Қазақстан республикасы ішкі істер министрлігі мақан есболатов атындағы алматы академиясы
Заң психологиясының пәні, оның мақсаттары мен міндеттері, ғылым жүйесіндегі орны
жүктеу/скачать 71.16 Kb.
|
| 1. Заң психологиясының пәні, оның мақсаттары мен міндеттері, ғылым жүйесіндегі орны.
1.1. Құқықтық психология туралы идеяларды дамыту. Заң практикасы мен психологияның байланысы туралы ғылыми идеялар тергеушілердің жұмысына байланысты пайда болды және осы ғасырдың басында "тергеу психологиясы" немесе "сот психологиясы" деп аталды. Уақыт өтті, психология құқықтық қызметтің басқа салаларында қолданыла бастады, ал құқықтық және психологиялық білім жүйесі "сот психологиясы" деп аталды. Тек 60-шы жылдары профессор Сталиннен кейінгі уақытта құқықтық және психологиялық білімді жандандыру мен дамытуда басымдыққа ие болғанықтан, 1969 жылы ресми түрде ғылыми мамандықтар тізіміне енгізілген "заң психологиясы" деген жаңа атау ұсынылды. Ол бойынша ғылым кандидаты және докторы ғылыми дәрежелері беріле бастады. Бұл ескі білімді жай ғана қайта атау емес, психологияның құқықтық практикадағы мәні мен мүмкіндіктері туралы түбегейлі жаңа түсінік және ғылыми білімнің осы саласының тақырыбы туралы жаңа идея болды. Алайда, осыдан кейін де құқықтық және психологиялық білім шеңберін және ескі атауды ескі түсінуді жақтаушылар көп болды. "Сот психологиясы" атты кітаптар 80-жылдардың аяғына дейін пайда бола бастады, ал "сот психологиясы" оқу пәні әлі күнге дейін елдің көптеген заң оқу орындарында бар. Ескінің қайталануы "құқықтық психология" деп аталатын бірқатар жаңа кітаптарда кездеседі, олардың көпшілігі тергеу қызметінің психологиясы туралы ақпарат болып табылады. 1.1. Құқықтық психология пәнінің интегративті сипаты. Құқықтық және психологиялық ғылымдар тоғысында орналасқан ғылыми білім жүйесі, тек құқықтық психология деп аталмайды. Бұл шындықтың интегративті мәнін және ол туралы заңды-психологиялық білімнің интегративті сипатын анықтайды. Заңды және психологиялық шындықтардың жанасуымен анықталатын және әрекет ететін табиғи байланыстар, құбылыстар мен механизмдер құқықтық психология пәнінің негізі болып табылады. Алайда, бұл білімнің таралу аймағын нақтылау қажеттілігі туындайды. Егер біз қолданыстағы көзқарастардың құқықтық психология тақырыбындағы айырмашылықтарын талдайтын болсақ, онда олар психологиялық тұрғыдан гөрі тақырыптың "құқықтық бөлігіне" көбірек жатады деп айта аламыз. Заң психологиясы Заңтану мен психологияның тоғысында бола отырып, өзінің пәнін "құқықтық бөлімде" заң ғылымы оны қалай түсінсе, "психологиялық" психология ғылымы оны қалай түсінетінін түсінуге арналған. Сондықтан, құқықтық психологияның пәні құқықтық жүйеге және оған тәуелділіктерге әсер ететін заң органдарының, мемлекеттік, экономикалық және қоғамдық ұйымдардың қызметіндегі психологиялық шындық (психологиялық құбылыстар, психологиялық заңдылықтар және психологиялық механизмдер), сондай-ақ азаматтар мен олардың топтарының өмір салтының, мінез-құлқының және құқықтық қатынастарының заңды маңызды аспектілері болып табылады. Қысқасы: құқықтық психология пәні-құқық жүйесімен қарым-қатынастағы адамдардың психологиясы. 1.1. Заң психологиясының ғылым ретіндегі мақсаттары мен негізгі міндеттері. Құқықтық психологияның түпкі мақсаты заң ғылымымен ортақ-құқықтық мемлекет пен қоғамды құру, ал ерекшелігі — құқықтық және психологиялық шындықтың тәуелділігі мен әсерін ашуға, сондай-ақ оларды оңтайландыру жолдарын дамытуға негізделген оған қол жеткізуге ықпал ету. Негізгі міндеттері: * құқықтық жүйені құруға және жетілдіруге енгізілген барлық қызметкерлер мен азаматтарды құқықтық-психологиялық тәуелділіктерді, сондай-ақ оларға әсер ету жолдарын жақсы түсінуге мүмкіндік беретін сенімді құқықтық-психологиялық біліммен қаруландыру; * заң органдары қызметкерлерінің жеке басының өркениетті кәсіби-психологиялық дамуына және олардың кәсібилігіне ықпал ету; * заң шығарушы, құқық атқарушы және құқық қолдану органдары мен олардың мамандарының алдында тұрған кәсіби міндеттерді шешудің, сондай-ақ басқа органдардың, ұйымдар мен тұлғалардың құқық тәртібін нығайту жөніндегі қызметтің тиімділігін арттырудың психологиялық негізделген жолдарын әзірлеу. Өз мақсаттары мен міндеттері бойынша заң психологиясы, көріп отырғанымыздай, ғылыми білімнің қолданбалы, іс жүзінде бағытталған саласы болып табылады. Бұл табиғи нәрсе, өйткені оның пайда болуы мен дамуы практиканың сұраныстары негізінде және әр түрлі құқықтық қызмет түрлерінде жоғары нәтижелерге қол жеткізуді қамтамасыз ету мақсатында жүрді. Сондықтан жарияланымдардың құндылығы, оқу пәндерінің құндылығы, ең алдымен, практикалық қызметкерлерге нақты не беретіндігімен, олардың жұмысын жақсартудағы "өсу" құқықтық психологияның деректері мен ұсыныстарын қолданумен анықталады. жүктеу/скачать 71.16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|