Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры жарналардың дифференциалды мөлшерлемелерін есептеу және методологиясы бөлімі

Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры

2011 ж. 4- тоқсандық ақпараттық шолу

Депозиттерге кепілдік беру жүйесіне қатысушы-банктердің жеке тұлғалардың депозиттері бойынша жиынтық мәліметтеріне сәйкес, 4 тоқсан бойынша ағымдық және карт-шоттардағы қалдықты қосып есептегенде қабылданған депозиттер мөлшері 153,8 млрд. теңгені құрайды (5,9%), ал жыл басынан бастап 508,8 млрд. теңгені құрады. Осылайша, жұртшылықтың депозиттік базасы жыл бойынша 22,6 %-ке өсіп, 2,8 трлн. теңгеге дейін кеңейді, ал ұлттық валютадағы депозиттердің ақша салымдары 4-тоқсанда өз деңгейінде, яғни жиынтық депозиттер қоржынының 58%-н құрады.

2012 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жұртшылықтың жиынтық депозиттік база құрылымы келесідей: негізгі бөлікті құраған осы тоқсанда 4,2% өсіп, жалпы үлесі 86,2% немесе 2,38 трлн. теңгені құраған мерзімді және шартты депозиттер. Одан кейін жиынтық сомасының 12,6%-ін немесе 347,5 млрд. теңгені құрайтын ағымдық және карт-шоттардағы қалдықтар болып табылады. Тоқсан бойынша олардың көлемі 18,9% -ке ұлғайды. Тоқсан ішінде 6,8%-ке ұлғайған, талап етілгенге дейінгі салымдар жеке тұлғалардың депозиттер қоржынының 1,2%-ін немесе 32,2 млрд. теңгені құрады. Ағымдық және карт-шоттардағы орташа қалдықтар сомасы 26,2 мың теңгеге жетсе, ал талап етілгенге дейінгі салымдарда 14,9 мың теңгеге жетеді. Жалпы, 5 млн. теңгеден аспайтын барлық депозиттер түрінің сомасы жеке тұлғалардың депозиттер жиынтығының сомасының 44,6%-ін құрайды (депозиттердің жалпы санының 99,7%-і). (1 суретті қараңыз).

Сурет 1. Жұртшылықтың депозиттерінің жиынтық сомасы

Жалпы, 5 млн. теңгеге дейінгі мерзімді және шартты депозиттердің көлемі де тоқсан бойынша 49,8 млрд. теңгеге өсті. 5 млн. теңгеден 15 млн. теңгеге дейінгі мерзімді депозиттер портфелі қарастырылып отырған тоқсанда 25,2 млрд. теңгеге кеңейді. Тоқсан бойына ең аз өсімі болған ірі салымдар - 15 млн. теңгеден жоғары мерзімді депозиттер, бар болғаны 1,9 %-ке өсті. Таза өсімі 21,6 млрд. теңгені құрап, ал сомасы 1,2 трлн. теңге (немесе жалпы көлемнің 43,04%).деңгейінде қалды. Талап етілгенге дейінгі салымдардың тоқсандық өсімі алдыңғы тоқсанмен салыстырғанда 21,6 млрд. теңгені құрады. Ағымдық және карт-шоттардағы қалдық сомасы 55,2 млрд. теңгеге ұлғайды.

Қосымша айта кететін болсақ, барлық жеке тұлғалар депозиттерінің 3,5% немесе 97,5 млрд. теңге, соның ішінде ағымдық және карт-шоттардағы сомалар қатысышу-банктің басқарушы қызметкерлеріне, сонымен бірге 5% және одан жоғары дауыс беру құқығы бар акцияларға ие акционерлер мен олардың жақын туыстарына тиесілі. Есептік тоқсан ішінде мұндай депозиттер сомасы 8,9 млрд. теңгеге немесе 10%-ке ұғайды.

Екінші деңгейдегі банктердегі жеке тұлғалардың депозиттері бойынша Қор өтеуге қажетті кепіл берілетін өтемақының мөлшері 2012 жылдың 1 қаңтар жағдайы бойынша 1,32 трлн. теңгеге жетті. Ал есептік мерзімде Қордың арнайы резерві 161 млрд. теңгені немесе кепіл берілетін жиынтық соманың 12,2%-ін және кепілдендірілген депозиттердің жалпы сомасының 5,8%-ін құрады.

Есептік тоқсанның қорытындысы бойынша басты қаржылық көрсеткіштерге негізделген және сәйкесінше тоқсандық жарналар мөлшері бар, «A», «B», «C», «D» және «E» бес жүйеленген топты анықтайтын «БАТА» міндетті күнтізбелік сараланған жарна мөлшерін есептеу жүйесіне сәйкес, банктердің басым бөлігі тоқсандық жарна мөлшері 0,19% - «D» тобына (11 банк) және тоқсандық жарна мөлшері 0,11% - «C» тобына (14 банк) тиесілі. Бұл тоқсанда 4 қатысушы-банк өз көрсеткіштерін жақсартып, жарна мөлшерлемесі төменірек топқа ауысса, алайда басқа 4 банк керісінше, өз көрсеткіштерінің нашарлау нәтижесінде, жарна мөлшерлемесі жоғарырақ топқа өтті.

1 ақпандағы жағдай бойынша Қор төлеген кепілдік берілген өтемақысының жиынтық сомасы Наурыз Банкі бойынша 679,5 млн., ал Валют-Транзит Банкі бойынша 13,87 млрд. теңгені құрады. Қордың Наурыз Банкінің ликвидациялық комиссиясынан кепілдік берілген өтемақыны төлеу сомасы бойынша талаптарын қанағаттандыру барысында алынған сома мөлшері 679,4 млн. теңге немесе ликвидациялық коммиссиясына қойылған барлық талап сомасының 88%, ал Валют-Транзит Банкі бойынша 5,11 млрд. теңге немесе Қордың ликвидациялық коммиссиясына қойылған талап сомасынның 36,06% құрады.

2012 жылдың 1 қаңтарына сәйкес