Ќазаќстан Республикасы Білім жјне Єылым
ІІ ТАРАУ «ҰЛПАН» РОМАНЫНДАҒЫ ҰЛПАН МЕН ЕСЕНЕЙ БЕЙНЕСІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ТАРИХИ ТҰЛҒАЛАРЫ
жүктеу/скачать 93.57 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бала жігіт бұл жолы да тез жауап қайтарды
| ІІ ТАРАУ «ҰЛПАН» РОМАНЫНДАҒЫ ҰЛПАН МЕН ЕСЕНЕЙ БЕЙНЕСІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ТАРИХИ ТҰЛҒАЛАРЫ
Ғабит Мүсірепов шығармашылығында аяулы, асыл, қасиетті аналар образын бейнелеуге ерекше назар аударған суреткер жазушы. Романның өзіне келетін болсақ, бұл роман үш бөлімнен және жиырма төрт тараудан тұрады. Әрбір жеке тараулары рим цифрымен белгіленген. «Ұлпан» романында тоқсанға жуық образдар бар. Шығарманың оқиғасы – ХІХ ғасырда қазақ даласында болған тарихи шындықтарға негізделген. Романның Ұлпан, Есеней, Мүсіреп тәрізді кейіпкерлері өмірде болған адамдар. Романның атына лайық оның ең басты кейіпкері, әрине, Ұлпан. Ұлпан – романтикалық характер. Тарихи адам өмірінің реалды шындығын жазушы оны сәл көтере түсер, өз ортасынан оқшау шыққан адам екенін танытар қаһармандық қасиеттермен әрлейді. Қарапайым қазақ қызының іс-қимылы да, сөзі де бір көргеннен ірі танылады. [ 2, 125]. Батырдың ерке қызы шаңырақтың ошағы, үйдің ұстыны болып, яғни жоқтың өзі бар, аздың өзін көптей етіп отыратын, он саусағынан өнері тамған Несібелі ананың қызы Ұлпанға ұяда көрген тәрбиесінің арқасында Есеней ғана емес, бүкіл ел қызыққан, сүйсінген. Ұлпан ата-анасының тұңғышы мен жалғызы болғандықтан, өте еркін өсіп, еркекшора киінген. «Қаршығалы» шұбарына көз тіге келген Есеней тобының алдынан жігітше киініп шыққан қыз өтінішінің өзінде ерекше бір асқақтық барын «түрікпен» Мүсіреп бірден байқайды. Онысын бетіне айтқанда, қыз айып тартқан болып, атын тастап, тағы да салмақ салып кетеді. Бұл салмақ өмірі кісі алдында айып тартып көрмеген Есенейді атына ат қосып қайтаруға мәжбүр етеді. «Ерке болушы еді, ығыспай сөйлейтін қыз болыпты-ау? Зейінді, зерделі боларсың деп ойлап кетіп еді, ойлағаны келген де қойған. Ұтқызбай кетті ғой». Төрт-бес жасында Артықбай батыр үйінде кездесіп, әке мен баладай достасып кеткен Ұлпанды Есеней осылай еске түсіреді. Сондай-ақ көркіне мінезі сай биязы да инабатты, сұлу да сымбатты. Ұлпанның инабатты екенін романның мына тұстарынан байқаймыз: Бала жігіт бұл жолы да тез жауап қайтарды: - Арызымызды айтып кел деген жұрт асқақтай сөйле деп тапсырған жоқ еді, ағалар. Солай болып шықса айып өзімде. Жүйелі сөз жүйесін табар, жүйесіз сөз иесін табар деген бар ғой. Міне, айыбым! – деп атынан түсе қалып ұзын шылбырын Кенжетайға қарай серпіп жібереді. жүктеу/скачать 93.57 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|