6 - тақырып: Өсімдік қорғаудың биологиялық әдістері
Сабақтың мақсаты: Ӛсімдік қорғаудың биологиялық әдістерінің негізгі
агенттерімен танысу.
Түсініктеме
Ӛсімдік қорғаудың биологиялық әдісі табиғи жауларын қолдануға
негізделген. Ӛсімдік қорғауда биологиялық әдістің 2 бағытын айырады:
макробиоәдіс және микробиоәдіс. Макробиоәдіс энтомофагтарды және
акарифагтарды ӛсімдіктерге қолдануға және пайдалануға негізделген,
сонымен қатар бақаларды, кесірткелерді, бунақ денелілерді, жегіш
құстарды, кірпілерді және т.б. пайдалану.Мысалы, тахина түріне жататын
шыбындар астық сұр кӛбелегін, апантелиус - қырыққабат ақ кӛбелегін,
трихограмма - қырыққабат қоңыр кӛбелегін, қан қызы - ӛсімдік битін,
қалқаншалы сымырды және жалған қалқаншалы сымырды қырып жояды.
Микробиоәдістің негізінде жеке ағзалар топтарының арасындағы
антагонистік түраралық қарым-қатынастар жатады.
Саңырауқұлақтар, бактериялар, вирустар және басқа микроағзалар және
олардың тіршілік әрекетінің ӛнімі биопрепараттарды шығару үшін
қолданылады.
Бақтарда
бунақ
денелілерді
еліктіретін
жыныс
аттрактанттарды пайдаланған әр түрлі тұзақтар қолдануға рұқсат берілген.
Феромондық тұзақтар арқылы зиянды түрлердің санын есепке алу
және ұстау жүргізеді, олармен күресу мерзімін белгілейді. Бағбандар және
бақша иелері кӛбінесе зиянды бунақ денелілерді жоюға және үркіту үшін
кайнатпаларды және ӛсімдік тұндырмаларын қолданады.
1 - тапсырма: Ӛсімдік қорғаудағы биологиялық әдістің әр түрлі
бағыттарымен танысу, 1, 2, 3 кестелерді толтырыңыз.
1 кесте - Зиянды ағзалардың энтомофагтары және акарифагтары.
№
Энтомофагтардың және
акарифагтардың атаулары
Зиянды ағза
4 кесте - Зиянды ағзалармен күресу үшін қолданылатын биопрепараттарға
сипаттама
№
Сатылу атауы,
препараттық
формасы, әсер
етуші заты
Зиянды ағза
Дақыл
Препарат-
тың
шығын
мӛлшері
Әдісі, ӛңдеу
мерзімі,
шектеуі
3 кесте - Фитофагтарға және фитопатогендерге қарсы тұндырмалар және
қайнатпалар дайындауда ӛсімдіктерді қолдауымен танысу
№ Ӛсімдіктер
Түндырмалар және қайнатпалар
дайындау үшін қолданылатын
бӛліктері, жинау мерзімі
Фитофагтар,
фитопатогендер
Бақылау сұрақтары:
1. Биологиялық ӛсімдік қорғаудың мәні.
2. Биологиялық ӛсімдік қорғаудың негізгі 4 түбегейлі жоспарына
сипаттама беру: жерсіндіру, ариал ішінде тарату, биологиялық агентті
қайта-қайта
шығару
(маусымдық
колонизациялау),
пайдалы
энтомофагтарды сақтау және белсенділігін арттыру.
3. Үй жанындағы алқаптағы бунақ денелілерді жейтін құстардың рӛлі.
Бақтарға құстарды қалай еліктіруге болады?
4. Сіз қандай пайдалы буынаяқтыларды білесіз? Ауыл шаруашылық
дақылдарының зиянкестерінің санының азаюында олардың рӛлі кандай?
Жылыжайда энтомофагтар және акарифагтар қаншалықты тиімді?
5. Битоксибациллин, лепидоцид, дипел, новодор сияқты биопрепараттарға
сипаттама беріңіз.
6. Ӛсімдік қайнатпасын қалай дайындайды?
7. Биологиялық әдістердің кемшіліктерін және артықшылықтарын атаңыз.
8. Антибиотиктерді қолданудың әдістері.
9. Қандай ӛсімдік фитонцидтілікке ие? «Аллелопатия» дегеніміз не?
7 - тақырып: Өсімдік карантині
Достарыңызбен бөлісу: |