«арнайы педагогика және түзету психологиясы»



бет18/94
Дата10.09.2023
өлшемі1.6 Mb.
#477065
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   94
Семей УМК

Сурдопедагогика (латынша - зигёиз-саңырау) - арнайы педагогиканың құрамдас бір бөлігі. Ол есту бүзылыстарына үшыраған түлғалардың психикалық даму заңдылықтары мен ерекшеліктерін, білім берудің ғылыми үстанымдарының жүйесін қамтиды. Баланың жалпы дамуы үшін есту талдағыштарының (анализаторларының) қалыпты жүмыс істеуі үлкен маңызға ие. Есту қабілетінің деңгейі оның сөйлеу (тілдік) жэне психологиялық қалыптасуында шешуші ықпалдардың біріне жатады. Есту талдағыштарының бүзылымға үшыраған кезінде бірінші кезекте жэне барынша терең қиналатын сала - баланың тілдік, немесе сөйлеу мүмкіндігі, сол себепті танымдық іс-эрекеті толыққанды дамымай қалады. Талдағыштардың алғашқы кемістігі баланың жалпы дамуының қосымша ауытқушылығын туындатады, ал олар өз кезегінде басқа ауыртпашылықтарға әкеліп соқтырады. Есту дерттерінің эр түрлі көріністерінің өзара эрекеттесуі үшінші, төртінші жэне т.б. деңгейдегі бүзылыстары естімейтін баланың танымдық іс-эрекеттерінің даму қүрылымын бүзып, түрпайыландырып жібереді.Кереңдердің қабілетін дамыту түрлі пікірлер көне заман философтарымен біршама айтылса да, бүл мәселе өте баяу дамыды. Кереңдерді оқытудагы алғашқы тэжірибелері Полына, Бонет, Каррмон, қалаларында жүргізілді.
XVII - ХУІПғғ капиталистік өңдеу дамыды. Даму эсіресе Еуропада қарқынды жүрді. Мүнымен бірге ғылыми білімдер де дамыды. Оқытушылар сурдопедагогикалық мәселелерді жеңуге, оның жаңа жолдары мен қүралдарын іздеуге батыл күресті. Сурдопедагогтар эсіресе кереңдерді ауызша сөйлеуге, оқыту әдістемесін жасауға көп көңіл бөлді.. Кереңдерді жеке оқыту эсіресе Англия, Нидерландия, Франция, Германия елдерінде дамыды. Бүл кезеңде кереңдерді ауызша сөйлеуге оқытудың 2 жолы болды.
1 жол - Консье, Бонет, Бульвер тэжірибесіне сүйеніп, дактильді сөйлеуді қолдану.
2 Бағыт - өкілдері керең балаларды ауызша оқытуға талпындық. Сонда кереңдерді оқытудың 2 жүйесі қалыптасты: мимикалық жэне ауызша.
Бүл кезеңде кереңдерді оқыту мэселесі Англия дәрігерлері мен оқымыстыларының да назарын аударады.
XVII Англияда кереңдердіоқыту мэселесімен жемісті
айналысқандардың бірі физик Бумвер еді. Кереңдердің ақыл ойын қолмен сөйлеу арқылы дамыту туралы пікірлерін оның 1644 ж шыққан Хирология (қолмен табиғи сөйлеу) жэне Хиронология (қолмен жасанды сөйлеу) кітаптарында айтылды.
Англияда кереңдерді жеке оқытуға еңбек сіңірген ғалымдардың бірі Джон Валдис еді. Ол мынадай мэселелерді шешуде талпынды.
1. Кереңдерді ауызша сөйлеуге оқытуда жалпыға бірдей грамматика ерекшеліктерін пайдалану.
2. Кереңдерді еріннен оқуға үйрету.
3. Кереңдерді өздерінің ойларын сөйлеудің жазбаша формасында жеткізуге үйрету.
4. Кереңдерді өздерінің ойларын сөйлеудің жазбаша формасында жеткізуге үйрету.
Валмис сонымен қатар ауызша сөйлеуге балама болатын саусақ әріптері (дактилологияны) жасауды алдына міндет етіп Дактильді және жазбаша сөйлеу арқасында оның жетекшілігіндегі шәкірттер сөздікті лек сиканы меңгереді.
XVII ғ жэне Х^ІІІғ басында кереңдерді жеке оқыту жэне сол кезден бастап оқытылған. Нидерландияда кең тарады. Мүнда кереңдерді ауызша оқыту теориясының көрнекті өкілдерінің бірі Ван Геммонд еді. Ал дэрігер химик болган, оның 1667жылы « Ауызша сөйлеудің табиғи эліппесі» еңбегі таблица түрінде жарыққа шықты. Нидерландиядағы кереңдерді оқытушылардың таға да бір көрнекті өнім дэрігер Амман еді, ол Швейцарияда туылып, медицина факультетін бітірді мүнан соң ол Амстредамға келіп медициналық практикамен айналыса бастады . Бүл жерде ол бір бай көпестің керең қызын оқыту жөніндегі үсынысын қабыл алады. Еңбекақысы жоғары болғандықтан ол бүған келіседі жэне оның бүдан кейінгі қызметі осы бағытта өрбіді 5 жылғы оқытудан соң ол «сөйлеу туралы диссертация» еңбегін жарыққа шығарды оның еңбектері педагогтар арасында кең қолданды кітаптары көп тілге аударылды . Бірақ ол керең балалардың ақыл-ой күшінің олардағы табиғи шараларын сезінуді бағаламады.
Франция, Перейра жекелеген керең оқушыларды табысты түрде оқытты оның керең балаларды оқытумен айналысуы оның керең қарындасына байланысты болды. Бүдан кейін ол кереңдердің кэсіби оқытушысы болды. Париж ғ ғылым акодемиясының жиналысында оның кереңдерді оқытудағы жетістіктері талқыланды. Сол кездегі француз газеттерінде ол
туралы көптеген мақалалар шықты. Бірақ Перейра маңынан ешқандай еңбек қалдырылмады. Кереңдерді жеке оқытуда неміс мүғалімі Родальдің еңбегі зор . Сурдопедагогика тарихында жиі кездесетін оның керең балаларды оқытуға көңіл бөлуінің жеке басының еңбегі бар еді. Оның 6 баласының 3-еуі керең болды. Бүл жағдай Родельді оқытудың жолдары мен қүралдарын іздеуге мэжбүр етті.
XVII - ХУІІІғғ кереңдерді жеке оқыту тэжірибесі бүдан кейінгі кезеңдерді фронтальді оқыту тэжірибесіне негіз болды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   94




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет