Қазақстан республикасының Ұлттық стандарты такси тасымалдары бойынша автокөлік қызметтері жалпы талаптар Қр ст 2272-2012

Осы стандарт әзірленген және оған берілген сілтемелер, Беларус Республикасының ұлттық стандартының ресми данасы Нормативтік техникалық құжаттардың Бірыңғай мемлекеттік қорында сақталған.

Сәйкестік дәрежесі – балама емес (NEQ)
4 Осы стандартта ҚРЗ № 29-1 15.07.1996 жылғы «Жол қозғалыс қауіпсіздігі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы; ҚРЗ № 476-II 04.07.2003 жылғы «Автомобиль көлігі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы; 2008 жылғы 9 шілдедегі № 675 «Автокөлік құралдарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» Техникалық регламентін бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы; 2011 жылғы 2 шілдедегі № 767 «Автомобиль көлігімен жолаушыларды және жүктерді тасымалдау ережелерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы.
5 БІРІНШІ ТЕКСЕРУ МЕРЗІМІ 2019 жыл

ТЕКСЕРУ КЕЗЕҢДІЛІГІ 5 жыл
6 АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ
Осы стандартқа енгізілетін өзгерістер туралы ақпарат «Стандарттау бойынша нормативтік құжаттар» сілтемесінде, ал өзгерістер мәтіні – ай сайынғы «Мемлекеттік стандарттар» ақпараттық сілтемесінде жарияланады. Осы стандартты қайта қараған немесе ауыстырған (жойған) жағдайда, тиісті ақпарат «Мемлекеттік стандарттар» ақпараттық сілтемесінде жарияланатын болады.

Осы стандарт Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Техникалық реттеу және метрология комитетінің рұқсатынсыз ресми басылым ретінде толықтай немесе бөлшектеліп, басылып шығарыла, көбейтіле және таратыла алмайды

2 Нормативтік сілтемелер 1

3 Терминдер мен анықтамалар 2

4 Жалпы ережелер 2

5 Жолаушыларды автомобильмен тасымалдаушыға қойылатын талаптар 2

6 Такси автомобилінің жүргізушісіне қойылатын талаптар 3

7 Көлік құралына қойылатын талаптар 4

8 Такси жолаушыларын тасымалдаудың технологиялық процесстеріне қойылатын талаптар 6

9 Қызмет көрсетудің жылдамдығы, уақытылы болуы және сапасы 9

10 Қауіпсіздік талаптары 9

11 Мүгедектерге арналған қызметтің қауіпсіздігіне қойылатын қол жетімділік талаптары 10

12 Басқа да талаптар 10

А қосымшасы (ақпараттық). Такси жеңіл автомобилінің сыртқы безендірілуіне қойылатын талаптар, айрықша белгілері және такси-автомобильдерінің танымдылық шамы 12

Б қосымшасы (міндетті). Такси диспетчеріне қойылатын талаптар 14

В қосымшасы (міндетті). Такси диспетчері мамандарына қойылатын талаптар 15

Г қосымшасы (міндетті). Такси-автомобилінің жолаушыларын тасымалдауды диспетчерлік ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын талаптар 16

Д қосымша (ақпараттық). Жоғалған және табылған заттар анықталған жағдайда жолаушылар әрекетінің тәртібі 18

Е қосымшасы (міндетті). Жолаушылардың шағымдарын және актілерді рәсімдеу тәртібі 19

Библиография 21

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ СТАНДАРТЫ

ТАКСИ ТАСЫМАЛДАРЫ БОЙЫНША АВТОКӨЛІК ҚЫЗМЕТТЕРІ Жалпы талаптар

Енгізілген күні 2014-01-01

1 Қолданылу саласы
Осы стандарт такси жеңіл автомобильдерімен (ары қарай – такси-автомобильдер) Қазақстан Республикасының территориясында жолаушылар тасымалдау бойынша қызметтерге таралады және сол қызметтерге жалпы талаптар белгілейді.

Стандарттың ережелері такси - автомобильдерімен жолаушыларды тасымалдау қызметтерін көрсететін заңды тұлғалармен және жеке кәсіпкерлермен қолданылады.

2000 жылғы 27 қарашадағы № 107 «Әкімшілік рәсімдер туралы» Қазақстан Республикасының Заңы

2004 жылғы 5 маусымдағы № 567-ІІ «Байланыстар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы

2008 жылғы 9 шілдедегі № 675 «Автокөлік құралдарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» Техникалық регламентін бекіту туралы, Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысы.

ҚР СТ 1040-2001 Жолаушыларды тасымалдау бойынша автокөлік қызметтері. Жалпы техникалық талаптар.

ҚР СТ 1811-2011 Автомотокөлік құралдары. Міндетті техникалық бақылау. Тексеру әдістері.

ҚР СТ ГОСТ Р 51709-2004 Автокөлік құралдары. Қозғалыс қауіпсіздігі шарттары бойынша техникалық күйіне қойылатын талаптар. Тексеру әдістері.

ГОСТ 18426-73 Автомобильдік таксометрлер. Жалпы техникалы талаптар.

ГОСТ 23852-79 Лак бояу жабындар. Әрлеу қасиеті бойынша таңдауға қойылатын жалпы талаптар.

ГОСТ 30335-95 Халыққа көрсетілетін қызметтер. Терминдер мен анықтамалар.

ГОСТ 31286-2005 Жол көлігі. Негізгі терминдер мен анықтамалар. Жіктелуі.

ГОСТ Р¹⁾ 8.718-2010 «Өлшеудің біркелкілігін қамтамасыз ететін мемлекеттік жүйе. Автомобильдік таксометрлер. Тексеру әдістері».

ЕСКЕРТУ. Осы стандартты қолдану барысында жыл сайын шығатын «Стандартау туралы нормативтік құжаттар» ақпараттық көрсеткіштеріне және осы жылы басылған тиісті ақпараттық көрсеткіштерге сәйкес сілтеме жасалған барлық стандарттар мен жіктеуіштердің жарамды мерзімі тексеріліп отырғандығы абзал. Егер сілтемедегі құжат ауыстырылған (түзетілген) болса, онда осы стандартты пайдалану барысында сол ауыстырылған (түзетілген) стандартты басшылыққа алу керек. Егер сілтемедегі құжат орнына басқа құжат енгізілмей-ақ əрекеті тоқтатылған болса, онда осы стандартта келтірілген жағдайлар сілтемесіз қолданыла алады.
3 Терминдер мен анықтамалар
Осы стандартқа ГОСТ 30335, ГОСТ 31286 белгіленген тиісті анықтамалары бар терминдер қолданылады, сонымен қатар тиісті анықтамалары бар мынадай терминдер қолданылады:

Автомабильмен тасымалдау: Жеке меншік құқығындағы көлік құралы/көлік құралының иегері, немесе өзге де заңнамалар негізінде жолаушылар, жүктер, жүксалғыштар немесе пошта жөнелтілімдерін тасымалдау бойынша ақылы немесе жалға алынған қызметтер көрсететін, осы қызметтерді бекітілген тәртіп шарттарын (4.1 т. қараңыз) және Қазақстан Республикасының салық заңнамаларының талаптарын сақтай отырып жүзеге асыратын заңды немесе жеке тұлға.

Диспетчерлік жүйе: Уақытымен такси беру туралы тапсырыстарды қадағалауды үздіксіз бақылайтын, сонымен қатар такси тасымалдауларының технологиялық процесін координациялауды жүзеге асыратын жеке кәсіпкер немесе заңды тұлға.
4 Жалпы ережелер
4.1 Жүк бен жолаушыларды таксимен тасымалдау жеке кәсіпкерлермен және заңды тұлғалармен (ары қарай – такси тасымалы) «Әкімшілік процедуралар туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен белгіленген тәртіпте, жергілікті атқарушы органға белгіленген пішімдегі ескертпені беру жолымен, осы стандарттың 7 Бөлімінің талаптарына сәйкес жабдықталған сериялы жеңіл автомобильдермен жүргізіледі.

Жолаушылар мен жүкті такси тасымалымен ұйымдастыруда, ескерту ретіндегі талаптарды сақтамай жұмыстарды жүргізуге рұқсат етілмейді.

4.2 Жолаушыларды такси-автомобилімен тасымалдауды орындау үшін, тасымалдаушы диспетчерлік қызметтер операторымен келісім жасауы керек, ол 2004 жылғы 5 маусымдағы № 567-ІІ «Байланыстар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына және өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес байланыс операторларына және ұлттық ресурстар реестріне енгізілуі керек.

4.3 Егер автомобильдік тасымалдаушы жолаушыларды тасымалдауға электробайланыс құралын қолданумен такси-автомобиль жүргізушісіне тапсырыс беретін болса, онда олар такси диспетчерлеріне осы стандартпен қойылатын талаптарға сай болуы керек.

4.4. Такси-автомобильдермен жолаушыларды тасымалдау төмендегідей санаттармен айрықшаланады:

"Такси" – Қазақстан Республикасының заңнамаларын сақтай отырып такси-автомобильдерімен жолаушыларды тасымалдау;

"VIP-такси" – Қазақстан Республикасының заңнамаларын сақтай отырып жайлылық деңгейі жоғары такси-автомобильдерімен жолаушыларды тасымалдау.
5 Жолаушыларды автомобильмен тасымалдаушыға қойылатын талаптар
5.1 Такси-автомобильдермен жолаушыларды автомобильмен тасымалдауларды жүргізу үшін, тасымалдаушы мынадай көрсеткіштерге ие болуы керек:

– тасымалдаушы және диспетчерлік қызмет арасында жасалған таксимен жолаушыларды және жүктерді тасымалдауды ұйымдастыру туралы келісім;

– такси-автомобильдердің техникалық күйіне тексеру жүргізу және техникалық қызмет көрсету, сақтау шарттары;

– осы стандартпен қарастырылған қызметтерді орындайтын мамандармен немесе осы қызметтерді орындауға құзыретті ұйымдармен жасалған келісім;

– белгіленген талаптарға сәйкес келетін такси-автомобиль;

– жүргізуші.

5.2 Автомобильдік тасымалдаушы такси-автомобилінің жүргізушісін қамтамасыз етуі керек, ал жүргізуші өзінде жолда жұмыс істеген кезінде төмендегі құжаттарға ие болуы керек:

– көлік құралын тіркеу туралы куәлік;

– жүргізуші куәлігі;

– міндетті техникалық бақылаудан өткені туралы куәлік ;

– көлік құралы иесінің азаматтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру келісімін жасағанын растайтын сақтандыру куәлігі (сақтандыру полисі) [5];

– жолаушылар алдында тасымалдаушының азаматтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру келісімін жасағанын растайтын сақтандыру куәлігін (сақтандыру полисі), немесе тасымалдаушымен расталған оның көшірмесі;

– жүргізушінің газбаллонды көлік құралымен қауіпсіз жұмыс істеуге оқудан өткендігі туралы куәлік және газды отында жұмыс істеу үшін көлік құралының қайта жабдықталғандығы туралы және баллондардың куәландырудан өткендігі туралы актілер (егер, такси-автомобиль ретінде қолданылатын көлік құралы газтәрізді отынмен жұмыс істеуге жабдықталған болса);

– белгіленген пішімдегі жолдама қағазы;

– егер автомобиль тасымалдаушы такси-автомобильдің иесі болып табылмаса, жалға алу келісімі.

5.3 Жолаушылар мен жүкті таксимен тасымалдауды ұйымдастыру кезіндегі такси тасымалдаушының міндеттері:

1) көлік құралдарының рейс алды техникалық тексерілуден өтуін және рейс алдында (ауысымалды) жүргізушілердің медициналық тексеруден өтуін [6] талаптарына сай медициналық жұмыскердің (ары қарай – медициналық жұмыскер) әкесінің аты, аты, фамилиясы, лицензиясының нөмірі көрсетілген, осындай жұмысқа лицензиясы және тиісті штампы бар Қазақстан Республикасының заңнамасына сай жіберілген медициналық жұмыскердің талаптарына сай қамтамасыз етуі керек;

2) диспетчерлік қызметтің болуын немесе диспетчерлік қызмет бойынша келісімнің болуын қамтамасыз етуі керек;

3) такси бұзылған жағдайда оны уақытылы ауыстыруды қамтамасыз ету керек.

5.4 Автомобильдік тасымалдаушы рейске шығардың алдында жүргізушілердің медициналық тексеруден өтуін қамтамасыз етуі керек, ал қажет болған жағдайда – жұмыс ауысым ағымында немесе аяқталғаннан кейін тексеруден өтулері керек.

Рейс алдында медициналық тексеруді өтпеген жүргізушілерді және рейс алдында техникалық бақылауды өтпеген такси-автомобильдердің жолға шығуына рұқсат берілмейді.

5.5 Егер автомобильдік тасымалдаушыға 5.3 көрсетілген талаптарды орындауға мүмкіншілігі болмаса, онда ол медициналық тексеруді өткізуге және осы қызмет түрлеріне рұқсаты бар заңды тұлғалармен желіге шығар алдында такси-автомобильдерге техникалық бақылауды өткізуге құзыреті бар мекемелермен келісім жасау керек.

5.6 Автомобильдік тасымалдаушыда ескертулер мен ұсыныстары бар кітап болуы керек, оның орналасқан жері туралы ақпарат такси-автомобилінің салонында көрсетіледі.

5.7 Автомобильдік тасымалдаушы көрсетілетін қызмет түрлерінің сапасын талдауына (анкета, сауалнама және т.б.), сонымен қатар жолаушылардың арыздары мен ұсыныстарының есебін жүргізу керек.

Жолаушылар тасымалында кемшіліктер анықталған кезде автомобильдік тасымалдаушы, оларды тудырған себептерді жоюға шаралар қолдануы керек, сонымен қатар жұмыс сапасын арттыру бойынша шараларды жоспарлауы және іске асыруы керек.

5.8 "VIP-такси" санатты такси-автомобильдерімен жолаушыларды тасымалдау кезінде диспетчер қызметімен келісім шартқа отыруы керек.

5.9 Автомобильдік тасымалдаушылар диспетчерлік қызмет операторын жол жүру тарифтері туралы ақпараттандырып тұруы керек.
6 Такси-автомобилінің жүргізушісіне қойылатын талаптар
6.1 Такси-автомобилінің жүргізушісі [2] талаптарына сәйкес келуі керек.

6.2 Жүргізушілерді өз етімен такси-автомобилідерінде жұмысқа жібері, тек тасымалдаушымен белгіленген тәртіпте тәжірибеден өткеннен кейін ғана жүргізілуі керек.

6.3 Такси-автомобилінің жүргізушісі медициналық қайта куәландырудан өтуі керек.

6.4 Жүргізуші рейске шығардан отыз минут бұрын жолдама қағазды немесе жеке басын куәландыратын құжатын ұсынғаннан кейін рейс алды (ауысым алдындағы) медициналық бақылаудан өтуі керек.

6.5 Сырқаты, ауырудың объективті белгілері және ағзаның функционалды күйі бұзылғаны байқалмаған жүргізуші автокөлік құралын басқаруға жіберіледі.

6.6 Медициналық жұмыскер ернеулі журналдың тиісті графаларына мөр қояды – жүргізушілер жолаушылар мен жүкті таксиде тасымалдауды жүргізген кезінде.

Мөрде бақылаудан өткендігі туралы және медициналық жұмысшының қолы қойылады [2].

6.7 Жүргізушіге мыналар рұқсат етілмейді:

1) мас күйінде (алкогольді, нашақорлық немесе басқа да), көзбен шолуды мен реакциясын нашарлататын дәрілік препараттардың әсерімен, сонымен қатар жол қозғалысы қауіпсіздігіне қатер төндіретін сырқаттанған және шаршаған күйде автокөлік құралын жүргізуге;

2) автомобиль көліктері саласында құзыретті мемлекеттік органмен белгіленген мерзімде міндетті бақылауды өтпеген немесе істен шыққан автокөлік құралдарын басқаруға;

3) иесі заңнамада белгіленген көлік құралы иесі жауапкершілігін міндетті сақтандыру келісімін және/немесе жолаушылар алдында тасымалдаушының жауапкершілігін міндетті сақтандыру келісімін жасамаған жағдайда көлік құралын пайдалануға;

4) белгіленген тәртіпте тіркелмеген және мемлекеттік тіркеу нөмірлері болмаған жағдайда немесе олардың тіркеу құжаттарына сәйкес келмеген жағдайда автокөлік құралын басқаруға;

5) ластану деңгейі жүргізуші орнынан шолулығын, сыртқы айналар арқылы артқы көріністі, сыртқы жарықтандыру аспаптарының тиімділігі төмен, сонымен қатар автокөлік құралын тіркеу туралы куәлікке енгізілген мемлекеттік нөмір белгісін және автокөлік құралының түсін анықтауға кедергі болатын автокөлік құралын пайдалануға;

6) автокөлік құралын басқаруды жолдама (бағыттық) қағазда көрсетілмеген тұлғаларға, жүргізуші куәлігі жоқ тұлғаларға беруге;

7) ұйымдасқан колонналарды қиюға (с. і. жаяу жүргіншілерді қоса) және олардың арасынан орын алуға;

8) автокөлік құралын басқаруда телефонды немесе радиостансаны қолдануға, құлақтықтар немесе дауыс зорайтқышты пайдаланудан басқа;

9) тежегіш жүйесі істемейтін немесе рульдік басқарғышы істемейтін, ілмекті құрылғысы істемейтін (автопоезд құрамында), сонымен қатар жасанды жарықтандырғыштары жоқ жолдарда тәуліктің қараңғы уақыттарында немесе көрінуі жеткіліксіз жағдайларда – жанбайтын (жоқ) фарлармен және (немесе) артқы габаритті жарықтарымен, жауын-шашын немесе қар кезінде жүргізуші жағынан әйнек тазалағышы істемейтін автокөлік құралдарын басқаруға.

6.8 Жолаушыларға қызмет көрсетер кезде такси-автомобилінің жүргізушілер, қарым-қатынас кезінде сыпайы және оларға нормативті лексикамен мемлекеттік және орыс тілдерінде түсіндірулері керек.

– басқару органдары сол жақта орналасқан автомобильді басқару жүйесіне;

- ГОСТ 18426 талаптарына сәйкес келетін жұмыс істеп тұрған, аккредиттелген метрологиялық қызметтердің бекітілген тәртібі бойынша тексерілген және пломбыланған таксометрмен немесе бақылау-кассалық аппаратымен. Салық мекемелерінде тіркелмеген бақылау-кассалық аппаратты қолдануға рұқсат етілмейді;

- видео тіркеушісі бар (GPS, ГЛОНАСС және т.б.) геопозициялау жүйесінен;

- осы стандарттың 7.3 пунктінің талаптарына сәйкес жолаушылар отыруға арналған орындармен.

Арнайы басқарылатын такси-автомобильдерді, соның ішінде толықтай қолмен басқарылатын қолдануға рұқсат етілмейді.

Пайдалану мерзімі 15 жылдан асқан және жүрген жолы 500 мың км болатын такси-автомобильдерді қолдануға рұқсат етілмейді.

7.2. Такси салонында жолаушыға көрінетін жерде, жүргізушінің аты-жөні көрсетілген, суреті бар визиттік картасы орнатылады, сонымен қатар төмендегілер көрсетілген ақпараттық көрсеткіштер:

- тасымалдаушының ресми атауын, оның мекен жайын және телефон нөмірін;

- 1 км жол жүрудің құны, сонымен қатар таксометр болған жағдайда қалған қашықтықтарға жол жүру құны.

7.3 Жолаушылар тасымалдарын жүргізу үшін, кем дегенде төрт есігі барған сериялы шыққан жеңіл автомобильдер қолданылады.

7.4 Такси-автомобиль, көлік құралын дайындаушының техникалық құжаттамасының талаптарына сәйкес болуы керек, [3] талаптарына сәйкес тіркеу нөміріне ие болуы керек.

7.5 Такси сыртынан, шахмат ретімен орналасқан, қара және сары шаршылардан тұратын, бүйір жақтарында айрықша біркелкі белгілерімен безендіріледі, өлшемдері төмендегідей:

биіктігі - 30 сантиметр;

ұзындығы - 100 сантиметр.

Такси-автомобильдің айрықша белгінің бейнесі мен негізгі өлшемдері А қосымшасында берілген.

7.6 Такси төбесінде орнатылған және 500 м дейінгі қашықтықтан жақсы оқылатын танымдылық белгісімен жабдықталуы керек. Танымдылық белгісі «Т» (такси) жазуын және\немесе өзіндік шашкалы белгісіне ие болуы керек және қараңғы мезгілдерде жарқырап тұруы керек.

7.7 Айрықша белгілер трафаретпен немесе декалькомания әдісімен бояу арқылы жүргізілуі керек.

Айрықша белгінің символдарының бейнелерін жүргізген кезде ағулар мен жайылуларға рұқсат етілмейді.

7.8 Айрықша белгі сыртқы түрінің көрсеткіштері бойынша ГОСТ 23852 III сыныбына сай келуі керек.

7.9 Такси-автомобильдің салоны жолаушының киімін немесе жүкті (қол заттарын) ластамауы және бүлдірмеуі керек.

Күнделікті ауысым аяқталғаннан кейін такси-автомобильді пайдалану үрдісінде жолаушыларды тасымалдаудың санитарлы-гигиеналық шарттарын қамтамасыз ету үшін, жуатын және дезинфикациалайтын құрылғылармен шанақтың жуылуы және салонның ылғалды тазалануы керек.

7.10 Такси-автомобиль тасымалдауға салоны және шанағы таза күйде берілуі керек. Тасымалдаушы күнделікті автомобиль салонын және шанағын тазалап тұруы керек.

7.11 "VIP-такси" санатты такси-автомобильдермен жолаушылар тасымалын жүргізген кезде тасымалдаушымен, қосымша төмендегілері бар автомобильдер қолданылуы керек:

- габаритті өлшемдері – ұзындығы 4,6 м аса және ені 1,7 м аса;

- такси-автомобилінің салонында ауа температурасын реттеу жүйесіне (климат-контроль);

- тежегішті антибұғаттауыш жүйе (АБЖ);

- жүк бөлімін сақтаушы қаптама;

- әрбір жолаушылар орнында бассүйегіш болуы керек;

- қауіпсіздік жастықтары;

- (GPS, ГЛОНАСС және т.б.) геопозициялау жүйесі - видеотіркеуіштер.

7.12 Жеңіл таксилерді жабдықтау және безендіру бойынша талаптардың орындалуын тексеру үшін, осындай тексерулерді жүргізуге құзыретті атқарушы билік органдарының құрылымдық бөлімшелерінің қызметкерлерін такси-автомобилінің жүргізушісі жеңіл таксиге жіберуге міндетті.

7.13 Гараждық нөмірлері болған жағдайда, оны жүк қақпағының сол жағына жазады.

Гараж нөмірінің биіктігі 60 мм болуы керек

8.2 Елді мекендердің ауданын және тұрғындар санын ескере отырып, жолаушылар мен жүкті таксимен тасымалдауды жүргізетін, ұсынылатын минималды автокөлік құралдарының саны 1 Кестеде келтірілген.

8.3 Тасымалдаушылармен такси қызметін көрсету үшін таксидің диспетчерлік қызметі қолданылады.

Диспетчерлік қызметсіз такси тасымалы қызметін көрсетуге рұқсат етілмейді.

8.5 Жеңіл автомобильдері осы стандарттың 7 бөлімінің талаптарына сәйкес жабдықталған, сонымен қатар «Әкімшілік процедуралар туралы» Қазақстан Республикасының Заңымен белгіленген тәртіпте, такси тасымалы бойынша жұмыстың басталғаны туралы ескерту талонының негізінде, диспетчерлік қызмет такси тасымалдаушысымен келісім жасауды қамтамасыз етеді.

8.6 Таксиге тапсырыс берген жолаушыға қызметті ұсыну, осы стандарттың 8.8-тармағына сәйкес диспетчерлік қызметпен іске асырылады.

8.7 Диспетчерлік қызметтің негізгі міндеттері болып:

1) байланыс құралдары арқылы заңды және жеке тұлғалардан тапсырыстар алу және тапсырысты такси жүргізушілерінің арасында тарату;

8.8 Диспетчерлік қызметке, диспетчерлік қызмет жұмыскерлеріне қойылатын талаптар және такси-автомобилімен жолаушылар тасымалын диспетчерлік басқаруды ұйымдастыру және іске асыру Б, В және Г қосымшаларында берілген.

8.9 Жолаушыларды таксимен тасымалдау үшін байланыс қызметін көрсеткен кезде диспетчерлік қызметтер, төмендегілерге міндетті:

1) рейс алдында (ауысымалды) медициналық бақылаудан өтпеген және такси-автомобилінің техникалық бақылаудан өтпесе жолға шығуына рұқсат бермеу керек;

8.10 Таксиге отыру және одан шығу автокөлік құралы толық тағаннан кейін үске асуы керек. Жол жиегіне тоқтаған кезде, отыру және шығу оң жағынан іске асады.

8.11 Таксидің тасымалдауының құнын тарифке сәйкес таксометрдің көрсетуі бойынша жүрілген қашықтыққа немесе жүруді ұйымдастыру жөнінде ауызша келісім негізінде, жүретін жол аяқталғаннан кейін және жүкті түсіргеннен кейін тексеру кассалық апаратын қолдану арқылы жүргізіледі. Жүрілген жол аяқталғаннан кейін төленгені туралы түбіртек пен анықтаманы жолаушылардың талабы бойынша беріледі.

8.12 Такси беруге тапсырыстар қабылдау, ыңғайлы байланыс құралдарымен орталықтандырылған диспетчерлік қызмет арқылы тасымалдаушымен ұйымдастырылады.

Берілген таксидің құнын жолаушылар мен жүкті тасымалдауды ұйымдастыру бойынша белгіленген тарифіне сәйкес төленеді.

8.13 Таксиге тапсырыс берген жолаушыға жіберілетін автомобильдің нөмірі, тапсырыстың шамамен бағасын, тасымалдау тарифін және берілу уақытын хабарлайды.

8.14 Жедел тапсырыстар қабылданғаннан бастап белгіленген уақыт аралығының ағымында орындалуға жатады.

8.15 Алдын ала тапсырыс кезінде, жүргізуші таксидің берілуін, тапсырыста көрсетілген уақытта берілуін қамтамасыз етуі керек.

8.16 Такси-автомобильдің жүргізушісі, жолдама қағазында 5.4 сәйкес медициналық тексеруден өткендігі туралы және такси-автомобильдің техникалық күйі тексеруден өткендігі туралы белгі болған кезде ғана жұмысқа шығуына рұқсат етіледі.

8.17 Жолаушыларды такси-автомобильдерімен тасымалдау тапсырысы тұрған кезде және елді-мекенге қозғалыс кезінде тікелей жолаушылардан немесе келісім жасалынған такси диспетчерінен алынуы мүмкін.

8.18 Такси-автомобильдің жүргізушісі жүрер алдында қозғалу бағдарын жолаушымен растауы керек.

8.19 Жолаушыларды, жүкті және қолдық заттарды тасымалдау, такси-автомобиль ретінде қолданылатын, көлік құралын дайындаушымен белгіленген жүккөтерімділік және жолаушылар сыйымдылық нормаларынан аспауы керек.

8.20 Таксилер тиімді жұмыс істеу үшін және барлық жолаушы құрайтын пункттерде (аэропорт, вокзалдар, ірі сауда орындары және мәдени орындар және т.б.) сонымен қатар даңғылдарда, көшелерде, кварталдарда, кішкене көшелерде облыстардың (республикалық маңыздағы қалалар, астана) жергілікті атқарушы органдары автомобиль көлігі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасына сәйкес таксилер тұрағын ұйымдастыруды және жабдықтауды қамтамасыз етеді.

Облыстардың (республикалық маңыздағы қалалар, астана) жергілікті атқарушы органдары, такси тұрақтарын ұйымдастыру және жабдықтау бойынша жоспар мен сұлбаны жол қозғалысының қауіпсіздігі саласында уәкілетті органмен келіседі.

8.21 Такси тұрақтары, басқа автомобиль тұрақтарынан жол белгінің арнайы шектеуші сызықтарымен бөлінуі керек немесе қоршаулармен және "Т" ("Такси") танымдылық белгісі бар көгілдір түсті көрсеткішпен белгіленуі керек және Жол полиция органдарымен келісім бойынша жергілікті атқарушы органдармен белгіленген шашкалы белдемшелі бейнемен белгіленуі керек.

8.22 Такси тұрақтар қараңғы кезде жарықтандырылған болуы керек.

8.23 Бөгде автомобильдердің тұрақтарға тұруына рұқсат етілмейді.

8.24 Таксиден жолаушылардың отыруы және түсуі, жол жүру ережелерімен автомобильдердің аялдауы рұқсат етілген жол желілерінің телімінде арнайы жабдықталған тұрақтарда жүргізіледі.

8.25 Таксилердің жабдықталған тұрақтарында жолаушылар кезек арқылы отырады. Кезектен тыс отыруға мүгедектер, зейнеткерлер, аяғы ауыр әйелдер, мектеп жасына дейінгі балалары бар жолаушылар құқығына ие.

8.26 Таксиге отыру және одан түсу автокөлік құралы толық тоқтағаннан кейін жүргізіледі. Жол бөлігінде тоқтаған кезде отыру немесе түсу оң жағынан іске асуы керек.

8.27 Жолаушы келісімді бұзбай арасында таксиді тастаған кезінде, жүргізуші жолаушыны күткен барлық кезеңге ақшалай кепілдік беруін талап етеді.

Егер жолаушы айтылған уақытта қайта келмесе, онда тасымалдау келісімі тоқтады деп есептелінеді

8.28 Таксидің жүк бөлігінде, жалпы салмағы автомобильдің техникалық құжатында көрсетілген салмақтан артық емес жүкті тасымалдауға рұқсат етіледі және жүк салғыштың қақпағы жабық болуы керек.

8.29 Жүкті тиеу және түсіру такси жүргізушісімен іске асады.

8.30 Такси салонында, есігінен сыятын, таксиді және оның жабдығын былғамайтын және бүлдірмейтін, жүргізушінің автомобильді басқаруына кедергі болмайтын және артқы көрініс айнасын жаппайтын кез келген затты алып жүруіне болады.

Иісі жаман және қауіпті заттарды (тез тұтанатын, жарылатын, улы, тотығатын және т.б.), қаптамасыз және қынсыз суық және атылатын қаруларды, көлік құралын немесе жолаушылар киімін былғайтын заттарды алып жүруге рұқсат етілмейді.

8.31 Таксилерде кішкене жануарлар мен құстарды, түбі жабық себеттерде, торларда және дорбаларда тасымалдауға рұқсат етіледі.

Таксиде кішкене жануарлар мен құстарды жүргізуші мен басқа жолаушылар келіскен жағдайда қана рұқсат етіледі.

8.32 Жолаушының таксиге отырар кезінде, жүргізуші жүгін салуға, ал түсер кезінде такси-автомобильден жүгін шығарып беруге көмектесуі керек.

8.33 Қозғалысты бастардан бұрын такси-автомобилінің жүргізушісі, жүксалғыштың және көлік құралының есіктерінің жабылуын қадағалауы керек.

8.34 Жолаушының талабы бойынша жолаушының жол жүруі аяқталғанда ақы төленгені туралы түбіртек немесе анықтама беріледі.

8.35 Такси-автомобилімен жолаушыларды тасымалдау кезінде, осы стандарттың 10 бөлімінің талаптарына сәйкес тасымалдау қауіпсіздігі қамтамасыз етілуі керек.

8.36 Такси-автомобилінің еңбегінің және демалысының ұйымдастырылуы [2]талаптарына сай болуы керек.

8.37 Жолаушыларды тасымалдау кезінде, жолдама қағаз Қазақстан Республикасының автомобиль көлігі саласында құзыретті органмен және Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігімен белгіленген тәртіпте толтырылады.

10.2 Жолаушыларды тасымалдау мынадай шарттарды сақтау кезінде іске асады:

а) автокөлік құралдары: жол қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы құзыретті органда тіркелуі керек; «Автокөлік құралдарының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» Техникалық регламентінің, СТ РК 41.36, СТ РК 41.52 оларды техникалық пайдаланудың ережелері мен нұсқамалары; оларды пайдалануға рұқсат етілмейтін ақаулықтары болмау керек; ҚР СТ 1811 сәйкес мемлекеттік техникалық бақылауды уақытында өткендігін растайтын құжаты болу керек;

б) автокөлік құралдарының мақсаты мен орындалу түрлері, жол және климаттық жағдайларын ескере отырып тасымалдау түріне сәйкес болуы керек;

в) тасымалданатын жолаушылар саны автокөлік құралының техникалық сипаттамасында немесе тасымалдардың нақтылы бір түрін жүргізу ережелерінде қарастырылған сыйымдылық нормасынан аспауы керек;

г) автокөлік құралын пайдалану процессінде, жүргізуші кабинасы мен жолаушылар салонында қажетті температураны, ауа құрамын және шу деңгейін ұстап тұратын жүйелердің жұмыс қабілеттілігін қамтамасыз ету керек;

д) апаттық сипаттағы, жолдық-климаттық жағдайлардың өзгеруі, жылу, газ, электрлік және басқада коммуникациялардағы апаттармен байланысты, ол жолдармен қозғалу жолаушылардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін, кейбір жағдайларда қызмет көрсетуді ұйымдастырғыш автокөлік құралының қозғалысын тоқтатуы керек. Қозғалысты жалғастыру, қозғалуға қауіпсіз жағдайлар жасалғаннан кейін жүзеге асуы керек;

е) тасымалдау кезінде жолаушыларға, тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметтерге байланысты сұрақтар бойынша қажетті және уақтылы дыбыстық және көзбен шолынатын ақпараттар берілуі керек. Дыбыстық ақпарат дыбыс күшейткіш құрылғыларды қолдана отырып берілуі мүмкін, соның ішінде автоматтық. Көзбен шолынатын ақпаратты жолаушыға ыңғайлы сілтеуіштерде, сұлбаларда және ақпараттық тақтайшаларда берілуі мүмкін. Жалпы қолданыстағы тапсырыстар кезінде автокөлік құралдарының ақпараттық қамтамасыз етілуіне қойылатын талаптар – [1] бойынша;

ж) жолаушыларды тасымалдауды жүргізетін жүргізушілер, тиісті санаттағы автокөлік құралдарын басқару құқығының жүргізуші куәлігі, белгіленген мерзімде медициналық куәландыруды өткендігі туралы құжат, рейс алды медициналық тексеруден өткендігі туралы, автокөлік құралының рейс алды техникалық бақылаудан өткендігі туралы белгісі бар жолдама қағаз, сонымен қатар кейбір тасымал түрлерін жүргізу үшін қажетті басқа да құжаттарға [2] (қозғалу кестесі, бағдар сұлбасы және т.б.) ие болуы керек;

и) біліктілігі, жұмыс өтілі, жасы және жүргізушінің басқа да кәсіби мінездемелері, белгіленген жолаушылар тасымалдауға арналған белгіленген талаптарға сай болуы керек;

к) технологиялық процесстерді күшіндегі нормативтік құжаттарда белгіленген жүргізушілердің еңбек және демалыс тәртіптерін міндетті сақтай отырып орындайды;

л) автокөлік құралының жүру жолы және оның қозғалу параметрлері (кестесі, жылдамдығы, аялдау орындары және т.б.) жол жүру ережелерін міндетті сақтаумен міндеттемелерімен жүзеге асырылады.

м) жолаушылардың автокөлік құралына отыруы және шығуы тек автокөлік қозғалмай тұрғанда оң жағынан жүргізіледі.

Автокөлік құралының қозғалысты бастау, тек есіктері жабылған кезде қана жүргізілуі керек. Жолаушыларға зақым келтіруі мүмкін автобустың күрт үдеуіне, бұлғақтауына, сонымен қатар қосарланған озуға рұқсат етілмейді.

10.3 Тасымалдың нақтылы түрлерінің технологиялық процесстерін (балаларды мүгедектерді, жолаушыларды автобустық тасымалы; таулы бағдарларда қозғалу, халықаралық тасымалдар және т.б.) тиісті нормативтік құжаттарында белгіленген қосымша арнай талаптарды ескере отырып орындау керек.

10.4 Такси-автомобильмен тасымалдау бойынша қызметтер көрсету кезінде қоршаған ортаны қорғаудың мынадай талаптары қамтамасыз етілуі керек:

- белгіленген экономикалық нормалар мен нормативтерді сақтау (суды тұтыну және суды ағызу, ағызылатын өндірістік және шаруашылық-тұрмыстық сулардағы ластаушы заттардың шекті рұқсат етілген мөлшері, атмосферадағы ластаушы заттардың қалдығы соның ішінде автокөлік құралдарынан, шулық әсерлер және т.б.);

- қоршаған ортаның сипатының нашарлауын ескерту бойынша талаптар мен шарттарды қамтамасыз ету үшін ұйымдастырушылық-шаруашылық, техникалық және басқа да шараларды жүргізу (жөндеу-қызмет көрсету әрекеттерін жүргізу, соның ішінде рұқсат етілмеген жерлерде жуу; қозғалтқыштарды жалату үшін от жағуға; газбаллонды автомобильдердің баллондарынан атмосфераға газ шығаруға; автокөлік құралдардың шөпті жабындармен және басқа да өсімдікті жабынмен жүруіне; жүретін жолды және оған жататын территорияны тұрмыстық және өндірістік қоқыспен былғауға; табиғи қорықтарда белгіленбеген бағдарлармен жүруге; автокөлік құралы ісінен қалдықтарды рұқсатсыз утилизациялау және т.б.) және олардың салдарын жою;

- жұмыскерлерді қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша және қоршаған ортаның ластануына келтіретін әрекеттер үшін жауапкершіліктің үлестірілуін оқыту;

- қоршаған ортаны қорғу бойынша шараларды іске асырар кезде қолданылатын қондырғыларды, саймандарды және құрылғыларды жұмыстық күйде ұстау.

10.5 Қызметтерді орындаушы қызмет көрсетумен байланысты жұмыстың белгіленген экологиялық талаптарға сәйкестігін растайтын құжатпен қамтамасыз етуі керек (экологиялық құжатың болуы; атмосфераға ластаушы заттардың шектен тыс болуына рұқсаттың болуы, ластанған суларды ағызу; экология бойынша мемлекеттік есеп беруді жүргізу және т.б.).

10.6 Автомобиль көлігімен жолаушылар тасымалдау қауіпсіздігі екі бағыт бойынша іске асады:

- жол қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету жүргізушінің Жол қозғалыс ережесін сақтаумен регламенттеледі [3];

- Қазақстан Республикасының Көлік қауіпсіздігі концепциясының талаптарына сәйкес жолаушылар мен жүктің қауіпсіз тасымалын қамтамасыз ету [4].

10.7 Лаңкестік актілердің алдын алу мақсатында, жүргізуші автокөлік құралында бөгде заттардың болмауына тыңғылықты тексеру жүргізуі керек.
11 Мүгедектерге арналған қызметтің қауіпсіздігі мен ыңғайлылығына қойылатын талаптар
Такси-автомобильдермен мүгедек, соның ішінде арбада отыратын жолаушыларды тасымалдау үшін, Қазақстан Республикасының тәртіптерімен белгіленгендерге сәйкес мүгедектер үшін арнайы қайта жабдықталған М₁ санатты автокөлік құралдары қолданылады.
12 Басқа да талаптар
12.1 Тасымалды техникалық немесе басқа жағдайлармен тоқтатқан жағдайда, автомобильдік тасымалдаушы жолаушыларды көздеген жерлеріне жетуін қамтамасыз етуі керек.

Жолаушылар, көздеген жеріне жеткізген такси-автомобильі жүргізушісіне белгіленген тәртіпте жол ақысын төлеуі керек.

12.2 Жолаушылар тарапынан негіздік арыз түскен жағдайда, сонымен қатар келісім шарттарын такси-автомобиль жүргізушілері немесе диспетчерлік қызмет дұрыс орындамаған немесе жауапсыз қалдырған жағдайында, сонымен қатар қолданыстағы заңнамалар мен жасалған шарт талаптарына сәйкес қарастырылған жолаушыларды тасымалдаудың технологиялық процесстерін ұйымдастыру бойынша жасалған келісімдер шарттарын такси-автомобиль жүргізушілері немесе диспетчерлік қызмет бірнеше бұзған жағдайда жауапкершілікті тартады.

12.3 Жолаушылар тарапынан такси диспетчерінен берілетін ақпараттың дұрыс еместігінің растығы жайлы, және оларға дұрыс мән бермеген жағдайында, , сонымен қатар келісім шарттарын бірнеше рет бұзған жағдайы туралы негіздік арыз түскен жағдайда күшіндегі заңнамамен және жасалған келісім шартта қарастырылған жауапкершілік тартады.

12.4 Такси-автомобиль жүргізушілері немесе диспетчерлік қызмет жолаушыға келтірілген зияннан, жүкке (қолдық затқа) келтірілген залалдан жауапкершіліктен босатылады, егер зиянның келуіне және залалдың келтірілуіне жолаушының қателігі себеп болса және барлық қолданған шараларға қарамастан такси-автомобиль жүргізушілері немесе диспетчерлік қызмет алдын алып және болдырмау оған байланысты болмаған жағдайлар, сонымен қатар жүкте болған ақаулар жағдайында, тез бұзылатын және тасымалдауға рұқсат етілмеген заттар, құралдар және саймандар болған жағдайында.

12.5 Такси-автомобиль жүргізушілері такси диспетчеріне берілетін ақпараттардың сенімділігіне жауапты болып табылады.

12.6 Ұмытылған және табылған заттар кезінде жолаушының әрекеттері – Д қосымшасына сәйкес.

12.7 Жолаушылармен наразылықты рәсімдеудің және акт жасаудың реті – E қосымшасына сәйкес.

– қолданыстағы заңнамаларға сәйкес қажетті жабдықтар мен байланыс құралдары бар бөлме;

– байланыс саласында (еркін қолдану үшін рұқсат етілген, диапазоннан тыс радиосәулелі техникалық құралдарды және радиожиілікті спектрді қолданған жағдайда) қызмет көрсетуге берілген арнайы рұқсаттар (лицензия);

– тапсырыс қабылдайтын және такси-автомобилінің жүргізушілерін ұсынатын персонал.

Б.2 Диспетчерлік қызмет такси-автомобильдерімен диспетчерлік басқаруды ұйымдастыруға жауапты тұлғаны тағайындауы керек.

Б.3 Диспетчерлік қызмет жолаушыларды тасымалдау үшін тапсырыстарды қабылдауға және таратуға арналған телефон нөмірлерін қолдануға электробайланыс операторымен келісім жасауы керек.

Б.4 Диспетчерлік қызмет жұмысқа қажетті ақпараттарды алуға және беруге қажетті такси-автомобиль жүргізушілерімен тұрақты байланысты қамтамасыз етуі керек.

Б.5 Диспетчерлік қызмет тәулік сағаты бойынша жолға қызмет көрсету үшін қабылданған такси автомобильдердің нақты болуын қадағалауды қамтамасыз етуге керек.

Б.6 Диспетчерлік қызмет такси-автомобильдермен жолаушыларды тасымалдауға алынған және орындалған тапсырыстар туралы ақпаратты 6 ай ағымында сақтау және есеп жүргізуі керек (тапсырыстарды қабылдау уақыты мен күні, такси-автомобильдерді беру орны мен уақыты, такси-автомобильдерді беру уақыты).

Б.7 Диспетчерлік қызметте ескертулер мен ұсыныстарға арналған кітабы болуы керек.

В.2. Такси-автомобильдерін диспетчерлік басқаруды ұйымдастыруға жауапты тұлға болып жетекші немесе онымен тағайындалған диспетчерлік қызмет жұмыскері болуы мүмкін.

В.3. Такси-автомобильдерін диспетчерлік басқаруды ұйымдастыратын тұлға, жоғарғы немесе арнайы орта білімді болуы керек;

Г қосымшасы

(Міндетті)
Такси-автомобильдерімен жолаушыларды тасымалдауды диспетчерлік басқаруды ұйымдастыру мен іске асыруға қойылатын талаптар
Г.1 Такси-автомобильдеріне диспетчерлік басқаруды ұйымдастыру және іске асыру, шаруашылық субъектісінің мемлекеттік тіркеуі туралы куәлік көшірмесі бар, диспетчерлік қызмет пен автомобильдік тасымалдаушының арасында жасалған келісім негізінде орындалады.

Г.2 Автомобильдік тасымалдаушы, келісім жасасқан диспетчерлік қызмет операторына мынадай құжаттарды ұсыну керек:

– жүргізушілер тізімі;

– тіркеу нөмірлері көрсетілген такси-автомобильдерінің тізімі;

– такси-автомобильдерінің жолға шығу графигі;

– көлік құралының тіркелгендігі туралы куәліктің көшірмесі (техникалық құжаттардың).

Такси диспетчері, әрбір автомобильге төмендегідей ақпараттары бар жеке карталар ашуы керек:

– жүргізушінің (фамилиясы, аты, әкесінің аты);

– такси-автомобильдерінің мәліметтері (автомобиль маркасы, тіркеу белгісі, шанақ тұрпаты).

Г.3 Такси диспетчері жүргізушінің медициналық зерттеуден өткендігі туралы автомобильдік тасымалдаушыдан ақпараты бар жолға такси-автомобильдердің жүргізушілерге тапсырыс беруі керек, ал такси-автомобильдің жолға шығар алдында медициналық қадағалаудан өткені, ал такси-автомобиль техникалық күйін тексеруден өткендігі туралы анықтама беруі керек.

Г.4 Такси-автомобилінің жүргізушісі такси диспетчеріне мынадай ақпараттарды беруі керек:

– жолда жұмыстың басталу уақыты;

– жолда жұмыстың аяқталу уақыты;

– жолда такси-автомобилінің орналасқан жері;

– жолда жұмысты жалғастыруға мүмкіндік бермейтін, орын алған техникалық ақаулар және басқа да жағдайлар.

Г.5 Такси-автомобильдердің қозғалысын басқару үшін, такси диспетчері:

– елді мекеннің планы;

– әрбір қызмет көрсетілетін такси-автомобильдің орналасқан жері туарлы ақпарат.

Г.6 Такси-автомобильдерінің орналасқан жерлерін қадағалау, әр жолаушыларды жеткізгеннен кейін жүргізушілерден алынады.

Г.7 Ақпарат алғаннан кейін такси диспетчері, такси-автомобиль жүргізушілерін немесе автомобиль тасымалдаушыларын тұрақты қатынаста жұмыс істейтін жолаушылар көлігі жұмысының нашарлауы туралы, жол қозғалысының жағдай туралы, ауа райы туралы хабарлауы керек.

Г.8 Такси диспетчері тапсырысты алғаннан кейін, жолаушыға келетін уақыты жайлы, такси-автомобилінің маркасы және тіркеу белгісі туралы ақпарат береді.

Г.9 Жолда бос такси-автомобильдері болмаған жағдайда, жолаушыға сұралған уақытта көліктің болмайтынын айтуы керек және берілетін басқа көліктің қай уақытта болатынын хабарлауы керек.

Г.10 Такси диспетчері, алынған тапсырысты 5 мин аспайтын уақыттың ішінде такси-автомобиль жүргізушісіне беруі керек.

Г.11 Такси-автомобилінің жүргізушісі, аталған жерге белгіленген уақытта келіп, жолаушымен келісілген уақыттан бастап 10 мин. күтуі керек.

Күту мерзімі аяқталғаннан кейін такси-автомобилінің жүргізушісі, жолаушының аталған жерге белгіленген уақытта келмегені туралы такси диспетчеріне хабарлауы керек.

Г.12 Барлық қызмет көрсететін автомобильдермен орындалған тапсырыстардың саны туралы, такси диспетчерімен, диспетчерлік қызмет операторына беріліп отыруы керек.

Г.13 Такси-автомобилінің жүргізушісімен жіберілген қателіктер туарлы такси диспетчеріне ақпарат түскен жағдайда, такси диспетчері жүргізушіге тиісті шараларды қолдану үшін автомобильдік тасымалдаушыға хабарлауы керек.

Д қосымшасы

(ақпараттық)
Жоғалған және табылған заттар анықталған жағдайда

жолаушылар әрекетінің тәртібі
Д.1 Жоғалған заттарды көлік құралының ішінен тауып алған тұлға, ол туралы жүргізушіге хабарлауы керек.

Д.2 Жоғалған заттар туралы хабар алған жолаушы, аталған заттарда жолаушылардың өміріне және денсаулығына қауіп төндіретін заттардың жоқтығына тексереді.

Д.3 Тексеру барысы, жолаушылардың өміріне және денсаулығына қауіп төндіретін заттар жоқ екендігін көрсетсе, жалпы пішімдегі актіні жасайды, ол жерде табылған заттың сыртқы келбеті жайлы толықтай және табылу жайы жайлы толықтай баяндайды. Актінің көшірмесі жоғалған затты тапқан жолаушыға беріледі.

Д.4 Көлік құралының ішінде жоғалған және табылған заттарды, актпен бірге қолхат арқылы диспетчерлік қызмет операторына сақтауға береді.

Д.5 Шекті сақтау мерзімінде табылған және жоғалған қайта талап етілмеген заттар, Қазақстан Республикасының заңнамасымен қарастырылған тәртіпте іске асыруға жатады [2].

Д.6 Табылған заттарды қайтаруды талап еткен тұлға, жазбаша түрде дәл айрықша белгілерін көрсетіп жазып дәлелдеуі керек.

Е.2 Коммерциялық акт төмендегідей жағдайлар анықталған кезде жасалынады:

а) жүк квитанциясында көрсетілген мәліметтерге жүктің атауы және орындардың саны сәйкес келмесе;

б) жүктің бүлінуі (бұзылуы);

в) жүк түбіртегінде көрсетілген жүктің болмауы;

г) талап етілмеген жүктің анықталуы.

Е.3 Коммерциялық акт, актіні рәсімдеуге жататын жағдайлар анықталған күні тасымалдаушымен жасалынады. Егер коммерциялық актіні көрсетілген мерзімді жасау мүмкін болмаса, келесі тәуліктің ішінде жасалынуы керек.

Е.4 Коммерциялық акт екі данада жасалынады және қатесіз және қандайда бір түзетулерсіз толтырылады.

Е.5 Коммерциялық акт мынадай ақпараттардан тұруы керек:

а) жүк күйінің және техникалық жағдайдың баяны, оның сақталмағандығы анықталған кезде;

б) жүк дұрыс тиелгені, орналастырылғандығы және бекітілгендігі туралы мәліметтер;

в) тиеуге, орналастыруға немесе бекітуге қойылатын талаптардың бұзылуының баяны.

Е.6 Коммерциялық актіге тасымалдаушы қол қояды, сонымен қатар жолаушы, егер ол жүкті тексеруге қатысқан болса. Жолаушының талабы бойынша тасымалдаушы коммерциялық актіні 3 күн ішінде беруге міндетті. Тасымалдаушының коммерциялық актіні жасаудан бас тартқан кезінде немесе белгіленген талаптарды бұзып коммерциялық актіні рәсімдеген кезінде, жолаушылар тасымалдаушыға осындай бұзулар туралы жазбаша пішімдегі арыз береді. Тасымалдаушы жолаушының арызына 3 күн ішінде негізделген жауап беруі керек. Арыздың негізділігі расталған жағдайда, коммерциялық актіні жасауға кеткен уақытта жүкті сақтауға ақы алмайды.

Е.7 Басқалай жағдайлар анықталған кезде, жалпы формадағы актілер күшіндегі нормалық құқықтық актілермен рәсімделеді.

Е.8 Жолаушыларды және жүкті тасымалдауға арналған көлік құралын ұсынумен немесе жолаушылар мен жүкті тасымалдаумен байланысты пайда болған наразылықтар, сол жердегі тасымалдаушы мен жүк артушылармен ұсынылады.

Е.9 Наразылықты ұсынуға арыз берушінің құқығын растайтын мынадай құжаттар беріледі, немесе белгіленген тәртіпте расталған оның көшірмесі:

а) коммерциялық акт – тасымалдауға қабылданған жүктің бұзылуы, жетіспеуі немесе бүлінуі жағдайында;

б) жалпы пішімдегі акт – жүк артушылардың бастамасы бойынша тапсырысымен жолаушылар мен жүкті тасымалдау тоқтаған кезде немесе жүкті жеткізу уақыты шыққан кезде;

в) билет – халықаралық тасымалдаушы, жолаушылар мен жүкті тұрақты тасымалдауды орындайтын көлік құралының жіберілуі ұсталған кезде немесе келуі кешіккен кезде;

г) жолаушылар мен жүкті тасымалдау үшін көлік құралын ұсынуға тапсырыс-наряд немесе жүк арту келісімі.

Библиография

[1] ҚР СТ 1.9-2007 Стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі халықаралық, өңірлік және ұлттық нормативтік құжаттарды қолдану тәртібі..

[2] Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 2 шілдедегі № 767 қаулысымен бекітілген "Автомобиль көлігімен жолаушылар мен жүкті тасымалдау қағидасының".

[3] Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 25 қарашадағы № 1650-III "Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерін,

[4] Қазақстан Республикасының Көлік қауіпсіздігі концепциясы, 2012 ж.

[5] Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 1 шілдедегі № 446 Заңы Көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру туралы