Пайдаланатын әдебиеттер:
Негізгі:
-
Археологические исследования Казахстана. – А., 1973.
-
Археологические исследование древного и средневекого
-
Казахстана. – А.,1980.
-
Байпаков К. М. , Ә.Х. Марғұлан. Археология институты. – А., “Ғылым”. 1998.
-
Байбатша Әділхан. Қазақ даласының ежелгі тарихы. – А., “Санат” 1998.
-
Струве ВВ Родина зороастризма М.,1948г.
-
Бойс.М Зороастрийцы. Верование и обычай М., 1987г
-
Археологические исследования Казахстана. – А., 1973.
-
Археологические исследование древного и средневекого
-
Казахстана. – А.,1980.
-
Қазақстан тарихы 5 том.А-96
-
Қас СССР тарих 1 томы.А-86
-
Инастранцев К.А. Хуныу и гуныу .Л.1926
-
Бернштам А.Н. Очерк истории гуннов. Л.1951
-
Гумилев Л.Н. Хунну. Средяя Азия в древние в релина М 1960
-
Є. Байбатша. Ќазаќ даласыныњ ежелгі тарихы. А. 1998ж.
-
Ќазаќстан тарихы. 1995-98ж.
-
Л.Гумилев. Кµне т‰ркілер. “Білім” А. 1994ж.
-
Абдрахман Хайруш. Тарихыњды таны. (отан тарихыныњ очерктері) А.2002ж
-
Є. Байбатша. Ќазаќ даласыныњ ежелгі тарихы. А. 1998ж.
-
Ќазаќстан тарихы. 1995-98ж.
-
Л.Гумилев. Кµне т‰ркілер. “Білім” А. 1994ж.
-
Абдрахман Хайруш. Тарихыњды таны. (отан тарихыныњ очерктері) А.2002ж
-
Әбілғазы. Түрік шежіресі. – Алматы, 1998-206 бет.
-
Аманжолов К.Р. Түркі халықтарының тарихы. 1-2 т. – Алматы, 2002.
-
Амандолов К.Р. Тасболатов А.Б. Қазақстанның әскери тарихы. – Алматы, 1999 ж – 207 бет.
-
Жақыпов Е.Қ – Шыңғысхан және ол құрған империяны аулап алу жорықтары. (ХІІ-ХІІІ ғасырдың бірінші жартысы). Автореферат. – Алаты, 2002-25 бет.
-
Қадырғали Жалайыр. Шежірелер жинағы. – Алматы, “Қазақстан”, 1997 ж.
-
Є. Байбатша. Ќазаќ даласыныњ ежелгі тарихы. А. 1998ж.
-
Ќазаќстан тарихы. 1995-98ж.
-
Л.Гумилев. Кµне т‰ркілер. “Білім” А. 1994ж.
-
Абдрахман Хайруш. Тарихыњды таны. (отан тарихыныњ очерктері) А.2002ж
-
Абжанов Х.Сельская интеллигенция в Казахстане: вчера,сегодня, завтра.Алма-Ата,1990.
-
Кутлуков М.Рукаписи идокументы по истории Восточного Туркестане в ХҮІ- 60 –х –г.ХІХ вв иего взаимосвязи со Средней Азии.А., 1983, с.203.
-
Златкин И.История джунгарского ханства 1635-1758 г.г. М., 1983 .с. 213.
-
Материалы по истории Казахских ханств. ХҮ-ХҮІІІ вв. Алматы.1969.
-
Байұзақ Қожабекұлы Албани. «Тарих таным».Алматы.1994.
-
Қазақ ССР тарихы. Бес томдық. Том 2.Алматы, 1982.
-
Аманжолов К.Р.Түркі халықтарының тарихы. Үшінші кітап. Кітап 3 Алматы: Білім,2002.
-
Копабаев Ө.,Қойгелдиев М., «Заманалар тамыршысы». // Егемен Қазақстан.2001. 28- қыркүйек.
-
Әбілғазы. Түрік шежіресі. Алматы: 1998-208 бет
-
Аманжолов Қ.Р. Түркі халықтарының тарихы. 1-2 т. Алматы. 2002
-
Аманжолов Қ.Р.., Тасболатов А.Б. Қазақстанның әскери тарихы. Алматы, 1999ж, 207 бет
-
Н.Мыңжан. “Қазақтың көне тарихы”. А. 94.
-
Моисеев В.А “Джунгарское ханство и казахи XVII-XVIIIв.в.”А. 91
-
М. Қ. Қозыбаев. “Жауды шаптым ту байлап” А.94
-
С. Жолдасбаев. “Бірліктің бас болған Ордабасы”Ш.94
-
Абжанов Х.Сельская интеллигенция в Казахстане: вчера,сегодня, завтра.Алма-Ата,1990.
-
Кутлуков М.Рукаписи идокументы по истории Восточного Туркестане в ХҮІ- 60 –х –г.ХІХ вв иего взаимосвязи со Средней Азии.А., 1983, с.203.
-
Златкин И.История джунгарского ханства 1635-1758 г.г. М., 1983 .с. 213.
-
Материалы по истории Казахских ханств. ХҮ-ХҮІІІ вв. Алматы.1969.
-
Мұхаммед Хайдар Дулати. «Тарих – и- Рашиди». Введение, перевод с персидского языка А., «Санат»1999
-
Машимбаев С.М: Патшалық Ресейдің отарлық саясаты. – А., 1994.
-
Народно – освободительное движение казаков в 1836-1838 гг. (Документы, материалы, статьи)- А., 1992.
-
Мыңжан. “Қазақтың көне тарихы”. А. 94.
-
Бекмаханов Е.Б. Казахстан в 20-40 годы XIX века –А.,-1997.
-
М. Қ. Қозыбаев. “Жауды шаптым ту байлап” А.94
-
Абжанов Х.Сельская интеллигенция в Казахстане: вчера,сегодня, завтра.Алма-Ата,1990.
-
Атауов С.Деятельност компарти Казахстана по развити тяжелой прмышленности. Алма-Ата,1978.
-
Байкенов М.Қазқсатн транспортының даму белестері. Алматы,санат,1998.
-
Бейсенбаев К.Идейно-политическое движение в Казахстане в конце ХІХ- начале ХХ веков, Алма-Ата 1961.
-
Бекмаханов Е. Присоединение Казахстана к Росси. М.,1957.
-
Ляченко П.И. История народного хояйства СССР. М.,1950.
-
Қазақстан тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. 3 том. А, 2002 ж.
-
.Қозыбаев М.Қ. Ақтаңдықтар ақиқаты. Алматы, 1992 ж.
-
Асфендияров С. Қазақстанның көне заманнан бергі тарихы. А, 1993 ж.
-
Мамырұлы К. Қазақ тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
Әбдіәкімұлы Ә. Қазақстан тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
Маданов Х. Қазақ халқының арғы-бергі тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
Қазақстан тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. 3 том. А, 2002 ж.
-
Қозыбаев М.Қ. Ақтаңдықтар ақиқаты. Алматы, 1992 ж.
-
Асфендияров С. Қазақстанның көне заманнан бергі тарихы. А, 1993 ж.
-
Мамырұлы К. Қазақ тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
Әбдіәкімұлы Ә. Қазақстан тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
Маданов Х. Қазақ халқының арғы-бергі тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
Қазақстан тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. 3 том. А, 2002 ж.
-
Қозыбаев М.Қ. Ақтаңдықтар ақиқаты. Алматы, 1992 ж.
-
Асфендияров С. Қазақстанның көне заманнан бергі тарихы. А, 1993 ж.
-
Мамырұлы К. Қазақ тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
Әбдіәкімұлы Ә. Қазақстан тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
6. Маданов Х. Қазақ халқының арғы-бергі тарихы. Алматы, 1995 ж.
-
1.Алма-Ата. 1986. Декабрь. Книга-хроника. А., 1991.
-
Қосымша:
-
2.КунаевД.А. От Сталина до Горбачева. А., 1994.
-
Абжанов Х. Сельская интеллигенция в Казахстане: вчера, сегодня, завтра. А-1990
-
Абылхожин Ж.Б. Очерки социально-эканомической историй Казахстана.ХХвек. А-1997
-
Гуревич Л. Тоталитаризм против интеллигенции. А-1992
-
Козыбаев И.М: Историческая наука Казахстана. А.-1992
-
Қазақстан Коммунистік партиясының ХІІІ съезі. Стенографиялық
есеп. Алматы, 1972.
-
Қазақстан Коммунистік партиясыньщ XIV съезі. Стенофафиялық есеп. Алматы, 1976.
-
Коммунистическая партия Казахстана в резолюциях и решениях съездов, конференций и пленумов. Т. 4. Алматы, 1986.
-
Алма-Ата. 1986. Декабрь. Книга-хроника. А., 1991.
-
Алматы. 1986. Желтоксан. 2,3-кітап. А., 1992. Зерттеулер
-
Талас Омарбеков “Зобалаң” А “Санат” 1994ж
-
Алма-Ата. 1986. Декабрь. Книга-хроника. - А., 1991.
-
Алматы. 1986. Желтоқсан. 2, 3-кітап. - А., 1992.
-
Кунаев Д.А. От Сталина до Горбачева. - А., 1994
-
Федор Бурлацкий “Дожди и советники” М.,1990г
-
М. Қойгелдиев “Ақтаңдақтар ақиқаты”
-
Федор Бурлацкий “Дожди и советники” М.,1990г
-
М. Қойгелдиев “Ақтаңдақтар ақиқаты”
-
Ғ.Елшібаев “Сталин қателеседі”
-
М.Қойгелдиев “Ақтаңдақтар ақиқаты” А.,1992ж
-
М.Қойгелдиев “Ақтаңдақтар ақиқаты” А.,1992ж
-
Ашимбаев Т.Е. Экономика Казахстана на путих к рынку.-А., 1994.
-
1991 жылғы 16 желтоқсандағы «Қазақстан Республикасының тәуелсіздік туралы» заңы.
-
Қазақстан Республикасының Конституциясы.-А., 1995.
-
Назарбаев Н.А. Стратегия стастановления и развития Казахстана как сувенврного государства. –А., 1992.
-
Назарбаев Н. Тәуелсіздігіміздің бес жылы. Қазақстан Республикасы Президентінің баяндамаларынан, сөйлеген сөздері мен мақалалрынан.-А., 1996.
-
Первый Президент Республики Казахстан Н.А.Назарбаев: хроника деятельности.-А., 1993.
-
Ашимбаев Т.Е. Экономика Казахстана на пути к рынку. - А., 1994.
-
Конституционный закон "О государственной независимости Республики
-
Казахстан". От 16 декабря 1991 г.
-
Конституция Республики Казахстан. - А., 1995.
-
Назарбаев Н.А. Стратегия становления и развития Казахстана как суверенного государства. - А., 1992.
-
Назарбаев Н. Тәуелсіздігіміздің бес жылы. Қазақстан Республикасы президентінің баяндамаларынан, сөйлеген сөздері мен мақалаларынан.
-
А., 1996.
-
Первый президент Республики Казахстан Н.А.Назарбаев: хроника деятельности. - А., 1993.
-
Назарбаев Н.А. Евразийский Союз: идеи, практика, перспективы. 1994-1997. - А., 1997.
-
Назарбаев Н. Қазақстан - 2030. Ел Президентінің Қазақстан халқына жолдауы // Егемен Қазақстан, 1997, 11 қазан.
-
Назарбаев Н.А. Жадымызда жатталсын, татулық дәйім сақталсын
Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрлігі
«Сырдария » университеті
“Гуманитарлық білім” факулътеті
«Тарих» кафедрасы
«Қазақстан тарихының кейбір ақтаңдақтары» пәні бойынша
«Тарих» мамандықтарының студенттері үшін
ОҚЫТУШЫНЫҢ БАСШЫЛЫҒЫМЕН СТУДЕНТТЕРДІҢ
ӨЗІНДІК ЖҰМЫС ЖОСПАРЫ ЖӘНЕ ОРЫНДАУ КЕСТЕСІ
(ОБСӨЖ)
Жетісай – 2007 ж.
-
ОБСӨЖ жоспары, мен орындалу кестесі.
№
|
Тапсырманың мазмұны мен мақсаты
|
Сағат
саны
| Бақылау түрі |
Беті көрсетілген әдебиеттер тізім
|
Орындалу мерзімі
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
Кіріспе
-
Қазақ атауының мән мағынасы.
Андронов мәдениеті
-
Андроновтықтардың шаруашылығы
|
1
|
Глоссарий
|
№1(3-6 б)
№2(4-8 б)
|
1 апта
|
2
|
Кіріспе
-
Андроновтықтар қандай коллективтік қауымдастықта өмір сүрді
-
Андроновтық қоғамдық тайпалардың құрылысы.
|
1
|
Реферат
|
№16(45-51)
№17(24-28)
|
1 апта
|
3
|
Арилер
-
Арилер кімдер
-
Ари тайпасының шаруашылығы
|
1
|
Тестілік саулна-малар
|
№2(9-15)
№3(4-9)
|
1 апта
|
4.
|
Арилер
17 Арилердің мекен тұрақтары
Арианам Вайджа
|
1
|
Коллоквиум
|
№10(9-15)
№12(11-18)
|
2 апта
|
5.
|
Ғұндар
-
Аммиан Марцеуин ғұндар туралы.
-
Ғұндыр туралы деректер.
|
1
|
Дөңгелек стол
|
№16(5-11)
№17(6-13)
|
2 апта
|
6
|
Ғұндар
-
Ғұндардың шаруашылығы
-
Ғұндардың тұрмысы.
|
1
|
Тренинг, ауызша
Сауалнама
|
№10(15-21)
№12(18-21)
|
2 апта
|
7
|
Ғұндар
-
Ғұндардың қоғамдық құрлысы.
-
Ұлы қоныс аударуы. Ғұндар.
|
1
|
Пікір сайыс
|
№1(8-12)
№2(16-22)
|
3 апта
|
8
|
Қыпшақтар.
-
Қыпшақ тарихнамасы мен дерекнамасы.
-
Қыпшақ таипаларының қоныстануы.
|
1
|
Глоссарий
|
№16(12-16)
№17(13-18)
|
3 апта
|
9
|
Қыпшақтар.
-
Қоғамдық құрлысы.
-
Қыпшақтар Орта Азияда қандай елмен қатынас жасады.
|
1
|
Реферат
|
№16(16-20)
№17(18-22)
|
3 апта
|
10
|
Қыпшақтар.
-
Қыпшақтар даласы деп неліктен аталды.
-
Қыпшақтар Орта ғасырлық Қазақстан тарихында.
|
1
|
Тестілік сауална-малар
|
№1(13-16)
№2(23-25)
|
4 апта
|
11
|
Алтын Орда мемлекеті.
-
Неге Алтын Орда
2. Алтын Орда қай кезде құрыла бастады.
|
1
|
Коллоквиум
|
№1(14-15)
№3(19-22)
|
4 апта
|
12
|
Алтын Орда мемлекеті.
-
Алтын Орданың әлсіреуі.
-
Алтын Орданың қоғамдық құрлысы.
|
1
|
Дөңгелек стол
|
№1(16-18)
№2(22-23)
|
4 апта
|
13
|
Алтын Орда мемлекеті.
-
Алтын орданың ыдырауы.
-
Ақ Орда және Көк Орда орталық Азиядағы үрдістер
|
1
|
Тренинг, ауызша сауалнама
|
№1(19-23)
№2(24-26)
|
5 апта
|
14
|
14-15. ғ. Қазақстан аумағындағы мемлекеттер.
-
Алтын Орда мемлекет бірлестігінің құрылуы.
-
Саяси және мемлекеттік құрлысы.
|
1
|
Пікір сайыс
|
№1(24-26)
№2(27-29)
|
5 апта
|
15
|
14-15. ғ. Қазақстан аумағындағы
-
Ноғай Ордасының құрылуы.
-
Ноғай және өзбек хандығы.
|
1
|
Глоссарий
|
№1(25-26)
№3(29-31)
|
5 апта
|
16
|
14-15. ғ. Қазақстан аумағындағы
-
Әбілхайыр хандығы, құрылуы, жер аумағы.
-
Әбілхайыр хандығының нығайуы.
|
1
|
Реферат
|
№1(27-29)
№2(32-34)
|
6 апта
|
17
|
Қазақстанның сыртқы саясаты.
1 ХҮІ ғ. аяғы – ХҮІІ ғ. Қазақстанның Ресеймен дипломатиялық байланыстары
2 Қазақ – қалмақ қатынастары Жәңгір ханның (1628) Жоңғариямен
азаттық үшін соғыстары
|
1
|
Тестілік сауална-малар
|
№1(28-29)
№2(33-35)
|
6 апта
|
18
|
Жоңғарлармен күресі.
-
“Ақтабан шұбырынды”
-
“Алакөн сұлама”
|
1
|
Коллоквиум
|
№1(30-33)
№3(36-38)
|
6 апта
|
19
|
Жоңғарлармен күресі.
-
“Аңырақай мен қалмақ қырылған” шайқастары.
-
Жоңғар мемлекетінің күйреуі.
|
1
|
Дөңгелек стол
|
№1(32-33)
№2(37-38)
|
7 апта
|
20
|
Жоңғарлармен күресі.
-
Жоңғарлардың қазақ жеріне шапқыншылығы
-
Қазақ-жоңғар соғысының аяқталуы.
|
1
|
Тренинг, ауызша сауалнама
|
№2(38-41)
№4(36-40)
|
7 апта
|
21
|
Әбілхайыр.
-
Әбілхайыр хандығы, құрылуы, жер аумағы
-
Әбілхайыр хандығының нығаюы
|
1
|
Пікір сайыс
|
№1(34-36)
№4(40-42)
|
7 апта
|
22
|
Әбілхайыр.
-
Әбілхайыр хан қандай саясат ұстады.
-
Әбілхайыр хан көршілес елдерден қандай жерлермен қалаларды тартып алды.
|
1
|
Глоссарий
|
№10(22-26)
№11(21-23)
|
8 апта
|
23
|
18.ғ. саяси эканомикалық дамуы, тарихы.
-
Қазақстанның 18.ғ. саяси тарихы.
-
Қазақстанның 18.ғ. мәдени тарихы.
|
1
|
Реферат
|
№10(26-28)
№11(24-27)
|
8 апта
|
24
|
18.ғ. саяси эканомикалық дамуы, тарихы.
-
Қазақ- Орыс қатынастары.
-
Абылайханның қазақ жерінің шекарасын қалпына келтірудегі маңызы.
|
1
|
Тестілік сауална-малар
|
№11(29-32)
№12(29-31)
|
8 апта
|
25
|
Абылай.
-
Абылай ханның ата тегі
-
Абылай ханның қазақ елдерін біріктіру жолындағы әрекеті.
|
1
|
Коолоквиум
|
№11(33-36)
№12(32-35)
|
9 апта
|
26
|
Абылай.
1. Абылайдың әскери және мемлекеттік қызметінің басталуы.
2. Хан Абылайдың «Сабалақ» аттануы және оның ата-тегі.
|
1
|
Дөңгелек стол
|
№11(37-40)
№12(36-39)
|
9 апта
|
27
|
Пугачев.
1. Пугачев бастаған көтерілісінің барысы нәтижесі, тарихи маңызы.
|
1
|
Тренинг, ауызша сауалнама
|
№10(29-34)
№11(41-43)
|
9 апта
|
28
|
Пугачев.
1.Көтерлісітің себептері, сипаты және қозғаушы күштері.
2. Көтерлісітің басталуы және кезеңдері.
3.Кіші жүз қазақтарының көтерліске қатысуы
4.Орта жүз қазақтарының көтерліске қатысуы
|
1
|
Пікір сайыс
|
№10(34-36)
№11(44-46)
|
10-апта
|
29
|
20.ғ. Қазақстандағы ұлт азаттық көтеріліс.
-
Көтерілістің Жетісудағы орталығы
-
Көтерілістің Торғайдағы орталығы
|
1
|
Глоссарий
|
№11(47-51)
№12(40-45)
|
10 апта
|
30
|
20.ғ. Қазақстандағы ұлт азаттық көтеріліс.
-
Төңкерістің отаршылдыққа империализмге қарсы сипаты.
-
1916 ж азаттық көтеріліс жөнінде деректі материалдар.
|
1
|
Реферат
|
№10(47-51)
№11(52-56)
|
10 апта
|
31
|
Алаш партиясы
1. Алаш партиясының тұғырнамасы.
2 Алаш қозғалысының бастау кезеңдері.
|
1
|
Тестілік Сауална-малар
|
№10(47-52)
№12(40-45)
|
11 апта
|
32
|
Алаш партиясы
1.Алаш қайраткерлерінің қатал тағдыры.
2.ХХ ғасырдың басындағы саяси тәуелсіздік үшін күрестің жаңа кезеңі.
|
1
|
Коолоквиум
|
№16(31-36)
№17(41-45)
|
11 апта
|
33
|
Ашаршылық ақиқаты.
-
Қазақ халқының аштыққа ұшырау себептері
-
Аштық зардаптары
|
1
|
Дөңгелек стол
|
№16(31-36)
№17(41-45)
|
11 апта
|
34
|
Ашаршылық ақиқаты.
-
Аштық жылдарындағы қазақ зиялылары
-
Тұрар Рысқұлов аштықпен күрес
|
1
|
Тренинг, ауызша сауалнама
|
№16(37-40)
№17(46-48)
|
12 апта
|
35
|
Сталиндік репрессия
-
1937-38 жж халық жаулары.
2. Олардың тағдыры
|
1
|
Пікір сайыс
|
№17(49-51)
№18(42-45)
|
12 апта
|
36
|
60-жылдардың екінші жартысында Қазақстан дамуында болған өзгерістер
1.60-жылдары Қазақстанның ауыл шаруашылығында қандай өзгеріс болды? Қандай қиындықтар және шешімін таппаған мәселелер бар еді?
2.Шетелге қоныс аударған отандастардың тағдыры және олардың тарихи отанына қайта оралуы туралы әңгімелеңдер.
|
1
|
Глоссарий
|
№17(52-57)
№18(46-49)
|
12 апта
|
37
|
Қазақстандағы тың және тыңайған жерлерді игеру.
-
1965 ж. шаруашылық реформа.
2. 60 жылдардың ортасындағы Қазақстанның экономикалық, әлеуметтік жағдайы.
|
1
|
Реферат
|
№17(58-62)
№18(49-52)
|
13 апта
|
38
|
1986 жылғы желтоқсан оқиғасы
-
Жастардың қоғамды демократиялық жаңарту үшін күресі.
-
Қайрат Рысқұлбеков
|
1
|
Тестілік сауална-малар
|
№18(52-55)
№19(101-107)
|
13 апта
|
39
|
Қазақстан Горбачев реформалары тұсында.
-
Экономикалық жүйедегі дағдарыс
-
Экономикалық проблемалар
|
1
|
Коллоквиум
|
№18(58-63)
№19(108-112)
|
13 апта
|
40
|
Голощекин
-
“Голощекиндік геноцид”
-
Ф.И. Голощекиннің елді индустрияландырудағы ұстанған бағыттары.
|
1
|
Дөңгелек стол
|
№18(64-68)
№19(115-120)
|
14 апта
|
41
|
Сталин
-
Сталнизмнің орнығуы
-
Жазалау шаруалары халық қасіреті
|
1
|
Тренинг, ауызша сауалнама
|
№17(71-76)
№18(75-81)
|
14 апта
|
42
|
Хрущев
-
Хрущевтің ерлік ісі.
-
Хрущевті орнынан босатудағы әрекет
|
1
|
Пікір сайыс
|
№18(91-98)
№19(125-131)
|
14 апта
|
43
|
Брежнев
-
Жетістігі
-
Қателігі
|
1
|
Глоссарий
|
№17(77-82)
№18(101-107)
|
15 апта
|
44
|
Қазақстан тәуелсіздік алуы
-
Егемен Қазақстанның қалыптасуы.
-
Сыртқы саясаттың қалыптасуы.
|
1
|
Реферат
|
№18(111-116)
№19(139-146)
|
15 апта
|
45
|
Қазақстан нарықтық экономикаға жағдайы.
-
Қазақстан экономикасы нарыққа өту кезеңінде және оның сипаты.
|
1
|
Тестілік сауална -малар
|
№20(6-12)
№21(7-15)
|
15 апта
|
|
|
45
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |