Қазақстан республикасы халықаралық Қайта жаңарту және даму банкі қаржыландыратын

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Автомобиль жолдары комитеті Қабанбай Батыр даңғылы 47 САПА СЗ және САЭН Инжиниринг бірлескен ҚазжолҒЗИ Астана Манатау көшесі 21, 3 қабат, 10 кеңсе, Астана Tel: +7 7172 51 81 17 E-mail: pmc_kazdornii@mail.ru

Жергілікті жері жазық. Аймақтың сейсмикалық белсенділігі ҚР ҚНжЕ 2.03 -30-2006 бойынша 5 балл.

ҚОӘСЫБ «ҚазжолҒЗИ» АҚ Қазақстанның Ұлттық талаптарын ескере отырып (ҚР Экологиялық кодексі, 2007 және басқа нормативтік құжатар) және Дүниежүзілік банктің ОП 4.01 және ОП 4.12 Жедел саясатына сәйкес Орталық-Батыс жол дәлізінің жобасы үшін консультациялық қызметтердің бөлігі ретінде «САЭН Инжиниринг Групп» ЖШС бірлесіп әзірледі.

Дүниежіүзілік банк тиісті деңгейін және экологиялық бағалау (ЭБ) типін анықтау мақсатында ұсынылған жобаларға экологиялық тексеру жүргізуді талап етеді. Жобаның типі, орналасқан жері, сезімталдығы және ауқымына қарай, сондай-ақ, табиғаты мен қоршаған ортаға ықтимал әсер етуінің көлеміне қарай Дүниежүзілік банк ұсынылған жобаларды төрт санатқа бөледі:

• А санаты – қоршаған ортаға айтарлықтай қолайсыз, елеулі, әртүрлі немесе теңдессіз әсер ететін ұсынылған жобаны сипаттайды. Осы ықпал етулер дене жұмысына түсетін орындар немесе құралдарға қарағанда аса кең облысқа әсер етеді. ЭБ А санатындағы жоба үшін жобаның қоршаған ортаға ықтималды теріс және оң әсер етуін зерттейтін, балама түрлерімен салыстыратын және қолайсыз әсер етуге және экологиялық тиімділігін жақсарту үшін алдын алу, ықшамдау, жеңілдету немесе өтемақы беру үшін тиісті шаралар қабылдау ұсынылатын қоршаған ортаға ықпал ету бағасы;

• B санаты – егер оның қоршаған ортаға, халыққа немесе экологиялық маңызды объектілерге (шалшықтанған жерлер, ормандар, егістер және басқа табиғи мекен ету орындарын қоса алғанда) ықтималды қолайсыз әсері А санатындағы жобаларда аса қолайсыз болса, жобаны сипаттау. Бұл әсер етулер нақты бір жерге байланысты, ондайлар болса, тұрақсыз және көптеген жағдайда жеңілдету шаралары әзірленеді.

• C санаты – қоршаған ортаға ең аз немесе мүлдем ешқандай қолайсыз әсерлер туғызбатын жобаларды сипаттайды. Алдын ала тексеруден басқа, С санатындағы жобалар үшін ЭБ бойынша ешқандай одан әрі әрекеттер талап етілмейді.

• FI санаты – егер жобалар қаржы делдалы немесе қаржы делдалдығындағы акциялардағы инвестициясы арқылы несиелік лимитті құраса FI санаты бойынша сыныпталады. Қаржы делдалы егер барлық шағын жобалар болмашы әсер етуге алып келмеген жағдайда, экологиялық бақылау жүйесін қолдануы тиіс.

Экологиялық және әлеуметтік кепіл мақсаты – даму процесінде қоршаған орта мен адамдарға келетін зиянның алдын алу мен жеңілдету. Қауіпсіздік саясаты дамушы елдерге, даму бойынша олардың серіктестеріне көрсетілетін көмек болып табылады. Саясат бағдарламалар мен жобаларды дайындау мен ендіруге инвесторлар мен борышкерлерге ұсыныс жасайды. Келесі кепіл талаптарын ҚОӘБ-ды енгізу кезінде қарастырған.

Жобаның ұсынылатын санатталауы

Дүниежүзілік банктің экологиялық сыныптау жүйесі жеңілдету іс-шараларысыз жүзеге асырылған жағдайда, жобамен (және шағын жобамен) байланысты тәуекел ықтималдылығы мен ауқымына сәйкес анықталады.

Жоғарыда айтылғандардың негізінде, Банктің саясатына сәйкес, жоба А санаты ретінде сыныпталған болатын. Бұл сыныптау қолданыстағы жолды ІІ жол санатына дейін кеңейту және жетілдірумен және Орталық-Батыс жобасының шеңберінде қажет болған кезде жаңа жол трассасын салумен негізделеді.

ҚОӘСЫБ есебі жобаны сипаттау және жол өтетін учаскенің бойындағы мәліметтер жинағын, жеңілдету бойынша шараларды жоспарлау үшін пайдалы база және әсер анализі бар барлық негізгі элементтерді қамту керек. Жолдың нақты учаскесі үшін табиғатты қорғау іс-шараларының жоспары әзірленетін болады және жобаны кейіннен іске асырған кезде экологиялық қадағалау бойынша нақты нұсқаулықтар мен келісімшарттық міндеттемелерді ұсыну үшін тендерлік және келісімшарттық құжаттамаларға біріктірілетін болады.

Алдын ала жүргізілген археологиялық зерттеулердің және жобаның өңірін тексеру нәтижесінде бірнеше ЖКА құрбандарының зираты, кесенелер және монументтер табылды. Археологиялық іздестірулерді лицензиясы бар консультанттар жүргізді. Құрылыс ауданында жобаға әсер етуі мүмкін ЖМР объектілері. Демек, осы ОП/БП саясаты қолданылады және осы саясаттың талаптарына сәйкес, ТММ объектілерін қорғау бойынша шаралар қабылданатын болады. Сондай-ақ, толық жобалау аяқталғаннан кейін және құрылыс кезінде қосымша ТММ объектілерінің анықталуы мүмкін, ондай жағдайларда «кездейсоқ анықталу» рәсімі қолданылатын болады.

Осы саясат (i) қоныс аудару немесе қонысынан айрылу; (II) активтерінен айрылу немесе активтерге шектеу қою; немесе (III) пайда көздерін жоғалту немесе өмір сүру қаражатынан айрылу, тартылған тұлғаларды мәжбүрлеп қоныс аударту; немесе қолайсыз әлеуметтік салдарға әкеп соғатын парктер мен қорғалатын аудандарға мәжбүрлеп шетеу қою нәтижесінде жерді мәжбүрлеп алумен байланысты тікелей экономикалық және әлеуметтік салдарын қамтиды. Егер жобада пайдалануда тұрған жерді бөлу немесе қоныс аудару талап етілсе (жоғарыда анықталғандай), әсер ету ауқымына (айтарлықтай немесе болмашы) қарай қысқартылған немесе толық Қоныс аудару бойынша іс-шаралар жоспарын (ҚІЖ) әзірлеу қажет.

Әлеуметтік басқару және Қоныс аудару саясатының жобасы «ҚазжолҒЗИ» АҚ әзірлеген және ҚР ИДМ Автомобиль жолдары комитетімен келісілген жеке құжаттар. Астана-Арқалық-Торғай-Ырғыз жолының учаскесіне арналған ҚІЖ осы автожол учаскесінің құрылысына түскен меншік иелері, бизнес және адамдардың аяқталған тізіміне сәйкес, жол учаскесін егжей-тегжейлі жобалау аяқталғаннан кейін әзірленетін болады.

Дамбыларды қорғау БП 4.37. (қолданылмайды). Жоба аумағын бағалау барысында дамбылардың қауіпсіздігіне қатысты мәселелер анықталмады.

Халықаралық ағынсулар жобасы ОП/БП 7.50 (қолданбайды, алайда ҚОӘБ ескерілген): Жобалау аумағының шегінде Ырғыз өзені бар. Алайда жобаның шеңберінде көпірлермен қиылысатын өзендердің гидрологиялық режиміне теріс әсер ету байқалмайды, өйткені ағынның гидрологиялық режимі толығымен өзгеріссіз қалады.

Қоршаған ортаға ықпал етуді бағалау әдіснамасы

ҚОЫӘ мақсаты ұснылған жобаның шеңберінде әртүрлі қызметтің экологиялық және әлеуметтік әсер етуән бағалау үшін қоршаған ортаның талаптарын анықтау болып табылады. Осы жоба техника-экономикалық негіздеме және егжей-тегжейлі жобалау сатысында. Алайда ҚОЫӘ субъектісі болып табылмайды және кейбір зерттеулерді жүргізуді талап етеді. Алайда қоршаған ортаға ықпал етуді жеңілдету жоспары және Экологиялық бақылау жоспары егжей-тегжейлі жобалау және егжей-тегжейлі жобалау кезінде қоршаған ортаға ықпал етуді бағалау аяқталғаннан кейін толықтырылуы мүмкін Экологиялық Негіз (теріс ықпал етуді азайту жоспары, 7, 9 бөлімдер) ретінде әзірленді.

Қоршаған ортаға ықпал етуді бағалау кезінде мынадай әдістер қолданылды:

• 
  Барлық рұқсат берілген табиғатты қорғау заңнамасы және нұсқаулықтарды қоса алғанда қолдағы негізгі мәліметтер жинақталды, қаралды және талдау жасалды.
  
• 
  Инвестициялар және даму министрлігінің, Қазақстан Республикасының Экологиялық мәселелері, су ресурстары жөніндегі тиісті Облыстық әкімшіліктерінің, облыстық департаменттерінің жергілікті сарапшыларымен дискуссиялар жүргізілді;
  
• 
  Жобаланатын жолдың бойында тұратын және жұмыс істейтін адамдармен бейресми интервью және бірлескен дискуссиялар жасалды;
  
• 
  Қосымша қоғамдық кеңестер жобада ұсынылған жол учаскесінің бойында орналасқан ауылдарда, аудандарда өткізілуі тиіс; қоғамдық тыңдаулардың нәтижесінде қабылданған шешімдер жобада, ҚІЖ жән ҚОӘСЫБ ескерілуі тиіс және жобаға қатысты қажетті әрекеттер қабылдануы және ИДМ келісілуі тиіс;
  
• 
  Жобалау шешімдері мен техникалық деректер әзірлену үстінде, сондықтан осы ҚОЫӘ есебі жобалау шешімдерін құрамайды. Жобалау аяқталғаннан кейін жол учаскесін салу және пайдалану кезінде қоршаған ортаға әсер етуді және жеңілдеті шараларын толық анықтау мақсатында шешімдер қаралады және назарға алынатын болады;
  
• 
  2015 жылғы мамырдан шілдеге дейінгі кезеңде ұсынылған трасса жоспарын экологиялық жағынан зерттеу және тексеру мақсатында «ҚазжолҒЗИ» АҚ ЖБК және «САЭН Инжиниринг Групп» ЖШС өкілдері учаскелерге шықты.
  

Трассаның жобасына қоршаған ортаға және әлеуметтік ортаға барынша әсерді аз тигізу үшін барлық шаралар енгізілген. Негізінен жоба маршруты қолданыстағы трассаның желісі бойынша өтеді, осылайша жердің жер пайдаланудың басқа түрлеріне өзгеруіне шектеу қояды. Жобаға жол қозғалысының қауіпсіздігі үшін жылдамдықты азайту бойынша жаяу жүргіншілер жолдары ұйымдастырылған. Сондай ақ мал шаруашылығымен айналысатын сол аймақтағы фермерлер үшін жер асты өткелдері қарастырылған. Бұл жер асты өткелдері жабайы жануарлар үшін де қызмет етеді (негізінен қасқырлар, қояндар және т.б.) және жабайы жануарларға арналған өтпелерді салу қажеттілігі болмайды. Жобаға гидрографиялық және гидрологиялық іздестірулердің нәтижелері енгізілетін болады және үнемі немесе маусымды судың жиналуының және батпақ немесе сазды жерлердің пайда болуының алдын алу үшін құбырлардың жеткілікті саны жобаланатын болады. Көпірлерді жобалау маусымдық су ағытқыш, сондай-ақ, мүмкін болатын нөсер тасқындарын ескере отырып есептелетін болады.

Астана-Арқалық-Торғай-Ырғыз жол учаскесінің жобалау шешімдерін дайындау барысында Астана мен Арқалық арасында және оларды айналып өтетін жолдардың кейбір бөліктерінде жаңа трассаны салудан өзге, жол учаскелерінің негізгі бөлігі өзгеріссіз қалады. Маршруттың бойындағы негізгі кабельді коммуникация желілері және электр байланысы желілері сол дәліздің бойында сақталады. Жобада «жобамен» және «жобасыз» балама нұсқалар, сондай-ақ, Жантекеден Ырғызға дейін жолдың әртүрлі өту нұсқасы қаралатын болады (34 бетті қараңыз).

«Жобасыз» балама нұсқаның – қолданыстағы трассаның бойындағы кенттерде қоршаған ортаға және әлеуметтік жағдайларға теріс салдары болатын еді. «Жобасыз» балама болған жағдайда жолдарды жергілікті пайдаланушылар үшін қауіп арта түседі, әсіресе егер жол жақсармаса және жол жоқ учаскелерге жол салынбаған жағдайда. Қолданыстағы жолды ІІ санатқа қайта жаңарту және жаңа жолды салу оң әлеуметтік ықпал етулерге әкеп соғады. Құрылыс трасса өтетін жердің бойындағы ауыл шаруашылығы қызметіне әсер етуі мүмкін, алайда жобаға қандай да бір маңызды теріс әсер етулер күтілмейді.
Трасса жоспары табиғатты қорғау аймақтары арқылы өтпейді. Осыған байланысты трасса жоспары қоршаған ортаны қорғау жағынан Астана мен Қазақстанның батыс бөлігінің арасындағы көлік байланысын жақсарту үшін ең жақсы тәсілді ұсынады. Жоба қоғамға маңызды оң әсер етеді, өйткені Астана мен жол учаскесінің бойынан өтетін қалалардың арасындағы экономикалық дамуды және әлеуметтік байланысты жақсартуға ынталандырады.

Жер алу мен қоныс аудару

Ұсынылған жоба жерлерді алуды және олармен байланысты әсер етулерді құрайды. Егжей-тегжейлі жобада Дүниежүзілік банктің талаптарына сәйкес, автожолдарды салу үшін қоныс аудару және жерлерді бөлу бойынша іс-шаралар жоспарын әзірлеу қажет.

Орталық-Батыс дәлізінің барлық жобасында пайдалану үшін АЖК мен Банк арасында келісілген Қоныс аудару бойынша Негіздемелік саясатқа енгізілген қағидаттар мен стандарттар осы жоба үшін қолданылады;

(а) Қоныс аудару бойынша Негіздемелік саясаттың нақты іске асырылуы талап етілетін жерлерді алуды бағалау, сондай-ақ, осы кезеңде Қоныс аудару бойынша Негіздемелік саясаттың талаптарын сақтау үшін талап етілетін қосымша іс-шараларды ұсыну мақсатында жүргізілетін болады.

(б) ұсынылған, алайда жобаны бағалау сәтінде басталмаған жерлерді алудың жеке жағдайларында жалғаспалы бақылау және есеп беру үшін шаралар қабылдау.

Алдын ала бағалауға сәйкес, жобаланатын жол ұсынылатын айналма жолдарды және жол жоқ жерлерге жол салудан өзге, трассаны қандай да бір маңызды өзгертулерсіз қолданыстағы жолдың жоспары бойынша өтеді. Қолданыстағы жолды қайта жаңартумен және жаңа жолды салумен байланысты жобаны әсер етуге түсетін адамдар санының аз болуы күтіледі. Бастапқы бағалауға сәйкес, бірнеше адам және мүлік объектілері жобаға әсер етеді. Трассаның шегінде ешқандай мүлік объектілері қозғалмайтыны анықталды. Алайда Астана мен Арқалық арасындағы, Торғай мен Ырғыз арасындағы кейбір бөліктерде жаңа жол салу үшін жолды кеңейту мақсатында жерлерді қосымша алу талап етіледі. Ұсынылған кеңейтумен байланысты қозғалған мүлік объектілері мен жер туралы егжей-тегжейлі ақпарат жерлерді бөлу бойынша егжей-тегжейлі жобада және жобалық құжаттамада ұсынылатын болады.

Жолды қайта жаңарту жеке кеніштерден, құрылыс лагерлерінен, жол-құрылыс техникасының тұрақтауы және жол-құрылыс материалдарына арналған қоймалардан топырақты шектеуді қамтамасыз ету үшін барлық құрылыс кезеңінде уақытша жер бөлуді талап етеді.

Сонымен қатар уақытша пайдалану үшін қажетті жерлер жердің иесі мен құрылыс уақытында жермен тікелей жұмыс істейтін және пайдаланатын мердігерлердің арасында тікелей келіссөздер негізінде ерікті түрде алынатын болады, жерді уақытша пайдаланғаны үшін өтемақы төлеуге шарттар бекітілетін болады.

Қоныс аудару бойынша Негіздемелік тұжырымдаманың жобасында қажет етілетін жерлерді бөлудің әртүрлі түрлеріне қатысты барлық толық ақпарат ұсынылады.

Егжей-тегжейлі жоба аяқталғаннан кейін Орталық-батыс дәлізінің жобасына арналған Қоныс аудару бойынша іс-шаралар жоспары (ҚІЖ) ұлттық заңнамаға сәйкес, сондай-ақ, Дүниежүзілік банктің ОП 4.12: «Мәжбүрлеп қоныс аударту» талабына сәйкес әзірленетін болады.

ҚІЖ Қазақстан Үкіметі Инвестициялар және даму министрлігінің Автомобиль жолдары комитеті арқылы сақтауы тиіс рәсімдер, сондай-ақ, Жобаға қатысты тұлғаларды тиісті қоныс аударту және өтемақы төлеу үшін қабылданатын әрекеттер жазылады. Құжат объектлерді алу барысында қозғалатын жерлерді, үй шаруашылықтарын және бизнесті сипаттауды қамтамасыз етеді. Мақсаты жерлерді бөлу кезінде теріс әрекеттерді төмендету, сондай-ақ, халықтың әлеуметтік қорғалмаған қабаттарына ерекше назар аудара отырып, жобаға қатысты тұлғалардың әртүрлі санаттарының құқықтарын белгілеу болып табылады.

ҚІЖ барлық жобаға қатысты тұлғалардың жерге арналған заңды-тіркеу құқықтарының болуы мен болмауына қарамастан оларға қолданылатын болады. Ықпал ету маңыздылығы өтемақы сипатына және басқа көрсетілетін көмекке ықпал етеді. ҚІЖ құжаты қоғамдық тыңдаулардың, мәліметтерді жинау мен талдаудың әртүрлі кезеңдерінің нәтижесі болады. ҚІЖ талаптарын орындау Автомобиль жолдары комитеті арқылы Қазақстан Үкіметі үшін де, Жобаны іске асыруға тартылған барлық мердігерлер үшін де міндетті.

Қоғамдық тыңдауларды «ҚазжолҒЗИ» АҚ ЖБК және «САЭН Инжиниринг Групп» ЖШС өкілдері экологиялық зерттеулердің барысында 2015 жылғы маусым айында өткізді. Алғашқы қоғамдық тыңдаулар 2015 жылғы 9-12 маусымда Ақмола облысының 5 ауданында - Целиноград, Қорғалжын, Егіндікөл, Атбасар және Жарқайын аудандарында, Қостанай облысында, Арқалық қаласында, Амангелді және Жангелдин аудандарында, сондай-ақ, Ақтөбе облысының Ырғыз ауданында өтті. 2015 жылғы 29 маусымда көптеген адамдарды жоба туралы ақпараттандыру үшін Ақмол, Жантеке, Егіндікөл, Сочинский ауылдарында қоғамдық тыңдаулар қайта өтті. Қоғамдық тыңдауларды өткізу жергілікті тұрғындарға және жобаға тартылған тараптарға жобаның жалпы мәліметтерімен танысуға және экология мен әлеуметтік аспектілерге қатысты мазалаған мәселелерін талқылауға, ҚОӘСЫБ және ҚІЖ енгізілетін өз ұсыныстары мен ұсынымдарын білдруге мүмкіндік берді. Кезекті тыңдаулардың және егжей-тегжейлі жобалау қорытындылары бойынша қажеттілігіне қарай жануарларды айдайтын тиімді орындар мен қиылысулар анықталатын болады.

Қоғамдық тыңдаулардың келесі кезеңі және мүдделі тараптардың кеңесі жол учаскесінің бойында орналасқан жергілікті елді мекендер мен жақында орналасқан ауылдардың адамдарының қатысуымен ҚОӘСЫБ жобасын талқылаудың мақсаты өткізілетін болады. Осылайша, ҚОӘСЫБ жобасын әзірлеу ақталысымен (сондай-ақ, Банктің пікірінен кейін) ҚОӘСЫБ құжаты халыққа хабардар етіледі және ол бойынша қоғамдық тыңдаулар өткізілетін болады. Жобаны іске асыру кезеңінде мынадай жолдармен көбінесе бейресми кеңестер өткізілетін болады:

• 
  Жоба сипатталған, жоспарланған жұмыстар және оларды орындаудың болжамды мерзімдері көрсетілген қазақ және орыс тілдерінде брошюраларды дайындау және тарату; және
  

Объектіге бару және халықпен байланыс барысында адамдардың этникалық түріне, иесі әйел отбасыларға, әлеуметтік қорғалмаған топтарға ешқандай ықпал ету туралы сөз қозғалмаған.

Негізгі теріс әсер етулер мынадай факторлар болып табылады:

• 
  Ұсынылатын жол фермерледің қозғалысы және малды айдау үшін ықтимал кедергі болуы мүмкін,
  
• 
  Кейбір жерлерде ұсынылған жол мектеп, дүкен және басқа жергілікті мекемелерге жету үшін ықтимал кедергі болса,
  
• 
  Құрылыс, сумен қамсыздандыру, электр және газбн қамсыздандыру уақытында жергілікті тұрғындардың жобаға ыпал етуі;
  
• 
  Құрлыс уақытында қолданыстағы дренажды жүйелер қозғалуы мүмкін,
  
• 
  Жұмыскерлердің келуі,
  
• 
  Жерлерді алу және мәжбүрлеп қоныс аудару егер процесс тиісті түрде реттелсе, Жобаға қатысты тұлғаларға (ЖҚТ) теріс ықпал етуі мүмкін,
  
• 
  Құрылыс барысында ЖҚТ жерлерді пайдалану бойынша кейбір шектеулері пайда болуы мүмкін
  
• 
  Жерлерді бөлу және жолды салу ауыл шаруашылығы өндірісіне қатысты ЖҚТ тіршілік әрекетіне теріс ықпал етуі мүмкін.
  

Негізгі оң әсер етулер мынадай факторлар болып табылады:

• 
  Жаңа жол қалған аудандармен, өңірлермен және елмен жақсы байланысты қамтамасыз етеді.
  
• 
  Құрылыс кезеңінде көптеген жұмыс орындарын, соның ішінде жолдың құрылысына қатыса алатын жергілікті тұрғындар үшін көптеген жұмыс орындары құрылатын болады;
  
• 
  Кеңейтілген жол жаңа дүкендер, мейрамханалар, барлар, май құю станцияларын, жергілікті азық-түлік дүкендерін және т.б. салуға мүмкіндік беретіндіктен, жергілікті экономиканы жандандырады.
  

ТІНЖ жобаны іске асыруға жауапты мердігерлер мен басқа қатысушылар енгізуі тиіс экологиялық шаралар мен рәсімдерді анықтау үшін ҚОӘСЫБ зерттеу бөлігі ретінде дайындалған болатын. ТІНЖ жобаны іске асыру барысында қаралуы мүмкін.

• 
  Қоршаған ортаға ықтималды әсер ету
  
• 
  Әсер етуді жеңілдету шаралары;
  
• 
  Құрылыс және жолды пайдалану барысында әсер етуді жеңілдету бойынша іс-шараларды енгізуге арналған институционалды міндеттер;
  
• 
  Қоршаған ортаны бақылау жоспары.
  

ТІНЖ негізінде жеке учаскелер/лоттар үшін табиғатты қорғау іс-шараларының жоспары (ТІЖ) әзірленетін болады. ТІЖ іске асыру кестесінде қоршаған ортаға әсер етуді жеңілдету бойынша іс-шаралардың мерзімін, жиілігін, ұзақтығын және құнын анықтайды және осы әрекеттерді жоба жұмысының толық жоспарымен біріктіреді.

ТІЖ құрылыс кезінде қоршаған ортаға ықпал етуді бақылау және жеңілдету бойынша шаралар енгізілетін бақылау іс-шараларын құрайды. Жеңілдету бойынша жоспарланған шаралардың тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында Бақылау жоспары ҚОӘСЫБ есебінде анықталған әсер етуді қамтитын болады.

Тұжырымдар, ұсыныстар және қорытындылар

Ұсынылған жолды салу жобасында бірқалыпты экологиялық және әлеуметтік әсер етулер бар. Осы әсер ету есебінде сипатталған құрылыс уақытындағы әсер етуді жеңілдету бойынша іс-шараларды енгізген жағдайда экологиялық және әлеуметтік аспектілерде жіберілетін болады. Орталық-батыс дәлізінің жол учаскесін жақсарту және кеңейту трасса өтетін жолдың бойындағы халық үшін әлеуметтік және экономикалық пайда әкеледі. Кез келген ауа-райында жылдам, қауіпсіз және қол жетімді жол Қытай, Қазақстан Ресей арасында, сондай-ақ, Еуропа және Орталық Азияға қарай жүкті тиімді және тез тасымалдауға мүмкіндік береді. Осы елдердің ішінде өндірілген тауарлар маршрут бойынша тез жеткізілетін болады. Негізгі кәсібі болып табылатын осы аумақтың ауыл шаруашылығы өнімі одан да ірі нарыққа тез тасымалдануы мүмкін. Жұмыс күші елдер арасында еркін жылжуы мүмкін, сондай-ақ, өңірлік және экономикалық жағынан туризм үшін аса маңызды болады. Жұмысқа орналасу және бизнесті дамыту үшін үлкен мүмкіндіктер туындайды. Өңірлік деңгейде Ақмола облысының халқы Қазақстанның орталық және батыс бөлігінде орналасқан басқа қалалар мен өңірлерге сапарға шыққан кезде жолға кететін уақытты қысқартуға мүмкіндік алады.

Келесі ұсыныстар ҚОӘБ-тың нәтижесі болып табылады:

• 
  Жолдың трассасын 2 санатқа дейін жақсарту үшін қолданыстағы жолды кеңейту уақытында қажет болған жерлерге жаңа жолды және айналма жолдарды салуды қоса алғанда, жоба қолданыстағы жорл трассасының жоспарынан ауытқымауы тиіс;
  
• 
  Құрылыс бойынша жобалау құжаттамасы салдарды жеңілдететін түрлі шаралар бойынша барлық ережелер кіруі тиіс;
  
• 
  Келісім құжаты қоршаған ортаны қорғау бойынша барлық талаптарды қанағаттандыру үшін 7 бөлімде көрсетілген сәйкес тармақтар қосылуы керек. Құрылыс материалдары (құм және қиыршық тастар) тек лицензияланған карьерлерден алынуы керек. Артық материалдар экологиялық таза әдіспен жойылуы керек.
  

ҚОӘСЫБ жобасын әзірлеу аяқталғаннан кейін (және Банктің келісімінен кейін) ҚОӘСЫБ құжаты халыққа хабардар етіледі. Жеке учаскелер/лоттар үшін ҚІЖ бойынша қоғамдық кеңестер жобалау учаскелерінің бойында орналасқан тартылған адамдар мен жергілікті халықты шақыру арқылы әрбір учаскені егжей-тегжейлі жобалау кезінде өткізілтін болады. Сондай-ақ, жобаны дайындау барысында төмендегілер арқылы ақпаратты жария ете отырып, бірқатар бейресми кеңестер өтетін:

• • Жоба сипатталған, жоспарланған жұмыстар және оларды орындаудың болжамды мерзімдері көрсетілген қазақ және орыс тілдерінде брошюраларды дайындау және тарату; және

• Жергілікті қоғамдастықтар өкілдерінің қатысумен шағымдарды қарайтын ресми комитет құру. Жобаны қадағалау консультанты Мердігермен бірлесіп шағымдарды қарау бағдарламасын тиімді басқаруға жауапты болады.