Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығы мектепке дейінгі кіші жастағЫ
жүктеу/скачать 0.6 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Міндеттері
- экология негіздері бойынша
| Экология негіздері
Мақсаты: балалардың экологиялық сана-сезімінің негізін қалыптастыру, қоршаған әлеммен үйлесімді өмір сүрудің қажет екені туралы түсініктерін жетілдіру. Міндеттері: 1. Қоршаған орта объектілеріне танымдық қызығушылықтарын арттыру. 2. Өсімдіктер және жануарлар әлемі, табиғаттағы маусымдық өзгерістер туралы ұғымдарын қалыптастыру. 3. Табиғи объектілер мен құбылыстарға бақылау жасауға үйрету. Мазмұны: Адамдар, жануарлар, өсімдіктер, сонымен қатар баланы қоршаған өлі табиғат объектілері туралы түсініктерін байыту. Баланың шамасына қарай тірі тіршілік иелерін (табиғат бұрышындағы құстар, балықтар және т.б.) күтіп-баптауға үйрету. Қоршаған табиғаттың сұлулығына, байлығына тамсану, қызығу, оған мейірімділікпен қарауға, сақтауға, қорғауға тәрбиелеу. Қарапайым заңдылықтар мен тәуелділіктерді түсінуге үйрету (мысалы, егер күн суық болса, жылы киіну, қараңғы түскенде шамды жағу). Табиғаттағы маусымдық өзгерістер Табиғаттағы, ауа-райындағы, жануарлар мен өсімдіктер әлеміндегі, адамдардың киіміндегі қарапайым маусымдық өзгерістерді байқауға талпындыру. Табиғат құбылыстарын дербес бақылауға, себеп-салдарына тән сұрақтар қоюға, қоршаған табиғатқа қызығушылық білдіруге тәрбиелеу. Табиғат пен табиғат күнтізбесіндегі ауа-райы жағдайына (жаңбыр, қар, тұман, бұршақ, қырау) бақылау нәтижелерін айта білуге үйрету. Күз. Күзгі табиғатты бақылау, қарапайым өзгерістерді атау: күн қысқарады, ауа-райы суытады, жаңбыр жауып, жерде шалшық сулар пайда болады, күн сирек шығып, жылуы аз болады, жапырақтар түседі, құстар жылы жаққа ұшады, жәндіктер болмайды, жабайы аңдар ұйқыға кетеді. Қыс. Қысқы табиғатты бақылау, қарапайым өзгерістерді атау: өте суық жыл мезгілі, қар жауады. Қардан аққала жасап, құрылыс соғып ойнауға болады. Ол күн жылынғанда еріп кетеді. Қар ұлпасы өзгеше әдемі. Қардың үстіне таяқшамен сурет салуға, із қалдыруға болады. Мұз қатты, тайғанақ, жылы жерде еріп кетеді. Қыс мезгіліндегі ең сүйікті мереке «Жаңа жыл шыршасы». Табиғат құбылыстары: қар жауу, аяз. Көктем. Көктемгі табиғатты бақылау, қарапайым өзгерістерді атау: күн жылына бастайды, қар ериді, күннің көзі жарқырайды, шөп шығады, қарлығаштар ұшып келеді, жаңбыр жауады. Көктемгі жұмыс басталады: жер жыртып, егін егеді. Гүлдер мен көкөністердің ұрықтарын егіп, жеміс ағаштарының көшеттерін отырғызады. Малды өріске жібереді. Жаз. Жазғы табиғатты бақылау, өзгерістерді атау: күн тек жылы ғана болып қоймай, сонымен қатар ысиды, күн жарқырайды, гүлдер гүлдейді, шөптер өседі, ағаштардағы жапырақтар үлкейеді, жазғы жаңбыр жауады. Құстар мен жәндіктер көбейеді. Жайлауда жер көгеріп гүлдер қаптайды. Жеміс-жидектер піседі. Адамдар әр түрлі жұмыстар істейді: гүлдер мен көкөністерді, жеміс ағаштарын суарады. Малды өрісте бағады. Өсімдіктер әлемі Көкөністер (сәбіз, қияр, қызанақ, пияз, қырыққабат, картоп) және жемістер (алма, алмұрт, апельсин, мандарин, лимон) туралы түсініктерін кеңейту. Өсімдіктер түрлерінің (қылқан жапырақтылар - 4 түрін, бұталар - 2-3 түрін, шөптесін өсімдіктер - 2-3 түрін, саңырауқұлақтар - 2-3 түрін, бөлме өсімдіктері) аттарын атай білуге үйрету. Қызғалдақ, түймедақ, бақбақ, раушан және бөлме өсімдіктері - фикус, аспедистра (тату тәтті жанұя), қазтамақ, қынагүл гүлдерін танып, атай білу іскерліктерін дамыту. Ағаштың - діңін, жапырақтарын, бұтақтарын, гүлдің - сабағын, жапырақтарын, гүлдерін тауып, атай білуге үйрету. Бөлме өсімдіктері мен гүлзарлардағы өсімдіктерді шамасы келгенше күтіп-баптау: суару, көшетін отырғызу ережелерімен таныстыру. Өсімдіктер әлемінің өзіндік ерекшелігі мен оның тіршілік ету ортасымен байланысы туралы түсіндіру, кейбір өсімдіктердің өсіп жетілуі (орманда, бақта, бақшада өсетіні) туралы түсінік беру. Өсімдіктердің сыртқы ортаға бейімделуі: олардың жапырақтары, көшеті, мұртшалары, сабағы арқылы көбейетіні, өсімдіктердің жарыққа қарай жылжи алатыны, өрмелейтіні, жармасатыны, бұрылатыны, кейбір өсімдіктердің гүлдері кешке жабылып, таңертең қайтадан ашылатыны туралы түсіндіру. Өсімдіктердің түрлері (жапырақты, қылқан жапырақты, дәрілік, өсімдіктердің жеуге жарайтын және улы) болатыны туралы түсіндіру. Өсімдіктердің иісі болады, гүлдейді, жеміс береді. Өсімдіктердің өсуі мен жағдайының жақсы болуына жарық, ылғал, ауа, қалыпты температура қажет екендігімен таныстыру. Адамдардың күтімінсіз бөлме және бау-бақша өсімдіктері ауырады, солады, қурайды, сарғаяды, өліп қалады. Бөлме және бау-бақша өсімдіктерін өсіруге, оларды күтіп-баптауға талпындыру. Жануарлар әлемі Қазақстандағы үй жануарлары мен жабайы аңдардың тіршілік әрекеті туралы ұғымдарын кеңейту. Үй жануарлары (қой, ешкі, сиыр, жылқы, түйе, есек, шошқа, ит, мысық) туралы ұғымдарын қалыптастыруды жалғастыру. Жабайы аңдар (аю, қоян, түлкі, тиін, кірпі, қарақұйрық, қосаяқ) туралы ұғымдарын қалыптастыруды жалғастыру. Әтеш, тауық, балапан, шымшық, сауысқан құстары туралы ұғымдарын қалыптастыру. Табиғат бұрышын мекендеушілерге (тотықұс, балықтар, тасбақа) бақылау жасауға үйрету. Жануарлар мен құстардың немен қоректенетіні, қалай қозғалатыны, қандай дыбыс шығаратыны туралы қарапайым ұғымдарын қалыптастыру. Ересектердің жануарлар мен құстарға жасаған қамқорлығы туралы қарапайым ұғымдарын қалыптастыру. Табиғат бұрышын мекендеушілер мен табиғаттағы жануарлар мен құстардың тіршіліктерін бақылауға, салыстыруға үйрету. Жануарлар әлемінің өзіндік ерекшелігі мен оның тіршілік ету ортасының байланысы туралы түсіндіру. Кейбір қосмекенділер (құрбақа), бауырмен жорғалаушы (кесіртке, тасбақа), жәндіктер (көбелек, қаңқыз, құмырсқа, инелік) туралы түсінік беру. Жануарлардың тіршілігіне қорек, ауа, су, жылу керектігі туралы ұғым беру. Түрлі жануарлардың ерекшеліктерінің сипаттамасы туралы түсінік беру. Ерекшеліктері: желбезек, құйрық, тұмсық, тіл, жүн, қауырсын, қабыршық, сауыт, құлақтар, қанат, тұяқ. Қозғалу тәсілдері: секіреді, ұшады, өрмелейді, жүзеді, жүгіреді, шабады. Мекендейтін ортасы: өзен, теңіз, шөл, ін, апан, ағаш діңі. Жануарлардың қорғануы: жиырылады, ызылдайды, тістейді, айқайлайды, қашады, бүркенеді. Жануарлар төлдерін қалай қорғайды: қоректендіреді, қамқорлық жасайды, әдеттендіреді. Жыл соңында экология негіздері бойынша бағдарламалық материалдарды меңгеру нәтижесінде балалар: - 3-4 ағаштың, 1 бұтаның, 3-4 гүлдеген өсімдіктердің, 4 бөлме өсімдігінің аттарын; - 2-3 үй құстары мен 2-3 жәндікті; - үй жануарларының ерекшеліктерін; - жабайы аңдардың ерекшеліктерін; - көкөністер мен жемістердің түсін, дәмін, көлемін, пішінін; - табиғаттың және ауа-райының өзгерістерін байқауды; - қарапайым өзара байланысын (күн суық суытса – жылы киіну керек, қараңғы түссе - шамды жағу керек екендігін); - өсімдіктің жақсы өсіп, өнуіне күтім керектігін түсіне білуі тиіс. жүктеу/скачать 0.6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|