«Ауаны шартқа сәйкестендіру және суықпен қамтамасыз ету жүйелері»



бет1/4
Дата01.07.2016
өлшемі1.16 Mb.
#169935
  1   2   3   4


ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ

БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Семей қаласының ШӘКӘРІМ атындағы

МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ



3 денгейлі СМЖ құжаты

ПОӘК

ПОӘК 042-18-6.1.49/01-2014

ПОӘК

«Ауаны шартқа сәйкестендіру және суықпен қамтамасыз ету жүйелері» пәніне арналған оқу-әдістемелік материалдар



«__» ____ 2014 ж № 1 басылым





«Ауаны шартқа сәйкестендіру және суықпен қамтамасыз ету жүйелері»

ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

«5В071700» – «Жылуэнергетика» мамандығы үшін

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК материалДАР

Семей


2014

Мазмұны





Глоссарий 2

2 Дәрістер 4


Глоссарий

Ауаның абсалюттік ылғалдылығы - 1 м3 ылғал ауа сақталған су буының массасы.


Ылғал ауа – су буы мен құрғақ ауа қоспасы.
Қоршаған орта – бұл термодинамикалық жүйеге кірмейтін дене.
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы – ауа су буымен қаныққан кездегі,берілген температурадағы және қысымдағы мүмкін болатын ылғалдылықтың абсалюттік ылғалдылыққа қатнасы.
Дене күйі параметрлары – термодинамикалық жүйеніің күйін мінездейтін физикалық шамалар және жүйенің алдыңғы жағдайларына тәуелді болмайды.
Бу түзілу – заттың конденсаттан газдық фазаға өту күйі.
Сопло – канал, онда газдың ұлғаюы қысымның төмендеуімен және оның жылдамдығының артуымен жүреді.
Лаваль соплосы – дыбыс жылдамдығынан артық газ жылдамдылығын алу үшін қолданылатын, тарылатын және ұлғаятын бөліктері бар жиынтықталған сопло

Дене күйінің теңдеуі – тепе-тең термодинамикалық жүйе үшін дене күйінің параметрлары арасындағы функциональдық байланыс.


Жылу алмасу – біркелкі емес температура кеңістігінде өздік қайтымсыз жылу тасмалдану процесі.
Жылуөткізгіштік – бұл жылу алмасу, әртүрлі температурадағы бір дененің бөлшектері немесе жанасатын денелердің микробөлшектердің ескертілген әрекеті.
Жылу берілу – бөліп тұратын қатты қабырға арқылы бір сұйық ортадан басқасына жылу берілу процессі.
Жылу ағыны – еркін бет арқылы уақыт бірлігінде берілетін, жылу мөлшері.
Жылуөткізгіштік коэффициенті температура градиенті 1 К/м болатын 1 м2 бет арқылы өтетін, жылу ағынының қуатын анықтайды.
Жылу беру коэффициенті сұйық пен қабырға арасындағы температура 1 градус 1 м2 бет арқылы сұйықтан қабырғаға өтетін, жылу ағынының қуатын анықтайды.
Жылу алмасу аппараттары – бір ортадан басқа ортаға жылу беру үшін арналған құрылғы.
Бу түзілу жылуы – 1 кг сұйықты құрғақ қаныққан буға айналдыруға кететін жылу мөлшері.
Шық нүктесі – ылғал ауадағы қызған бу қаныққан болу үшін, қанықпаған ылғал ауаны суыту температурасы.
Меншікті жылу сыйымдылық – зат температурасын бір градусқа өзгерту үшін жұмсалатын қажетті жылу мөлшері.

2 Дәрістер



Модул 1. Ауаны шартқа сәйкестендіру
Дәріс 1

(2 сағат, 1 апта)
Тақырып. Кіріспе. Ауа күйінің мінездемесі

Дәріс сабақтың жоспары


    1. Кіріспе. Ауаның шартқа сәйкестендірудің мәні.

    2. Ауаның негізгі параметрлері.

    3. Ауаның күйінің теңдеуі.

    4. Ауаның I-d-диаграммасы.

«Ауаны шартқа сәйкестендіру» термині деп бөлмеде белгілі бір температураның қалыпты жағдайда тұруы, салыстырмалы ылғалдылығы, ауаның құрамын және қозғалысының жылдамдығы, адамның ағзасына ең қолайлы жағдайы, және де технологиялық процесстерді жүзеге асыруын айтамыз.

Ауаның шартты сәйкестендіру жүйесінде жылуылғалдылығы өзгеріске ұшырайды (қыздыру, суыту, ылғалдану, құрғату), оның нәтижесінде параметрлері өзгереді.

Ауаның негізгі параметрлеріне температура мен қысым, ылғалдылық және ылғалдылықтың құрамы, тығыздық пен меншікті көлем, жылусыйымдылық пен энтальпия жатады.

Температураны термодинамиканың шкаласындағы температурамен және халықаралық тәжірибелік температуралық шкаласымен өлшейді. Сонымен қатар көптеген елдерде Фаренгейт шкаласымен өлшенеді.

Халықаралық тәжірибелік шкала және термодинамикалық шкаламен өлшенетінтемпературалар арасындағы байланысты мына формуламен есептеуге болады:




,

(1)

мұндағы, t – халықаралық тәжірибелік шкала температурасы, ◦С;

T– термодинамикалық шкаланың температурасы, К;

T0 = 273,16 ◦С.

Халықаралық тәжірибелік шкала және Фаренгейт шкаламен өлшенетін температуралар арасындағы байланысты, мына формуламен анықтайды:



мұндағы f –Фаренгейт шкаланың температурасы, ◦F.


Атмосфералық ауамен құралатын жалпы қысым мына формуламен анықталады:


,

(3)

мұнда Рб – атмосфералық ауа қысымы, Па;



Рс.в.– құрғақ ауаның парциалды қысымы, Па;

Рп.– су буының парциалды қысымы, Па.
Атмосфералық ауаның абсолют ылғалдылығы былай анықталады:


,

(4)

мұндап – атмосфералық ауаның абсолют ылғалдылығы, г/м3;



Мп– атмосфералық ауадағы су буының массасы, г;

V– атмосфералық ауаның көлемі, м3.
Атмосфералық ауаның салыстырмалық ылғалдылығы былай анықталады:


немесе,

(5)






Атмосфералық ауаның ылғалдылық құрамы былай анықталады:




,

(6)

мұндағы d –Атмосфералық ауаның ылғалдылық құрамы, г/кг;



Мс.в.– құрғақ ауаның массасы, кг.
Атмосфералық ауаның меншікті көлемі мен тығыздығы былай анықталады:

,

(7)

мұнда – атмосфералық ауаның тығыздығы, кг/м3;

М – атмосфералық ауаның массасы, кг;

,

(8)

мұндаv– атмосфералық ауаның меншікті көлемі, м3/кг.
Атмосфералық ауаның меншікті жылусыйымдылығы мен энтальпиясы былай анықталады:


,

(9)

мұндасс.в. – құрғақ ауаның меншікті жылусыйымдылығы, кДж/(кгК);



сп. – су буының меншікті жылусыйымдылығы, кДж/(кгК)

,

(10)

мұнда 2500– сұйық - бу фазалық ауысуының жасырын жылуы,, кДж/кг.
1 кг атмосфералық ауа үшін жағдайының теңдеуі мына түрде болады:

,

(11)

мұндаRв – атмосфералық ауаның меншікті газ тұрақтысы, Дж/кгК.

Ылғалдылық құрамы жағдайының теңдеуі негізінде анықталады:






(12)

Процесс сызығының жылуылғалдылық коэффициенті былай анықталады:


.

(13)

Қисықбұрышты жүйе координата бойынша Id – диаграмма құралған. Бұл жүйе диаграммадағы қанықпаған ылғалды ауаның ауданының ұлғаюына көмектеседі, соған орай диаграммада графикалық кескіндерді жасауға қолайлы.


Диаграмманың ордината өсі бойынша энтальпия I, кДж/кг ылғалды ауаның құрғақ бөлігі, энтальпия (I)өсіне 135° градуспен бұрылған, абсцисса өсі бойынша ылғалдылық құрамы мәндері белгіленген. Диаграмманың өрісі энтальпияның I=const және ылғалдылықтың d = const тұрақты мәндерімен бөлінген. Және де диаграммада температураның тұрақты мәндерінің сызықтары бар, олардың орналасуы осылай анықтауға болады.

Id – диаграмманың төменгі жағында өзінің ордината өсі бар қисық сызық орналасқан. Ол ылғалдылықпен d, г/кг су буының серпімділігінрп, кПа байланыстырады. Осы графигтің ордината өсі су буының парциал қысымның рп шкаласы болады.

Энтальпия I, ылғалдылық d және температураның t турақты мәндерінің сызықтарынан басқа диаграмма өрісінде ауаның салыстырмалы ылғалдылықтың тұрақты мәндерінің φ = const сызықтары көрсетілген. Қаныққан күйіндегі су буы қысымының температурадан тәуелділігін эксперименттен алынған және М.П. Вукаловичпен құрылған ылғалды ауаның термодинамикалық күйінің арнайы кестелерінде көрсетілген. Осы кестелермен немесе парциал қысымының қисық сызықпен рп (d)пайдаланып, ауаның су буымен толық қанығу Осы нүктелердің геометриялық орындары -диаграммада қисық сызықтың φ = 100 % ораласуын көрсетеді.

Егер -диаграммада изотермалар (t=const) мен изоэнтальпийлердің (I=const) орналасуы барометрлік қысымнан B тәуелсіз емес болса, онда қисық сызықтардың (φ = const) орналасуы қысымның В өзгергеруінен тәуелді. 1-ші суретте көрсетілген - диаграммасы стандартты барометрлік қысымы В=101, 325 кПа(бір физикалық атмосфера) үшін тұрғызылған

-диаграмманың қолдануымен ауаның жылуылғалдылы күйінің тағы екі өте маңызды параметрлерін аңықтауғы болады: ауаның шық нүктесінің температурасы tР және ауаның ылғалды термометрдің температурасы tM.

Ылғалдылықтың құрамына сай шық нүктесінің температурасы су буларымен қаныққан ауаның температурасына тең. Осы температураны алу үшін -диаграммада ауаның күйіне сәйкес нүктеден, d = const сызықғынφ = 100 % сызығымен қиылысқан нүктеге дейін түсіру керек.

Энтальпияға сай су термометрдің температурасы tM су буларымен қаныққан ауаның температурасына тең. - диаграммада ауаның күйініңφ = 100 % ылғалдылығы бойынша,I = const сызығымен қиылысқан нүктеден өтетінt = const сызығы температурағасәйкес.

Сурет 1. Ылғалды ауаның - диаграммасы


Осы дәріс материалдарының негізгі түсініктерің білуі керек:

Ылғалдылықтың құрамы, ауаның салыстрымалы ылғалдылығы, адиабаталық ылғалданудың процессі,изотермиялықылғалданудың процессі.  


Өздік бақылау сұрақтары
1 Температура қандай шкалалар бойынша өлшенеді?

2 Температураның өлшем бірлігін С -денF-ге ауыстыруы қалай?

3 Қысымның өлшем бірлігі?

4 Абсолютты мен салыстырмалы ылғалдылық және ылғалдылықтың құрамы қалай аңықталады?

5 Тығыздық, меншікті көлем, меншікті жылусыйымдылық және энтальпияның формулалары?

6 Атмосфералық ауа үшінКлапейрон-Менделеевтің теңдеуі?

7 I-d диаграммадағы процестерді көрсетініз?
Ұсынылатын оқулықтар
1 Кондиционирование воздуха и холодоснабжение / В.Н. Богословский, О.Я. Кокорин, Л.В. Петров; Под общ.ред. В.Н. Богословского. – М.: Стройиздат, 1985. – 367 с.

2 Бражников А.М., Малова Н.Д. Кондиционирование воздуха на предприятиях мясной и молочной промышленности. - М.: Пищевая промышленность, 1975. – 256 с.


Модул 1. Ауаны шартқа сәйкестендіру

Дәріс 2

(2 сағат, 2 апта)
Тақырыбы. Ішкі және сырқы ауаның ауаның есептік параметрлері
Дәріс сабақтың жоспары
1 Сыртқы ауаның есептік параметрлері

2 Ішкі ауаның есептік параметрлері

3 Шартқа сәйкес бөлмелердің микроклиматы
Есептеу жүйесінде ауаның ішкі және сыртқы параметрлері ескеріледі.Сыртқы ауаның есептік параметрлері, құбылыс нормалары мен ережелері арқылы анықталады. Есептік параметрлерді 3 топқа бөледі. Олар:

А, Б және В.

Сыртқы ауаның есептік параметрі А тобы жалпы алмасу желдетуінің жүйесін құрастыруға , сонымен қатар суытылған, буланған ауаның желдету жүйесін құрау кезінде қолданылады.

Сыртқы ауаның есептік параметрінің Б тобы ауаны шартқа сәйкестендіру жүйесін құрастырғанда, сонымен қатар ауаны жылыту жүйесі мен ауалы – жылулы перде жобалауда қолданылады.

Сыртқы ауаның есептік параметрінің В тобы тек қана ауаны шартқа сәйкестендіруді арнайы негізделген талаптарды жобалау жүйесінде кездесетін кейбір жағдайларда қолданылады.

Ішкі ауаның есептік параметрлерімен салқындатылатын бөлмелерде жайлы шартқа және техникалық үдерістің талаптарына сай ауаның параметрлері болып табылады. Есептік параметрлер үшін (үйлесімді және жетімді қызу, салыстырмалы ылғалдылық және ауаның қозғалысының жылдамдығы) суық ауыспалы және жылы кезеңге жайлы шарттарға орнатылған. Қабылдағыш жобалық шамаға байланысты салқындатқыш, желдеткіш сыртқы ауаның температурасы 10 °С – тан төмен (қыста), 10 °С-тан жоғары жазда) болғанда анықталады. Ауыспалы кезеңде сыртқы ауаның температурасы 10 °С-ты құрайды. Бұл ретте ішкі ауаның есептік параметрлері ауыспалы, суық кезең үшін қабылданған параметрлер болып табылады.

Тұрғын үйлерде тұратын адамдарға тиімді жайлы жағдайлар температурамен ауаның салыстырмалы ылғалдылығының байланысына тікелей қатысты. Ауаның қозғалыс жылдамдығы (0,1÷0,15) м/с тең.

Қоғамдық және өндірістік жерлерде жаз мезгілінде тиімді жайлы жағдай (22÷25) температураға, салыстырмалы ылғалдылықтың (60÷30) % ауаның қозғалыс жылдамдығы (0,2÷0,5) м/с, ал тұрғын үйлерде температурамен ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 0,25 м/с аз емес жылдамдыққа тең.

Бөлменің микроклиматы деп динамикалық тепе-теңдігімен ішкі және сыртқы жылу қабылдау және бөлме ылғалдылығымен ауаның циркуляциялық күйін айтады.

Бөлменің микроклиматы ауаның ішкі температурасымен сипатталады, және қоршау бетінің радиациялық температурасымен, ауаның ылғалдылығына байланысымен оның жылдамдығына қатысты. Бұл параметрлер жиынтығы ауаның өзін-өзі жақсы сезіндіріп, оның жұмысқа бейімділігін айтады. Әсіресе, бөлменің тұрақты температурасын шартқа сәйкестендіру. Салыстырмалы ылғалдылық пен ауаның қозғалу жылдамдығы ескерілмейтін тербелістерге ие.


Осы дәрістің материалдарын оқығаннан кейін білуге қажетті негізгі мағлұматтар: ауаның есептік параметрлері; микроклимат.
Өздік бақылау сұрақтары
1 А тобындағы ауаның сыртқы есептік параметрлері не үшін қолданылады?

2 Б тобындағы ауаның сыртқы есептік параметрлері не үшін қолданылады?

3 В тобындағы ауаның сыртқы есептік параметрлері не үшін қолданылады?

4 Микроклимат дегеніміз не?

5 Микроклиматтың негізгі параметрлерін қалай анықтайды?

6 Ауаның ішкі есептік параметрлері неге тәуелді?


Ұсынылатын оқулықтар
1 Бражников А.М., Малова Н.Д. Кондиционирование воздуха на предприятиях мясной и молочной промышленности. - М.: Пищевая промышленность, 1975. – 256 с.4.1.4, 4.2.3, 4.2.4, 4.2.5.

2 Кокорин О.Я. Современные системы кондиционирования воздуха. – М.: Издательство физико-математической литературы, 2003. – 272 с.

3 Ананьев В.А., Седых И.В. Холодильное оборудование для современных центральных кондиционеров. Расчеты и методы подбора. – М.: Евроклимат, 2001. – 96 с.
Модул 1. Ауаны шартқа сәйкестендіру

Дәріс 3

(3 сағат, 3-4 апта)
Тақырыбы. Шартқа сәйкестендірілетін бөлменің жылулық және ылғалдылық балансы
Дәріс сабақтың жоспары
1 Қоршау конструкциялары арқылы жылу мен ылғалдың түсуі.

2 Өңделетін өнімнен түсетін жылу мен ылғал.

3 Құрал-жабдықтан түсетін жылу мен ылғал.

4 Адамдардан түсетін жылу мен ылғал.

5 Электр қозғалтқыштардан түсетін жылу мен ылғал.

6 Жарықтандыру құралдарынан түсетін жылу мен ылғал.


Суытылған бөлмеде жылу беру мен жылу ағымының мәндері теңескен кезде ғана жылу теңгерім суытылған бөлмедегіге тең болады, яғни QT = Q0.

Жылу теңгерімін басқару мына түрде орындауға болады:




,

(1)

мұндағы Q1- кедергі келтірілген бөлмеден өтетін жылу ағымы,Вт;



Q2- жүктерді суыту мен жылыту есебінен жылу ағымы, Вт;

Q3- сыртқы ауаны бөлмені шартқа сәйкестендіру арқылы өтетін жылу ағымы, Вт;

Q4- бөлмені пайдалану арқылы өтетін жылу ағымы, Вт;

Әрбір жылу ағыны тек жеке суытылған бөлмелерге беріледі. Сыртқы қабырғалар арқылы өтетін жылу ағымы және тоңазытқыш сыртын мына формула арқылы анықтайды:







,

(2)

мұндағы Q, Q- екі жақтың температураларына сай суытылған бөлмедегі жылу ағымы, Вт;

Әртүрлі температура есебінен пайда болатын жылу ағымды былай анықтайды:





,

(3)

мұнда kд- әрбір жеке кедергілердің жылу ағымының нақты коэффициенті, Вт/м2К;



F – кедергінің бет ауданы, м2;

tн – сыртқы ауаның есеп айырысу температурасы, °С.

Есеп айырысу сыртқы ауаның температурасы мынаған тең:







,

(4)

мұндағы tcр.мес– ең ыстық айдың 13 сағаттық отраша температурасы, °С;



tабmax–белгілі аумақтан алынатын максималды температура, °С.

Суытылған бөлмедегіtK температура тек технологиялық талаптарға сай қабылданады.

Сыртқы қабырғамен Q беті арқылы өтетін жылу ағымы тек жалпы жылу ағымы мен қондырғылардың нәтижелерін есептеу арқылы өтеді.

Күш радиациясының жылу ағымы мынаған тең:




,

(5)

мұнда tс – күш радиациясы әсерінен температураның артық айырымы, °С .



беті арқылы өтетін жылу ағымы тек компрессор мен қондырғының салмағын өлшеу арқылы өтеді.

Суытылмаған бөлмедегі суытылған камераның жылу ағымын былай анықтайды:




,

(6)

мұнда tрасч– есептелген температура айырымы, °С.

tрасч сыртқы қабырға температуралар айырмасы (tн-tв) былай қабылданады: 70 %, егер суытылмаған бөлмеден шығатын болса; 60 %, егер суытылмаған бөлмеден шыға алмаса; 50 % еден арқылы өтетін жылу ағымын анықтау.

Суытылмаған бөлмедегі жылу ағымы компрессор мен қондырғыға тікелей байланысты болады.

Грунтта орналасқан еден арқылы өтетін жылу ағымы камерадағы теріс температура грунттан келетін жылудың аздығымен түсіндіріледі.Егер төмен температуралы бөлмеде терең грунт болса, онда есептейтін формула еден арқылы өтетін жылу ағымы есебінен болады:


,

(7)









мұнда kn– еденнің құрылымының жылу беру коэффициенті, Вт/(м2·К);



tcp– жылытатын қондырғылар арқылы табылатын орташа температура, °С

(суытқышагенті арқылы ағатын сұйықтық немесе буды ауаға сәйкестендіру tср=1 °С электржылытқыш еденінің жылыту көмегімен немесе құбыр көмегімен, шанцтық едендерде tср=1 °С тең болады.)



Суытылған бөлменің жылулық балансы жылу осы бөлмеден жылу бөлінетін жылу ағынының теңдігіне жетеді, егер QT=Q0.. Жылу балансының теңдеуін келесі түрде жазуға болады:


,

(1)







мұнда Q1 – бөлмедегі қоршау арқылы жылу ағыны, Вт;

Q2 - суытылып және мұздатылған жүктердің жылу ағыны, Вт;

Q3 – бөлмені сыртқы ауа арқылы желдеткен кездегі жылу ағыны, Вт;

Q4 –шартты эксплуатацияланған бөлмедегі жылу ағыны, Вт.
Кез келген жылу ағыны әр суытылған бөлмеге жеке жеке есептелінеді.

Тоңазытқыштың сыртқы беті мен сыртқы қабатының жылу ағыны мына формуламен анықталады:




,

(2)

мұнда Q, Q–күн радиациясының қоршауына ықпалының нәтижесі мен екі жақтың қоршауының температураларының әр түрлі болуы нәтижесінің арқасында шығуын суытылған бөлменің жылу ағыны , Вт.


Температуралардың әр түрлі болуынан туатын жылу ағыны, Q1t мына формуламен анықталады:


,

(3)

мұнда kд – әр оқшауланған қоршаудағы нақты жылу беру коэффициенті, Вт/(м2·К);



F–қоршаудың беткі ауданы, м2;

tн–сыртқы ауаның есептік температурасы, °С.
Сыртқы ауаның есептелген температурасын мына түрде жазуға болады:


,

(4)

мұндаtcр.мес– айдағы 13 сағ. ең ыстық орташа айлық температурасы, °С;



tабmax–белгіленген аймақтағы максималды температура, °С.
Күн радиациясының жылу ағыны мына теңдікпен анықалады:


,

(5)

мұнда tс- Кун радиациясының әсерінен туған артық температуралар айырмашылығы, °С .

Құрал-жабдықпен компрессорға түсірілген ауыртпалықты анықтауға жылу ағынның беткі қабатытолығымен есепке алынады.

Теплоприток в охлаждаемые камеры из неохлаждаемых помещений определяют по зависимости:



,

(6)

мұнда tрасч- температуралардың есептік айырмасы, °С.

Құрал жабдықтарға, сонымен қатар компрессорларға түсірілген жылу ауыртпашылықтарын есептеуге сыртқы қабаттың және беткі қабатының Q жылу ағыны қолданылады.

tрасч сыртқы қабырғаның температураларының әр түрлілігіне байланысты қолданылады (tн - tв):70 %, егер суытылмайтын бөлмеден сыртқа шығуға үздіксіз мүмкіндігі болса; 60 %, егер суытылмайтын бөлмеден сыртқа шығуға үздіксіз мүмкіндігі болмаса; 50 % суытылмайтын жер төленің еденінен шыққан жылу ағының анықтағанда].

Суытылмайтын бөлменің жылу ағыны толығымен есепке алынады, компрессорға да, және құрылғыларға да.

Еденнен шыққан жылу ағыны, топырақта орналасқанды негізінде кері температурасы бар камерада есептейді, осыдан топырақтан кіші жылу ағыны өтеді. Егерде төменгі температуралы бөлменің едені үйілген топырақта орналасса, онда топырақты жылыту үшін арнайы құрылғылар қарастырылған, содан еден арқылы өтетін жылу ағынының есептік формуласы мына түрде болады:


,

(7)

Мұндағы kn- жоғарғы қыздыруларда орналасқан еденнің құрылымының жылу беру коэффициенті, Вт/(м2·К);



tcp- қыздыратын құрылғылардың қабатының орташа температурасы, °С (tср=1°С еденді электрқыздырғыштармен немесе құбырдың көмегімен қыздырғанда өтетін сұйықтық пен шарқа сәйкестендірілген мұздатылған агенттің буы, tср= 3 °С бекінісі бар еденде).

Өнімнің суытылған, мұздатылған және мұздатылғанға дейінгі құрылғыдағы жылу ағынының қайталанатын қозғалысын мына формуламен анықтаймыз:




,

(8)

Мұндағы G '- өнімнің максималды түсімі, кг/сут;



i1 и i2 – суытылғанға дейінгі және кейінгі өнімнің меншікті энтальпиясы, кДж/кг;

ц – өнімді суытып өндеу кезіндегі циклдың ұзақтығы,суыту өңдеуіне қажетті уақыт, және қосымша операцияларды орындау үшін уақыт (жүктеу, түсіру, камераны тазарту, суыту құрылғыларымен қыраудың еруі);

раб – суықты қолдану кезіндегі жұмыстың ұзақтылығының уақыты.
Азық-түлік өнімдерінің бастапқы және соңғы энтальпиясы азық-түліктің бастапқы және соңғы температуралары бойынша анықталады.

Ыдыстың жылу ағыны мына формула бойынша анықталады:




,

(9)

мұндағы - ыдыстан түсетін күнделікті саны, кг/сут;



ст – ыдыс материалдының жылу сыйымдылығы, кДж/(кг·К);

t1, t2 – ыдыстың бастапқы және соңғы температурасы, С.
Ыдысқа тәуліктік өнімнің түсімінің теңдігі: ағаш және болат - 20 %, қағаз - 10, шыны - 100 % .

Суыту өңдеудегң өнімнің жылуағыны компрессорға жүктелгенде толық көлемі есептелінеді. Құрылғының қайталанылатын қозғалысын есептелінген жылуағынды 30 % көтеруге қолданылады және құрылғыға жылудың жүктеуі ретінде қолдануға болады, яғни Q2 = 1,3Q2.

Өңделетін өнімнің жылу ағыны былай анықталады:


,

(10)

Мұнда - өнімнің массасы, кг;

- өнімді кептіру, %;

- өнімді өңдеуге кеткен уақыт, час.
Бөлмеге сыртқы ауамен бірге келетін вентиляция жылу беруін мына формуламен анықтайды:


,

(12)

,

(13)

Мұнда 20 – бөлмеде бір жұмысшыға беретін ауаның көлеміне сәйкестігі;



п – бөлмеде бір уақытта жұмыс істейнтін адамдар саны;

rк – суытылған бөлмедегі ауаның тығыздығы, кг/м3;



iн, iк – сыртқы және ішкі ауаның салыстырмалы энтальпиясы, кДж/кг;

VCTP– желдетілген бөлменің құрылыс көлемі, м3;

ав – еселік желдетуді бір тәулік ішінде ішкі ауадан сыртқы ауаға ауыстырылуы, айн/тәу,ав = (1¸ 4) тәулік ішіндегі өзгеруі.

Теплопритоки Q3 учитывают в нагрузку на компрессор и на оборудование в полном объеме.

Жылу ағыны Q3 компрессорға деген жүктемені және толық көлемді қондырғыны ескереді.

Жалпы энергетикалық теңгерімі адамның екі құрамды жылу ағынын анықтайды: анық сәулелі-конвективті жылуды және жасырын жылу ылғалы адам денесінен буланатын адам өкпелер.

Адаммен берілетін бүкіл жылу адамның физикалық жұмыс істеуіне, жұмыстың аурлығына және бөлме температурасы мен киімнің жылудан қорғау қасиетіне байланысты. Жылу беру мөлшері адам денесінің температурасына байланысты, ауа қозғалысы мен жылдамдығы және жылуқорғағыш киімдердің интенсивті жұмысына байланысты.Қалың киінген адам жұмыс істегенде ылғалды көп бөледі, себебі киім жылуды көп өткізбейді.Егер ол киімін шешсе, жылуды көп бөледі.

Адамдардан жылу бөлінуін есептей отырып анықтап, толық жылу түсуі мына формуламен анықталады:




,

(13)

мұнда , – ер адам мен әйел адамның толық жылу бөлінуі, Вт/чел;



, – бөлмедегі ер адам мен әйел адамдардың саны

Механикалық құрал жабдығымен және оның электржетектері бір немесе әр түрлі бөлмелерде орналасқан. Электрэнергия негізінде механикалық жұмыстың орындалуына жұмсалады, нәтижесінде жылуға айналады. Оның бөлгілі электр құралдардың өзінде жылуға айналады. Жылу бөлмеге бөлінеді немесе бірітіндеп өңделген өнімнің қыздырылуына, эмульсияның салқындатуына, су немесе ауаның тазартуына жұмсалады.


Кесте 1. Жылу мөлшері, Вт, ылғалдың, г/ч, ер адаммен бөлінетін

Физикалық дене жаттығуы


Жылу мен ылғалдың бөлінудің түрі

Бөлмедегі ауаның температурасы, °С

10

15

20

25

30

35

Тыныш


Нақты

Жасырын


Толық жылу

Ылғал


140

23

163



30

116

29

145



40

87

29

116



40

58

35

93



50

41

62

93



75

12

81

93



115

Жеңіл жұмыс

Нақты

Жасырын


Толық жылу

Ылғал


161

29

180



40

122

35

157



55

99

52

151



75

64

81

145



115

41

10

145



150

6

139


145

200


Орташа ауырлықты жұмыс

Нақты

Жасырын


Толық жылу

Ылғал


163

52

215



70

134

76

210



110

105

99

204



140

70

128


10S

185


41

167


198

230


б

192


198

280


Ауыр жұмыс

Нақты

Жасырын


Толық жылу

Ылғал


196

93

291



135

163

128


291

185


128

163


291

240


93

198


291

295


53

238


291

355


12

279


291

415

Электрқозғалтқыштардан және солар арқылы қозғалысқа түсетін құрылғылардан жалпы жылудың бөлінуі, Вт, мына формуламен анықталады:


,

(14)


мұнда - орнатылған электрқозғалтқыштың қуаты, Вт;

-орнатылған қуаттың жұмсалған коэффициенті (0,7 ÷ 0,9),

- жүктелу коэффициенті (0,5 ÷ 0,8);

- электрқозғалтқыштыңбір мезеттегі жұмыс коэффициенті (0,5 ÷ 1);

- каталог бойынша анықталатын, электрқозғалтқыштың П.Ә.К.і (0,75 ÷ 0,92);

- механикалық энергиядан жылуға ауысатын коэффициент (0,1÷1), ескере отырып, жылудың бір мөлшері суытылған эмульсияға берілуі мүмкін, су немесе ауа арқылы берілген бөлмеден тыс кетуі мүмкін.
Жарық беруге жұмсалатын барлық электр энергиясы жылуға ауысады, бөлменің жылу балансын есептеу үшін.

Күннің сәулесі арқылы жылу бөлінуді, Вт, мына формула бойынша анықтаймыз:




,

(15)

мұнда - меншікті жарық берілу, лк.



- жарық берілудің беткі қабатының (бөлменің етегі), м2;

- жарық берілуден меншікті жылу бөлінуі, (),2 кесте бойынша анықталады.

- жарық беру үшін жылуды қолдану коэффициенті: люминесцентталғаннұршамда 0,45 құрайды және 0,15 энергия арқылы жарық беру үшін жұмсалған қыздыру шамдары
2 кесте. Люминесцентталған шамдардан меншікті жылудың бөлінуі

Шамшырақтың түрлері


Жарық ағынының орналасуы, %

Орташа меншікті жылу бөліну, , бөлменің ауданы үшін, м2

жоғары

төмен

>200

50÷200

<50

Бөлменің биіктігі, м



4,2


4,2

3,6

3,6

3,6

3,6

Түзу жарық арқылы

5

95

0,067

0,560

0,074

0,058

0,102

0,07

Айрықша түзу жарық арқылы

25

75

0,082

0,071

0,087

0,073

0,122

0,190

Диффузиялы шашыраған жарық арқылы

50

50

0f094

0,077

0,102

0,079

0,166

0,115

Айрықша шағылысқан жарық арқылы

75

25

0,140

0,108

0,152

0,114

0,232

0,166

Шағылысқан жарық арқылы

95

5

0,145

0,108

0,154

0,264

0,264

0,161


Осы дәрістің материалдарын оқығаннан кейін білуге қажетті негізгі мағлұматтар:

Жылудың берілуі, нақты жылу, жасырын жылу.


Өздік бақылау сұрақтары
1 Жылу мен ылғал қалай анықталады?

2 Құрылғылардан түсетін жылу мен ылғал қалай анықталалды?

3 Адамдардан түсетін жылу мен ылғал қалай Шартқа сәйкестендірілген бөлменің жылу мен ылғал балансы неге тең?

4 Суық және ыстық кезеңдегі жылудың кедергілер арқылы түсуін қалай анықтаймыз?

5Өңделген өнімнен түсетін анықталалды?

6 Электр құрылғылардан түсетін жылу қалай анықталалды?


Ұсынылатын оқулықтар
1 Бражников А.М., Малова Н.Д. Кондиционирование воздуха на предприятиях мясной и молочной промышленности. - М.: Пищевая промышленность, 1975. – 256 с.

2 Кокорин О.Я. Современные системы кондиционирования воздуха. – М.: Издательство физико-математической литературы, 2003. – 272 с.

3 Ананьев В.А., Седых И.В. Холодильное оборудование для современных центральных кондиционеров. Расчеты и методы подбора. – М.: Евроклимат, 2001. – 96 с.

4 Явнель Б.К. Курсовое и дипломное проектирование холодильных установок и систем кондиционирования воздуха. – М.: Пищевая промышленность, 1989. – 215 с.



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет