Ауыспалы егістер жүйесін ұйымдастыру
Ауыспалы егістік жүйесін жобалаудың негізі болып территориялық жағдайда егіншілікті
Жобаланатын ауыспалы егістік жүйесінің түрін және типін ауыспалы егін
- Берілген өндіріс егіншілігінде жалпы және тауарлы өнімділігін арттыру.
- Барлық пайдаланған жерді, учаскелерді табиғи жағдайына және биологиялық
- Эрозияға қарсы шараларды және табиғатқа кері әсерін
-Жұмыс күшін, ауыл шаруашылық техникасын, транспорт құралдарын және басқада
Ауыспалы егістер типтері төмендегі негізгі топтарға бөлінеді:
- Далалы ауыспалы егістік;
- Мал ауыспалы азық егістік;
- Арнайы ауыспалы егістік;
- Топырақ қорғау ауыспалы егістік.
Далалық ауыспалы егістігіне 50% жоғары далалық дақылдар себіліп егін
астық-парлы;
астық-парлы-отамалы;
астық –отамалы;
қант-қызылшалы-мақта және т.б.
Мал азықтық ауыспалы егістік 50% жоғары мал азықтық дақылары
ферма алды;
лагерлер алды;
шабындықты, жайылымды ауыспалы егістік.
Арнайы ауыспалы егістікті ұйымдастырғанда топыраққа қарай және арнайы
1.2 Ауыспалы егістіктердің территориясын ұйымдастыру
Ауыспалы егістіктердің территориясын ұйымдастырғанда төмендегі элементтерді орналастыруымыз керек.
- Ауыспалы егістік танаптарын;
- Жұмысшы учаскелерді ;
- Орман жолақтарын;
- Дала;
- Авиоалаңдар;
- Дала су көздерін орналастыру.
Ауыспалы егістіктің территориясын ұйымдастыру келесі танаптарға сәйкес болуы керек.
- Дифференциалдық агротехникаға, топырақтың саласын әрдайым жоғарлауға, эрозия қалдықтарын
- Техниканы және техника құралдарын жоғары өндірістік тиімді пайдалану
- ауыспалы егістік айналымы әр жылында негізгі
- Ауыспалы егістік территориясын ұйымдастыру барысында капиталдық
1.3 Ауыспалы егістік танаптарын және жұмыс учаскелерін орналастыру
Жер бедеріне байланысты танаптарды орналастыру. Танаптарды орналастырғанда беткейлердің экспозициясымен
Бұл еңістіктерді төмендегі форуламен анықтаймыз:
іжұм.= ;
і- орташа еңістік;
Н1,Н2 – нүктелердің биіктігі;
Һ – горизонталь ұзындығы;
һі - горизонталь арасындағы биіктік;
р – танаптың көлемі;
γ – танап ішіндегі барлық горизонтальдар ұзындығы, танапты
2 «Сарыөзек» өндірістік кооператив жерінде ауыспалы егістік территориясын жобалау
Шаруашылық территориясы аудан орталығы Кербұлақ ауданының оңтүстік бөлігінде орналасқан.
«Сарыөзек» ЖШС жер пайдалануы екі учаскеден тұрады. Оның
Шаруашылықтың жалпы жер көлемі – 4421гектар, оның 1368,4гектары
Шаруашылықтың орталық елді мекені болып табылатын «Кербұлақ» аудан
Шаруашылықтың орталық елді мекенінің облыстық орталығымен транспорттық байланысы темір
Шаруашылық электр жүйесімен, газбен, телефонмен және диспечерлік байланыспен қамтылған.
Ш(Ф)Қ жер пайдаланушылығын орналастыру барысында бір қатар табиғи және
су көздері мен ландшафттың басқа элементтерінің орналасуы;
елді мекендер жүйесі;
- өндірістік инфрақүрылым (өндірістік және қызмет көрсету
- әлеуметтік инфрақұрылым (білім беру, мэдениет және тұрмыс қажеттіліктерін
- қалыптасқан территориялық реттілік (алаптар мен ауыспалы егістердің орналасуы
Аталған факторлар бір уақытта және кешенді түрде ескерілуге тиісті.
Жер пайдаланушылықтың бірінші жуықтаудағы ауданы, тұратын орны белгіленгеннен кейін
- ашық, әсіресе жыртылған жерлерде межелерді түзу сызықты, ал
- межелерін табиғи ( өзен-өзектер, жыралар т.б.) және жасанды
- эрозия және басқа теріс күбылыстардың алдын алу мақсатымен
Соңында Ш(Ф)Қ бірінші жуықтаудағы экспликациясы 1-кестеде келтірілген.
1-кесте
Алматы облысы Кербұлақ ауданы «Сарыөзек» өндірістік кооператив жерінде ауыспалы
Реттік
№ Алаптардың түрлері Алаптардың ауданы,
га
1 2 3
1. егістік жерлер 1368,4
2. тыңайған жерлер 396,6
3. шабындық жерлер 130
4. жайылым және басқа жерлер 2183
Барлығы: 4421
2.1 Шаруа қожалығының өндіріс көлемі мен салалық құрамын белгілеу.
Осы екі факторды қабыстыра ескеріп өндіріс көлемін жоспарлағаны дұрыс.
Қазақстан Республикасының Жер Кодексі (2003ж) жэне «Ш(Ф)Қ туралы» (1998ж)
Нақты жағдайларда жер пайдаланушылық (жер иелігі) ауданы
экономикалық бағдарламасында қамтылған
шаруашылықтың мамандандырылуы;
өндірісінің салалық құрылымы;
өндірістің жалпы көлемі.
Бұл көрсеткіштердің негізі болып аймақтық табиғи-экономикалық және элеуметтік жағдайлар
2.2 Шаруашылық территориясының табиғи – климаттық
Шаруашылық территориясы көбіне жұмсақ климатты және агроклиматтық
Ауа ылғалдығы абсолютті түрде де салыстырмалы түрдеде жоғары
«Сары -Өзек» метеостанциясы деректері бойынша орташа жылдық жауын
Сәуір, наурыз, мамыр айларында жауын-шашын көп мөлшерде түседі.
2.3 Жер бедері
Шаруашылық территориясын геоморфологиялық қатынасты 3 бөлімге бөлуге болады:
1. Архарлы таулы
2. Тауалды жиенті-толқынды жазықтық
3. Тауалды (жиенті) жазықтық.
Архарлы таулы шығыстан батысқа қарай созылып жатыр. Максималды белгісі
Тауалды жазықтығы «Самен» учаскесінде бөлімі
2.4 Топырағы
Өндірістік кооператив аумағында топырақ екі түр тармағына
Екінші топ - жыртуға жарамды жеткіліксіз қуаң жерлер
Төртінші топ тармағы - орташадан төмендеу
2.5 Өсімдігі
Бедер, өсімдік топырақ және геоботаникалық зерттеу деректері бойынша
1. Шөлді белдеу - өндірістік кооперативтің барлық жаздық
2. Шөлді- далалық белдеу – таулы бөлігі.
Шөлді белдеу өсімдік жамылғысының сипатына қарай солтүстік шөлді
Шөлді белдеудің өсімдік жамылғысы келесідей қауымдастықтар
- ебелекті – теріскенді;
- жусаңды – изенді;
- жусаңды – сораңды.
1. Ебелекті – теріскенді қауымдастық негізгі учаскемен сары іші
Топырақтың жеңіл механикалық құрамының көрсеткіші ретінде теріскен негізгі
Теріскеннің негізгі учаскесінің оңтүстік батыс бөлігіндегі биіктігі 50см
2. Теріскенді – жуанды ебелекті – қауымдастық топырақты
3. Жусанды – сортаңды қауымдастық бұрынғы №3 бөлімшенің тың
4. Жусанды – шенді қауымдастық тауға жақын орналасқан.
2.6 Гидрографиясы
Өндірістік кооператив аумағында гидрографиялық жүйе нашар дамыған.
2.7 Гидрогеологиясы
1:500000 масштабты Алматы облысының аумағын гидрогеологиялық
1. Алакөл – Балхаш артезиянды бассейндер жүйесі.
2. Жоғарғы жарықшақты су бассейндері жүйесі.
Шөгінділердің жалпы қалыңдығы 100-120м болғанда комплекстің
Су сіңіруші жыныстар топырақ, ірі құм,
Шығындар 0,2-18 ден 68м/с дейін төмендеулерде сәйкесінше
Сонымен шаруашылық аумағында жер асты суларының
3 Жобалық шешімдер
Достарыңызбен бөлісу: |