Қазақстан Республикасы ғылым және білім министрлігі
Қ. Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті
Экономика және заң факультеті
Құқықтану мамандығы
ОМӨЖ №1
Тақырыбы: Қылмыстық және қылмыстық процестік заңнаманы қолданудың теориясы. (Баяндама, 1 – апта)
Орындаушы: 2-курс магистранты
Аязбиұлы А.
Ақтөбе, 2022-2023 оқу жылы
Кез келген мемлекетте қылмыстық процесс қолданыстағы құқықтық тәртіпті қылмыстық қол сұғушылықтан қорғай отырып, оның заңдарында белгіленген негізде және ережелер бойынша жүргізіледі. ; оның тәртібі мен мазмұны; нәтижесінде туындайтын құқықтық қатынас. Қылмыстық процестік кодексі жауапкершіліктің бұлтартпастығын, кінәлілерді әділ жазалауды жүзеге асыру мақсатында қылмыстық істердің ашылуын, жан-жақты, толық және объективті түрде тергелуін және шешілуін қамтамасыз етеді. ҚПҚ демократия, заңдылық, гуманизм, әділеттілік принциптеріне негізделген; әрбір қылмыстық іс бойынша шындықты анықтауға оңтайлы жағдай жасайды. ҚПҚ-ның бастапқы ережелері Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қылмыстық іс жүргізу кодексінде тұжырымдалған. ҚПҚ нормаларын анықтау, тергеу органдарының, прокурордың, қорғаушының, бірінші, кассациялық, қадағалау сатысындағы соттардың міндеттері мен құзыретін анықтайды; азаматтардың, мемлекеттік ұйымдар мен қоғам өкілдерінің құқықтары мен міндеттері; қылмыстық процеске қатысушылар, қылмыстық процесте мүдделері қозғалатын ұйымдар мен азаматтар; дәлелдеу пәні мен әдістері; іс жүргізу кезеңдерінің және оларды құрайтын іс жүргізу әрекеттерінің реттілігі, арақатынасы, міндеттері, тәртібі мен мазмұны; іс жүргізу шешімдерін шығару тәртібі мен мазмұны: өндіріс тәртібін сақтаудың арнайы кепілдіктері және оны бұзғаны үшін санкциялар.
Қылмыстық процестік кодексі 2-ге бөлінеді:
1) ӨҮК-нің жалпы бөлігі ; тұтастай алғанда қылмыстық істер бойынша іс жүргізудің жүйесін, тәртібі мен мазмұнын айқындайтын нормалар жиынтығы (оның міндеттері, қағидаттары, өндірісті жүзеге асыратын және оған қатысатын органдар мен адамдардың құқықтары мен міндеттері туралы, дәлелдеу туралы және т.б. негізгі ережелер).
2) Ерекше бөлік ; іс бойынша іс жүргізудің жекелеген кезеңдерін реттейтін нормалар жиынтығы. ҚПҚ қылмысты және оны жасаған адамдарды анықтау (дәлелдеу), әрбір нақты жағдайда оның себептеріне, себептеріне, салдарына, кінәлінің жеке басына сәйкес қылмыстық-құқықтық шараларды қолдану, сондай-ақ негізсіз қылмыстық жауаптылыққа тарту жағдайларын болғызбау; сот қателіктерін түзету; негізсіз адамдарды оңалту жөніндегі қызмет тәртібін айқындайды жауапкершілікке тартылған және келтірілген залалды өтеуге; қылмыстық іс бойынша шындықты анықтау, шынымен кінәліні әшкерелеу және дұрыс шешім қабылдау үшін қажет нәрсенің бәрін анықтау немесе кінәсізден күдікті немесе айыпты алып тастау үшін жеткілікті дәлелдер алу; айыпталушының іс-әрекеті мінез-құлыққа әсер ететін барлық жағдайларды ескере отырып, қатесіз заңды баға алған кезде қылмыстық заңның және басқа да заңдардың дұрыс қолданылуы. жауапкершілік дәрежесі; соттың Заңға және істің мән-жайына қатаң сәйкес әділ жаза тағайындауы немесе жазықсыз адамды ақтауы.
Қылмыстық процесс; бұл адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын, қоғамдық тәртіп пен қоғамдық қауіпсіздікті қылмыстық қол сұғушылықтан қорғауды қамтамасыз ету міндеті бар қылмыстық істерді тергеу, қарау және соттың шешуі бойынша заңда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылатын қызмет. Қылмыстық процесте міндеттерді іске асыруға қылмыстық іс қозғау, қылмысты тез және толық ашу, қылмыс жасаған адамдарды қылмыстық қудалау, оларды сот алдында айыптау, қылмыс жасаған адамның сотталуы және әділ жазаға тартылуы немесе қылмыстық заңға сәйкес жауапкершіліктен немесе жазадан босатылуы үшін істі сотта қарау және шешу арқылы қол жеткізіледі. Қылмыстық процесс жазықсыз адамды қылмыстық жауаптылыққа тартудан және соттаудан қорғауға, ал мұндай жағдай орын алған жағдайда оның уақтылы және толық оңалтылуын қамтамасыз етуге тиіс. Заңның дұрыс қолданылуын қамтамасыз ету іс бойынша іс жүргізу барысында заң нормаларын қатаң сақтау және қолдану болып табылады.Қылмыстық процестің нақты міндеттері:- қылмыстың уақтылы және толық ашылуын, яғни қылмыстың жасалу фактісін және оны кім жасағанын анықтау. Қылмыстық процестің қатысушылары мен кезеңдері. Қылмыстық процеске қатысушылар.Істің нәтижесіне жеке қызығушылық қылмыстық сот ісін жүргізу субъектілерінің белгілі бір тобын ; процеске қатысушыларды бөлудің басты белгілерінің бірі болып табылады. Қылмыстық сот ісін жүргізуде өздерінің жеке немесе олар ұсынатын құқықтарын және басқа адамдардың заңмен қорғалатын мүдделерін қорғайтын және осыған байланысты белгілі бір іс жүргізу құқықтары мен міндеттері берілген жеке және заңды тұлғалар қылмыстық процеске қатысушылар болып табылады. Заңға сәйкес қылмыстық процеске қатысушылар айыпталушы, күдікті, жәбірленуші, азаматтық талапкер, азаматтық жауапкер деп аталады. Күдікті мен айыпталушы тарапынан қорғаушылар, ал жәбірленуші, азаматтық талапкер және азаматтық жауапкер тарапынан; өкілдер процеске қатыса алады. Процеске қатысушыларға кең процессуалдық құқықтар беріледі және тиісті міндеттер жүктеледі. Бұл немесе басқа адам нақты және заңды негіздер болған жағдайда процеске қатысушы бола алады.
Бұл немесе басқа адам нақты және заңды негіздер болған жағдайда процеске қатысушы бола алады. Дәлелдемелердің көмегімен осындай негіздемелер беретін мән-жайлар белгіленуге тиіс және іс бойынша іс жүргізетін орган немесе лауазымды адам нақты адамды процеске қатысушы ретінде тану туралы өзінің заңға негізделген шешімін (қаулыда немесе ұйғарымда) тұжырымдауға міндетті. Қорғаушылар мен өкілдерді іске қатысуға жіберу кезінде олардың өкілеттіктері тексеріледі.Айыпталушы заңға сәйкес өзіне қатысты жеткілікті дәлелдемелер негізінде айыпталушы ретінде тарту туралы қаулы шығарылған адам болып табылады.Қылмыс жасады деген күдікпен ұсталған адам немесе айып тағылғанға дейін бұлтартпау шарасы қолданылған адам күдікті деп танылады.
Достарыңызбен бөлісу: |