Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жөнiндегi 2011 2015 жылдарға арналған салалық бағдарламаны бекiту туралы

жүктеу/скачать 301.5 Kb.

бет	1/2
Дата	23.02.2016
өлшемі	301.5 Kb.
	#4892

1 2

Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жөнiндегi 2011 - 2015 жылдарға арналған салалық бағдарламаны бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2011 жылғы 31 наурыздағы № 308 Қаулысы

      Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
      1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жөнiндегi 2011 - 2015 жылдарға арналған салалық бағдарлама (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.
      2. Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттiгi (қаржы полициясы) (келiсiм бойынша) мүдделi мемлекеттiк органдармен, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдерiмен бiрлесiп, Бағдарламада көзделген iс-шаралардың тиiсiнше және уақтылы орындалуын қамтамасыз етсiн.
      3. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттiгiне (қаржы полициясы) (келiсiм бойынша) жүктелсiн.
      4. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының

Премьер-Министрi К. Мәсiмов

Қазақстан Республикасы

Үкiметiнiң
2011 жылғы 31 наурыздағы
№ 308 қаулысымен
бекiтiлген

Қазақстан Республикасындағы сыйбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жөнiндегi 2011 - 2015 жылдарға арналған салалық бағдарлама

1. Паспорты

Ескерту. 1-бөлiмге өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Үкiметiнiң 2012.06.28 № 866 Қаулысымен.

Атауы                        Қазақстан Республикасындағы сыбайлас
                             жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жөнiндегi
                             2011 - 2015 жылдарға арналған салалық
                             бағдарлама (бұдан әрi - Бағдарлама)

Әзiрлеу «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк

үшiн негiздеме               жоспарлау жүйесi туралы» Қазақстан
                             Республикасы Президентiнiң 2009 жылғы 18
                             маусымдағы Жарлығы;
                             «Қазақстан Республикасының 2020 жылға
                             дейiнгi Стратегиялық даму жоспары
                             туралы» Қазақстан Республикасы
                             Президентiнiң 2010 жылғы 1 ақпандағы №
                             922 Жарлығы

Бағдарламаны Қазақстан Республикасы Экономикалық

әзiрлеуге және iске          қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы
асыруға жауапты              күрес агенттiгi (қаржы полициясы) (бұдан
мемлекеттiк орган            әрi - Агенттiк)

Мақсаты Сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдың

тиiмдiлiгiн арттыру

Мiндеттерi Халықаралық ынтымақтастықты кеңейту және

                             сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл
                             мәселелерi бойынша ұлттық заңнаманы
                             жетiлдiру;
                             Сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл,
                             сондай-ақ сыбайлас жемқорлық қауiптерiн
                             азайту жөнiндегi мемлекеттiк органдар
                             қызметiнiң тиiмдiлiгiн арттыру; Сыбайлас
                             жемқорлыққа қарсы көзқарасты жоғарылату;
                             Көлеңкелi экономика деңгейiн төмендету.
                             Осы мiндеттер негiзiнде әзiрленген
                             шаралар талдауда көрсетiлген
                             кемшiлiктердi барынша азайту және
                             қауiптердi жою үшiн бар күштi жақтарды
                             пайдалануға мүмкiндiк бередi

Iске асыру Бағдарламаны iске асыру 2011-2015 жылдар

мерзiмдерi (кезеңдерi) аралығындағы кезеңде жүзеге асырылатын
болады

Нысаналы Қазақстан 2015 жылға қарай «Транспаренси

индикаторлары                Интернэшнл» рейтингiнде сыбайлас
                             жемқорлықты түйсiну индексi бойынша 180
                             елдiң арасында 90 орынды иеленедi

Қаржыландыру көздерi Бағдарламаны iске асыруға жалпы сомасы

және көлемi                  362523,5 мың теңге қаражат бөлу
                             көзделуде:
                             оның iшiнде, республикалық бюджеттен -
                             362523,5 мың теңге, оның iшiнде:
                             2011 жылы - 27915,5 мың теңге;
                             2012 жылы - 243523,5 мың теңге;
                             2013 жылы - 30361,5 мың теңге;
                             2014 жылы - 30361,5 мың теңге;
                             2015 жылы - 30361,5 мың теңге.
                             Шығын сомалары толық емес және тиiстi
                             қаржы жылына арналған республикалық
                             бюджет жобасын қалыптастыру кезiнде
                             Республикалық бюджет комиссиясы
                             нақтылайтын болады.
                             Жергiлiктi бюджет есебiнен
                             қаржыландырылатын iс-шараларды iске
                             асыру бөлiнген қаражат шегiнде
                             көзделедi.

2. Кiрiспе

Сыбайлас жемқорлық Қазақстанның, қауiпсiздiгiне, мемлекет пен қоғамның тұрақтылығына жүйелi қауiптi бiлдiредi, халықаралық аренада Қазақстан Республикасының жағымсыз имиджiн жасай отырып, жүргiзiлiп жатқан экономикалық және әлеуметтiк реформаларға кедергi жасайды.

      Сыбайлас жемқорлық сыбайлас жемқор және адал (жергiлiктi немесе шетелдiк) кәсiпкерлердi алдын ала теңсiздiк жағдайына қоя отырып, сыртқы және iшкi нарықтардағы бәсекелестiкке нұсқан келтiрiп, ұлттық экономикаға жағымсыз әсер етедi. Сыбайлас жемқорлық жөнiндегi тәуелсiз сарапшылар қауымдастығының бағалауы бойынша ол Қазақстанда тауарлар мен қызметтердiң құнын 50%-га дерлiк көтередi, бұдан елдiң барлық халқы зиян шегедi.
      Сыбайлас жемқорлық бизнес жүргiзудiң экономикалық және қаржылық ортасын бұрмалайды, мемлекеттiк басқару мен бизнестiң тиiмдiлiгiн, инвестицияларға ынталарын төмендетедi, экономикалық және саяси дамуды тежейдi, әлеуметтiк теңсiздiктi туындатады, сондай-ақ саяси үдерiске белгiлi бiр тұрақсыздықты енгiзедi.
      Мысалы, өткен ғасырдың 80-шi жылдарының басында экономиканы епсiз басқарумен ұштасқан сыбайлас жемқорлық Венесуэла сияқты мұнайға бай елдi төлем қабiлетсiздiгiне әкелдi. Демократиялық және демократиялық емес институттары бар бай елдер де, кедей елдер де сыбайлас жемқорлыққа бейiм болады. Сыбайлас жемқорлықтың Жапония үкiметiнде болған өзгерiстерде, Италияның саяси жүйесiн қайта ұйымдастыруда, Заирдағы үкiметтiк билiктiң, заңның және тәртiптiң коллапсында түйiндi рөл атқарғаны белгiлi.
      Осылайша, сыбайлас жемқорлықтың қазiргi қоғамға әсерi экономикалық шектен шығады. Сыбайлас жемқорлық экономика мен қоғамның әртүрлi салаларына ене отырып, елдiң тұрақты саяси-экономикалық дамуына ыдыратушы әсер етедi, сондықтан оның ұлттық қауiпсiздiгiне елеулi қауiп болып қала бередi.
      Мәселен, 2005 - 2010 жылдар кезеңiнде Қазақстан Республикасында 10929 сыбайлас жемқорлық қылмыс анықталды.
      Бұл ретте, осы көрсеткiштiң жыл сайынғы өсу үдерiсi байқалады, егер 2005 жылы осындай қылмыстар саны 1505 болса, 2010 жылдың нәтижелерi бойынша - 1911, яғни 27 %-ға өскен.
      Осыған байланысты елдiң ұзақ мерзiмдi бәсекеге қабiлеттiлiгiн қамтамасыз ету мақсатында ел алдында сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдың белсендi саясатын жалғастыру мiндетi тұр.
      Бұл ретте, сыбайлас жемқорлыққа тек мемлекеттiк және құқық қорғау органдарының күшiмен ғана қарсы тұру сыбайлас жемқорлық деңгейiн барынша төмендетуге мүмкiндiк бермейтiндiктен, бұл жеделдетiлген экономикалық және әлеуметтiк даму бойынша елде жүргiзiлiп жатқан қайта құруларды тежейдi.
      Сондықтан сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл Қазақстанның және Президент Н. Назарбаевтың мемлекеттiк саясатының аса маңызды стратегиялық басымдығы болып табылады. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы мемлекеттiк саясат елдегi әлеуметтiк, экономикалық және саяси тұрақтылықты күшейтуге, азаматтар мен қоғамның құқықтарын, бостандығы мен заңды мүдделерiн жалпы қылмыстық көрiнiстерден қорғау деңгейiн көтеруге мүмкiндiк бередi.
      Бұрын iске асырылған Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң мемлекеттiк бағдарламаларының нәтижелерi сыбайлас жемқорлықтың одан әрi дамуына кедергi жасайтын пәрмендi жағдайларды қалыптастыру бойынша барлық мемлекет пен қоғамның дәйектi жүйелi жұмысын одан әрi жүргiзудiң мақсаттылығы мен қажеттiлiгiн көрсеттi.
      Мемлекеттiк органдар мен азаматтық қоғам iске асыратын сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылға бағытталған өзара байланысты iс-шаралардың кешенiн әзiрлеу мақсатында осы Бағдарлама әзiрлендi.
      Бағдарлама Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейiнгi Стратегиялық даму жоспарының негiзгi мақсаттарына қол жеткiзуге бағытталған.

3. Ағымдағы жағдайды талдау

Ескерту. 3-бөлiмге өзгерiс енгiзiлдi - ҚР Үкiметiнiң 2012.06.28 № 866 Қаулысымен.

      Сыбайлас жемқорлық қазiргi қоғамның тұрақты түрде мұқият зерделеудi, жүйелiк ұстанымды, кешендi және жедел қарсы iс-қимылды талап ететiн жағымсыз құбылысы болып табылады.
      Елдегi сыбайлас жемқорлықтың деңгейi мен ауқымы экономикалық дамуға кедергi жасайды, инвестициялық ахуалға жағымсыз әсерiн тигiзедi, елдiң имиджiн, Қазақстан Республикасымен ынтымақтастыққа деген халықаралық қызығушылықты төмендетедi.
      1998 - 2010 жылдар кезеңiнде қабылданған заңнамалық актiлердi, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң мемлекеттiк бағдарламаларын талдау оларда сыбайлас жемқорлыққа қарсы маңызды әлеуеттiң негiзi қаланғанын және сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылды заңнамалық қамтамасыз ету бойынша бiрқатар шаралар iске асырылғанын көрсетедi.
      Халықаралық сарапшылардың бағалауы бойынша Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес үшiн ең тиiмдi болып танылған заңнамалық база қалыптастырылды.
      Әкiмшiлiк кедергiлер төмендетiлiл, лицензияланатын қызмет түрлерi мен рұқсаттар саны 3 есе азайтылды.
      Тиiстi нормативтiк-құқықтық актiлердi әзiрлеу мен қабылдау, жеңiлдiктер және үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдар арасында әлеуметтiк мемлекеттiк тапсырысты орналастыру түрiндегi азаматтық қоғам институтын дамытуды белсендi мемлекеттiк қолдау халықтың сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдағы белсендiлiгiн арттыруға әкелдi. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң нәтижесiне сыбайлас жемқорлыққа қарсы қоғамдық ұйымдар мен саяси партиялардың, атап айтқанда заң шығару қызметiне табысты қатысатын «Нұр Отан» Халықтық-демократиялық партиясының жұмысын жандандыру оң әсерiн тигiзедi.
      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы халықаралық келiсiмдер мен халықаралық ынтымақтастықты iске асыру мақсатында 2008 жылғы 4 мамырда Қазақстан Республикасы Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясын ратификациялап, Румыния, Польша, Эстония, Хорватия, Грузия, Словакия, Латвия, Қытай, Түркия, Бiрiккен Араб Әмiрлiктерi, Египет және Франция үкiметтерiмен сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл мәселелерi бойынша 12 келiсiмге қол қойды.
      Мәселен, 1998 - 1999 жылдар кезеңiнде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң пәрмендi құралы болған және мемлекеттiк қызметшiлердiң мәртебесiн, құқықтары мен мiндеттерiн, олардың моральдық-адамгершiлiк бейнесiн және iскерлiк сапасын белгiлейтiн «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» және «Мемлекеттiк қызмет туралы» Қазақстан Республикасының заңдары, сонымен қатар «Қазақстан Республикасы мемлекеттiк қызметшiлерiнiң ар-намыс кодексi туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2005 жылғы 3 мамырдағы № 1567 Жарлығы қабылданды.
      Атап айтқанда, мыналарды қабылдау сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң маңызды кезеңдерi болды:
      «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестi жетiлдiру мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, ол арқылы сотталған адамның қылмыстық жолмен алынған және басқа адамдардың меншiгiне берiлген мүлкiн тәркiлеу енгiзiлген;
      мыналарға:
      сыбайлас жемқорлық қылмыс және құқық бұзушылық жасағаны үшiн айыппұл санкциясын арттыру және мүлкiн тәркiлеудi енгiзу жолымен лауазымды адамдардың жауапкершiлiгiн күшейтуге;
      мемлекеттiк органдардың, мемлекеттiк ұйымдардың және мемлекет қатысатын ұйымдардың басшыларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл үшiн дербес жауапкершiлiк белгiлене отырып, осы жөнiнде тiкелей мiндет жүктеуге;
      азаматтардың сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың жолын кесу мен оны ашуға жәрдемдесуге бағытталған қызметiн көтермелеу тетiктерiн қамтитын, азаматтардың сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-әрекетiн ынталандыру жөнiнде шаралар белгiлеуге;
      «корпоративтiк сыбайлас жемқорлыққа» қарсы iс-қимыл шараларын әзiрлеуге бағытталған «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестi одан әрi күшейту мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы.
      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң заңнамалық базасын жетiлдiрудiң жүйелi және кешендi тәсiлi сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл бағыты бойынша халықаралық қоғамдастықтың мемлекеттi бағалауын жақсартуда өз бейнесiн тапты. «Транспаренси Интернэйшнл» сыбайлас жемқорлықты түйсiну индексiнiң рейтингiне сәйкес Қазақстан 178 елдiң iшiнде 2010 жылы 105 орынды иеленсе, 2009 жылы 120-орынды, 2008 жылы 145-орынды иеленген.
      Соңғы жылдары құқық қорғау органдарының қызметiн жандандыру нәтижесiнде сыбайлас жемқорлық қылмыстарды анықтау құрамының сапасы артты. Жауапкершiлiкке тартылатын сыбайлас жемқорлардың iшiнде мемлекеттiк билiк органдарының басқарушы буынының өкiлдерi жиi кездеседi.
      Алайда, құқық қорғау органдары қабылдап жатқан сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес шараларына қарамастан, олар айтарлықтай нәтиже бермей отыр.
      Осылайша, сыбайлас жемқорлық қылмыстардың ауқымы, оның әлеуметтiк-экономикалық даму үдерiсiне жағымсыз әсерi сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралардың дәйектi жалғасын талап етедi.
      Мемлекеттiк сатып алу, жер қойнауын пайдалану, жер қатынастары мен құрылыс, кеден және салық саласы қазiргi уақытта неғұрлым сыбайлас жемқорлық салалары болып табылады, онда соңғы жылдары келтiрiлген зиянның едәуiр өсуi байқалады.
      Егер 2005 жылы анықталған сыбайлас жемқорлық қылмыстар бойынша келтiрiлген зиян сомасы 379 миллион теңгенi ғана құраса, 2010 жылы осы көрсеткiш 6,8 миллиард теңгеге дейiн өскен.
      Осыған байланысты сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiн болдыртпау мақсатында Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне мемлекеттiк қызмет және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен заңнамаға:
      сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасаудың жоғары қауiпi бар лауазымдар тiзбесiн анықтау үшiн негiздердi;
      осы лауазымдарға түсу және қызмет өткеру үшiн жоғарылатылған талаптарды;
      көрсетiлген лауазымдарды иеленуге үмiткер тұлғалар үшiн, олардың сыбайлас жемқорлықты сақтауына қатысты арнайы тексерiстер қолдану мүмкiндiгi туралы мiндеттердi анықтауға бағытталған түзетулер енгiзiлдi.
      Мемлекеттiк органдар қызметiнiң ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында әр мемлекеттiк орган өз веб-сайтының жұмыс iстеуiн қамтамасыз еттi, министрлiктер мен ведомстволардың басшылары үкiметтiк порталда ел халқымен сұхбаттарды жүзеге асыратын жеке блогтарын құрды.
      Барлық мемлекеттiк органдар ведомстволық бағдарламалар мен сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бойынша жоспарларды қабылдауда, оларда әр түрлi сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-шаралар белгiленген.
      Атап айтқанда, салық органдары Қазақстан Республикасы Салық қызметi органдарындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес стратегиясын Салықтық қатынастардағы сыбайлас жемқорлық салаларының тiзiмiн және олардың сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiн жою жөнiндегi iс-шараларын, Салық қызметi органдары қызметкерiнiң кәсiптiк этика кодексiн, Салық төлеушiнiң хартиясын бекiттi.
      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң 2006 - 2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасының iс-шаралар жоспарын орындау мақсатында барлық облыстарда, сондай-ақ Астана және Алматы қалаларында сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң өңiрлiк бағдарламалары мен олардың iске асырылуы жөнiндегi iс-шаралар жоспарлары қабылданды. Қабылданған бағдарламаларды iске асыру барысы туралы ақпарат Президент жанындағы Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелерi жөнiндегi комиссияның отырыстарында қаралады.
      Мемлекеттiң Интернет-ресурс арқылы халықпен толыққанды керi байланысын құруға мүмкiндiк беретiн «электрондық үкiметтi» енгiзу iске асыру сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылда оң рөл атқарады.
      Мемлекеттiк басқару жүйесiн жетiлдiру үшiн мемлекеттiк қызметтер ұсынудың нақты стандарттары енгiзiлуде, бұл мемлекеттiк органдар жұмысының ашықтығы мен айқындығын жақсартуға, қабылданатын шешiмдердiң тиiмдiлiгiн арттыруға мүмкiндiк бередi.
      Жоғарғы Сот сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл жөнiндегi iс-шаралар шеңберiнде Еуропадағы қауiпсiздiк және ынтымақтастық ұйымының Астанадағы орталығы, Америка Құрама Штаттарының халықаралық ынтымақтастық жөнiндегi агенттiгi (ЮСАИД), Германия техникалық ынтымақтастық қоғамы (ГТЦ), Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Даму бағдарламасы (БҰҰДБ), Бiрiккен Ұлттар Ұйымының босқындар iстерi жөнiндегi Жоғарғы Комиссар басқармасы (БҰҰ ҚЖКБ), «Адам құқықтары үшiн хартия», «Трансперенси Қазақстан» қоғамдық қорлары және басқалар сияқты халықаралық және қоғамдық ұйымдармен азаматтардың сот әдiлдiгiне, сот үдерiсiнiң айқындығына қол жеткiзуiн қамтамасыз ету бойынша бiрлескен жобаларды iске асыра отырып, ынтымақтастық жасайды.
     Сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдың жинақталған тәжiрибесi жүргiзiлiп жатқан сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралардың тиiмдiлiгiн арттыруға жақсы әлеует болып табылады.
      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы тиiмдi саясат жүргiзу үшiн айрықша мүмкiндiктерге ие Қазақстан Республикасының әлсiз жақтары, мүмкiндiктерi мен қауiптерi бар, талдауға сәйкес оларға мыналар жатады:

Күштi жақтары	Әлсiз жақтары
1. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл бойынша нормативтiк-құқықтық базаның болуы 2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдың қалыптасқан тәжiрибесi	1. Халықтың құқықтық сауаттылығының жеткiлiксiз деңгейi 2. Мемлекеттiк және жергiлiктi атқарушы билiк органдары қызметi ашықтығының жеткiлiксiздiгi
Мүмкiндiктерi	Қауiптерi
1. Халық тұрмысының жоғары деңгейi 2. Қолданыстағы заңнаманы халықаралық стандарттар деңгейiне дейiн жетiлдiру 3. Инвестициялық ахуалды жақсарту 4. Сыбайлас жемқорлық деңгейiн бағалаудың халықаралық рейтингтерiнде Қазақстан көрсеткiштерiн көтеру 5. Мемлекеттiк институттардың азаматтық қоғаммен ынтымақтастығын нығайту	1. «Көлеңкелi экономика» деңгейiнiң ұлғаюы 2. Инвестициялық тартымдылықтың төмендеуi 3. Мемлекеттiк жобалар құнының «сыбайлас жемқорлық» құрамы есебiнен өсуi 4. Экономикалық тиiмдiлiктiң төмендеуi 5. Халық тұрмысы деңгейiнiң төмендеуi және әлеуметтiк шиеленiстiң артуы 6. Азаматтық қоғам тарапынан қолдау көрсетiлмеуi

      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдың мемлекеттiк реттелуiнiң қолданыстағы саясатын талдау қазiргi уақытта Қазақстан Республикасында сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдың құқықтық және ұйымдастыру негiздерi қалыптасып, жұмыс iстейтiнiн көрсеттi, олар мынадай актiлерде көрсетiлген:
      Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 шiлдедегi Қылмыстық кодексi;
      Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қылмыстық-iс жүргiзу кодексi;
      Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қылмыстық-атқару кодексi;
      Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 30 қаңтардағы Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексi;
      Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырдағы Еңбек кодексi;
      «Жедел-iздестiру қызметi туралы» Қазақстан Республикасының 1994 жылғы 15 қыркүйектегi Заңы;
      «Заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу және филиалдар мен өкiлдiктердi есептiк тiркеу туралы» Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 17 сәуiрдегi Заңы;
      «Шетелдiктердiң құқықтық жағдайы туралы» Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 19 маусымдағы Заңы;
      «Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкiмшiлiк қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 15 шiлдедегi Заңы;
      «Тұрғын үй қатынастары туралы» Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 16 сәуiрдегi Заңы;
      «Сыбайлас жемқорыққа қарсы күрес туралы» Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 2 шiлдедегi Заңы;
      «Мемлекеттiк құпиялар туралы» Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 15 наурыздағы Заңы;
      «Мемлекеттiк қызмет туралы» Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 23 шiлдедегi Заңы;
      «Күзет қызметi туралы» Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 19 қазандағы Заңы;
      «Кемтар балаларды әлеуметтiк және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы» Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 11 шiлдедегi Заңы;
      «Қазақстан Республикасында мүгедектердi әлеуметтiк қорғау туралы» Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 13 сәуiрдегi Заңы;
      «Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы конвенциясын ратификациялау туралы» Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 мамырдағы Заңы;
      «Құқық қорғау қызметi туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 6 қаңтардағы Заңы;
      «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 6 қаңтардағы Заңы;
      «Қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүйесiн жетiлдiру шаралары туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2000 жылғы 20 сәуiрдегi № 377 Жарлығы;
      «Қазақстан Республикасы Президентiнiң жанынан Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселелерi жөнiндегi комиссия құру туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2002 жылғы 2 сәуiрдегi № 839 Жарлығы;
      «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестi күшейту, мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдар қызметiндегi тәртiп пен реттiлiктi нығайту жөнiндегi шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2005 жылғы 14 сәуiрдегi № 1550 Жарлығы;
      «Қазақстан Республикасында қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестi күшейту және құқық қорғау қызметiн одан әрi жетiлдiру жөнiндегi қосымша шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2009 жылғы 22 сәуiрдегi № 793 Жарлығы;
      «Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейiнгi кезеңге арналған құқықтық саясат тұжырымдамасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2009 жылғы 24 тамыздағы № 858 Жарлығы;
      «Қазақстан Республикасында құқық қорғау қызметi мен сот жүйесiнiң тиiмдiлiгiн арттыру жөнiндегi шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2010 жылғы 17 тамыздағы № 1039 Жарлығы.
      Сонымен бiрге, сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдың қолданылып жүрген құқықтық жүйесi халықаралық заңнамасы талаптары мен нормаларының бiрқатар бағыттарынан кейiн қалып отыр, бұл жүргiзiлiп жатқан сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламалардың тиiмдiлiгiн төмендету қаупiн тудырады және қосымша норма шығару жұмыстарын жүргiзудi талап етедi.
      Сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл бөлiгiнде қолданыстағы заңнаманы одан әрi жетiлдiру қажет. Атап айтқанда, сыбайлас жемқорлық салаларын, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық үшiн жағдай жасайтын заңнамадағы олқылықтарды анықтау, оларды одан әрi жою мақсатында қылмыстық жағдайға тұрақты түрде талдау жүргiзу қажет.
      Сондай-ақ сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимыл саласындағы ұлттық заңнаманың халықаралық стандарттарға толық сәйкестiгiн қамтамасыз ету қажет.
      Негiзгi проблемалар, сыбайлас жемқорлық деңгейiн төмендетудiң үрдiстерi мен алғышарттары.
      «Транспаренси Интернэшнл» сыбайлас жемқорлықты түйсiну индексiнiң рейтингiнде елдi бағалаудың белгiлi бiр деңгейге көтерiлуiне қарамастан, Қазақстанның 105-орынды иеленуi мемлекет пен қоғам тарапынан сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар кешенiн одан әрi қабылдау қажеттiлiгiн растап отыр.
      Осыған байланысты табысты iске асыру үшiн мынадай басты факторларды бөлу қажет.
      Халықаралық құқық нормаларын iске асыруға, сыбайлас жемқорлыққа қарсы халықаралық шарттар мен келiсiмдерге қосылуға, елдiң құқық қорғау органдарының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласын реттейтiн беделдi халықаралық сыбайлас жемқорлыққа қарсы ұйымдармен ықпалдасуына байланысты құқықтық салада да елеулi проблемалар бар. Мәселен, сыбайлас жемқорлық үшiн қылмыстық жауапкершiлiк туралы және сыбайлас жемқорлық үшiн азаматтық-құқықтық жауапкершiлiк туралы конвенцияларға.
     Мемлекеттiк органдардың, бұқаралық ақпарат құралдарының, қоғамдық бiрлестiктер мен үкiметтiк емес ұйымдардың барлық қол жетiмдi құралдарды пайдалана отырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы заңнамалар бойынша түсiндiру жұмыстарын қамтамасыз етудегi күшiн одан әрi үйлестiрудiң маңызы ерекше зор.
      Алдын алу шараларын табысты жүргiзу қызметi одан әрi жетiлдiрудi талап ететiн сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағыттағы азаматтық қоғам институттарының қолдауынсыз мүмкiн емес.
     Жұртшылықты тартпайынша, тұрмыстық және төменгi сыбайлас жемқорлыққа тиiмдi қарсы тұру мүмкiн емес, өйткенi басқарудың төменгi деңгейлерiнде сыбайлас жемқорлық жоғарыдан келетiн әрекеттердi аз сезiнедi және бiрiншi кезекте, азаматтардың өздерiнiң және олар құрған азаматтық қоғам институттарының iс-әрекетiмен тежелуi мүмкiн.
      Сыбайлас жемқорлық «айла-амалдарды» қысқартудан басқа бюджет шығыстарын қысқарту түрiндегi елеулi экономикалық әсер беретiн лицензиялық-рұқсат жүйесiн жетiлдiру жөнiндегi жұмыс жалғастыруды талап етедi.
      Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын барлық рұқсат құжаттарының (рәсiмдерiнiң) түпкiлiктi тiзбесiн көздейтiн Рұқсат құжаттарының бiрыңғай ұлттық тiзiлiмiн заңнамалық деңгейде бекiту қажет. Осы шара кәсiпкерлiк қызметтi реттеу саласындағы сыбайлас жемқорлық көрiнiстерiне қарсы iс-қимылдың тиiмдiлiгiн жақсартуға мүмкiндiк бередi.
      Халықаралық ынтымақтастық шеңберiнде сыбайлас жемқорлыққа қарсы бағдарламаларды шет елде iске асыратын тиiстi құрылымдармен өзара iс-қимылды жандандыру, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестiң ұлттық тәжiрибесiн ескере отырып, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тәжiрибесiне шетелдiң оң тәжiрибесiн енгiзу қажет.
      Кеңейтiлiп жатқан халықаралық байланыстар жағдайында сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мәселесi жеке алынған елде шешiлмейдi және жұмыс iстеп жатқан және жаңадан құрылып жатқан халықаралық ұйымдар шеңберiнде сыбайлас жемқорлыққа қарсы iс-қимылдың барабар үйлестiрiлген шараларын талап етедi.

жүктеу/скачать 301.5 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2