ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК
УНИВЕРСИТЕТІ
|
3 деңгейлі СМЖ құжаты
|
ПОӘК
|
ПОӘК 042-18-31.1.37/01-2014
|
ПОӘК
«Этнопсихология» пәнінің оқытушыға арналған
|
11.09.2014 жылғы
№2 басылым
|
«Этнопсихология» пәнінің
5В010300 «Педагогика және психология»
4 курс
мамандығына арналған
ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ
СЕМЕЙ 2014
Кіріспе
1ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы: педагогикалық психология кафедрасының аға оқытушысы, педагогика ғылымдарының магиcтрі Кошкимбаева Р.Х.
____________ «25» 06. 2014 ж.
2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Педагогикалық психология кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.
Хаттама № 1 «03» 09. 2014 ж.
Кафедра меңгерушісі _______________ псх.ғ.к. Джумажанова Г.К.
2.2 Педагогикалық факультетінің оқу-әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді.
Хаттама № 1 «05» 09. 2014 ж.
Төрайымы _________________ п.ғ.к. Ахметова Т.Ш.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданып, басуға ұсынылды.
Хаттама №1 «11» 09. 2014ж.
ОӘК төрайымы________________ с.ғ.д. Искакова Г.К.
4 05.09.2013 жылғы №1 басылым орнына
Мазмұны
1
|
Қолданыс аясы
|
4
|
2
|
Нормативтік сілтемелер
|
4
|
3
|
Жалпы ережелер
|
4
|
4
|
Оқу пәнінің мазмұны
|
6
|
5
|
БӨЖ тақырыптары
|
9
|
6
|
Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
|
9
|
7
|
Әдебиеттер
|
10
|
1 ҚОЛДАНЫС АЯСЫ
«Этнопсихология» пәнінің оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасы 5В010300 «Педагогика және психология» мамандығының студенттеріне арналған.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
Осы «Этнопсихологиясы» пәнінің оқытушыға арналған жұмыс бағдарламасы берілген пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- Қазақстан Республикасының Жалпыға міндетті білім беру стандарты. Жоғары білім. 6.08.013-2009.
- СТУ 042-ГУ-4-2014 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;
- ДП 042-1.01-2014 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
Жүзден аса ұлт мекендейтін Қазақстан Республикасында қоғам мен мемлекет өмірін анықтауда этникалық фактор үлкен маңызға ие. Осыған орай педагогикалық ерекшеліктерін және оардың ұлтаралық қарым-қатынастарда көрініс беруін зерттейтін этнопсихологияны оқып үйренуге ерекше назар аударылуы тиіс.
Қазақстан Респуликасында жүріп жатқан реформалау процесі, оның тек экономикалық саласын ғана қамтып қоймай, сонымен қатар әлеуметтік-гуманитарлық салада да үлкен өзгерістер жасалуда. Этнопсихология курсы бүгінгі күннің талабына сай психология мамандығы студенттері үшін негізгі базалық пән болып есептеледі. Бұл курста этнопсихологияның жалпы мәселелері, әсіресе ұлт проблемасы және тұлғаның ұлтжандылық сезімі мен қасиеті, сапалары жөніндегі ғылыми-қолданбалы ақпарат осы заманғы этнопсихологиялық теориялар негізінде беріледі.
Ғылыми зерттеулерде жинақталған білімдер этнопсихологияның методологиялық принциптері, пәні, зерттеу объектісі, мақсат, міндеттері, тайпа, халық, мәдениет және эпостағы жеке адам, әлеуметтену, инкультурация, мәдени трансмиссия ұғымы, ұлттар психологиясы салаларында қызықты деректерді береді. Каузалдық белгілердегі мәдениаралық айырмашылықтар, топаралық өзара әрекет пен қарым-қатынастың этнопсихологиялық жақтары, этникалық таптауырындырдың көрінуі мен ерекшеліктері, этникалық қақтығыстар табиғаты, этникааралық қатынаста топаралық қабылдаулардың механизмдері, этникалық біртектіліктің дамуы және трансформациясы ерекшеліктері мәселелері қарастырылады.
«Этнопсихология» курсы қазіргі кездегі студенттердің психологиялық білім құрылымындағы маңызды аспектілердің бірін құрайды. Этнопсихологиялық феномендердің көрінісі мен оның қызметінің механизмдерін білу студенттерге әртүрлі этностық қоғамдастықтардың мәдениетіне деген толеранттығын қалыптастыруға ықпал етеді.
3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:
Студенттердің қазіргі заманғы психология құрылымындағы этнопсихологияның орнын түсіну және өмірдің барлық салаларында тұрақты этносаралық өзара іс-әрекет жағдайында кәсіптік қызметке дайындық процесінде этнопсихологиялық білімнің рөлін түсіну болып табылады.
3.3 Пәнді оқыту міндеттері:
- этнопсихологияның теориялық негіздерінің мазмұнын ашу;
- этнопсихология мәселелеріне студенттердің қызығушылықтарын арттыру;
- студенттердің бойында үздіксіз өзін-өзі жетілдіруге ұмтылысын ояту;
-студенттердің өзіндік тәжірибесінде этнопсихология негіздері туралы білімдерін қолдануға ұмтылдыру.
3.4 Оқытудың нәтижесі:
Курстың соңында студент:
- білу керек:
- этнопсихологияның әдіснамалық негіздері туралы мағлұмат алады.
- отандық және шетелдік этнопсихологияның теориялық негіздерімен танысады.
- әртүрлі халықтардың ұлттық-психологиялық ерекшеліктері туралы жан-жақты білім алады.
- игеру керек:
- меңгеру керек:
-
этнопсихологияның аса танымал әдістемелерінің моделі мен парадигмаларын;
-
этнопсихологиялық білімнің дамуының қазіргі заманғы ағымдарын.
- қолдана білуі керек:
-
практик психолог қызметінде әртүрлі әдістер мен тәсілдерді тиімді өздігінен пайдалана білу.
-
пән бойынша меңгерген білімін оқу танымдық іс-әрекет, сонымен қатар кәсіби іс-әрекет практикада өздігінен қолдана білуді үйренеді.
- түсіну керек:
-
этносаралық қарым-қатынастағы қабылдаудың механизмдерін;
-
ұлттық сана-сезім мен этностық қарым-қатынас ерекшеліктерін.
- істей алуы керек:
-
педагогикалық іс-әрекетте оқу-тәрбие шараларын және оларды психологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету дағдысын игереді.
-
қоғам өміріндегі нормалар мен ережелерді орындауға мүмкіндік беретін әлеуметтік дағдыларды меңгереді.
- иемдену керек:
-
теориялық білімдерді практикалық кәсіптік іс-әрекетінде ұйымдастыру білу біліктілігі және психологиялық-педагогикалық салада ақпараттық технологияларды жетік иемденуі керек.
3.6 Курстың пререквизиттері: философия, жалпы психология, әлеуметтану, әлеуметтік психология.
3.7 Курстың постреквизиті: жоқ
Курс
|
Семестр
|
Кредит
|
ДС сағ.
|
ТС
сағ.
|
ЗС
сағ.
|
БАОӨЖ
сағ.
|
БӨЖ
сағ.
|
Барлығы
сағ.
|
Бақылау түрі
| |
4
|
7
|
3
|
30
|
15
|
-
|
22,5
|
67,5
|
135
|
Емтихан
|
4 ОҚУ ПӘНІНІҢ (МОДУЛЬДІҢ) МАЗМҰНЫ
Тақырыптардың атауы мен мазмұны
|
Сағат саны
|
1
|
2
|
Дәріс сабақтары
|
Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.
Этнопсихология – психологияның бір саласы ретінде. Этнопсихология пәні, міндеті туралы түсінік. Ұлт, этностық топ, этностық сана-сезім ұғымдарындағы мазмұндық айырмашылықтар. Ұлттық тұлғаның этникалық құрылымы.
|
2
|
Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары.
Сана-сезімді зерттеудегі тарихи және психологиялық ұстанымдар. Сана
сезім мәселелерін зерделеуде қазақстандық ғалымдардың қосқан үлесі. Ұлттық сана-сезім мен этностық қарым-қатынас ерекшеліктері. Ұлттық психологияның принциптері. Ұлт психологиясының құрылымы мен қасиеттері. Этнопсихологиялық зерттеулердің беріктігі.
|
3
|
Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.
Қазақстандағы этнопсихологияның дамуы. Қазақстандық ғалымдар мен зерттеушілерінің үлесі. Этникалық ерекшелік туралы түсінік. Қазіргі кездегі этникалық иденттілік өсуінің психологиялық себептері. Мұрагерлеріміздің, қазақ баласын қазақша оқытып, тәрбиелейік.
|
3
|
Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
Жеке тұлғаны зерттеудің этнопсихологиялық мәселелері. Ұлттық мінез бе әлде менталдылық па? Қалыптылық және ауытқу мәселесі Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
|
3
|
Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.
Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы. Мәдениеттің регулятивті функциясы. Әлеуметтік психологиядағы салыстырмалы-мәдени тәсілдер. Экспрессивті мінез-құлық пен мәдениет. Жеке тұлғалық немесе бірлестік.
|
4
|
Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.
Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар. Тұлғааралық және топаралық қарым-қатынас. Этносаралық қатынастардың психологиялық детерминаттары. Этностық ұқсастықтың когнитивті және аффектілі компоненттері. Әлеуметтік және этностық ұқсастық.
|
4
|
Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері.
Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері. Этнопсихологиядағы этноцентрлік туралы түсінік. Этностық стереотиптер зерттеу тарихы, қасиеттері, түрлері. Әлеуметтену, инкультурация, мәдени трансмиссия. Әлеуметтенудің салыстырмалы – мәдениетін зерттеу: архивтік, өрістік және эксперименталды зерттеулер.
|
3
|
Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
Этникалық кикілжіңдерді анықтау және жіктеу. Этникалық кикілжіңдер: пайда болуы. Этникалық кикілжіңдер: өтуі. Этникалық кикілжіңдерді реттеу.
|
4
|
Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.
Бейімделу. Мәдениеттеу. Лайықтау. Мәдениеттілі естен тану және мәдениетаралық бейімделудің кезеңдері. Жаңа мәдениеттілі ортаға бейімделу процесіне әсер етуші фактор. Топтардың контактілері. Мәдениетаралық бейімделуге дағдылану. «Ассимилятормен мәдениеттілі» немесе мәдениетаралық сезгіштікті жоғарылату техникасы.
|
4
|
Тәжірибелік сабақтар
|
|
Этнопсихология психологияның бір саласы ретіндегі пәні мен міндеттері.
-
Этнопсихология – психологияның бір саласы ретінде.
-
Этнопсихология пәні, міндеті туралы түсінік.
-
Ұлт, этностық топ, этностық сана-сезім ұғымдарындағы мазмұндық айырмашылықтар.
-
Ұлттық тұлғаның этникалық құрылымы.
|
1
|
Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары.
1.Этнопсихологиядағы этноцентрлік туралы түсінік.
2.Этностық стереотиптер – зерттеу тарихы, негізгі қасиеттері, түрлері.
3.Әлеуметтік каузальды атрибуция.
|
2
|
Қазақстандағы этнопсихологиялық көзқарастардың дамуы.
1.Қазақстандағы этнопсихологияның дамуы.
2.Қазақстандық ғалымдар мен зерттеушілерінің үлесі. Этникалық ерекшелік туралы түсінік.
3.Қазіргі кездегі этникалық иденттілік өсуінің психологиялық себептері.
4.Қазіргі кездегі тәрбие үрдісінің ерекшеліктері.
|
2
|
Тұлғааралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
1.Мәдениет этнопсихологиялық феномен ретінде.
2.Тұлғалық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
3.Этнопсихологиядағы мәдени-орталықтандырылған тәсілдер.
4.Ұлттық сипаттағы зерттеулердегі тұлғалық-орталықтандырылған тәсіл.
|
2
|
Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы.
1.Тұлғааралық жеке бас қатынастары.
2.Коммуникацияның мәдени контектіге тәуелділігі.
3.Тұлғаралық белгілер және оның мәдениетпен байланысы.
|
1
|
Топаралық және тұлғааралық қарым-қатынастар.
1.Қарым-қатынас әлеуметтік мәселе ретінде.
2.Қарым-қатынастың этностық ерекшеліктері.
3.Қарым-қатынас мәдениеті.
|
1
|
Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері.
1.Әлеуметтік және этностық ұқсастық.
2.Этностық ұқсастықтың когнитивті және аффектілі компоненттері.
3.Этностық ұқсастықтың қалыптасу кезеңдері.
4.Әлеуметтік контекстінің этностық ұқсастықтың қалыптасуына ықпалы.
5.Этностық ұқсастықты қолдау стратегиясы.
|
2
|
№8- Тақырыбы: Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері.
1.Этностық кикілжіңдер.
2.Этностық кикілжіңдердің пайда болу себептері.
3.Этностық кикілжіңнің түрлері.
4.Этностық кикілжіңдерді реттеу әдістері.
|
2
|
№9-Тәжірибелік. Тақырыбы: Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу.
1.Мәдениаралық бейімделу кезеңдері.
2.Жаңа мәдени ортаға бейімделу процесіне әер ететін факторлар.
3.Индивид және топтар үшін мәдениаралық байланыстардың мәні.
4.Мәдениаралық сензитивтілікті жетілдіру техникасы.
|
2
|
Зертханалық сабақтар
|
-
|
5 БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
5.1 Этнопсихологиялық зерттеулердің негізгі бағыттары
5.2 Әлеуметтік мінез-құлықты реттеудің мәдени функциясы
5.3 Этносаралық қарым-қатынастағы топаралық қабылдаудың механизмдері
5.4 Этникалық кикілжіңдер: пайда болу себептері және реттеу тәсілдері
5.5 Жаңа мәдениетті ортаға бейімделу
6 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ «ЭТНОПСИХОЛОГИЯ» ПӘНІНЕН
Оқулық және оқу-әдістемелік құрал саны |
Кітап саны
|
Студенттер саны
|
% Қамту пайызы
|
1
|
2
|
3
|
4
|
1.Стефаненко Т.Г. Этнопсихология. М., 1999
|
6
|
16
|
37
|
2.Аймаганбетова,О.Х. Основы этнопсихологии :учебное пособие /О.Х.Аймаганбетова. Алматы: Литера, 2003.-178с.
|
5
|
|
31
|
3.Гумилев Л.Н. Этногенез и биосфера земли.-М.,2006
|
3
|
|
18
|
4.Лурье С.В. Историческая этнология .-М, 1997
|
5
|
|
31
|
5.Мид М. Культура и мир детства. Избранные произведения .-М.,1988
|
5
|
|
31
|
6.Агеев В.С. Психология межгрупповых отношений.-М:МГУ 1983
|
2
|
|
12
|
7.Жарыкбаев Қ. Этнопсихология-ұлт тәрбиесінің өзегі.- Алматы,2005
|
12
|
|
75
|
8.Елікбаев Н. Ұлттық психология.-А.,1992
|
30
|
|
100
|
9.Жүкеш Қ. Ұлттық психологияның сипаты.-А.,1993
|
30
|
|
100
|
10.Этнопедагогика және этнопсихология.- Алматы,1994
|
30
|
|
100
|
11.Кукушин В.С., Столяренко Л.Д. Этнопедагогика и этнопсихология.-Р-н-Д, 2000
|
2
|
|
12
|
7 ӘДЕБИЕТТЕР
Негізгі әдебиеттер
7.1.1Стефаненко Т.Г. Этнопсихология. М., 1999
-
Аймаганбетова О.Х. Основы этнопсихологии. –А., 2003
-
Крысько В.Г. Этническая психология.- М., 2002
-
Боронев Ю.В., Павленко В.Н. Этнопсихология: Учебное пособие. Спб., 1999
-
Жарықбаев Қ. Этнопсихология: ұлт тәрбиесінің өзегі. Алматы., Білім. 2005ж
-
Этнопедагогика және этнопсихология. Алматы., 1994ж
-
Кукушкин В.С., Столяренко Л.Д. Этнопедагогика и этнопсихология. Ростов на Дону., 2000г
Қосымша әдебиеттер
-
Жүкеш Қ. Ұлттық психологияның сипаты. Көмекші құрал. Алматы-., 1993ж.
7.2.2 Жарикбаев Қ.Б. Этнопсихология. Учебное пособие. А., 1998
7.2.3 Гумилев Л.Н. Этносфера: история людей и история природы. М., 1993
7.2.4 Крысько В.Г., Деркач А.А. Этнопсихология: в 2т. М., 1992
7.2.5 Лебедев Н.Н. Введение в этническую и кросс-культурную психологию. М., 1999
-
Мид М. Культура и мир детства. М., 1998
-
Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М., 1983
-
Выготский Л.С. Мышление и речь. //собр.соч. в 6т. М., 1982
-
Кон И.С.Проблеме национального характера //История и психология// Под.ред.Б.Ф.Поршнева, Л.И.Анцыферевой. М., 1971
-
Табылдиев Ә. Этнопедагогикалық қазақша-орысша сөздік. Алматы., 2002ж
-
Стефаненко Т.Г. Методы исследования этнических стереотипов //Стефаненко Т.Г., Шлягина Е.И., Ениколопов С.Н. Методы этнопсихологического исследования//. М., Изд-во Моск. Университета, 1993
-
Шпет Г.Г. Введение в этническую психологию. //Шпет Г.Г. Психология социального бытия// М., Воронеж, 1996
-
Садохин А.П. Этнология.-М.,2006
-
Шалекенов У.Х. История и этнология народов Амударьи и Сырдарьи в XVIII-XX в.-А.,2003
-
Муканов М.М. Валиханов о некоторых вопросах этнопсихологии и психологии релитгии// Вопросы психологии.-1973.-№3
-
Әлсатов Т. Орта ғасырлық қазақ ғуламаларының тәлемі-тәрбиелік идеялары (XV-XVI).-А.,1998
Достарыңызбен бөлісу: |
