатысатын заттарды көрсет?
3. Реакция нәтижесінде түзілетін өнімді көрсет?

CuO + H2SO4 =CuSO4 + H2O	Алмасу реакциясы
Fe + S = Fe S	Қосылу реакциясы
Zn + 2H Cl = Zn Cl2 +H↑	Орынбасу реакциясы
CaCO3== CaO + CO2↑	Айрылу реакциясы

Қызыл түс – өнім
Көк түс - реагент

1-топ: Қышқылдарға жалпы мағлұмат береді. 2-топ: Сілтілерге жалпы мағлұмат береді. 3-топ: Индикаторларға мағлұмат береді.

1-топ: Қышқыл ерітінділерінің қышқыл дәмі болады. Мысалы, көптеген жемістерге олардың құрамындағы қышқылдар қышқыл дәм береді. Лимон, алма қышқылы деген атаулар осылай пайда болған. Көптеген минералды қышқылдар, мысалы, күкірт, азот, тұз қышқылдары түссіз сұйықтықтар. Қышқыл ерітінділерімен жұмыс жасағанда қауіпсіздік техникасы ережелерін мұқият орындау керек. Өйткені қышқылдардың күйдіргіш және уландырғыш қасиеті бар.

2-топ: Сілтілер көп органикалық заттарды күйдіреді. Олармен жұмыс істегенде қауіпсіздік техникасы ережелерін қатаң сақтаған жөн. Сілті ерітіндісі қолға сабын тәрізді білінеді.

3-топ. Қышқыл және сілті ерітінділері әсерінен түсін өзгертетін заттар болады. Ондай заттар индикаторлар (лат. Indicator – көрсеткіш) деп аталады. Олардың ішінде жиі қолданылатындары – лакмус, метилоранж және фенолфталеин.

Сабақты қорытындылау
Жасыл түс- мен түсіндім
Сары түс – менің сұрағым бар.
Қызыл түс- мен түсінбедім

жүктеу/скачать 5.8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: